Rozród 04.10.11

Wyklad 1

Regulacja nerwowa a humoralna

U zwierzat wielokomórkowych w bardzo wczesnym etapie rozw. filogenetycznego i rozw. Ontogenetycznego w bardzo wczesnym etapie rozw. zarodka pojawia się bezposr. przekaz inf. z kom. do kom., a miedzykomórkowe wzajemne oddziaływanie jest oparte na sprzężeniu zwrotnym.

Jeśli inf. Jest przenoszona z wykorzystaniem płynów ustrojowych (plyn miedzykom., krew, limfa, plyn M-R), system ten jest nazywany regul. humoralną.

Pojawiające się w rozwoju filogenetycznym gruczoły wew. wydzielania, regulujące procesy fizjologiczne przez nośniki informacji, jakimi są hormony, wykorzystują drogę humoralną.

Zaleta Reg humorlanje jest minimalny naklad energet. Nieb do transportu nosnika inf ( np. hormonów, aktywnych w regulacji peptydow, cytokin, kom immunolog kompetentnych itp.)

Niedoskonaloscia tego sys jest wydłużony czas miedzy uwolnieniem nosnika inf do plynu ustrojowego a jego dotarciem do celu.

Oba systemy regul - humoralny i nerw., występują obok siebie i się komunikuja.

Ukl podwzgr-przysadk - unaczynienie i neurohormonalna droga przekazu inf

Opisano obecność 3 parzystych tetnic dochodz do przys od lewej i prawej tetnicy szyjnej wew.: tet przysadk dolnych (aa. Hyphophisialis inferiores) zaopatruj glownie wyrostek lejka (procesus infundibularis), czyli tylny plat przysadki, tetnic przysadk srodkowych (aa. Hyphophisialis media) zaopatrz glownie pien lejka (truncus infundibularis) i tt przys górnych (aa. Hyphoph ………………………………………………

Osrodk regulacja neutralna prc rozrodczych

- mech biosyntezy i uwalniania GnRH

- proc rozr u samic ssakow zachodza pod kontr wielpoziom sys neurohormon al., zwanego osisa podwzg-przys- jajnikowa

- sys ten funkcj zarówno przez podporz niższych jego poziomow Pietrom nadrzednym jak i dzieki tzw. Sprzężeniom zwrotnym czyli odzdzil zwrotnie skierowanym

- osr przekazywania bodźców z ukl nerw do sys hormonalnego org jest w podwzgórzu

Odruchy neuroendokrynne

Bodziec odbierany - > wlokna czuciowe -> rdz kreg-> podwzgórze-> GnRH w jadzr przykomorowym i nadwzrokowym -> z krwia przekazywane do przedniego plata przysadki i uwalniane tam sa FSH i LH z tylnego zas oksytocyna i wazopresyna i oddziałują n tk docelowe w zal od tego o jaki czynnik chodzi

*Oksytocyna ma t ½ ok. 5 min

Układ noradrenerg

Liczne Bad wykaz, ze neurony noradrenerg pnia mozgu odgrywja istotna role w regul cykli astralnych przez kontrole tonicznej sekrecji gon atropin i wyrzutu przedowulacyjnego LH.

Ukl noradrenerg zaw rec estrogen i laczy się synaptycznie z kom GnRH.

Tylko maly procent kom GnRH zaw te rec estrogenowe. Dlatego tez ten układ adrenerg jest jednym z ważniejszych w mechanizmie negatywnego i pozytywnego wpływu estrogenow na uwalnianie GnRH.

Uklad serotoninergiczny

Mimo licznych badan nad rola ukl serotoninerg jader szwu w regul sekrecji gonadotropin u roznych gat zw, nie można sformułować jednoznacznych wnioskow.

Wyniki sugeruja, ze funkcja ukl serotoninerg w kontroli sekrecji gonadotrop może być rozna.

Ukl dopaminerg

Dopamina może stymulowac jak i zarówno hamowac uwalnianie LH. Ukl dopamin erg jadra lukowatego hamuje uwalnianie GnRH.

Ukl GABA-erg

Istotny w Regulacji neurohormonalnej, obecne tez rec estrogenowe i możemy mowic o wpływie pozytywnym jak i negatywnym

Endorfiny

Odgrywaj pewna role jeśli chodzi o regulacje wyrzutu LH

Ukl bialka NPY-ergiczny

Ma swoja role w uwalnianiu GnRH

*Czynnikiem stymulującym dla uwalniania LH i FSH jest GnRH

Kortykoliberyna - także wpływa na GnRH

Czynniki podwzgórzowe

Opis

Bialka czesci nerw przysadki: h ADH, oksytocyna

Hormony tropowe przysadki: czynnik uwalniajacy GnRH , TRH, CRH, somatostatyna, czynnik uwalniajacy hormon wzrostu

Monoaminy tkankowe: noradren, dopamina, serotonina, AcH, GABA

Produkcja grup neuronow specyficznych dla danego typu wydzielania.

Oksytocyna

Neuropeptyd, wytw przez podwzg i przechowyw w tylnym Placie przysadki, uwalniana poprzez odziec masowania - dotyk, temp, bodzce wizualne. Jest wytw również w cialku zoltym tzw. Oksytocyna cialka zoltego. Jej tk docelowe to : mm gładkie ukl rozrodczego, kom mioepitelialne (koszyczkowe) gr mlekowego, ogon najadrza, mm gładkie u osob meskich, nasieniowod, stymuluje synte PGF 2 alfa, pobudza ruch posuwisty nasienia, czynnos skurcz macicy, stymulacja syntezy PGF 2 alfa

Czynniki podwzg

GnRH

Neuropeptyd, dekapeptyd ewent nonapeptyd, uwalniane tonicznie lub cyklicznie, tk docelowe to kom gonadotrop plata przedniego przysadki, powoduje uwalnianie FSH i LH z przedniego Plata przysadki u osob meskich i żeńskich.

Wczesna faza folikularna - obniza się stezenie progesteronu - niski poziom jego oznacza, ze zaczynaja być uwalniane horm przedniego plata przysadki bo obserwujemy wzrost pulsacji GnRH - wzrasta uwalnianie FSH i LH. FSH stymuluje rozw i dojrzeanie pęcherzyków w nich uwalniane sa estrogeny - one odzialuja pozytywnie na centrum uwalniani GnRH. Pęcherzyki dalej się roziwjaja i dochodzi prawie do powstaniea pech dominującego, w nim zaczyna być wytw inhibina która hamuje uwalnianie FSH i ona jest odpowiedzialna za negatywne sprzężeni zwrotne w wyniku czego zostaje zablokowane uwalnianie FSH a wzmożone LH bo jest jednym z istotnych elementow odpowiedzialnych za owulacje (pekniecie pech dominującego) - jeżeli nie dojdzie do owulacji to powstaje torbiel pecherzykowa. Stad w ter pai praktycznej będziemy stosowac czynnik, którego brakuje - może nim być zarówno LH jak i GnRH, w związku z tym nie zawsze to ogarniamy. Jezlei mamy typowa torbiel to zaczynamy od GnRH które stymuluje dopiero uwalnianie LH, ale LH dziala latwiej tyle, ze jest droższe, uzywamy hCG.

Centrum uwalniania cyklicznego i tonicznego

Impulsy o wysokiej amplitudzie i częstotliwości przez krotki okres kiedy poziom estrogenow osiagnie swój szczyt - potem centrum toniczne uwalnia cisza uwalnia cisza - nizsza amplituda i częstotliwość - toniczne uwalniania co ok. 2 godz.

Czynniki wpływ na wiek dojrzałości

U owiec mamy doczynienia z długością dnia swietlengo i w tym momencie mamy różny okres dojrzałości płciowej uzależniony od poziomu melatoniny. Owce urodzone w normalnym cyklu hodowlanym wiosna - osiagaja dojrzałość w ciagu 6-7 miesiecy. Jagnieta urodzone przy sztucznej stymulacji rui - urodzone jesienia - osiagaja dojrzałość plciowa w tym samym czasie ale przesunieta o ten okres czyli dojrzałość po ok. 12 miesiacach.

Przysadka - gr wew wydzielania, polozona pod podwzgórzem, laczy się z nim szypula lejka, sklada się z czesci przedniej pośredniej tylnej i guzowatej. Czesc tylna - przysadka nerwowa uwalnia oksytocyne i wazopresyne.

Miedzy kom endokrynnymi znajduja Si ekom pech-gwiazdziste stanowia ok. 10% kom przedniego plata przysadki - produkuja one folikostatyne, aktywine, inhibine, glutaminian, czynniki wzrostu, liczne cytokiny.

FSH i LH

Roznica jeżeli chodzi o sekrecje:

Powodem jest okres poltrwania FSH ok. 150 min w osoczu, zas LH 20 min. Lekiem o aktywności FSH (FSH świńskie) - do indukcji rui (wczesniej PMSG -wytw w kubkach endometrialnych u klaczy w ciazy, ma aktywnosc FSH i LH podobna, jeżeli nie podawaliśmy anty-PMSG to powstawaly liczne torbiele),

Hormony te sa odpowiedzialne za regulacje pracy jajnikow, dojrzewanie pęcherzyków, stymulacje wydzielania hormonow estrogenowych, androgennych z pęcherzyków. LH m dominujacy wpływ na przebieg owulacji, ma ronwiez wpływ na powstawanie i rozwoj cialka zoltego ( zasadnicze źródło progesteronu w organizmie) ma tez dzialanie pozagonadalne.

Pozostale hormony

PRL i hormon wzrost.

Przedni plat przysadki, który wytwarza glikoproteiny zawiera podjednostke alfa, która jest taka sama dla wszystkich gatunkow - dlatego mzomey FSH brac od roznych zwierzat. Roznia się zas podjednostka beta, która okresla stopien specyfiki danego hormonu.

LH

Glikoproteina, prod przez kom przedniego plata, oddzial na poziomie kom śródmiąższowych, na jajniki, na Male kom lutealne, u meskich stymuluje prd testosteronu, u żeńskich stymuluje owulacje

PRL

Bialko, wytw w przednim Placie przysadki, tk docelowe: jadra, mozg, kom gr mlekowego. U osobnikow meskich zachowanie ojcowskie, u żeńskich matczyne, stymuluje rozw gr mlekowego. Uwalnianie PRL stymuluje kopulacja, ssanie, zapachy…. Kurwa mac!

PIF - hamuje uwalnianie PRL, stymulowany przez układ dopaminergiczny, tak leczymy ciaze urojone

Hormony steroidowe

Maja postac subst wytwodacych się ze sterolu, czynnikiem pierwotnym jest cholesterol

Progesteron wytw w cialku zoltym, pooduje blok progesteronowy, podnosi prog pobudliwości w czasie ciazy na bodzce, przez co ciezej dochodzi to aktywacji czynności skurczowej macicy

Estrogeny wytw w pęcherzykach jajnikowych, zmiany w pochwie i macicy pod wpływem hormonow jajnika, rozpulchniaja endometrium, zatrzymuja wode (obrzmienie zew narz rodnych), zew objawy rui. Wzrasta pobudliwość, szybszy przekaz transmisji neutralnej w drogach rodnych, dochodzi do otwarcia polaczen szczelinowych (kom mostkowe) - bodziec przechodzi bardzo szybko, w trakcie porodu dochodzi do bardzo szybkiego przemieszczania sie pobudzenia i dochodzi do wzrostu aktywności skurczowej mm gładkiej macicy. Przyczyniaja się do uaktywnienia receptorow oksytocynowych co powoduje zdecydowanie silniejszy skurcz mm gładkiej macicy.

W warstwie theca interna synteza androgenow, warstwa ziarnista synteza androgenow.

*unaczynienie sciany pęcherzyka jesy bardzo bogate, tak samo cialka zoltego

* u bydla progesteron w okresie ciazy jest wytwarzany mniej wiecej do 210 dnia ciazy w cialku zoltym, potem ta funkcje przejmuje łożysko!

Progesteron

Wytw przez kom lute lane cialka zoltego, w wyniku stymulacji przez LH. Hamuje on prodGnRH - nie sa uwalniane gonadotropiny LH i FSH, hamuje przedowulacyjny pik LH, Obiza napiecie myometrium, stymuluja wydziel gr endometrium jak i rozwoj pęcherzyka. Progesteron oznaczamy testami ELISA jakościowo i ilościowo. Progesteron klinicznie stosujemy do podtrzymania ciazy, mamy jego syntez pochodne, które maja wieksze zastosowanie (stos w indukcji i synchronizacji rui).

*Antyprogestageny hamują dzialanie progesteronu łącząc się z jego receptorami. (Mifepristone - stos przy aborcji we francji)

Prostanoidy i leukotrieny

Pochodne wyzszych kw tluszczowych, syn tent i wydziel niemal przez wszystkie kom z wyj erytrocytow. Sa one wszedzie, ich synteza nie jest ograniczona przez rodzaj Komorek.

*pecherzyk owuluje już przy średnicy 1,7 cm!!

*Male kom lutealne nie zawieraja receptorow dla prostaglandyny!! Czekamy Az podrosna 5-6 dni i dopiero prowokujemy lize prostoglandyna.

---