GRZYBICE możemy podzielić ze względu na lokalizację zakażenia na: Grzybicę powierzchowne - Skórne (dermatofity ) i Tkanki podskórnej oraz Grzybice głębokie - narządowe np.Grzybicze zapalenie worka powietrznego. Inna grupa- Mikotoksykozy-choroby niezakaźne wywołane szkodliwym działaniem toksycznych związków - mikotoksyn.
GRZYBICE SKÓRNE(dermatophytosis, dermatomycosis ) Wszystkie zmiany chorobowe skóry i jej pochodnych, wywołane są przez grzyby z rodzajów Microsporum, Trichophyton, Epidermopython. Bytują powszechnie jako saprofity w wilgotnych, zwietrzałych tkankach roślinnych. Czyn. Predysponujace: wilgoć i ciepło, wysoka ściółka, jesień i zima, cienka skóra, młode, rekonwalescenci, niepełnowartościowe żywienie- w tym niedobory witamin i mikroelementów (Zn, wit A, E). Powodują wtórne nadkażenia i zakażenia bakteryjne. Źródła i Drogi Zakażenia: źródłem są osobniki chore i środowisko, bardzo łatwo się przenoszą. DROGĄ BEZPOŚREDNIĄ kontakt z chorym zwierzęciem DROGĄ POŚREDNIĄ sprzęt do pielęgnacji i utrzymania zwierząt: zgrzebła, szczotki, poidła, koryta, boksy, siodła, elementy uprzęży, opaski i ochraniacze ogonowe bądź pęcinowe, pęta, derki, czapraki. POWIERZCHOWNE- Górne warstwy naskórka, skóry nieowłosione, skóry pokrytej sierścią- same włosy nie ulegają bezpośrednio uszkodzeniu, ale wypadają ze względu na zaatakowanie mieszka włosowego ( obumierają komórki wyściółki): liszaj pęcherzykowaty (herpes tonsurans maculosus et vesiculosus), Plackowate, jasne obszary, intensywnie łuszczące się, z obwodowo zlokalizowanymi pęcherzykami. Sporadycznie zwłaszcza u ogierów, najczęściej na skórze napletka i wewnętrznej powierzchni ud. Tonsury typowe dla koniowatych-owalne wyłysienia pokryte złogami komórek złuszczonego naskórka (herpes tonsurans maculosus) są to łuszczące się wyłysienia GŁĘBOKIE W skórze właściwej, Microsporum- uszkodzenie mieszków włosowych i samych włosów, które rozszczepiają się i obłamują nad powierzchnią skóry-właściwy, odosobnione ogniska z nastroszonym włosem, guzkami, pęcherzykami, strupami; uszkodzenie włosów i mieszków włosowych= liszaj strzygący( rzadziej ) Trichophyton- zapalenie mieszków włosowych i tkanek położonych głębiej z tendencją do tworzenia ropni. Włosy wypadają na skutek rozluźnienia cebulek włosowych, - tzw. liszaj wyłysiający. Wysięk zapalny jest tak obfity, iż pojawiają się wyraźne guzki i pęcherzyki, a potem strupy - tzw. liszaj strupiasty
TRICHOFYTOZA KONI - GRZYBICA STRZYGĄCA Etiologia Trichophyton equinum- liszaj wyłysiający Trichophyton mentagrophytes- liszaj strupaisty na zakażenie wrażliwi ludzie, psy i koty Trichophyton verrucosum- chorobotwórczy również dla ludzi i przeżuwaczy, liszaj strupiasty Trichophyton ajelloi
T. mentagrophytes zmiany chorobowe dwoisty wygląd: drobnych, 3-4 mm ognisk wysiękowych rozrzuconych po całym ciele, rzadziej - rozległych, owalnych, szarych ognisk wysiękowo-strupowatych, przypominających nieco trychofytozę u bydła. LOKALIZACJA: Skóra na łopatkach i klatce piersiowej, krzyżu i grzbiecie oraz szyi i głowie. Nasada grzywy, a także dolne części kończyn atakowane są bardzo rzadko Wygląd zmian Liszaj strupiasty i wyłysiający: pierwsze ogniska zapalne o średnicy ok. 0,5 cm, włosy najeżone, łamliwe, pozlepiane, skóra wyniesiona, z guzkowatymi nierównościami, początkowo wilgotne pęcherzyki wysychając tworzą cienkie, żółtawe lub szare strupy, złuszczające się po kilku dniach, owalne ogniska chorobowe powiększają się i często zlewają ze sobą, stopniowo goją się od środka zmian. Równocześnie pojawiają się nowe ogniska,mogą także pojawiać się zmiany o wyglądzie pierścieniowatym, gdzie włosy początkowo wypadają tylko na obwodzie zmian. Wygląd liszaj pęcherzykowy: owalne pęcherzyki układają się koliście i zasychają w postaci delikatnych łusek. Na ich obrzeżu pojawiają się nowe. W tym przypadku proces chorobowy rozwija się przez 2-3 tygodnie i najczęściej samoistnie ustępuje. MIKROSPOROZA KONI( GRZYBICA DROBNOZARODNIKOWA) Etiologia Microsporum equinum, canis, gypseum, praecox. Wszystkie potencjalnie chorobotwórcze dla człowieka.Wygląd zmian: liszaj strzygący odosobnione, pojedyncze ogniska średnicy 2-3 cm. z nastroszonym włosem, u nasady włosów delikatny, żółtawy wysięk zapalny, tworzą się guzki i pęcherzyki zapalne, przechodzące w twarde strupy zmieszane z resztkami wypadłych włosów (można je łatwo usunąć), zmiany w postaci owalnych wyłysień długo porastają. Rozpoznanie i Diagnostyka Lampa Wooda - fluorescencja, Badanie mikroskopowe zeskrobin skóry pobranych z brzegu wykwitów - zarodniki leżące w formie mankietów wokół włosów, Badanie hodowlane - min 2-3tyg. Postepowanie preparaty przeznaczone do stosowania zewnętrznego. Ich składnikami czynnymi są najczęściej kwasy i sole nieorganiczne, związki jodu, chloru, siarki i arsenu, pochodne fosforoorganiczne, glikoalkaloidy bądź roztwory barwników. Antybiotyki przeciwgrzybicze (np. natamycyna, nystatyna, pimarycyna, gryzeofulwina i amfoterycyna B) Leki na bazie imidazolu stosowane na wygoloną i umytą skórę Np. 0,2% emulsja enikonazolu 4x co 3-4 dni; pierwszy raz na całe ciało, następnie na okolicę zmian. W praktyce często trzeba zastosować częściej lub więcej razy.
GRZYBNIAK Ograniczony proces zapalny skóry i tkanek miękkich z powstawaniem przetok, któremu towarzyszy zwykle destrukcja kości. Powstają charakterystyczne ziarenka. Grzyby pleśniowe Pseudoallescheria, Curvularia, Bipolaris, Scedosporium ,Wnikają przez uszkodzoną skórę i przy osłabionej odporności rozwija się guzowaty obrzęk tkanek. Leczenie chirurgiczne, amfoterycyna B
GRZYBICE PODSKÓRNE(MYCOSES SUBCUTANEOSA) 1. Sporotrichoza (sporotrichosis) przewlekła choroba skóry, naczyń i węzłów chłonnych, a niekiedy nawet narządów wewnętrznych. Etiologia Sporotrichum schenckii - grzyb saprofityczny- na roślinach i owocach, produktach ich rozpaduDrogi Zakażenia: infekcja najczęściej następuje drogą przyranną (ukłucia kolcami, użądlenia) i zazwyczaj prowadzi do zmian miejscowych w przypadku przedostania się grzyba do organizmu przez błony śluzowe (np. przewodu pokarmowego) może dojść do postaci rozsianej Objawy Kliniczne: ropiejące guzy w skórze i tkance podskórnej. Przerzuty mogą szerzyć się drogą limfatyczną do narządów wewnętrznych i kości. Choroba występuje na całym świecie, a w Europie najczęściej odnotowywana była we Włoszech, Francji i Grecji. Rozpoznanie i Diagnostyka Guzkowate zapalenie naczyń chłonnych klinicznie sugeruje sporotrichozę. W diagnozie różnicowej należy jednak uwzględnić bakteryjne tło lymphangitis, nosaciznę, epizootic lymphangitis (Histoplasma farciminosum), wrzodziejące zapalenie naczyń chłonnych (Corynebacterium pseudotuberculosis) i lejszmaniozę. Podstawą rozpoznania jest preparat mikroskopowy, w którym stwierdza się obecność okrągłych lub cygarowatych komórek drożdżopodobnych w wysięku, w płynach tkankowych lub bioptatach. Komorki drożdżopodobne mogą być obecne w neutrofilach, makrofagach lub wielojądrzastych komórkach olbrzymich lub poza tymi komórkami. Postepowanie Leczenie jodem jest jedną z metod z wyboru - jodek sodu, potasu lub etylenodwuamina dwujodku. Zmiany chorobowe ustępują w ciągu kilku tygodni. Aby uniknąć nawrotów choroby, leczenie należy kontynuować przez 4 tyg., mimo uzyskanej poprawy i ustępowania objawów. Jodu nie należy podawać klaczom źrebnym. Terapia powinna być przerwana w przypadku wystąpienia gorączki, utraty apetytu, kaszlu, łzawienia, wypływu z nosa, objawów nerwowych i zaburzeń układu krążenia. 2.Rinosporydioza- Rhinosporidium seeberi, Zakażenie ma charakter przewlekły i dotyczy błon śluzowych. U koni znana jest jedynie postać nosowa (polipowate narośla w jamie nosowej), klinicznie objawiająca się zaburzeniami ze strony górnych dróg oddechowych oraz śluzowo-ropnym wypływem z nozdrzy. U ludzi odnotowuje się także postać oczną i zmiany w okolicy narządów płciowych. Choroba endemicznie opisywana jest w południowo-wschodniej Azji (m.in. Sri Lanka i Indie), Ameryce Południowej (Argentyna), sporadycznie w Australii i Nowej Zelandii. Ze względu na coraz częstsze importowanie koni stwierdzana jest także w Europie.
3.Pytioza m.in. na tle Pythium insidiosum Obraz kliniczny: gwałtownie rozwijające się, podskórne zmiany zapalne z owrzodzeniami i ropnymi przetokami okolicznych tkanek. objawy „L&L&L” (Lymphadenopathia, Lymphangitis i Lymphadenitis - powiększenie węzłów chłonnych, zapalenie i obrzęk naczyń chłonnych oraz ropowica tkanek i węzłów chłonnych) w postaci przewlekłej ogniska chorobowe w obrębie kości i ścięgien w zaawansowanym stadium chorobowym często stwierdza się obecność dość charakterystycznych, żółtawych, owalnych tworów o średnicy 0,5-1,5 cm sporadycznie konie zapadają na postać żołądkowo-jelitową (gastroenteritis pythiosis), przebiegającą z objawami zaburzeń żołądkowo-jelitowych, spadkiem masy ciała, anoreksją, biegunką i morzyskami Postepowanie Chirurgiczne usuwanie zmian jest metodą najczęściej stosowaną i skuteczną, jeśli zakażona tkanka zostanie usunięta razem z marginesem tkanki zdrowej W leczeniu farmakologicznym stosuje się jodek potasu (dożylnie) i amfoterycynę B, mimo iż P. insidiosum nie zawiera ergosterolu w błonie komórkowej.
GRZYBICE NARZADOWE (głębokie, endomikozy) schorzeniami tkanek i narządów wewnętrznych, a także posocznicami, wywoływanymi przez grzyby z rodzaju: Aspergillus, Candida, Cryptococcus, Histoplasma, Mucor i Absidia. Zakażenie rozwija się najczęściej drogą oddechową, rzadziej przyranną. ASPERGILOZA Etiologia Aspergillus spp.-kropidlaki. W przypadku infekcji rozwijającym się grzybem wywołują grzybicę narządową-sytemomykoze. Zatrucie produkowanymi poza organizmem przez A. flavus i A. parasiticus Alfatoksynami—wywołują mykotoksykoze Aflatoksyny są jednymi z najsilniejszych trucizn pochodzenia naturalnego. Objawy Kliniczne przebiega w groźnej, przewlekłej postaci płucnej lub, rzadziej jelitowej, Ze strony układu oddechowego objawy nie są zbyt charakterystyczne (kaszel, duszności różnego stopnia) Z infekcją układu oddechowego może wiązać się także aspergiloza worków powietrznych Kropidlaki Aspergillus sp. mogą być także przyczyną ronień u klaczy i zapaleń rogówki oka. Grzybicze zapalenie worka powietrznego Aspergillus spp. Diagnoza na podstawie badania endoskopowego, mikologicznego i bakteriologicznego wydzieliny Objawy : uszkodzenia art. carotis, n.pharyngeus, odgałęzienie n.błędnego, n. laryngeus, n hypoglosus, n. accesorius, n. gloso - pharyngeus, n. vagus, tr. Sympaticus Częste krwawienia z nosa, w skutek uszkodzenia tętnicy, problemy z przełykaniem, wypadanie jedzenia jak przy zadławieniu, porażenia mięśni gardła, nienormalna pozycja głowy, sztywność szyi, fotofobia. Wypływ z nosa może mieć żółto - zielonkawe zabarwienie Leczenie Podwiązanie tętnicy szyjnej, płukanie przy użyciu endoskopu Econazol Prognoza jest dobra jeśli się podwiąże się naczynie. Jest zła jeśli objawy są poważne z układu nerwowego. GRZYBICA PŁUC Histoplasma capsulatum, Cryptococcus, Aspergillus, Blastomyces, kaszel, wypływ z nosa, trudności z oddychaniem, duszność, w przewlekłych przypadkach utrata wagi. Diagnoza Wypłuczyny w dróg oddechowych, biopsja płuc, USG, zdjęcia RTG , bronchoskopia. Leczenie zależne od rodzaju grzyba KANDYDAZA jest chorobą m.in. koni, wywoływaną przez Candida albicans, C. tropicalis lub C. kefyr , Głównie obserwuje się zakażenia szyjki i jamy macicy, zapalenia płuc, a czasami zapalenie rogówki oka, Najwrażliwsze na zachorowanie są źrebięta, Choroba często rozwija się w następstwie długotrwałego stosowania antybiotyków u koni KRYPTOKOKOZA schorzenie układu oddechowego i zatok nosowych (zaleganie wysięku zapalnego w zatokach), wywołane przez Cryptococcus neoformans Może rozwinąć się infekcja narządów wewnętrznych, kości i opon mózgowych. Objawy są nietypowe, głównie ze strony narządu oddechowego (zapalenie oskrzeli, nieznaczne podwyższenie temperatury ciała, kaszel) i nie pozwalają na jednoznaczne postawienie diagnozy