Współczesne problemy socjologii 08.05.2010
Płeć kulturowa
Przemiana płci kulturowej
Społeczne różnice ról płciowych
Teoria funkcjonalna (w kwestii kobiecej)
Funkcjonalizm: role i systemy społeczne rozpatruje z punktu wiedzenia funkcji, jaką one pełnią w stosunku do całości społeczeństwa; ocena: podtrzymują równowagę społeczną, czy ją zaburzają?
W większości społeczeństw ludzkich we wszystkich społeczeństwach rolę społeczną kobiety wyznaczała jej rola reprodukcyjna. Ze względu na rodzenie kobietom przypisywana jest rola społeczna - w domu („minister spraw wewnętrznych”). To podział dobry, naturalny, konieczny, bo małym dzieckiem powinna opiekować się kobieta. Pytają: jakie funkcje wobec społeczeństwa powinna spełniać kobieta? Jeśli już zostaje w domu z powodu dzieci, jest korzystne, żeby wykonała prace i obowiązki domowe. To konserwatywny sposób postrzegania roli kobiety, której przypisywana jest aktywność domowa. (Bierze pod uwagę ewentualnie model opiekuńczy uczestnictwa kobiety w życiu zawodowym: edukacja, służba zdrowia etc.). Wg funkcjonalistów nie jest pożądane wyjście kobiet do pracy. Tradycyjny podział ról społecznych sprzyja utrzymaniu równowagi społecznej.
3 stanowiska dotyczące współczesnej roli kobiet (kwestii kobiecej):
1 podejście tradycyjne (=funkcjonalistyczne)
Emancypacja kobiet posunęła się za daleko.
2 Feminizm
Rola płciowa to kwestia umowy społecznej i może być zmieniona. Nieć się nie zmieniło. Rola kobiet nadal jest definiowana przez podporządkowanie mężczyznom. Za dużo jest różnic w sytuacji kobiet i mężczyzn. Niezależność kobiet nie została osiągnięta.
3 Postfeminizm
Idee feministyczne już się wyczerpały. Wyzwolenie kobiet już się dokonało: kobiety uzyskały to, o co walczyły (równe prawa i dostęp do ról społecznych). Odrzucenie idei feministycznych.
Badanie problematyki kobiet ustępuje miejsca badaniom ról mężczyzn. Bezrobocie, obciążenie utrzymaniem rodziny (kryzys ekonomiczny).
Zawody najmniej dochodowe są najbardziej sfeminizowane.
Sfeminizowane są sektory: opieki społecznej i zdrowotnej, edukacji.
Wynagrodzenia k. i m. są nierównorzędne: na tym samym stanowisku kobieta otrzymuje około 80% tego, co otrzymywałby mężczyzna.
Kobiety w Polsce są lepiej wykształcone.
sex - płeć biologiczna
gender - płeć społeczno-kulturowa
W badania nad płcią [społeczno-kulturową] są dwa stanowiska:
płeć jest kształtowana i przekazywana społecznie
płeć społeczno-kulturowa to rezultat socjalizacji
Margaret Mead, Płeć i charakter w trzech społeczeństwach pierwotnych
esencjalizm
cechy płci kulturowej wywodzą się z cech biologicznych
Anne Moir i David Jessel, Płec mózgu
Zmiany w akceptowanych modelach rodziny:
rodzina partnerska
równorzędne prawa obojga rodziców
zmiana sposobu pojmowania ról kobiecych i męskich w domu
zgoda na korzystanie z pomocy osób lub instytucji w opiece nad dzieckiem czy prowadzeniu gospodarstwa domowego
Kobiety są odsunięte od podejmowania decyzji.
Nikła obecność kobiet w elitach władzy i gospodarki.
40% kobiet w parlamencie Szwecji
20% kobiet w parlamencie Polski
Androgynia: połączenie cech kobiecych i męskich w jednej istocie ludzkiej. Osobowość androgyniczna ma bogaty repertuar zachowań (wzory męskie i kobiece), silną osobowość, wysoki poziom kompetencji. [Sandra Bem]