Podatki lokalne-
Podział podatków na państwowe i lokalne (samorządowe) nie jest związany z konstrukcją podatku, czy ich charakterem ekonomicznym, lecz wynika z tego, że ustawodawca przyznaje określone podatki jednostkom lokalnym.
Przesłanki, którymi kierują się władze państwowe dokonując podziału podatków na podatki lokalne i państwowe:
- względy fiskalne (państwo najczęściej pozostawia sobie te podatki, które są najbardziej wydajne fiskalnie),
- jednolitość systemu podatkowego i zsynchronizowanie w skali całego kraju,
- zapotrzebowanie na środki finansowe jednostki samorządu terytorialnego,
- powiązanie podatku lokalnego z obszarem działania jednostki samorządu terytorialnego.
Podatki lokalne (definicja):
Są to podatki, w odniesieniu do których samorząd lokalny, w ramach prowadzonej polityki podatkowej na sowim obszarze, może samodzielnie podejmować decyzje co do elementów ich konstrukcji (wielkość stawek, ulg, zniżek bądź zwyżek) oraz wymiaru czy też poboru.
Funkcje podatków lokalnych:
- fiskalna,
- regulowania dochodów podatnika,
- stymulacyjna
- informacyjna.
Przyjmuje się, że najważniejsze znaczenie ma funkcja fiskalna (dochodowa), czyli dostarczanie dochodów do budżetu państwa i funkcja stymulacyjna. Podatki lokalne dostarczają dochody do budżetów lokalnych, co umożliwia realizację zadań przez samorządy lokalne, pełnią więc funkcję fiskalną. Stymulacyjne oddziaływanie na gospodarkę lokalną ma na celu m. in. pobudzenie rozwoju lokalnego, zachęcenie do świadczenia mało opłacalnych usług, przyciągnięcie inwestorów, zmniejszenie bezrobocia
Rozwiązania w zakresie podatków lokalnych w wybranych krajach Unii Europejskiej:
- w których najważniejszym podatkiem lokalnym jest podatek od nieruchomości (np. Francja, Wielka Brytania, Polska, Włochy, Niemcy).
- w których najważniejszym podatkiem lokalnym jest lokalny podatek dochodowy (np. Szwecja, Dania, Finlandia).
Podatki i opłaty lokalne w Polsce:
Zgodnie z art. 4 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego podatki i opłaty będące dochodami gminy to:
- podatek od nieruchomości,
- podatek rolny,
- podatek leśny,
- podatek od środków transportowych,
- podatek od dochodów opłacany w formie karty podatkowej,
- podatek od spadków i darowizn,
- podatek od czynności cywilnoprawnych,
- opłata skarbowa,
- opłata targowa,
- opłata miejscowa, uzdrowiskowa
- opłata od posiadania psów,
- część opłaty eksploatacyjnej.
Uprawnienia władztwa podatkowego:
Spośród podatków lokalnych uprawnienia w zakresie władztwa podatkowego gminy posiadają w odniesieniu do podatku od nieruchomości, rolnego, leśnego, od środków transportowych
Podatek od nieruchomości:
Uregulowany ustawą z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2008 r. Nr 93, poz. 585
Przedmiot opodatkowania - są następujące nieruchomości lub obiekty budowlane:
- budynki lub ich części
- budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej,
- grunty,
Podmiot opodatkowania - są osoby prawne, fizyczne, i jednostki organizacyjne, w tym spółki niemające osobowości prawnej, będące:
- właścicielami nieruchomości lub obiektów budowlanych,
- posiadaczami samoistnymi nieruchomości lub obiektów budowlanych,
- posiadaczami nieruchomości lub ich części albo obiektów budowlanych lub ich części stanowiących własność Skarbu Państwa, lub jednostki samorządu terytorialnego,
- użytkownikami wieczystymi gruntów.
Podstawa opodatkowania-
- dla budynków lub ich części stanowi powierzchnia użytkowa
- dla budowli lub ich części związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - wartość,
- dla gruntów - powierzchnia
Stawki podatku - ustala rada gminy w drodze uchwały przy uwzględnieniu górnych limitów.
Rada gminy może decydować o obniżeniu stawki maksymalnej określonej w ustawie oraz o udzieleniu ulg i zwolnień innych niż wymienione w ustawie.
Podatek od środków transportowych-
Uregulowany tą samą ustawą.
Przedmiot opodatkowania-
- samochody ciężarowe powyżej 3,5 tony,
- ciągniki siodłowe i balastowe powyżej 3,5 t
- przyczepy i naczepy od 7 ton,
- autobusy
Podmiot opodatkowania - osoby fizyczne, prawne, oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, będące właścicielami pojazdów lub na które środek jest zarejestrowany.
Podstawa opodatkowania - zróżnicowane i zależą od rodzaju i ładowności środka transportowego
Stawki podatkowe - stawki podatku określa rada gminy w drodze uchwały, przy czym tzw. stawki maksymalne określone są w ustawie. Rada gminy może wprowadzać zwolnienia inne niż określone ustawowo.
Podatek rolny:
Przedmiot opodatkowania grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne lub jako grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza.
Podmiot opodatkowania - osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej będące :
- właścicielami gruntów,
- posiadaczami samoistnymi gruntów,
- użytkownikami wieczystymi gruntów,
Podstawa opodatkowania -
- dla gruntów gospodarstw rolnych - liczba ha przeliczeniowych,
- dla pozostałych liczba ha wynikająca z ewidencji gruntów i budynków.
Stawki podatku rolnego: za rok podatkowy wynosi od 1 ha przeliczeniowego gruntów gospodarstw rolnych równowartość pieniężną 2,5 q żyta,
- dla gruntów od 1 ha równowartość pieniężną 5 q żyta.
- Rady gminy są uprawnione do obniżania cen skupu żyta przyjmowanych jako stawki maksymalne podatku rolnego.
- Rada gminy może wprowadzać inne ulgi i zwolnienia niż określone ustawowo.
Podatek leśny:
Uregulowany ustawą z dnia 30 października 2002 r. o lasach (Dz. U. Nr 20, poz. 1682 )
Przedmiot opodatkowania - lasy, z wyjątkiem lasów zajętych na inną działalność niż leśna
Podmiot opodatkowania - osoby fizyczne, prawne, oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które są właścicielami, posiadaczami samoistnymi lub użytkownikami wieczystymi lasów.
Podstawa opodatkowania - stanowi powierzchnia lasu wyrażona w hektarach, wynikająca z ewidencji gruntów i budynków.
Stawka podatkowa - od 1 ha za rok podatkowy - równowartość pieniężna 0,220 m3 drewna, obliczona według średniej ceny sprzedaży drewna uzyskanej przez nadleśnictwa za pierwsze trzy kwartały roku poprzedzającego rok podatkowy.
- Rada gminy może obniżyć kwotę stanowiącą średnią cenę przedąży drewna, wg której będzie wyliczany podatek leśny na terenie danej gminy. Może również wprowadzać inne zwolnienia niż ustawowe.
Podatek od czynności cywilnoprawnych:
Przedmiot opodatkowania - wymienione w ustawie czynności cywilnoprawne (umowy sprzedaży, poręczenia, darowizny, ustanowienie hipoteki, umowy spółki, orzeczenia sądów).
Podmiot opodatkowania - osoby fizyczne, prawne, oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które są stronami czynności cywilnoprawnych.
Podstawa opodatkowania i stawki podatku - są zróżnicowane i zależą od przedmiotu opodatkowania Rada gminy nie ma uprawnień w zakresie władztwa podatkowego
Podatek od spodków i darowizn:
Podmiot opodatkowania - osoby fizyczne będące obywatelami polskimi lub mające miejsce stałego pobytu w Polsce, które w sposób nieodpłatny nabyły na własność rzeczy lub prawa majątkowe.
Przedmiot opodatkowania - wartość rynkowa nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów.
Stawka podatkowa - zależy od grupy podatkowej, każda z grup ma odrębną skalę progresywną.
Opłata targowa:
- Pobierana jest od osób fizycznych, osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, dokonujących sprzedaży na targowiskach.
- Szczegółowa konstrukcja opłaty jest uregulowana przez radę gminy, która na podstawie uchwały powinna określić dzienną stawkę, zasady jej ustalania i poboru. Górna granica stawki kwotowej określona jest ustawowo.
Opłata miejscowa:
- Pobierana od osób fizycznych przebywających dłużej niż dobę w celach wypoczynkowych, zdrowotnych, szkoleniowych lub turystycznych w miejscowościach posiadających korzystne właściwości klimatyczne, walory krajobrazowe oraz warunki umożliwiające pobyt w tych celach.
- Opłata ta jest pobierana za każdy dzień pobytu w tych miejscowościach. Szczegółowe zasady ustalania i poboru opłaty, terminy płatności i wysokość stawek określa rada gminy w drodze uchwały. Górna granica stawki kwotowej określona jest ustawowo.
Opłata uzdrowiskowa:
- pobierana od osób fizycznych przebywających dłużej niż dobę w celach wypoczynkowych, zdrowotnych, szkoleniowych lub turystycznych w miejscowościach znajdujących się na obszarach, którym nadano status uzdrowiska Opłata ta jest pobierana za każdy dzień pobytu w tych miejscowościach.
- Szczegółowe zasady ustalania i poboru opłaty, terminy płatności i wysokość stawek określa rada gminy w drodze uchwały. Górna granica stawki kwotowej określona jest ustawowo.
Opłata od posiadania psów:
- Rada gminy może wprowadzić opłatę od posiadania psów. Opłatę pobiera się od osób fizycznych posiadających psy.
- Górna granica stawki kwotowej określona jest ustawowo.