koncepcja państwa dobrobytu - referat, Ekonomia, ekonomia


KONCEPCJA PAŃSTWA DOBROBYTU (referat)

Państwo opiekuńcze, państwo socjalne, państwo dobrobytu (z angielskiego welfare state) koncepcja państwa i społeczeństwa głoszona zwłaszcza po II wojnie światowej (zwł. 1970 - 80) w wysoko uprzemysłowionych krajach zachodnich.

Termin „państwo dobrobytu” (welfare state), stosowany w literaturze ekonomicznej zamiennie z terminem „państwo opiekuńcze”, jest terminem niezbyt fortunnym, jako że w krajach, w których jest używany jest na co dzień, np. w Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii... słowo welfare kojarzy się ludziom raczej nie z dobrobytem, lecz z ubóstwem i pomocą dla ubogich, a korzystanie z tego typu pomocy nie jest powodem do dumy.

Wg. Wabstera: Welfare state to „państwo, w którym za opiekę nad społeczeństwem w takich sprawach jak opieka społeczna, zdrowie, edukacja, mieszkanie i warunki pracy jest odpowiedzialny rząd”. Jest to więc raczej definicja państwa opiekuńczego, podkreślajaca obowiązki państwa wobec swoich obywateli.

Z kolei wg polskiej encyklopedii welfare state przekłada się na państwo dobrobytu, które to jest koncepcją państwa i społeczeństwa powstałą pod wpływem ekonomii dobrobytu, w pełni ukształtowana po drugiej wojnie światowe. Zakłada ingerencję państwa w życie gospodarcze w celu zapobiegania negatywnym zjawiskom społecznym takim jak bezrobocie, rozszerzani systemu świadczeń i usług socjalnych przy demokracji jako systemie politycznym. Realizacja tych założeń ma umożliwić osiągnięcie powszechnego dobrobytu. Idee państwa dobrobytu mogą być zrealizowane tylko w krajach o wysokim poziomie rozwoju gospodarczego. W encyklopedycznej definicji mamy więc podkreślenie dobrobytu jako celu.

Te dwa rozumienia - welfare state jako państwo dobrobytu lub jako państwo opiekuńcze - przewijają się w wielu innych podejściach. Mówienie o państwie opiekuńczym wiąże się często z krytyką całej koncepcji, ze wskazywaniem nadmiernego interwencjonizmu państwa. Wskazuje się tu na różnicę między popieraniem pełnego zatrudnienia i pomocą w osiągnięciu odpowiedniego standardu życia, a gwarantowaniem przez państwo pełnego zatrudnienia i stosownego standardu życiowego.

Koncepcja państwa opiekuńczego, czy też państwa dobrobytu, nie jest elementem jakiegoś odrębnego, zwartego kierunku w teorii ekonomii. Jest raczej zbiorem poglądów, pomysłów i postulatów zaczerpniętych z różnych kierunków teoretycznych. Odwołuje się m.in. do koncepcji takich przedstawicieli myśli społecznej i ekonomicznej, jak: W. Beveridge, J. Rawls, A.C. Pigou, J.M. Keynes, A. Lewrner i J.K. Galbraith, a w sferze praktyki społecznej do takich polityków, jak: Otto von Bismark (Niemcy), W.E. Galdstone, B. Disraeli i H. McMillan (Anglia) oraz F.D. Roosevelt i J.F. Kennedy (Stany Zjednoczone). W sumie koncepcja państwa dobrobytu nie jest ani częścią jednej zwartej teorii, ani wymysłem jednej opcji ideologicznej. Nie jest też produktem kilku ostatnich dziesięcioleci. Korzenie tej koncepcji są bardzo złożone i sięgają daleko wstecz.

Praktyka państwa opiekuńczego kształtowała się stopniowo, na podstawie doświadczeń wielu krajów.

  1. ustawa o pomocy ubogim z 1601r.

  2. Poprawka do ustawy o pomocy ubogim z 1834r.

  3. Tzw. Liberalne reformy z lat 1906-1914 oraz

  4. Ustawodawstwo wojenne z lat 1944-1948r.

Dwa pierwsze z tych aktów były w dużej mierze nastawione na walkę z włóczęgostwem (przewidywały mi.in karanie ludzi zdolnych do pracy i uchylających od jej podjęcia, umieszczanie ich w specjalnych „domach korekcyjnych” o bardzo ostrym reżimie i niskim standardzie życia), ale równocześnie zapoczątkowały różne formy opieki nad ludźmi (zwłaszcza starymi i chorymi). Reformy liberalne z lat 1906-1914 zapoczątkowały pewne formy opieki nad dziećmi (posiłki dla dzieci z biednych rodzin w szkołach oraz nadzór medyczny), rent starczych, zasiłków dla bezrobotnych i bezpłatnej opieki zdrowotnej. - wszystko w ilościach zależnych od uznania władz i wielkości dostępnych środków. Akty prawne z okresu międzywojennego, w tym zwłaszcza ustawa o bezrobociu z 1934r. Wprowadziły pierwsze formy pomocy mieszkaniowej ( np. naprawy budynków) i rozszerzyły zakres zasiłków dla bezrobotnych (wypłacanych ze środków wg. Formuły: 1/3 pracownik, 1/3 pracodawca i 1/3 państwo). Rozwiązania te okazały się zresztą niewystarczające w okresie wielkiego kryzysu. Natomiast ustawodawstwo powojenne z lat 1944-1948 ukształtowało, w zasadzie, współczesny model państwa opiekuńczego w Wielkiej Brytanii. Po drugiej wojnie światowej upowszechniła się teza, że państwo powinno pomagać nie tylko niektórym, lecz wszystkim potrzebującym pomocy.

Koncepcja welfare state realizowana była w kilku krajach z powodzeniem w latach 1945-1973. Wiązało się to z okresem wysokiej koniunktury gospodarczej, spowodowanej koniecznością odbudowy ze zniszczeń wojennych, ale również możliwością wykorzystania postępu technicznego i koniecznością brania udzialu w wojskowym współzawodnictwie „zimnej wojny”.

W latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych spotkała się z nasiloną krytyką i nawoływaniem do powrotu do dziewiętnastowiecznego modelu państwa liberalnego. Jednocześnie pojawiły się niekrzoystne tendencje gospodarcze: wzrost cen ropy w 1973 roku, załamanie się koniunktury, wzrost inflacji. Welfare state nie potrafi poradzić sobie z recesją, co jeszcze bardziej pogłębia trudną sytuację gospodarczą i doprowadza do klęski samej koncepcji.

Koncepcja Keynesa jest krytykowana, a w jej miejsce proponuje się neoliberalny monetaryzm Friedmana. Jest on przyjęty jako podstawa polityki gospodarczej Stanów Zjednoczonych czasów prezydenta Forda i Wielkiej Brytanii Margaret Thatcher. Jednak współcześnie w stanach Zjednoczonych stosowane są elementy oby tych koncepcji. Polityka neoliberalna nie również nie przynosi spodziewanych efektów.

Zadaniem państwa jest:

  1. w sferze życia społecznego zapewnienie ochrony socjalnej (np. ubezpieczenia na wypadek choroby, kalectwa, bezrobocia), zagwarantowanie wszystkim obywatelom dochodów minimalnych i równych praw w dostępie do usług socjalnych (np. mieszkania, wykształcenia, opieki zdrowotnej);

  2. w sferze ekonomicznej ingerencję państwa w życie gospodarcze polegającą na podejmowaniu działań zmierzających do regulowania rynku w celu zapobiegania negatywnym zjawiskom społecznym (np. bezrobociu);

  3. w sferze ustroju politycznego demokrację, wyrażającą się w idei równości, wolności i likwidacji politycznej dyskryminacji (np. kobiet, mniejszości etnicznych).

Realizacja tych założeń miała umożliwić stworzenie sprawiedliwego społeczeństwa i osiągnięcie powszechnego dobrobytu przy zachowaniu podstaw systemu kapitalistycznego.

Dobrobyt danego społeczeństwa zależy od wielu czynników, a działalność samego państwa jest tylko jednym z nich i to niekoniecznie najważniejszym. Inne główne czynniki wpływające na dobrobyt to:

  1. ogólna efektywność systemu społeczno-gospodarczego w danym kraju (wielkość i struktura dostarczanej produkcji oraz usług, stopień wykorzystania czynników produkcji i skala marnotrawstwa, wysokość rozporządzalnych dochodów osobistych ludności i ogólny poziom cen produktów i usług, jakość życia, w tym czas pracy i czas wolny, warunki pracy i wypoczynku, stopień zanieczyszczenia środowiska naturalnego itd.)

  2. efektywność rynku pracy (wielkość bezrobocia i sprawny system informacji o miejscach pracy, zróżnicowanie zarobków, świadczenia dostarczane pracownikom przez pracodawców w przypadku choroby, wypadku, przejścia na emeryturę itp.).

  3. prywatne ubezpieczenia oraz zasoby majątkowe i oszczędności

  4. dobrowolna działalność dobroczynna osób prywatnych i instytucji (pomagających innym ludziom bezpośrednio lub pośrednio - przez wspieranie instytucji dobroczynnych)

Ważne znaczenie ma sam sposób dostarczania pomocy przez państwo. Może on być bardzo zróżnicowany, państwo może być np. głównym organizatorem pomocy, a niekoniecznie głównym producentem środków przeznaczonych na pomoc.

(Zwolennikami państwa dobrobytu są socjaldemokraci, socjaliberałowie i niektórzy reprezentanci lewicowych nurtów chadeckich.)

Źródło:

Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl

1



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Koncepcja państwa dobrobytu - referat, Agnieszka Klepek
Koncepcja państwa dobrobytu - referat, pedagogika
Koncepcja państwa dobrobytu referat
szwecja ako wzorcowe państwo dobrobytu (5 str), Ekonomia
szwecja ako wzorcowe państwo dobrobytu (5 str), Ekonomia, ekonomia
Koncepcja państwa dobrobytu (10)
KONCEPCJA PAŃSTWA DOBROBYTU
Referaty ekonomia, Polityka panstwa na rynku pracy nowa, Polityka wobec młodzieży na rynku pracy&quo
Buchanan, James Ekonomia polityczna panstwa dobrobytu (w WW Morawski, Socjologia ekonomiczna, Warsz
Funkcje panstwa, Turystyka i Rekreacja, ekonomia
ekonomia -teorie i koncepcje-handout-blaug-lipsey, Ekonomia
Referat Ekonomia
232156MONETARYSTYCZNA POLITYKA EKONOMICZNA PAŃSTWA, MONETARYSTYCZNA POLITYKA EKONOMICZNA PAŃSTWA
Referat z ekonomii przedsiębiorstwo
Panstwo polityka ekon., Ekonomia
Rola panstwa w gospodarce rynkowej, ekonomia, logika, biznes, info
pojęcie budżetu państwa (54 str), Ekonomia

więcej podobnych podstron