ROZRÓD ROŚLINOŻERNYCH ZWIERZĄT FUTERKOWYCH

HODOWLA ZWIERZĄT FUTERKOWYCH

GATUNKI:

NUTRIE

KRÓLIKI

SZYNSZYLE

Wszystkie wymienione gatunki zaliczamy do zwierząt poliestrycznych (wielorujowych) o mniej lub bardziej zaznaczonej sezonowości w rozrodzie.

NUTRIE

Charakterystyka użytkowania rozpłodowego

• Dojrzałość płciowa w wieku 4-6 miesięcy

• Dojrzałość fizyczna - samice w wieku 8 m-cy, samce w wieku 9 miesięcy

• Do rozrodu dopuszcza się zwierzęta o wadze min. 3,5 kg

• Zwiększona aktywność płciowa w sezonie jesienno-zimowym (październik do lutego)

• Długość cyklu płciowego 20-35 dni (średnio 30 dni) w sezonie aktywności płciowej

• Zdolność do rozrodu nutrie zachowują przez około 7 lat

• Spadek plenności obserwuje się po 3 latach

SYSTEMY ROZPŁODU NUTRII

• Monogamiczny

• Grupowy

• Haremowy

• Kierowany

System grupowy

• Grupa od 5 do 15 samic (siostry i półsiostry)

• Grupę tworzy się w momencie odsadzania od matki

• Po osiągnięciu dojrzałości płciowej dosadza się samca

• Samiec przebywa w grupie przez okres 2-3 miesięcy

• Ciężarne samice rozsadza się do samodzielnych klatek

• Zaleta systemu to oszczędność klatek i robocizny przy kryciu

System haremowy

• Utrzymywanie samic i samców razem przez cały okres użytkowania rozpłodowego

• Grupa 3-6 samic (siostry lub półsiostry)

• Zestawiane przy odsadzaniu od matek

• Samiec dosadzany jest po osiągnięciu przez samice wieku 6-8 miesięcy (z reguły starszy o 2-3 miesiące)

• Okres użytkowania rozpłodowego haremu: 2-3 lata

• Zaleta - najniższa pracochłonność

• Wada - niski wskaźnik ilości miotów od samicy w roku

System kierowany

• Oddzielne utrzymywanie samic i samców

• 6-12 samic przebywa w jednej zagrodzie bez samca

• Samiec przebywa w klatce pomiędzy zagrodami samic

• Samice w rui przekładane są do klatki samca

• Zalety :

• Sterowanie rozrodem (cykliczność produkcji)

• Maksymalne użytkowanie rozpłodowe samca

• Możliwość lepszego dawkowania pasz

• Wady:

• Duża pracochłonność

• Zwiększona ilość klatek

Ciąża

• Ciąża trwa 128-132 dni

• W 7 tygodniu powiększają się sutki i przybierają kolor czerwony

• W drugiej połowie ciąży samica zwiększa masę ciała o 1-1,5 kg

• Na 1 tydzień przed porodem trzeba przygotować gniazdo - wyczyścić je i zdezynfekować

Poród

• Poród odbywa się najczęściej nocą i trwa 2-6 godz.

• Oznakami zbliżającego się porodu są:

• Ścielenie gniazda przez samicę (znoszenie podściółki, gałęzi itp.)

• Wypędzanie samca z domku

• Powikłania porodowe są bardzo rzadko

Wychów młodzieży

• W miocie rodzi się 4-6 młodych (odchylenia mogą być nawet do 13 sztuk)

• Masa ciała przy urodzeniu - 160-220g

• Rodzą się dobrze rozwinięte, tj.:

• Z wykształconą pierwotną okrywą włosową

• Otwartymi kanałami słuchowymi

• Widzą

• Sprawnie się poruszają

• Kontrolę gniazda przeprowadza się w pierwszej dobie po wykocie

• W systemach grupowym i haremowym matki karmią wszystkie młode (mniejsze straty przychówku)

• W 2 tygodniu życia zaczynają pobierać pokarm stały

• Dokarmia się je treściwymi paszami oraz łatwo przyswajalnymi

• Odsadzanie po 3-6 tygodniach

• Samicom należy zapewnić lizawkę z soli

Wzrost młodych nutrii

• Dokarmianie młodych

• Początek w 7-10 dniu życia

Najczęściej stosowane pasze:

Płatki owsiane

• Mleko

• Śruty zbożowe

• Marchew

• Dokarmianie odbywa się w domku za specjalną przegrodą

Króliki

• Charakterystyka rozrodu królików

• Dojrzałość płciową uzyskują w wieku:

• Małe - samice 4 m-ce, samce 5 m-cy

• Średnie - samice 4 m-ce, samce 4,5 m-ca

• Duże - samice 6-7 m-cy, samce 7-8 m-cy

• Dojrzałość somatyczna - później o około 2-3 miesiące niż dojrzałość rozpłodowa

• Okres użytkowania rozpłodowego - 4-5 lat (w zależności od intensywności użytkowania)

• Brak jest zaznaczonej sezonowości w rozpłodzie

• Owulacja prowokowana, 10-12h po kryciu

Intensywność użytkowania rozpłodowego

Intensywne

• 8-9 miotów od samicy w roku

• Krycie 3 dni po wykocie (mioty poniżej 6 sztuk)

• Odsadzanie w 28 dniu życia

• Wymiana samicy po 10 miotach

• Średnio intensywne

• 6-7 miotów od samicy w roku

• Krycie 21-28 dni po wykocie

• Odsadzanie w 35 dniu życia

• Wymiana samicy po 10 miotach

Nisko intensywne

• 4-5 miotów od samicy w roku

• Krycie po 42 dniach od porodu

• Odsadzanie po 8 tygodniach

• Ekstensywne (przy utrzymywaniu na zewnątrz)

• 3-4 mioty od samicy w roku

• Przerwa w rozrodzie jesienno-zimowa

• Użytkowanie samicy przez 2-3 lata

Krycie

• Objawami rui u królic są:

• obrzmienie i zaczerwienienie sromu

• kładzenie się samicy na podłodze po lekkim pogładzeniu jej ręką po grzbiecie.

• W celu pokrycia przenosimy samicę do klatki samca

• Do pokrycia dochodzi po kilku minutach

• Stosuje się krycie jedno- lub dwukrotne

Ciąża

• Trwa 30-35 dni (średnio 31-32 dni)

• Zewnętrzne objawy ciąży:

• wyraźna ociężałość ruchów (widoczne dopiero w trzecim tygodniu)

• zaokrąglenie kształtu brzucha,

• nabrzmienie sutek (w czwartym tygodniu).

• W 12 - 14 dniu od daty krycia - kontrola kotności samicy przez wymacywanie płodów.

Kontrola ciężarności

Samicę stawia się na gładkim stole, głową do badającego, po czym jedną ręką przytrzymuje się ją za fałd skóry na grzbiecie, drugą zaś ostrożnie obmacuje tylną część brzucha.

W tym okresie płody są stosunkowo łatwo wyczuwalne; mają kształt owalny i długość 1,5 - 2 cm. Badanie tym sposobem musi być przeprowadzone z dużą ostrożnością, gdyż zbyt silny ucisk może spowodować uszkodzenie płodów, a w następstwie poronienie.

Poród

• 4-5 dni przed porodem wstawia się kotnik

• Samica ścieli kotnik puchem z okolicy sutek

• Poród u królicy odbywa się najczęściej w nocy, przeważnie bez powikłań i zwykle w gnieździe

• Trwa on normalnie 15 - 30 minut.

• Przygotowanie gniazda

Kontrola gniazda

• W kilka godzin po wykocie dokonuje się przeglądu gniazda w celu stwierdzenia liczebności miotu i stanu zdrowia noworodków.

• Zdrowe noworodki mają zaokrąglone kształty oraz gładką, błyszczącą, różową skórę.

• Osobniki martwe lub uszkodzone oraz bardzo słabe (małe, chude, pomarszczone i dające słabe oznaki życia) należy natychmiast usuwać z gniazda.

• Jeżeli cały miot tak wygląda, likwiduje się go w całości, a samicę w ciągu trzech dni po porodzie pokrywa się ponownie.

• Sprawdzianem dobrze rozwiniętego instynktu macierzyńskiego u samicy jest odbycie porodu w gnieździe, ułożenie noworodków w jednym miejscu i okrycie ich własnym puchem.

Kanibalizm

Kanibalizm polegający na pożeraniu własnego potomstwa w czasie porodu lub wkrótce po urodzeni jest zjawiskiem stosunkowo rzadkim.

Najczęstsza przyczyna kanibalizmu to:

• zaburzeniami w przemianie materii u matki,

• braki niektórych składników pokarmowych (zwłaszcza aminokwasów egzogennych i mikroelementów),

• niemożliwość zaspokojenia pragnienia,

• nadmiernie trudny i bolesny poród

• predyspozycje dziedziczne.

• W razie dwukrotnego występowania tego zjawiska u tej samej samicy eliminuje się ją z dalszego rozrodu

Wychów królicząt przy matkach

• Króliczęta rodzą się nieowłosione i ślepe.

• Okrywa włosowa zaczyna im wyrastać po trzech dniach,

• Oczy otwierają po 10 - 12 dniach.

• Masa noworodka zależnie od rasy i liczebności miotu, wynosi 40 - 70 g (u ras średnio dużych zwykle 55 - 65 g).

• Młode króliczęta aż do chwili opuszczenia gniazda nie wymagają specjalnych zabiegów ze strony hodowcy z wyjątkiem kontrolowania ich stanu odżywienia.

• W okresie otwierania się oczu należy dokładnie obejrzeć każdego oseska, zwracając uwagę, czy nie ma powiek zlepionych śluzem lub ropą (szczególnie ważne jest to u rexów). Jeśli taki objaw występuje, należy delikatnie przemyć króliczętom szpary powiekowe miękką szmatka zmoczoną w letniej wodzie lub słabym roztworem kwasu bornego.

Wychów królicząt po odsadzeniu

• Zależnie od warunków chowu i przyjętej intensywności rozrodu króliczęta mogą być odsadzane od matki w wieku 4, 5, 6, 7 lub 8 tygodni życia.

• Odsadzane króliczęta muszą być dobrze rozwinięte i całkowicie przystosowane do odżywiania się takimi paszami, jakimi będą żywione po odsadzeniu.

Szynszyle

• Dojrzałość płciowa

• Samice w wieku 6 miesięcy (4-7 miesięcy)

• Samce w wieku 9 miesięcy (6-10 miesięcy)

• Zawsze należy czekać na zestawienie do rozrodu do osiągnięcia dojrzałości fizycznej (samice 6 m-cy, samce 9 m-cy).

Cykl płciowy

• Są to zwierzęta poliestryczne o nieznacznie zaznaczonej sezonowości w rozrodzie

• Cykl płciowy ma długość od 30 do 50 dni

• Nasilenie i przebieg funkcji rozrodczych uzależniony jest od warunków mikroklimatycznych (światło, temperatura, wilgotność)

• Wzmożona aktywność płciowa trwa w naszych warunkach od listopada do maja

Chów poligamiczny

• Zestawy poligamiczne tworzy się z jednego samca i 4 do 6 samic

• Samce mają nieograniczony dostęp do samic (korytarz przebiegowy)

• Samice mają założony kołnierz uniemożliwiający wychodzenie na korytarz

Krycie

• Oznaką rui u samicy jest otwarta pochwa

• Samiec kryje samicę w pełnej rui

• Najczęściej do kopulacji dochodzi nocą lub nad ranem

• Kopulacja trwa kilka sekund i może być powtarzana kilkakrotnie

• Objawem odbytej kopulacji jest mokra okolica pochwy samicy, lub czop śluzowy pod klatką (dł. ok. 1,5 cm)

• Na ogół są trudności w odnotowaniu dokładnego terminu krycia samicy

Ciąża

• Ciąża trwa u szynszyli średnio 111 dni

• Rozpoznanie ciąży

• Możliwe dopiero po ok. 45 dniach przez osobę doświadczoną - wyczuwalne są płody wielkości ziarenka grochu

• Po 60 dniach wyczuwalne są płody wielkości orzecha laskowego

• W drugiej połowie ciąży powiększają się sutki - najlepiej widoczne u samic pierwiastek

• Pod koniec ciąży wyraźnie widać powiększenie słabizn i ociężałość samic

Poród

• Najczęściej odbywa się nocą lub nad ranem

• W miocie rodzi się od 1 do 4 szynszyląt (b. rzadko 5 ,6)

• Samica zjada łożysko

• Pomaga sobie zębami przy porodzie

• Do 24 godz. po porodzie samica ma ruję poporodową, potem należy zamknąć dostęp dla samca

Wychów szynszyląt

• Szynszyle rodzą się owłosione, z otwartymi oczami, kanałami słuchowymi, są zdolne do samodzielnego poruszania się

• Masa ciała przy urodzeniu waha się od 30 do 70g

• Mleko samic zawiera ok. 10-14% tłuszczu, 7-8% białka, 1,7% cukru

• Tempo wzrostu

• I okres krytyczny w rozwoju szynszyląt to pierwszych 14 dni po narodzeniu - śmiertelność na poziomie 10%

• II okres krytyczny to wiek około 4 tyg - śmiertelność na poziomie 10%

• Temperatura w pomieszczeniu z oseskami nie powinna być niższa niż 15⁰C - wychłodzenia!

• Najlepiej odchowują się mioty z 2-3 szynszylętami - samica ma najczęściej czynnych 2-3 sutki

Dokarmianie

• Można dokarmiać maluchy śmietanką z pipetki zaraz po urodzeniu

• Podsadzanie do innej samicy odchowującej mały miot

• Od 2-3 tyg. życia młode pobierają ten sam pokarm, co matka

• Można podawać samicy i młodym płatki owsiane

• Okres laktacji trwa u szynszyli do 60 dni

Odsadzanie

• Młode odsadza się w wieku 42 dni (6 tyg.) lub po osiągnięciu min. 180g masy ciała

• Przy licznych miotach można zastosować stopniowe odsadzanie

• Odsadza się rodzeństwo razem do innej klatki

• W wieku 4 miesięcy należy rozdzielić je do pojedynczych klatek

Przyczyny niepłodności szynszyli

• Zły dobór partnerów

• Choroby układu rozrodczego (ropomacicze, cysty jajnikowe)

• Choroby na tle zaburzeń hormonalnych

ROZRÓD ZWIERZĄT FUTERKOWYCH MIĘSOŻERNYCH

W charakterystyce rozrodu posługujemy się następującymi pojęciami:

• płodność - oznacza zdolność do reprodukcji

• plenność samicy - liczba młodych urodzonych w ciągu roku

• plenność stada - liczba młodych urodzonych do liczby samic stada podstawowego

• stosunek poligamii - liczba samic w stadzie podstawowym przypadających na jednego samca

• procent pokryć - udział samic w stadie podstawowym, które zostały pokryte w okresie sezonu rozrodczego

• procent zapłodnień - udział samic zapłodnionych wśród ogólnej liczby samic w stadzie

• wielkość miotu - liczba żywo urodzonych młodych w miocie przy pierwszej kontroli gniazda

• procent odchowanych młodych - określa odsetek odchowanej młodzieży do liczby urodzonych

Terminem „cykl płciowy” określa się występowanie morfologicznych i hormonalnych zmian zachodzących w jajnikach, macicy i w pochwie, z związanych z folikulogenezą (dojrzewaniem pęcherzyków jajnikowych), owulacją, luteinizacją i luteoliza ciałka żółtego.

W cyklu płciowym wyróżnić można kilka okresów:

• Proestrus - faza przygotowawcza (przedrujowa)

• Estrus - faza rujowa

• Metaestrus - faza porujowa

• Diestrus - okres międzyrujowy

• Anestrus - okres spokoju płciowego

Lisy

U samic z rodziny Canidae ruja występuje raz w roku: należą one do zwierząt jednorujowych - monoestrycznych.

W czasie cyklu płciowego równocześnie zachodzą cykliczne zmiany w jajniku, macicy i pochwie. Cykle te - szczególnie jajnikowy - uzależnione są od hormonów wydzielanych w przysadce, podwzgórzu i szyszynce.

Lisy i jenoty osiągają dojrzałość płciową w wieku 10 miesięcy (9-11), utrzymując ją przez 6-9 lat, po czym następuje obniżenie się płodności i plenności.

Cykl płciowy można podzielić na:

• Okres przedrujowy

• Fazę rujową

• Fazę porujową

• Fazę spokoju płciowego

• Okres przedrukowy

• Trwa 30-40 dni

Rozpoczyna się u lisów pospolitych i jenotów w grudniu (zwierzęta starsze) lub na początku stycznia (osobniki młodsze). U lisów polarnych faza ta występuje o miesiąc później, a więc w połowie stycznia lub na początki lutego;

Samice w tym czasie stają się niespokojne lub przeciwnie - są osowiałe, często oddają mocz;

Pod koniec tego okresu obserwuje się zmiany w wyglądzie zewnętrznych narządów płciowych: obrzmienie i uwidocznienie się warg sromowych;

U samców spermatogeneza rozpoczyna się wcześniej - pod koniec sierpnia i września. Wzrost aktywności płciowej objawia się u nich zmianą konsystencji i wzrostem objętości i masy jąder.

Przygotowanie do sezonu rozpłodowego

• Selekcja

• Kondycjonowanie

• Plan kopulacji

• Szczepienia

Faza rujowa

Występuje u lisów pospolitych i jenotów od połowy stycznia do końca marca, a u lisów polarnych od połowy lutego do końca kwietnia

Największe nasilenie pokryć u lisów pospolitych przypada na II połowę lutego, a polarnych w marcu.W fazie tej pękają dojrzałe pęcherzyki jajnikowe i następuje owulacja. Działające w tym okresie bardzo silne estrogeny wywołują morfologiczne i psychiczne objawy rui u samic

Owulacja u psowatych występuje spontanicznie na 2-3 dzień rui u lisy pospolitych, u lisów polarnych pomiędzy 2 a 6 dniem fazy rujowej

Ruja lisic pospolitych trwa 1-3 dni, u jenotów 2-6 dni, u lisów polarnych 4-8 dni.

Objawy rui

• Niespokojne zachowanie

• Dreptanie z zadartą kitą

• Przysiadanie

• Nabrzmienie otworu sromowego i zaczerwienienie łechtaczki

• Częste oddawanie moczu

• Wyciek śluzu pochwowego

• Akceptacja samca - gotowość do krycia

Metody rozpoznawania fazy astralnej

• Metoda cytologiczna - wykrywanie zmian w składzie i barwliwości elementów śluzu pochwowego

• Określenie poziomu progesteronu w surowicy krwi

• Określenie oporności elektrycznej śluzu pochwowego, tzw heat detector (wykrywacz rui)

• Obecność śluzu (faza rujowa) - brak styku pomiędzy elektrodami = najwyższa oporność

• Brak śluzu (faza spokoju płciowego) - złączenie obwodu pomiędzy elektrodami = niska oporność

Inseminacja lisów

• Pozyskiwanie nasienia - metodą masturbacji

• Nasienie pobiera się w pomieszczeniu ogrzanym (25-30⁰C) w klatce ułatwiającej dostęp, a jednocześnie zabezpieczającej zwierzęta

• Nasienie u lisów wydzielane jest w trzech frakcjach

Systemy kojarzeń

• W praktyce stosuje się 1,2 lub 3-krotne krycie lisic

• Z uwagi na termin owulacji lisy pospolite i polarne kryje się na 2 lub 3 dzień po piku LH. Zalecany dla lisic pospolitych system krycia to 1-2(3), a dla polarnych 1-4-6

• Krycie przeprowadza się w klatce samca

• U wszystkich Canidae dochodzi do skleszczenia, a kopulacja trwa u lisów 10-50 min, u jenotów 5-15 min

Ciąża

• Trwa średnio 49-53 dni (do 58)

• Zapłodnienie u wszystkich Canidae przebiega w jajowodzie na 2-4 dzień po pokryciu, natomiast implantacja na 16-20 dzień po pokryciu

• Ciężarność można stwierdzić po 25 dniach

• Na 2 tyg. przed porodem wstawiamy do domku kotnik

Poród

• Odbywa się nocą lub nad ranem

• Trwa 45 min do 6 h

• Oznaki porodu:

• Czarny kał pod klatką

• Brak samicy na wybiegu przy porannym karmieniu

• Nie wyjedzona karma poranna

• Piski dochodzące z domku

Kontrola gniazda

• Wykonuje się ją w pierwszym dniu po porodzie

• Polega na:

• Liczeniu szczeniąt

• Usuwaniu martwych płodów

• Sprawdzaniu stanu skóry

• Sprawdzaniu rozproszenia szczeniąt

• Sprawdzaniu odgłosów szczeniąt

Straty przychówka

• Martwe urodzenia

• Zagryzienia

• Porzucenie młodych

• Wynoszenie ich z gniazda

• Niedorozwój lub słabe przy urodzeniu

• Słaba mleczność samicy lub bezmleczność

Kanibalizm

Jest to niszczenie miotów przez matkę.

Przyczyny kanibalizmu:

• Uwarunkowania genetyczne

• Niedobory pokarmowe (ilościowe i jakościowe białka)

• Niedobory witaminowe (B₁₂, PP, C)

• Niedobory mineralne

• Brak wody do picia przy porodzie lub tuż po nim

• Niepokojenie samicy

Wychów szczeniąt

Samica lisa pospolitego rodzi 4-6, a polarnego 8-10 szczeniąt

Masa szczeniąt: 120g pospolite, 90g polarne

Stopień rozwoju: ślepe, bezzębne, z zamkniętymi kanałami słuchowymi, łyse (pospolite) lub z pierwotną okrywa włosową (polarne)

• 2 tydz. życia - otwierają oczy

• 3 tydz. życia - wyrastają zęby mleczne i otwierają się kanały słuchowe

• 4 tydz. życia - zaczynają zjadać karmę

• 5-6 tydz. życia - spada mleczność samicy

• 7-8 tydz. życia - odsadzanie młodzieży

Faza porujowa

• Dla samic jałowych i samców zaczyna się po sezonie kopulacji

• Dla samic ciężarnych - po odsadzeniu młodych

• Jest to okres kondycjonowania zwierząt po okresie rozrodczym

• Jest to również okres wymiany okrywy letniej na zimową

Norki

Charakterystyka cyklu płciowego norek

• Sezonowość: jeden cykl/rok

• Dojrzałość płciową osiągają w wieku 10 miesięcy i utrzymuje się przez około 3-4 lata

• Owulacja prowokowana

• Okres kopulacyjny: marzec (wydłużający się dzień świetlny)

• Cykliczność 7-9 dniowa wzrostu i dojrzewania pęcherzyków jajnikowych

Krycie norek

• Przenoszenie samicy do klatki samca (zawsze!)

• Stopień poligamii 1:4-6

• Krycie wielokrotne (powtórzenie 2-4 razy)

• System krycia (dni rui):

• 1 + 2 + 7 lub 8

• 1 lub 2 + 7 + 8

• 1 + 2 + 7 + 8

• Koniec kryć - 25 marzec

Zapłodnienie i wczesna embriogeneza

Zapłodnienie

• Przebiega w jajowodzie

• Zakończone w ciągu 55 godzin po kryciu?

• Nie jest do końca poznane u łasicowatych

Embriogeneza

• Przebiega w ciągu 6 dni w czasie przechodzenia przez jajowód

• Do macicy dociera jako blastocysta w diapauzie

• Diapauza embrionalna (opóźniona implantacja) u norek

• Zahamowanie rozwoju w 6 dniu po kryciu

• Pozostawanie w uśpieniu przez 1-3 tygodnie

• Podatność na śmierć embrionalną

• Fotoperiodyczna inicjacja wznowienia rozwoju i implantacji zarodków

• Od implantacji do porodu ± 30 dni.

Ciąża

• Na rozwój płodu przypada ok. 30 dni

• Trwa z powodu opóźnionej implantacji 39 do 78 dni (średnio 45-55)

• Do rozwoju ciąży niezbędna jest prolaktyna

• Rozpoznanie ciąży jest bardzo trudne, możliwe dopiero na ok. 2 tygodnie przed porodem (objawy: powiększone powłoki brzuszne, tzw. „okulary” wokół oczu)

Przyczyny niepowodzenia w rozrodzie

• Niepowodzenie w wykryciu rui lub doborze partnera

• Brak owulacji

• Bezpłodny samiec

• Śmierć zarodków w fazie przed implantacją

• Śmierć zarodków po implantacji/śmierć płodowa

• Problemy z porodem

• Straty neonatalne (laktacja lub inne czynniki)

Poród

• W terminie od 23 kwietnia do 15 maja

• Na 1-2 dni przed porodem samice ścielą gniazdo puchem z okolic sutek

• Tuż przed porodem nie wyjadają karmy

• Bezpośrednio po porodzie nie wychodzą z gniazda

• Po porodzie kał pod klatką jest czarny

Norczęta przy urodzeniu

• W miocie rodzi się średnio 3-8 norcząt

• Masa przy porodzie 9-14g, oraz 5-7 cm długości

• Rodzą się ślepe, nagie, bezzębne, z zamkniętymi kanałami słuchowymi

• Należy przeprowadzić KONTROLĘ GNIAZDA w pierwszym dniu po porodzie

Wychów norcząt

• 7 pierwszych dni jest krytycznych

• Po 2 tygodniach należy co 3-4 dni czyścić domki

• Po 4 tygodniach usuwa się dodatkową podłogę

• Około 18-29 dnia życia wyrastają zęby mleczne

• Około 30 dnia życia otwierają oczy i kanały słuchowe

• 6-7 tygodni - odsadzanie od matek

Okresy krytyczne w wychowie norcząt

• Pierwszy tydzień życia - 80% upadków

• Słabe norczęta

• Martwe porody

• Słaba mleczność samicy

• Porzucenie młodych przez matkę

• Zróżnicowanie wielkości młodych w miocie

• 4-5 tydzień życia - 20% upadków

• Spada mleczność samicy

• Spada odporność nabyta z siarą, a własny układ immunologiczny jest jeszcze nie w pełni sprawny

Wychów po odsadzeniu

• W jednej klatce trzyma się po 2-4 odsadzonych od matek norcząt (rodzeństwo), najlepiej różnopłciowe

• Intensywny wzrost kończy się na przełomie sierpnia i września, potem jest to już przyrost tkanki tłuszczowej

• Od września zaczyna się kształtowanie zimowej okrywy włosowej

Jenoty

Charakterystyka rozrodu

• Monoestryczne

• Dojrzałość płciowa - 10 m-cy

• Zdolność do rozpłodu - 6-7 lat

• Owulacja spontaniczna

• Poligamia 1:3

• Nasilenie kryć - luty

Krycie

• Ruja występuje od 20 stycznia do końca marca

• Ruja trwa 10-12 dni, w tym gotowość do kopulacji 2-4 dni

• Krycie trwa krótko (10-15 min)

Ciążą trwa 59-64 dni

Poród pod koniec kwietnia, trwa 3-4 godziny

Wychów młodych

• Wielkość miotu - 6-7 szczeniąt (max. 12-15)

• Rodzą się ślepe, bezzębne, z zamkniętymi kanałami słuchowymi

• Średnia masa noworodka : 60-120g

• około 9 dnia otwierają się im oczy, zaczynają słyszeć

• Pod koniec 2 tygodnia życia wyrastają im zęby mleczne

• 3-tygodniowe szczenięta pobierają już pokarm stały

• Odsadzanie w wieku 6 - 8 tyg.

Fazy wzrostu

• Wzrost na długość - do połowy września

• Powiększanie masy ciała - od września do uboju (listopad/grudzień)

Tchórz hodowlany

Charakterystyka rozrodu

• Dojrzałość płciowa w wieku 9-10 miesięcy

• Ruja wiosenna w drugiej połowie marca, druga po odsadzeniu młodych (lipiec)

• Objawy: bardzo widoczne, charakterystyczne dla mięsożernych

• Ruja trwa 2-3 dni

• Krycie trwa 15 min do 1,5 h, śr. 30-40 min

Ciąża i poród

• Trwa średnio 42 dni (29-52 dni)

• Po 3 tygodniach powiększają się powłoki brzuszne oraz sutki

• W drugiej połowie ciąży samice są mniej ruchliwe intensywniej linieją i interesują się gniazdem

• Wykoty są najczęściej w pierwszej dekadzie maja

• Okres między wykotem a ponownym kryciem najczęściej wynosi 52-56 dni

• Poród jest najczęściej w nocy lub nad ranem

Wychów młodych

• Średnio w miocie rodzi się 6-10 młodych (czasami do 15), drugie mioty są mniej liczne
  (śr. 5)

• Rodzą się ślepe, bezzębne, pokryte bardzo delikatnym włosem puchowym

• Masa ciała przy urodzeniu - 8-11g

• Długość - 6-7 cm

Kontrola gniazda bezpośrednio po porodzie

Rozwój młodych przy matkach

• 3 tydz. - otwierają oczy i przewody słuchowe

• 4 tydz. - wyrzynają się pierwsze zęby mleczne

• Skład mleka samicy:

• 8,6% białka

• 9-10% tłuszczu

• 4,7% laktozy

• 0,9 popiół

• Najszybciej rosną kończyny, wolniej głowa i kości kręgosłupa

Okresy krytyczne

• Pierwsze dni po porodzie:

• Słabe młode

• Mało pokarmu u matki

• Kanibalizm (u tchórzy rzadko)

• 3 tydzień życia - spada mleczność samicy, rośnie zapotrzebowanie młodych na składniki pokarmowe

Wychów po odsadzeniu

• Odsadzanie w wieku 6-7 tyg.

• Posiadają zdolność rekompensaty wzrostu przy krótkotrwałych niedoborach pokarmowych

10 | Strona

---