Psychologia 22.01.2012r

T: Zaburzenia i choroby psychosomatyczne

Zaburzenia psychosomatyczne- są to zaburzenia ciała- somatyczne na których powstanie i przebieg maja wpływ czynniki psychologiczne (emocjonalne). Czynność jakiegoś narządu jest zaburzona. Gdy narząd jest naruszony to jest to choroba.

Choroby, które leczyć powinien lekarz, nie są to wymyślone zaburzenia, np. reumatoidalne zapalenie stawów, zawał mięśnia sercowego, astma oskrzelowa itp. Są to choroby w których psychika ma znaczenie- to ze choroba powstaje, dzieje się za sprawą czynników psychologicznych. Czynnik psychologiczny jest czynnikiem ryzyka pośród innych czynników ryzyka. Udział jego jest na tyle ważny ze owe choroby zwane są psychosomatycznymi. Działanie czynnika jest dwojakie, albo ma znaczenie w działaniu albo w przebiegu choroby. W większość przypadków są to choroby przewlekłe, są okresy choroby i czasu remisji. Czynnik może być odpowiedzialny za wznowienie choroby. Choroby psychosomatyczne są powszechne, nie są rzadkim zjawiskiem. W zasadzie współcześnie mówi się ze praktycznie każdą chorobę somatyczną można potraktować jako psychosomatyczną. Czynniki psychologiczne występują w każdej chorobie, lecz kwestią jest proporcja występowania tego czynnika. Psychoimmunologia jest nauką badającą działanie psychiki na chorobę.

Przyczyny psychologiczne - Modele powstawania zaburzeń psychosomatycznych:
1.Model swoisty (specyficzny)- uważa się ze każde zaburzenie psychosomatyczne ma swoją przyczynę, inną, swoją. Czynnik jest specyficzny.
a). cechy osobowości - Dunbar? cechy osobowości= określona choroba psychosomatyczna
b). obecność konfliktów wewnętrznych- Franz Aleksander- psychoanalityk amerykański- twierdził, że obecność nierozwiązanych konfliktów wewnętrznych prowadzi do powstania choroby psychosomatycznej. Każdy z chorobą psychosomatyczną, ma nierozwiązany konflikt. Osoby z nadciśnieniem chcieliby być zależni (pragną miłości, troski, zainteresowania) ale inni ludzie wywołują u nich złość i gniew stąd zachowania agresywne- występuje konflikt wewnętrzny, bo człowiek chce być lubiany, a ktoś wywołuje u niego gniew, taka osoba musi tłumić gniew. Złość i gniew generują agresje. Organizm fizjologicznie przygotowuje się do agresji- wzrasta ciśnienie tętnicze krwi aby atakować albo uciekać. Jeśli osoba nie podda się agresji, organizm musi samoistnie poczekać na obniżenie ciśnienia, osoba która zaatakuje np. słownie- rozładowuje ciśnienia. Najpierw epizody wysokiego ciśnienia krwi, później stale podwyższone ciśnienie .

2). Model nieswoisty - w każdej chorobie psychosomatycznej mamy do czynienia tym samym czynnikiem, którym jest stres. Bez względu z jaką chorobą mamy do czynienia, to od strony psychologicznej zawsze odpowiedzialny jest za nią stres.

Bodziec środowiskowy wywołujący stres -> lęk - > słaby narząd -> wszystko to generuje chorobę

Wzór zachowania A (osobowość typu a)- takie cechy osobowościowe które przekładają się na zachowanie. Zauważono u pacjentów kardiologicznych jest wiele osób które w poradni czekając na wizytę zachowują się bardzo nerwowo. Mają bardzo specyficzne cechy, które skutkują nerwowością. Cechy typu A:
- potrzeba uznania i sukcesów
- nadmierna rywalizacja
- skłonność do ekstremalnego angażowania się w różne aktywności
- nieumiejętność wypoczywania
- impulsywne i szybkie działanie
- niezwykła psychiczna czujność i gotowość

Wzór zachowania B- jest to typ osobowości, który nie ma cech typu A. Typ B nie powinna zachorować na typowe choroby psychosomatyczne.

Typ zachowania C - predysponuje do chorób nowotworowych.
Cechy:
- osoby uległe
- tłumiące negatywne emocje
-unikające konfliktów
- nadmiernie cierpliwe
- nadmiernie współpracujące
- słabo radzące sobie ze stresem
- o dużym poczuciu winy

Aleksytymia- brak słów na emocje. Nieumiejętność rozpoznawania własnych emocji, nieumiejętność wyrażania ich, oraz nieumiejętność rozpoznawania emocji u innych ludzi.
Gdy nie ma się rozeznania w swoich uczuciach, to nie można wyrażać własnych emocji, Nie ma możliwości by je opisać. Jeśli nie przychodzi się takiego treningu w rozpoznawaniu swoich emocji to nie można nauczyć się rozpoznawać uczuć innych. Im większe rozeznanie w sobie, tym mniejsza zdolność do zaburzeń psychosomatycznych, ale okresowo psychicznie taka osoba czuje się gorzej .
Myślenie instrumentalne- (u aleksytymików) bezrefleksyjność, myślenie służ do działania, a nie refleksji; myślenie ukierunkowane na zewnątrz- operacyjne. Powie o konflikcie z szefem, ale nie będzie tam refleksji, tylko sprawy, zadania, jak doszło, jaki przebieg, w aspekcie spraw a nie uczuć i emocji (pomija).

Osoby chorujące psychosomatycznie bronią się pancerzykiem psychosomatycznym- uczucia odbijają się od nich.

Rozwija się nowa dziedzina nauki- psychoimmunologia- bada wpływ psychiki na funkcje układu odpornościowego. Stwierdzono, że psychika ma zwierzchność nad układem odpornościowym, ma wydolność na układ odpornościowy. Za odporność organizmu odpowiedzialna nie jest jedynie psychika! Ale jest bardzo ważna. Immunolodzy- lekarze zajmujący się badaniem wpływu psychiki na odporność, przy współpracy z psychologami.

Stres jest ważnym czynnikiem wpływającym na odporność organizmu.

Przeprowadzono badania, gdzie 2 grupy szczurom podano komórki nowotworowe, Szczury z grupy klinicznej zostały poddane stresowi, np. szczury dawano na wirującą tarczę. Szczury z grupy kontrolnej nie zostały poddane stresowi. Okazało się ze szczur poddane stresowi, statystycznie chorowały na chorobę nowotworową. Ich układ odpornościowy nie poradził sobie ze stresem.

---