5.10.11
Interna
Choroby skóry bydła
Objawy kliniczne i specjalne badania
Uszkodzenia
Nieprawidlowe zabarwienie
Swiad
Zaburzenia wydzielania potu
Zaburzenia wydzielnicze gr lojowego
Zmiany we włóknach welny i wlosach
Patologia specjalna
Wpływ czynności fizjologicznych na choroby skory
Głowne zasady leczenia chorob skory
Choroby naskorka i skóry właściwej:
- łupiez
- parakeratoza (długotrwały niedobór Zn jest główną przyczyną zapotrzebowanie 80mg/kg suchej masy paszy)
- hypokeratoza
- zgrubienie skory (pachyderma)(wywolane przez jednostajne dzialanie bodzca na jedno miejsce - ucisk)
- liszaj (przy złych warunkach sanitarnych, gdy obora nie jest odpowiednio często dezynfekowana)
- pokrzywka (jest wynikiem uczulenia)
- egzema (też jest często skutkiem uczulenia)
- zapalenie skóry (różna etiologia - bakteryjna, grzybicza, wirusowa, przy niektórych chorobach zakaźnych np. różyca u świń)
- pęcherzyca
- uczulenie na światło
*techno patia - choroba wynikająca z nieprawidłowego dobrostanu, złych warunków utrzymania w oborze
Choroby włosa, wełny, mieszków włosowych, gruczołów skórnych, rogów oraz kopyt:
- łysienie
- siwizna (brak molibdenu w diecie)
- łojotok
- trądzik
- choroby kopyt i rogów
Choroby tkanki podskórnej
- obrzęk tkanki podskórnej
- obrzęk naczyniowo-nerwowy
- odma
- zapalenie naczyń chłonnych
- krwotok
- zgorzel
- ropień podskórny
Ziarniakowe uszkodzenia skóry
Nowotwory skórne
- brodawczak i sarkoid (brodawczaki leczymy autoszczepionkami)
- rak łuskowaty skóry
- czerniak
- skórna naczyniakowatość
- Chłoniak
- guz z komórek tucznych
- wrodzona nerwiako-włókniakowatość
- histiocytoma - guz z histiocytów
- hemangioma i hemangiosarkoma
- rak komórek siateczki
- tłuszczak
Wrodzone wady skóry
Fazy żywienia krów mlecznych
Okres zasuszenia ( 8 tygodni przed porodem)
Okres wczesnej laktacji ( okres poporodowy)
Okres środka laktacji ( 4-7 m-cy po porodzie)
Okres końca laktacji (30 dni przed zasuszaniem krowy)
*okres poporodowy = okres przejściowy
*ujemny bilans energetyczny związany z laktacją może występować u około 85% krów - największy okres zachorowalności zwierząt
Choroby skóry:
- zarówno u ssaków, jak i ptaków skóra utworzona jest z owłosienia lub upierzenia, naskorka, skory właściwej i warstwy podskórnej.
- rozwoj filogenetyczny sprawil, ze snkora nie tylko oslania i chroni organizm od zewnatrz, lecz także zespala go ze środowiskiem, w którym zyje
- organizm zwierzat i człowieka nieustannie narazony jest na wpływy środowiska zewnetrzengo oraz wielu czynnikow wewnętrznych
- wypadkowa oddziaływania czynnikow zewnętrznych i wewnętrznych jest stan skory. Sklada się na niego nie tylko wyglad zewnętrzny lecz kształt, wrażliwość na dotyk, zdolność obronna i ochronna oraz adaptacja.
- oddziaływanie czynnikow zewnętrznych, a przede wszystkim wewnętrznych odbywa się za pośrednictwem układu nerwowego oraz hormonalnego
- neuro-hormonalny mechanizm oddziaływania sprawia, ze dosc często dla początkującego lekarza weterynarii rozpoznanie choroby może nastręczać pewnych trudności
- wyrazem silnego zespolenia narządów wewnętrznych ze skora mogą być tzw. Strefy Haeda. Łączność odbywa się za pośrednictwem układu nerwowego, a przejawia się nadrwazliwoscia lub bolesnością skory
- chroby pierwotne maja zwykle charakter ograniczony jedynie do skory. Jednak w sporadycznych przyadkach również zajmowac inne narzady.
-poszczegolne obszary skory sa niezwykle powiazane z narzadami wewnętrznymi. Powstające w narzadach wewnętrznych bodzce mogą powodowac w odpowiednich obszarach skory charakterystyczne objawy kliniczne, które w niektórych przypadkach można uważać za objawy patognomoniczne
- jeśli nie stwierdza się objawow klinicznych choroby w innych narzadach niż skora to można przyjąć ze jest to choroba pierwotna
- choroby wtorne skory zwykle biora swój porzatek w innych narzadach
- pierwotne choroby skory od wtornych można odróżnić na podstawie dokaldnego wywiadu i badania klinicznego
- stan zdrowotny skory zwierzat i ludzi jest wiec wynikiem równowagi metabolicznej, powstającej w wyniku odzialywania wielu czynikow egzo- i endogennych
- jednak organizm nie zawsze jest w stanie uruchomic wszystkie mech biopchem, które gwarantuja utrzymanie procesow przystosowawczych na poziomie proporcjonalnym do oddziaływania bodzca. Wówczas mamy objawy ze strony skroy
Czynniki wpplywajace na stan zdrowotny skory zwierzat gospodarskich
- czynnikizewnetrzne - mechaniczne, chemiczne, mikrobiologiczne, alergiczne, fizyczne, żywieniowe, organizmy wielokomorkowe
- czynniki wewnętrzne - zaburzenia w trawieniu, choroby wirusowe, bakteryjne, grzybicze, zaburzenia hormonalne, choroby metaboliczne, niedobory mineralne, uwiąd starczy, leki.
Rodzaje chorbo skory
- autoimmunologiczne - pecherzyca
- choroby skory powstające z powodu nadwrażliwości - pokrzywka
- inne syndromy, powstające z powodu nadwrażliwości skory - anafilaksja, alergia mleczna, rumien wielopostaciowy
- choroby skory o etiologii niedoborowej - parakeratoza
- choroby bakteryjne - czyraczyca, liszajec
- choroby wirusowe - brodawczakowatosc, plytka zwiazana z aura
- grzybicze
- pasożytnicze
- nowotwory i torbiele - sarkoid itp.
- odmrożenia
- choroby skory o etiologii nieznanej lub pochodzenia genetycznego - łojotok, albinizm, bielactwo nabyte, leukotrichia siatkowata, nadelastycznosc skory, skrobowica skorna, uczulenie na światło, pachydermia
*hypotichoza często się pojawia u zwierzat rasy hereford - wada wrodzona, wystepuje także smiertelna wersja tej choroby - cieleta rodza się martwe lub giną zaraz po porodzie
Rodzaje chorób skory w zależności o czynnik etiologicznego:
- Tla żywieniowego
- tla alergicznego
- bakteryjnego
- powstające z powodu zaburzen w rogowaceniu
- tła pasożytniczego
- urazowego
- chemicznego
- grzybiczego
- zaburzen przemiany materii
Wystepowanie chorob skory bydla w Polsce o roznej etiologii:
- ch pasożytnicze - 32,8%
- ch skory o etiologii nidoborowej - ok. 11%
- ch autoimmunologiczne - ok. 9,8%
- ch bakteryjne - 9,6%
-ch skory, powstające z powodu nadwrażliwości - ok. 7%
- ch grzybicze - ok. 7%
- o nieznanej etiologii lub genetyczne ok. 6%
- ch wirusowe - ok. 6%
- inne syndromy, powsajace z powodu nadwrażliwości skory - ok. 5%
- nowotwory i torbiele- ok. 4%
- odmrożenia - 1,6%
Termniologia stosowana w rozpoznawaniu uszkodzen skory
Uszkodzenia skory rozprzestrzeniające się (istota uszkodzenia, lokalizacja uszkodzenia w odniesieniu do skory, powierzchnia jaka zajmuje)
- krostowate i luszcace się wykwity na skorze - skora sucha, zluszczajaca się, luskowata, zmiana ma charakter powierzchowny, nie wnika w glan skory, powierzchnia skory nie peka i jest nieprzerwana
- zadrapanie - urazowe otarcia, zadrapania, poniżej naskorka wnikaja, powierzchnia skory zmienna, uszkodzenie zalezy od rodzaju czynnika
- pekniecie - glebokie pęknięcia, do tkanki podskórnej, powierzchnia skory nieprzerwana
- zgorzel sucha - sucha zrogowaciala, beznaczyniowa, ochronno-podobna, na zewnętrznej powierzchni skory, zwykle obejmuje wszystkie warstwy, powierzchnia skory zmienna
- wczesna wilgotna zgorzel - niebieska, czarna, zimna, sączący się wyusiek, może wsytepowac na powierzchni lub znacznych głębokościach sięgając do tkanki podskórnej
- keratoza - przerost suchej zrogowcialej warstwy naskorka powyżej skory, jednak warstwa koronowa nie jest uszkodzona
- akantowa - keratozopodobna zmiana - wilgotna, miekka, wyrasta ponad powierzchnie kory, dochodzi do obrzeku warstwy kolczystej skory
- hiperkeratoza - nadmierny przerost naskorka i on staje się strupopodobny, wznosi Si enad powierzchnie skory, skora nie przerwana na ogol
- parakeratoza - przylega do skory, wyrasta ponad skore, dotyczy komorke jądrzastych warstwy koronowej
- wyprysk - rumieniowate, sedzace zapalenie skory, dotyczy zazwyczaj powierzchownych warstw naskorka, powierzchnia skory pokryta sączącymi porozrywanymi strupami
Uszkodzenia ograniczone
- pęcherzyk - srednica 1-2 cm, wypelniony plynem surowiczym o charakt wysiekowym, na powierzchni skory, nie jest ona przerwana, może być jednak martwa
- krosta - pęcherzyk o średnicy 1-5 mm, w jego srodku ropa, na powierzchni skory, może być rozerwana
- Bąbel - obrzękły, rumieniowaty, swędzący, przejściowy, powierzchowny lecz mzoe obejmowac wszystkie warstwy, nie uszkadza skory
- grudka - wzniesiona ponad powierzchnie skory, bedaca w stanie zapalnym grudka z martwiczym srodkiem o średnicy do 1 cm, powierzchowny na ogol obejmuje wszystkie warstwy, może być niekiedy rozerwana ta grudka
- guzek - zwarty, wznoszący się ponad powierzchnie skory, srednica do 1 cm, obejmuje wszystkie warstwy skory, powierzchnia na ogol nie przerwana- płytka - wiekszy guzek o średnicy do 4 cm, obejmuje wszystkie wartwym, powierzchnia skory nie przerwana
- tradzik - zakazona krosta, zakazenie gruczolu lojowego, obejmuej wszystkie warstwy, powierzchni skory może być rozerwana
- liszajec - zwiotczale pęcherzyki, wielkości do 1 cm, mogą przypominac krosty lub strupy, wznosza się nad powierzchnie skory, naskorek może być uszkodzony
- strup - fragmenty skrzepu, surowicy, krwi, ropni, wznosi się and powierzchnie skory, skora może być uszkodzona, ma nieregularna powierzchnie
Badanie dodatkowe
- bakteriologiczne (wykonać przy okazji antybiogram), mykologiczne, parazytologiczne
- histopatologiczne
- badanie przy pomocy lampy Wooda
- RTG
- metoda tomografii komputerowej
- metoda tomografii emisyjnej
- metody USG
- wykorzystanie techniki NMR (jadrowy rezonans magnetyczny - bezinwazyjny) lub MRI
* zespół łysego cielęcia - autosomalna cecha recesywna - występują najczęściej u HF-ów - skąpe owłosienie ciała
- technika EPR - elektronowy rezonans paramagnetyczny inaczej ESR - można wykorzystać tylko u małych zwierząt u dużych tylko małe struktury