Współczesne problemy socjologii wychowania

Socjologia młodzieży- nowoczesne społeczeństwo

Nowoczesne społeczeństwo

cyfrowe, demokratyczne, otwarte, ryzyka, pluralistyczne. W tym pojęciu znajdują się bardzo zróżnicowane płaszczyzny składające się na społeczeństwo. Odnosi się do płaszczyzny egzystencjalnej a mniej do płaszczyzny rozwojowej

Uri Beck mówi o ryzyku w ekosferze- GMO, zachodzi pewna róznowaga środowiska otaczającego człowieka (rośliny genetycznie przetwarzane, żywność g, modyfikowana) kataklizmy, które wywoływane są przez właśnie tą równowagę, co z kolei jest efektem działań człowieka.

Ryzyko w socjosferze i infosferze0 pojęcie Becka

Pewna CECHĄ nowoczesnego społeczeństwa jest ZMIANA. Zmiana ta może mieć różny wymiar, odniesienie.

Społeczeństwa mikro- środowiskowe.

Kultura to zbiór wartości odnoszących się do człowieka.

W nowoczesnym społeczeństwie duży nacisk kładzie się na poczucie podmiotowości osoby w życiu społecznym.

DEMOKRACJA I SPOSOBY JEJ ROZUMIENIE

Społeczeństwo nowoczesne to społ. Demokratyczne. Demokracja w swoich założeniach opiera się na szeregu zasad, które określają jej istotę.

Zasady demokracji

Demokracja jest ustrojem opartym na własnym, specyficznym zestawie wartości, który ma wyeksponowane wymagania, by te wartości realizować i respektować, co powinno objawić się w kanonie cnót obywatelskich.

Edukacja do demokracji

Proces ujawniania tych wartości, ich uzasadnienie i osadzanie w kulturze. W konsekwencji będzie to oznaczało przygotowanie obywateli do odpowiednich zachowań, które są samoczynne, by funkcjonowała tu pogłębiona motywacja do takich zachowań

Lista wartości wniesionych przez demokracje jest bardzo długa- przedstawia pewne aksjologiczne zasady wartości, które są konstytutywne dla tego ustroju.

• zasada prymatu społeczności w społeczeństwie ( prymat ludu)

nie jako uznanie ale jako rozumna zasada, jako określenie zbiorowej mądrości, uczuć zbiorowych i woli zbiorowej w tym sposobie organizowania życia społecznego. Emanacja tej zasady powinny być realne rządu ludu jako samorządnej większości, natomiast przeciwieństwem byłoby przyznanie jakiś władz czy uprawnień jakieś wybranej jednostce, grupie lub innemu zewnętrznemu systemowi społecznemu (system polityczny, ideologiczny)

• prymat prawa bas innymi preferencjami indywidualnymi i grupowymi

Źródłem prawa jest lud, prawo powinno więc był wyrazem zbiorowej świadomości ludu i jego potrzeb, także ma stanowić podstawę bezpieczeństwa obywateli i regulować ich życie.

- prawo obowiązuje wszystkich jednakowo, nie ma takich czynów dozwolonych w strukturze społecznej, które nie byłyby dozwolone przez prawo

- wszystkie zachowania niezgodne z prawem powinny spotykać się z natychmiastową ripostą

- przeciwieństwem praworządności jest totalna anarchia i bezprawność selektywna, tzn., ze niektórych te zasady obowiązują a niektórych ni

- przeciwieństwem byłoby też gdyby zasada ta była cząstkowo realizowana, czasowo, selektywnie realizowana

- nie może być, ze jakieś uprzywilejowane grupy uzasadniają łamanie tej zasady interesami gdupy, przewagą słowną lub użytecznością

- bez prawa tak rozumianego ta zasada praworządności byłaby pustym frazesem niezdolnym do spełnienia ustrojowych funkcji

• zasada równowagi między wolnością indywidualną a dobrem ładu społecznego (ogółu)

- celem nie jest bezgraniczna, absolutna wolność jednostki ani też nie może być bezgranicznej wolności rządzących . Granicą jest analogiczne prawo drugiego człowieka

• zasada gwarancji oraz wymagania aktywności indywidualnej

Demokracja ma sens wtedy, kiedy demos- lud występuje nie jako bierna potencjalność ale jako żywa aktywności ogółu. To oznacza uprawnienia i zobowiązania by przestał rzeczywistość w której żyje, powinien się angażować w kształt życia społecznego, potrzebna jest do tego gwarancja prawna żeby można było podejmować aktywność np. Związek Młodzieży Polskiej, dziś powstaje wiele subkultur, które swój potencjał nie zawsze wykorzystuje w sposób właściwy dla narodu → blokady młodzieży

W społeczeństwie demokratycznym mocno jest zaakcentowana wolność, jest prawo ale i przywilej zmiany środowiska. Waloryzuje się czynną obecność a nagannie postrzega bierność.

Czynna obecność (Aktywność)- zespół przywilejów i obowiązków. Niekorzystnie z tych uprawnień może stanowić formę ucieczki.

• Powinność dyscypliny realizacyjnej co stanowi dopełnienie poprzednich zasad

Stanowi dopełnienie poprzednich zasad. Uważa się, że głos ludu to głos Boga to walka o urzeczywistnienie możliwości samorealizacyjnej można uzyskać tylko metodami demokratycznymi. Wyklucza się uzurpację (bezprawne przejęcie władzy państwowej, stanowiska) jednych kosztem innych, każdy ma takie same prawa.

• Niezbywalność odpowiedzialności indywidualnej za byt społeczny

nie można na nikogo narzucić wyłącznej odpowiedzialności za dobro głosu, każdy obywatel ma odpowiedzialność za kształt społeczny. Równość prawa oznacza przyjęcie podobnej miary ciężaru odpowiedzialności za efekty demokracji. Mogą tu być dwa odstępstwa

- skrajny indywidualizm- egoistyczny indywidualizm, znaczenie odpowiedzialności za innych, skrajna nieodpowiedzialność

- hiperodpowiedzialność- pomniejsza się szanse innych na budowanie wspólnoty odpowiedzialności

Zdrowy kierunek realizacji tej zasady polega na przyjmowaniu odpowiedzialności za siebie według własnych kompetencji, możliwości a także respektowanie kompetencji i zdolności innych osób

SYTUACJA DEMOKRACJI W XXI WIEKU

Współcześnie sytuacja demokracji nie jest wolna od wypaczeń. Niektórzy mówia o kryzysie demokracji, dekoniunktury(ogól czynników decydujący o niekorzystnej sytuacji na rynku) demokracji.

Dekoniunktura demokracji:

• ma charakter instytucjonalny i świadomościowy

w obszarze instytucji objawia się dysfunkcja struktur społecznych instytucji, które źle funkcjonują- potrzeby są złe lub opacznie zaspokajane. Mają służyc obywatelom. Biurokracja, rozrost struktur administracyjnych i dehumanizacji- pominięcie, ze człowiek jest odbiorcą.

Wymiar świadomościowy wynika z niejasności jaka jest rola człowieka w kontekście człowiek- isntytucja,

• Dewastacyjny wpływ tego społeczeństwa realizującego demokrację na kulturę

Skrajne pojmowanie wolności w sprawach obyczajowych

wulgarne wypowiadanie swoich opinii, wzrost agresji

• neoliberalna kapitalistyczna gospodarka (drapieżna) która generuje coraz większe nierówności społeczne.

Rośnie rozdźwięk między biednymi a bogacącymi się nie ze względu na obiektywne kryterium ale względy ideologiczne.

• Sieciowy wkład władzy, który oznacza deficyt demokracji

polega na fakcie, ze coraz mniejsze znaczenie ma państwo narodowe w decyzjach ze względu na układy międzynarodowe. Jest ograniczana suwerenna decyzja państw w różnych -obszarach, ograniczane są możliwości wypowiedzi co do oceny politycznej, to uderza w zasadę obywatelskości i podmiotowości.

-Ogranicza się podmiotowość demkracji

-Narodowa polityka i polityka gospodarcza przestaje mieć siłę przebicia jeżeli chodzi o kierowanie wpływami ponieważ istnieje rzeczywistość globalnej gospodarki w której ponadnarodowe siły gospodarcze kierują wpływami.

• zaznacza się to w obronności kraju, ochronie środowiska, polityce podatkowej, ochronie prawa życia, ograniczenie wszelkich praw państwa włączonych w UE- wszelkie prawa uzależnione są od Brukseli. W tej sytuacji powinna być na nowo zdefiniowana suwerenność.

• ”dobra” gospodarka globalna która wymaga zrzeszenia się narodowej suwerenności na rzecz grupowych grup interesów, sił, korporacji finansowych.

Demokracja staję się pojęciem i rzeczywistością coraz bardziej skomplikowana, to będzie się pogłębiać ale to będzie zależeć od tego na ile społeczeństwa będą pozwalały n a pogłębianie się dystansu między nimi a rządzącymi, między obywatelami a różnymi lobby interesu międzynarodowego. Następowało to w wyniku zaniku świadomości, ze zasady demokracji są przyporządkowane tylko wybranym grupom społecznych.

SOCJOLOGIA WYCHOWANIA W DWÓCH WYMIARACH

• makro socjologia np. ustrój

• mikro socjologia

Demokracja staje się pojęciem dość skomplikowanym oraz rzeczywistością skomplikowaną. Ten problem będzie się pogłębiać ale w zależności od tego na ile poszczególne społeczeństwa będą pozwalać na pogłębienie dystansu między rządzącymi (lobby interesów międzynarodowych). W tym sposobie demokracji, który jest realizowany, władza jest rozumiana jako interes dla wybranych grup a nie jako służenie dobru całej społeczności.

ASPEKTY SPOŁECZEŃSTWA:

1.nacisk na instytucje publiczne przy użyciu instrumentów prawnych, żeby rządzący realizowali programy jakie deklarowali przed wyborami. Jest to wychowawcza funkcja społeczeństwa- pogłębienie świadomości młodzieży w kategorii interesu publicznego a nie partykulanego, prywatnego.

Obywatele na własne życzenie wycofują się z decyzji politycznych (nie biorą udziału w wyborach) zawężają swoje możliwości na wpływ kształtu państwa.

Belina- obywatele wykazują większe zainteresowanie sferą tzw. wolności negatywnej nić sferą tzw. wolności pozytywnej (jej granicą jest wolność drugiego człowieka, wolność jako funkcja dobra publicznego). Ci obywatele chcą coraz większego zakresu wolności negatywnej (indywidualnej) a demokracja jest dla nich ważna o tyle o ile służy zagwarantowaniu indywidualnej wolności- robienia tego co się chce w sferze publicznej, gospodarczej, kulturowej.

W społeczeństwie wolnorynkowego indywidualizmu i konsumeryzmu ( ideologia konsumpcji) ludzie są coraz bardziej skoncentrowani na prywatnych sprawach- zarabianie wydawanie a nie na sprawach dobra publicznego, które staje się coraz bardziej obojętne.

Z osłabieniem politycznych kompetencji obywateli, osłabia się także wola zmiany rzeczywistości społecznej, dochodzenia do prawdy- zrzucanie tego na media. Poleganie na ekspertach medialnych. Obywatele nie podejmują wysiłku samodzielnego myślenia, są czynnikiem depolityzacji społeczeństwa oraz stanowią wsparcie dla elektronicznej centrali demokracji. Ci którzy coraz więcej oglądają wiedzą coraz mniej o rzeczywistości, ponieważ ich obraz świata jest kształtowany przez elektroniczne media a przez to jest płytki, utrudniający trafna ocenę decyzji tych , którzy w ich imieniu rządzą.

Im słabsze rozeznanie tym większa identyfikacja z tymi, którzy są głośniejsi, silniejsi, robiący duże wrażenia- sartori. Zanim taki obywatel czegoś chce to ktoś już sprawia tego czego chce.

Rorty Richard- w nowoczesnym społeczeństwie ewoluuje w stronę modelu demokracji zimnej- czyli takiej demokracji, którą kreują technokratyczne i zimne elity rządzą zgodnie z ich sposobem rozumienia wagi państwa, narodu. Często te rozwiązania nie są zgodne z oczekiwaniami społeczeństwa i z rzeczywistością.

Młodzież bardzo poddaje się wpływom mediów i dyktatowi wypaczonej demokracji, kreowanej przez media. Dzieje się to za pośrednictwem technologii elektronicznej, która promuje konsumeryzm i indywidualizm. Przyczyniają się do tego portale społecznościowe. Młodzież daje się zamykać w tej rzeczywistości, przyjmując radykalny indywidualizm, styl prywatyzacji we własnym życiu. Osłabia się znaczenie pierwotnych środowisk socjalizujących, coraz częściej młodzież wymyka się spod wpływu rodziny a z drugiej strony chce wsparcia, „młodzież zostaje odrzucona przez struktury społeczne.

CHRAKTERYSTYKA NOWOCZESNOŚCI JAKO TŁO PRZEBIEGU PROCESU WYCHOWAWCZEGO

zamiennie używa się słów nowoczesność i późna nowoczesność. Jest to błędne ponieważ nowoczesność daje konsekwencje w postaci późnej nowoczesności

CECHY SPOŁECZEŃSTWA NOWOCZESNEGO:

• wymiar wzrostu emancypacji społecznej

• wymiar zaniku stabilizacji społecznej

• wymiar powstawanie nowych zależności społecznych

• wymiar ten oznacza, ze osoba w nowoczesnym społeczeństwie uwalnia się stopniowo od tradycyjnych zależności, od tzw. małych wspólnot- lokalnych, rodzinnych. Oznacza to, ze słabną historycznie ukształtowane struktury ekonomiczno- kulturowe. Zanika presja ze strony tradycyjnych struktur ażeby się z nimi identyfikować. Słabnie rola kontroli społecznej, jednostka ma jakby coraz szerszą przestrzeń dla swojej autonomii i że może w tej przestrzeni samodzielnie projektować swoją biografię.

• Nowoczesne społeczeństwo charakteryzuje się zmiennością. Zanik stabilizacji społecznej oznacza, ze słabnie społeczna obrona poczucia bezpieczeństwa. Osłabły instytucje jako bastiony poczucia bezpieczeństwa. A w wychowaniu ważne są niepodlegające zmianom normy i wzory zachowań, które w nowoczesnym społeczeństwie podlegają zmianom w zakresie ich definicji z powodów pragmatycznych, czasem na krótką chwilę. Dużą rolę odgrywają tu media. Nie decyduje dobro społeczne ale pragmatyzm. Zanika funkcja zbiorowych instytucji kontroli czyli osoba czuje osamotnienie, zwiększenie odpowiedzialności za swoje wybory, młody człowiek zaczyna tracić grunt pod nogami.

• Następuję uwikłanie w nowe zależności. Powstają zupełnie inne formy kontroli i powiązań społecznych, które już w socjologii są określane jako zapośredniczone . Ta wolność tak eksponowana w demokracji zaczyna być ograniczoną przez nowoczesne, instytucjonalne i ekonomiczno- polityczne struktury ponadnarodowe. Powstaje cała seria nowych zagrożeń ekonomicznych i ekologicznych co rodzi zbiorowe ryzyko (Urli Beck) i chociaż dotyczy wszystkich to przeżywanie jest indywidualne, samotnie, jako mój indywidualny los.

• Te wymienione wymiary kreują trend określany jako indywidualizacja życia.

• Ta indywidualizacja powinna być rozpatrywana na poziomie struktury społecznej i będzie tu oznaczała przemianę obiektywną wymiarów życia np., nowe wymiary pracy zarobkowej, nowy system socjalno- ekonomicznych zabezpieczeń- stawia się na samowystarczalność np., w zakresie ochrony zdrowia.

• Zanika zasada gwarancji ze strony instytucji i państwa w zakresie opieki, bezpieczeństwa. Indywidualizacja jest wzmacniana przez procesy mobilności, ruchliwości społecznej i geograficznej. Jednostka ma swobodę w mobilności ale jest to okupione ceną wykorzenienia z tradycyjnych układów wsparcia. Ma miejsce biurokratyzacja.

• Ta ekspansja prowadzi do nowych form standaryzacji życia społecznego, które analizują nowymi zależnościami. Nieraz uzależniają do tego stopnia, że instytucja kolonizuje życia prywatne osób.

• Jednostkowa świadomość przejawia się subiektywizacją wartościowania i myślenia.

• Wykorzeniają się obiektywne wartości i zasady a zakorzenia się subiektywne ocenianie.

• Głównym czynnikiem subiektywizacji jets planowanie samodzielne swojego życia. Zdecydowanie nowe pokolenie bardziej samodzielnie dokonuje wyborów niż to miało miejsce w społeczeństwie tradycyjnym.

• Projekt własnego życia rozumiany jest nie tyle jako logiczna konsekwentna linia wyborów ale raczej dokonuje się w oparciu o zbiór wyobrażeń i oczekiwań jakie jednostka w sobie wytwarza jakie życie powinna mieć jeśli ma się liczyć i być szanowana.

• Jednostka dokonuje wyborów życia, tworzony jest w obliczu ryzyka i zagrożeń

Młode pokolenie wzrasta w warunkach rozpowszechnianej indywidualizacji, bardzo ceni sobie prawo do określania swojego życia (czasem pieniądzem, mieszkaniem, ciałem) ale paradoks tkwi w tym, że przekonanie młodzieży że wybiera wyłącznie w oparciu o własna refleksję jest złudzeniem, ponieważ:

• wyobraźnia o udanym (przegranym życiu jest narzucana przez media najczęściej poprzez wystandaryzowane wzory, może to być złudzenie o dokonywaniu wyborów z powodu perspektyw o karierze ale są one dostępne tylko nielicznym, powstają nowe bariery awansu społecznego- szanse dla nielicznych, bariery dla większości

• młodzież określa swoją tożsamość z zapożyczonych przepływów medialnych.

Urli Beck użył określanie SPOŁECZEŃSTWO RYZYKA. Twierdzi, że nowoczesne społeczeństwo to nie tyle społeczeństwo wysokiej jakości życia ale społeczeństwo ryzyka. Stwierdza, że w takim społeczeństwie ryzyko stoi na drodze jednostkowej biografii, wypływa z polityki wzajemnych zależności. Zestawia to określenie, że z jednej strony przeakcentuje się indywidualizm a z drugiej strony buduje się nowe systemy zależności- nazywa to PIERWSZYM PARADOKSEM SPOŁĘCZEŃSTWA NOWOCZESNEGO, PARADOKSEM RYZYKA.

Nowoczesność stwarza inne paradoksy:

• współcześnie pobudza się odnoszenie sukcesu a jednocześnie kreuję się zjawiska tzw. Samozagrożenia-, że człowiek dążąc do sukcesu zaczyna sobie sam zagrażać. Rozszerza się sfera ekozagrożeń.

Społ. Ryzyka:

W. Wawro „młodzież w kontekście formowania się nowoczesnych społęczeństw, Lublin 2004, (art. o patriotyzmie)

„Problemy współczesnej młodzieży w ujęciu nauk społecznych” - pozycję W. Wawro wybrać, Lublin 2006/7

„młodzież a kultura życia w kontekstach społecznych” wstęp i jedna pozycja W. Wawro Lublin 2008

Pedagog wobec wyzwań współczesności ( jeden artykuł)

KARL POPER- w słowie nowoczesność zawarte są oczekiwania co do jakościowego wymiaru społeczeństwa, „społeczeństwo jest najdoskonalsze”

URLI BECK- mówił, ze społeczeństwo nowoczesne to społ ryzyka a w globalnym społ ryzyka nie da się osiągnąć podstawowych celów w pojedynkę, ponieważ jest to społ którym dominuje polityka wzajemnych zależności- to pierwszy paradoks, który daje ryzyko; Z jednej strony lansuje się indywidualizm, wolność, liberalizm a z drugiej jest to społ oparte o politykę wzajemnej zależności nawet zależności ponad narodowych

Zespół paradoksów wynika z faktu, ze społ generuje pragnienie osiągania sukcesu za wszelką cenę a z drugiej strony kreowane są zjawiska samo zagrażające.

• Wraz z postępująca modernizacją życia rozszerza się zagrożenie w obszarze ekologii w różnych odmianach (eskalacja chorób cywilizacyjnych, niszczenie środowiska, skala nieuleczalnie chorych, zatrucie żywności, morderczy stres)

• demokratyzacja życia współwystępuje ze zjawiskiem coraz to nowszymi przejawami nierówności społ, co przejawia się w sferze statusu społecznego i materialnego

• globalizacja w obszarze militarnym współwystępuje z zagrożeniami konfliktami społecznymi coraz trudniejszymi do opanowania, np., terroryzm. Występuje obojętność i brak reakcji na konflikty np., zabijanie chrześcijan

• ryzyko jak powiedział Beck dopadnie tych którzy czerpią korzyści z generowania tego ryzyka. Mowa tu o efekcie bumerangu- ryzyko powraca do tych, którzy je generują np., broń atomowa- w tej samej sytuacji znajdzie się napastnik i ofiara; polityka w zakresie natury- odbieranie jej możliwości do zycia np., eksperymenty genetyczne.

• Ryzyko niesie dowartościowanie i przewartościowanie konsumpcji i związane z tym zjawisko umieralności z głodu dotyczy to dzieci

• wzrost udogodnień komunikacyjnych współwystępuje z patologicznym przerostem osamotnienia współczesnego człowieka

• wzrost możliwości dostępu do inf i dóbr kulturowych współwystępuje ze zjawiskiem prymitywizmu kulturowego i to na dużą skalę np., wulgaryzacja w mass mediach, w zachowaniu.

• Rozrost struktur społecznych współwystępuje ze zjawiskiem braku pracy

• racjonalizacja życia a więc eksponowanie rozumu jako głównej zdolności czł współwystępuje z gwałtownie rosnącą potrzebą uciekania się do wróżb, numerologii, horoskopów przy odrzucaniu wiary religijnej

nade wszystko zauważalny jest wzrost zjawisk zagrażających życiu ludzkiemu co współwystępuje z próbami negowania tego ryzyka poprzez ukazywanie perspektyw nieograniczonych możliwości człowieka do panowania nad światem, naturą, możliwości postępu a z drugiej strony samo życie niesie ryzyko. Zagrożenia rosną, należy ukazywać absurdalność, że społeczeństwo nowoczesne stanowi najlepsze warunki do samorozwoju.

WYZWANIA MŁODZIEZY WE WSPÓŁCZESNYM SPOŁ:

• edukacja

• przyszłość zabezpieczenia ekonomicznego

• praca

trudności te są także po stronie młodzieży, młodzież jest otwarta na zmiany, ale zmiany które są w społ ryzyka są w interesie wąskich grup społ.

CO JEST NIEPOKOJĄCE W SPOŁ:

pogłębiające się podziały społ które prowadzą do efektu:

• windy w górę i oznacza, że społ klasowe wjechało piętro wyżej np., co do wykształcenia, ma dostęp do dóbr konsumpcyjnych ale jednocześnie jest zjawisko dywersyfikacji co sprawia usytuowanie się młodzieży na różnych poziomach społecznych, jednocześnie brakuje solidarności- każdy radzi sobie sam.

Efekt korektywnej regulacji niektórych warstw i grup społecznych (z tego bierze się efekt dywersyfikacji), będzie dalsze osłabienie grup społ:

• długotrwałe bezrobocie, które coraz częściej dotyka osoby z wyższym wykształceniem, bezrobocie obejmuje prawników, ekonomistów, informatyków. To pociąga za sobą masowa, nerwową edukacje

• wydłużenie się okresu studiów poprzez studia doktoranckie a osoba nie ma predyspozycji żeby te studia robić. Traktowanie uczelni jako przechowalni, miejsca gdzie można przetrwać trudności.

KRYSTYNA SZAFRANIEC prof. z Torunia zauważyła, ze kierunki objęte bezrobociem mają utrudnioną perspektywę zawodową- określa jako widmo stacji bez rozkładu jazdy. Młodzież która jest w takim położeniu jest rozgoryczona, cyniczna.

Młodzież jednak aspiruje do porządnego nurtu życia ale jednocześnie wydaje jej się że musi natychmiast osiągnąć swoje cele, czas wg niej działa na niekorzyść. Młodzież mimo, ze stoi przed widmem odrzucenia to mimo wszystko podejmuje ogromny wysiłek by osiągnąć sukces

młodzież jest wpisana w efekt psychiki fali- czyli myślenia w kategoriach drapieżnego rywalizowania, prowadzi to do brutalizacji w miejscu pracy.

Kryzys kształcenia elit i integracji:

• ignorowanie zasobów intelektualnych i kulturowych młodzieży

innowacja w społ globalnym jest bardzo ważna ale żeby ją wprowadzić należy spełnić warunek kreatywnego współdziałania struktur. Powinno to dotyczyć:

- stosunków międzynarodowych

- kadr specjalistycznych które dysponują wiedza

- metod zachowań które by stymulowały skuteczność działań tych instytucji

Młodzież nie jest uczona analizowania problemów, jak harmonijnie współdziałać z innymi, brak kształcenia umiejętności które mobilizowałyby studentów do rozwijania własnego potencjału intelektualnego. Blokuje to prymat hierarchii, przepisów, kontroli nad duchem wsparcia.

• Nieproduktywne kształcenie nowych elit

Często twierdzi się, że nie można urzeczywistniać reform bo społ nie jest do tego przygotowane albo mówi, ze społ niezadowolone. Natomiast dobrze przeprowadzona reforma oparta na dobrej znajomości potrzeb społecznych odwołuje się do potrzeb obywateli dając im możliwość realizacji

• sposób kształcenia elit

system kształcenia jest mało produktywny ponieważ promuje się styl dominującego sposobu myślenia dominuje w myśleniu logika w której charakterystyczne jest poszukiwanie rozwiązania zanim zrozumie się problem i jego przyczyny. Często też nagradzane są osoby z błyskotliwymi pomysłami, które jednak nie znajdują zastosowania w praktyce. Kładzie się duży nacisk na dobre relacje między instytucją kształcąca a …. występuje tutaj pomijanie treści kształcenia nie tyle ułatwia zrozumienie rzeczywistości ale staje się narzędziem przyporządkowania się wynikowi, za mało jest treści stymulujących myślenie np., mogą to być treści z którymi student się nie zgodzi; kreowanie myślenia twórczego a nie odtwórczego.

Pewne seminaria/zajęcia są oznakowane jako bardziej użyteczne, jako atut z zatrudnieniu. Zajęcia bez oceny nie mają powodzenia bo nie mają użytku- instrumentalizowanie wiedzy. W szkołach uczniowie uczą się szybko dużego zasobu wiedzy która ich zdaniem daje odpowiedź na wszystkie pytania, natomiast w rzeczywistości tak nie jest. Jest to logika konformistyczna- interes, dawanie piorytetu przed poznawaniem problemu, kreatywnością.

Mało docenia się fakt przygotowania się do zawodu poprzez praktykę, nawet po skończeniu studiów.

Wykształciło się promowanie absolwentów uczelni do szybkiego awansu bez czytelnych kryteriów, niektórzy poprzez pewne układy są promowani do szybkiego awansu- brak kompetencji wiedzy.

Niektórzy młodzi ludzie, którzy są na wysokich pozycjach w czasie swojej kariery zawodowej, nie mają możliwości poznania realiów rzeczywistości sektora w którym pracują. Źródłem jest nie tylko wiedza ale i doświadczenie

• wyzwalanie energii u elit

chodzi o ujawnienie potencjału elit, powinny być ostrzejsze kryteria przyjęć na studia- nie masowość ale jakość, powinny być egzaminy wstępne na studia.

Ukierunkować na koordynowanie rozwiązań z rozpoznania problemu, uczyć się definiować ten problem. Reformy powinno odnosić się do wyższego poziomu inteligencji otwarcie na różne modele poznawcze które usprawniają diagnostyczne rozpoznanie rzeczywistości i kontakt z rzeczywistością.

Kształcenie racjonalne polega na wychowaniu umysłu do racjonalnego, logicznego, sprawnego rozwiązywania problemów. Jest tak w krajach tj. Anglia, Kanada, USA, Austria (kształcenie racjonalne wg Humboldta).

Humboldt akcentował w tym programie samodzielne rozwiązywanie i formowane problemy, inwencja twórcza a nie odtwórcza.

Jan Szczepański- lobby edukacji racjonalnej tworzy kościół, który wie czego chce, dąży do tego systematycznie i konsekwentnie prędzej czy później swoje cele osiągnie.

Każde społ potrzebuje elit, ono samo te elity kształtuje i potem przez te elity powinno być prowadzone, Źródło elit jest istotne i może być dwojakie:

• w oparciu o dobre urodzenie np. z rodziny inteligenckiej, dobrze usytuowanej, z wysokimi statusem materialnym

• otwarte źródło elit- elity mogą wywodzić się w oparciu o uzdolnienia, talenty, kompetencje, wysokie i dobre wykształcenie

• układy- jest to dodatkowe trzecie źródło elit

CZYM POWINNY SIĘ WYKAZAĆ ELITY:

• zdolne do aktywności w bardzo zmiennym świecie co wiąże się z umiejętnością oceny rzeczywistości w której będzie się realizowało swoją rolę, rozpoznanie co niosą zmiany

• zdolne do zrozumienia i opanowania złożoności problemów w skomplikowanych układach społecznych, rozumienie problemów społ. Mówił o tym ZBYSZEK MELASIK

• umieć czerpać ze źródeł inf, nie na zasadzie podporządkowania się ale na tym żeby racjonalnie odczytywać sprzeczne inf, umiejętności racjonalnego wyprowadzania wniosków i kryteriów inf. można to odnieść do edukacji- tak aby edukacja ukierunkowywała na stawianie wysokiej jakości kształcenia a nie na ilość kształcenia; żeby odchodzić od modelu kształcenia w którym podporządkowuje się a iść w kierunku krytycznego kształcenia i poczucia odpowiedzialności.

PROMOCJA EUROPEIZMU W SZKOLNICTWIE KRAJÓW UE:

pojęcie europeizmu w kontekście edukacji zostało wyartykułowane w 1976 w tzw. Rezolucji Rady Ministrów Wspólnoty Europejskiej. Chodziło o wyartykułowane głównych postulatów europejskiego wymiaru edukacji m.in.:

• wzmacnianie poczucia tożsamości europejskiej w młodzieży

• by młodzież bardziej zrozumiała istotę wartości na której opiera się cywilizacja europejska

• postrzeganie i przestrzeganie zasad na których opiera się wspólnota europejska:

I. zasada demokracji

II. poszanowania praw człowieka

III. Tolerancji

IV. solidarności

widać, że niektóre zasady nie zostały sprecyzowane i są dowolnie interpretowane

• europeizm oznacza przygotowanie młodzieży do uczestnictwa w rozwoju gospodarczym i społ wspólnoty UE

• …...

geograficznej, kulturowej, ogólnospołecznej odnosząca się do pozostałych państw UE

• ukazywanie tradycji i znaczenia wspólnoty między państwami członkowskimi wspólnoty UE a także między nimi a innymi krajami świata i Europy

• edukacja w szkołach ma na celu dostarczać wiedzy o relacjach wspólnoty europejskiej w płaszczyźnie ustrojowej i stosunków międzynarodowych

• poszerzanie zainteresowań młodzieży innymi krajami nie tylko w zakresie by ich usytuować na mapie ale by mieć wiedzę co się rozgrywa w tych krajach oraz umieć ocenić to co w perspektywie teraźniejszej i przyszłości

• poszukiwanie pluralistycznego i inter kulturowego modelu kształcenia- uwzględnienie w edukacji złożoności kulturowej i wymiana wielostronna. Niestety pluralizm kulturowy rozumiany jest tak, że kulturom danego państwa przypisuje się nierówną rangę- są kraje wiodące z wyższą kulturą i są kraje peryferyjne z kulturą z deficytami. Kraje wiodące są w uprzywilejowanej sytuacji, następują nierówności kulturowe- tak być nie powinno, wyklucza to model partnerstwa. Odrzucenie deficytów kulturowych i podkreśla się nie tyle fakt deficytów kult co różnic kulturowych; by w edukacji postulować takie programy które będą ubogacać uczniów innych krajów- jest to KIERUNEK RELATYWISTYCZNY. Przyjmuje to organizacja ds. Wspólnoty i Rozwoju Ekonomicznego oraz UNESCO.

INKULTURACJA- Ten kierunek ma 2 postulaty:

• żeby uaktywniać przepływ kulturowy na bazie zespołu instytucji, stwarzanie różnych inicjatyw które stanowiłyby baze tych...

• dokonywanie zmian w świadomości uczniów poszczególnych krajów, chodzi o świadomość altruistyczną

• budowanie otwartości wobec innych krajów i poszukiwanie wspólnoty interesów

SOCJALIZACJA POZYTYWNA W SZKOLNICTWIE AMERYKAŃSKIM

struktura systemu jest taka, zę różnicuje to szanse na zajęcie pozycji społecznych i awans społeczny. Są szkoły średnie, które gwarantują uzyskanie roli społecznej do której absolwent dąży. Dzieci to społ na tych, którzy mają możliwości dostępu do prestiżowych collegów i na tych, którzy tego dostępu dąży.

Baza teoretyczną jest wychowanie na dobrych obywateli młodzieży amerykańskiej. Pozytywna socjalizacja nawiązuje do takiego sposobu myślenia młodzieży, że stanowi ona ludzki kapitał społeczeństwa, który powinien być odpowiednio rozwijany i pomnażany ze względu na dobro społ. W każdym ze stanów funkcja jest realizowana- chodzi o budowanie lojalności młodzieży i poczucie jej, ze numer1 w świecie. Młodzież zakompleksioną z poczuciem bezsilności wobec rzeczywistości uważa się za mało przydatny kapitał

KŁADZIE SIĘ NACISK NA TAKIE ASPEKTY JAK:

• kształtowanie optymistycznych postaw od najmłodszych lat- że świat jest dobry, że życie jest piękne, że trzeba się cieszyć każdą chwilą. Wpaja się sztukę unikania frustracji, nie myślenia na zapas, by do zadań życiowych podchodzić z entuzjazmem. Nauczyciele są dobrze przygotowani do tej roli, mają umiejętności dostrzegania pozytywów, nawet w sytuacji trudnej. Krytyce można poddać to, ze nie przekazuje się młodzieży fundamentów światopoglądowych. W życiu są poważne problemy, które nie zawsze są się pokonać uśmiechem- dlatego opłaca się zawód psychiatry. W pracy pedagogicznej zależy przekazywać głębszy światopogląd oraz głębsze motywy optymizmu i optymistycznego sposobu rozwiązywania problemów.

• Kształtowanie poczucia własnej wartości

wpaja się wysoką samoocenę i przekonanie o własnym potencjale. Wzmacnianie godności w człowieku. Można to określić wzmocnieniem pozytywnym. Unika się poniżania, frustrowania, wzbudzania chorego poczucia winy u młodzieży.

- Jeśli młodzież odczuwa problemy na terenie szkoły to poszukuje się uwarunkowań ze strony szkoły np., nieprawidłowe prowadzenie lekcji przez nauczyciela. Odpowiedzialność jest tutaj rozłożona.

- Kształtuje się tez motywacja żeby sięgać po sukces i akcentuje się, że możliwe jest osiągnięcie sukcesu niezależnie od możliwości. Podporą jest tutaj system nagród w szkole- pochwały, zachwyt, docenianie.

Ten ty wzmocnienia pozytywnego jest dobry ponieważ przeciętny Amerykanin jest pewny siebie i zdolny do podejmowania trudnych i ryzykownych zadań i wyzwań

• kształtowanie poczucia wolności

w szkole amerykańskiej zsada → jesteś wolny, masz wiele możliwości wyboru, jesteś podmiotem swoich decyzji ALE musisz nauczyć się podejmować wybory i to takie, które spowodują pozytywne konsekwencje. Kształtowanie, że dziecko jest autonomicznym podmiotem swoich decyzji i może podejmować słuszne wybory bo uczy się ich podejmować.

Kształtowanie podejmowania decyzji uczy się od najmłodszych lat i jednocześnie kształtuje się poczucie samokontroli, panowania nad sobą, a nie, że pilnuje mnie mama tata nauczyciel.

Poczucie wolności wiąże się z poczuciem prywatności, poczuciem własnej przestrzeni, prywatnością w życiu osobistym. Szacunek do tej prywatności odnosi się także do dziecka- w szkole, w domu. Uczy się dziecko oceniać swoje wybory i ich konsekwencje, kształtuje się permanentną osobowość gotową do zmiany swojej sytuacji- aby rozwijać i wypróbować swoje możliwości. Dziecko uczy się brania odpowiedzialności za swoje wybory.

• Kształtowanie orientacji na przyszłość

wszystko to co przekazywane w szkole ma służyć przyszłości. Takie postrzeganie przyszłości, która nie jest wielką, groźną niewiadomą. Postrzeganie przyszłości jako szansy samorealizacji. Jutro może wszystko się wydarzyć (pozytywny kontekst nawet mimo obecnej złej sytuacji). Amerykanie w związku z tą zasadą nie zakorzeniają się w przyjaźniach ( zawsze można zmienić pracę, miejsce zamieszkania, sąsiadów).

• Kształtowanie orientacji na działanie (już od najmłodszych lat)

każdy musi podejmować jakieś działanie- T. JEFERSON. Amerykanin od najwcześniejszych lat wychowywany jest do pracy i wyrzeczeń w związku z tym w psychice przeciętnego Amerykanina obca jest rezygnacja. To co wiąże się z poczuciem porażki jest odrzucane. Aktywność osobista i zaangażowanie prospołeczne jednocześnie nie są wzmacniane przez głębszą refleksję na temat tych działań ale także o sensie życia- unika się skomplikowanych filozoficznych i egzystencjalnych refleksji. Ten ogromny wysiłek, wyrzeczenia są charakterystyczne dla amerykańskich osób niepełnosprawnych.

• Kształtowanie się indywidualności:

- wyrażanie niezależnych sądów i opinii

- wyrażania przez dziecka opinii i sądów- rodzice nie powinni tłumic tej potrzeby

- uważne słuchanie przez dorosłych dzieci

- prawo do wyrażania swoich uczuć, energii

• wychowanie do pozytywnej rywalizacji

wyraża się w haśle: niech zwycięży ten kto teraz jest najlepszy

- wyklucza się chora rywalizacje, przeciwnika

- istotny element wychowania w szkole- reguły walki o zwycięstwo są zawsze jasno klarowane, przyporządkowane jakiemuś dobru (a nie rywalizacja dla rywalizacji)

- ma na celu wychowywanie przyszłych liderów w życiu społeczeństwa

• przygotowanie do adaptacji w społeczeństw

- każda zmiana jest bardzo naturalną sytuacją

- amerykanie są kształtowani do tego, żeby posiąść sztukę harmonijnego przeżywania zmiany i łatwość przeżywania zmian

- kładzie nacisk na bycie błyskotliwym w danej sytuacji, mieć inteligencję emocjonalną (GOLEMAN). Nie przeładowywać wiedzą ale nauczyć błyskotliwości sytuacyjnej.