INFLACJA

Krótko i długookresowa krzywa Philipsa, przyczyny inflacji, skutki inflacji, metody walki z inflacją, mechanizm inflacji w Polsce.

INFLACJA

inflacja - wzrost ogólnego (średniego) poziomu cen

nie każdy wzrost cen będzie spowodowany inflacją

porównuje się w czasie wskaźnik cen, będący miarą procentowych zmian wydatków związanych z zakupem pewnego ustalonego zestawu dóbr (tzw. koszyka)

stopa inflacji - wskaźnik określający procentowy wzrost ogólnego poziomu cen w ciągu roku

ze względu na nasilenie wyróżniamy inflację:

pełzającą - gdy wskaźnik wzrostu cen nie przekracza rocznie 5%

umiarkowaną - gdy wskaźnik cen oscyluje w granicach 5-10%

galopująca - gdy wskaźnik waha się w granicach 10-190%

hiperinflację - gdy wskaźnik cen przewyższa 150%

PRZYCZYNY INFLACJI oraz METODY WALKI Z INFLACJĄ

Zależą od teorii inflacji

monetarna (neoilościowa) teoria inflacji - poziom cen towarów zależy od ilości pieniądza w obiegu.

Równanie wymiany towarowej

M * Vm = P * Y

M - ilość pieniądza w obiegu (podaż pieniądza) w ujęciu nominalnym; Vm - szybkość obiegu pieniądza, oznaczająca ilość transakcji towarowych obsługiwanych przez jednostkę pieniądza w jakimś okresie; P - poziom cen towarów; Y - realny dochód narodowy, określający rozmiar dokonywanych transakcji towarowych.

Monetaryści twierdzą, że Ban Centralny jest wstanie kontrolować wielkość podaży pieniądza i w ten sposób wpływać na przebieg procesów gospodarczych.

Tempo wzrostu cen determinowane jest tempem wzrostu podaży pieniądza, a ponieważ podaż pieniądza znajduje się pod kontrolą banku centralnego, przyczynę inflacji upatruje się w błędnej polityce pieniężnej banku centralnego.

Zatem walka z takim rodzajem inflacji za pomocą środków banku centralnego w ograniczaniu podaży pieniądza.

popytowa teoria inflacji - przyczyną inflacji jest ustalenie się agregatowego popytu na towary na poziomie przewyższającym możliwości jego zaspokojenia.

Luka inflacyjna - to różnica między wielkością łącznego popytu na towary a wielkością dochodu narodowego odpowiadającego pełnemu wykorzystaniu zdolności wytwórczych. W warunkach swobodnego kształtowania się cen rynkowych pojawienie się luki inflacyjnej wywołuje inflację.

Metody walki inflacją popytową - obniżenie agregatowego popytu poprzez: ograniczenie wydatków budżetowych, podniesienie podatków, niezmniejszenie podaży pieniądza przez sprzedaż państwowych papierów wartościowych, podniesienie stopy rezerw obowiązkowych.

kosztowa teoria inflacji - przyczyna inflacji jest wzrost kosztów produkcji niezależny od agregatowego popytu a towary. Gdy rosną koszty produkcji, przedsiębiorstwa przerzucają ten wzrost na ceny wyrobów gotowych, czyli obciążają tymi kosztami nabywców.

Przyczyny wzrostu kosztów produkcji determinują rodzaj inflacji kosztowej:

• inflacja płacowa - gdy następuje wzrost płac niezależnie od popytu na pracę

• inflacja wywołana przez zyski - gdy przedsiębiorstwa wykorzystują swoja pozycję monopolistyczną, aby podnieść ceny nie zależnie od popytu na ich produkty;

• inflacja wywołana przez ceny dóbr importowanych - gdy ceny te rosną niezależnie od agregatowego popytu

• inflacja wywołana przez podatki - gdy wzrost podatków przerzucany jest na ceny.

teoria krzywej Philipsa - wymienność bezrobocia i inflacji obrazowanej tempem wzrostu płac

tempo wzrostu płac

stopa bezrobocia %

stagflacja - jednoczesne występowanie wysokiego bezrobocia i wysokiej inflacji

Istnieje bowiem pewien naturalny, niemożliwy do obniżenia poziom bezrobocia.

Zatem,

długookresowa krzywa Philipsa ma kształt krzywej pionowej, z koncepcji tej płynie wniosek, że wykorzystywanie ekspansywnej polityki makroekonomicznej do obniżania bezrobocia jest niewskazane, ponieważ krótkotrwałe skutki ograniczania bezrobocia są niewspółmierne do trwałego wzrostu inflacji. Zjawisko to jest wynikiem błędnych oczekiwań inflacyjnych.

Tempo wzrostu cen w %

stopa bezrobocia %

SKUTKI INFLACJI

Pozytywne

powolne procesy inflacyjne wpływają korzystnie na dynamikę wzrostu gospodarczego, przy założeniu iluzji pieniężnej - utożsamianie zmian wielkości nominalnych i realnych przez podmioty gospodarcze, co wiąże się z niepełną i opóźnianą percepcją inflacji.

Negatywne

1. zniekształcenie informacyjne cen - nasilenie inflacji powoduje dezorientację co jest przyczyną wzrostu cen, czy wzrost cen czynników produkcji, czy inflacja, czyli ogólny wzrost cen.

2. Ucieczka od pieniądza - gwałtowny spadek popytu na pieniądz w ujęciu realnym, kto trzyma pieniądz w gotówce ponosi straty, korzystniej jest trzymać pieniądze w innych postaciach nieruchomościach sztuce, lokatach bankowych - „koszty zdzieranych zelówek” - częste wizyty w banku i pobieranie niewielkich kwot gotówkowych, lub inne dodatkowe nakłady, które trzeba ponieść w ce,u zawarcia transakcji

3. redystrybucja dochodów - ponowny podział dochodów między podmioty gospodarcze, np.: wpadanie w wyższe progi podatkowe.

4. Silne procesy inflacyjne zwiększają niepewność w zakresie przewidywań zmian cen, co zazwyczaj osłabia aktywność gospodarczą, silne procesy inflacyjne osłabiają działalność inwestycyjną i tym samym hamują tempo wzrostu gospodarczego

5. inflacja powoduje niekorzystne zmiany w bilansie płatniczym - dobra eksportowe stają się mniej konkurencyjne na rynkach światowych, gdyż są droższe, jednocześnie dobra importowane są tańsze od dóbr krajowych - spada eksport rośnie import.

6. Dodatkowe koszty związane z obsługą procesów gospodarczych - np.: drukowanie nowych kart menu w restauracjach, drukowanie nowych cenników, dodatkowe metkowanie towarów, zmiany programów w parkometrach, czy aparatach telefonicznych.

INFLACJA W POLSCE

w gospodarce centralnie planowanej - inflacja przejawiała się głównie nie w jawnym wzroście cen, lecz w ukrytych podwyżkach cen oraz w istnieniu niedoborów towarów na rynku

Mikroekonomia mgr Grażyna Karwacka

1

---