I Normy i przepisy prawne
1. Pojęcie normy postępowania
a)Wypowiedź normatywna- wypowiedź, która formułuje żądanie albo upoważnienie do okr. Zachowana
b)Norma postępowania- taka sama wypowiedź, której towarzyszy przekonanie o możliwości narzucenia adresatowi przez autora wzoru zachowania wyrażonego w wypowiedzi (nakaz, zakaz lub dozwolenie)
c) Norma społeczna-wsparcie dla wzoru zachowania zapewniane jest przez zbiorowość lub grupę społeczną (uznawane przez społeczeństwo za obowiązujące)
d) budowa normy:
-określenie adresata normy
-określenie wzoru postępowania
-określenie okoliczności warunkujących zachowanie się zgodne z normą
2.Generalność i abstrakcyjność norm
a) norma prawna- najmniejszy, stanowiący sensowną całość element prawa
b) generalność norm- odnosi się do adresata i okoliczności, w jakich odpowiednie zachowanie się adresata powinno mieć miejsce. Adresat (np. żołnierz, kto, ktokolwiek, prezes Rady Ministrów..) przeciwieństwo indywidualna
c)abstrakcyjność norm- wskazanie rodzajowych, a nie konkretnych cech tego zachowania; przeciwieństwo konkretna
przykłady:
1)Generalna co do adresata i okoliczności i abstrakcyjna:
„Właścicielowi nie wolno dokonywać robót ziemnych w taki sposób, żeby to groziło nieruchomościom sąsiednim utratą oparcia”
2)Norma indywidualna i konkretna
„ Nakazuje się firmie „..” wypłatę Panu…. Sumy…tytułem odszkodowania.”
3.Budowa normy prawnej
a)Koncepcja norm sprzężonych
-norma sankcjonowana (hipoteza, dyspozycja)
-norma sankcjonująca (sankcja) używana tylko w przypadku naruszenia normy sankcjonowanej
b)trójelementowa koncepcja normy prawnej
-hipoteza
-dyspozycja
-sankcja
4.Hipoteza normy prawnej
-wskazuje adresata normy oraz okoliczności, w jakich adresatowi coś jest nakazane, zakazane lub dozwolone
- elementy podmiotowe- hipoteza wskazuje adresata oraz jego cechy, cel i sposób jego działania
-elementy przedmiotowe-stany, zjawiska, wydarzenia zewnętrzne w stosunku do adresata
5. Dyspozycja normy prawnej
a) czyny i czynności konwencjonalne
-czyny- faktyczne zachowania psychofizyczne, których przebieg albo następstwo jest regulowane przez prawo
-czynności konwencjonalne- takie zachowania, którym istniejące normy nadają konwencjonalne, specyficzne znaczenie
-reguły sensu- reguły regulujące sposób dokonania czynności konwencjonalnej
-czynności prawne- zachowania osób prawnych i fizycznych, mające charakter czynności prawnie istotnych
-na istotę czynności prawnych składają się: oświadczenie woli i określone skutki prawne
b)sytuacje wyznaczane przez normy prawne
-obowiązek- dany adresat, w danych okolicznościach ma nakaz lub zakaz określonego postępowania (zobowiązanie przemienne -obligatio alternativa- wykonanie obowiązku może zostać dokonane w jeden albo drugi sposób; upoważnienie przemienne- facultas alternativa)
-dozwolenie- dozwolone jest wszystko, co nie jest zakazane lub nakazane- zachowanie „prawnie indyferentne”; dozwolenie słabe- działanie lub zaniechania podjęte w przypadku braku zakazów lub nakazów, odnoszących się pewnej dziedziny, nie powodujące skutków prawnych; dozwolenie mocne-uregulowane przez prawo i rodzące skutki prawne, pomimo że nie są one ani nakazane ani zakazane - adresat może, ale nie musi z nich korzystać
-uprawnienie-przyznanie przez normę prawną danej osobie wyboru określonego zachowania się bez nakładania na nią obowiązku ( wolności prawnie chronione, prawa upoważnienia)
-immunitet i przywilej
-kompetencja- upoważnienie przyznane pewnemu podmiotowi do dokonania doniosłej prawnie czynności konwencjonalnej, przy czym skorzystanie z takiego upoważnienia przez podmiot uprawniony powoduje powstanie po stronie innego podmiotu obowiązku określonego zachowania się (upoważnienie fakultatywne i obligatoryjne); może być kompetencja rzeczowa(wyznacza zakres zagadnień należących do kompetencji danego organu); kompetencja miejscowa (realizowana na konkretnym obszarze); kompetencja hierarchiczna (zakres spraw, co do których można podejmować decyzje władcze ze względu na swoje usytuowanie w hierarchii organów danego rodzaju)
7. Sankcja
a)dolegliwość, którą upoważnione organy wymierzają naruszycielom norm prawnych
b)sankcja karna (represyjna, penalna)- sankcja grożąca za dokonanie czynów zabronionych, polegających na działaniu; kary (pozbawienie i ograniczenie wolności, grzywna) i środki karne (pozbawienie praw publicznych, zakaz zajmowania określonego stanowiska czy prowadzenia samochodu) funkcje kary: odpłata, resocjalizacja przestępcy, prewencja szczególna i indywidualna, izolacja przestępcy, eliminacja przestępcy ze społeczeństwa na zawsze
c) sankcja egzekucyjna- przymuszenie do dokonanie tego, co stanowiło niedopełniony obowiązek adresata bądź na przymusowym unicestwieniu tego, co zostało przez adresata uzyskane wbrew zakazowi
d) sankcja nieważności(bezskuteczności)
-nieważność bezwzględna- czynność nieważna od samego początku
-nieważność względna (wzruszalność)- dopiero na wniosek uprawnionej osoby, do chwili wydania orzeczenia czynność ważna
-bezskuteczność zawieszona- do czasu udzielenia zgody czynność ważna, ale uważana za kulejącą „negotium claudicans”
-bezskuteczność względna- może być stwierdzona przez sąd na wniosek
8. Norma a przepis prawny
a)przepis prawny- wypowiedź stanowiąca całość gramatyczną, zawarta w tekście aktu normatywnego i wyodrębniona jako artykuł, paragraf, punkt
b) między normą a przepisem istnieje taka relacja jak między treścią (znaczeniem) a formą (tekstem). Norma zazwyczaj składa się z wielu przepisów
9. Rodzaje norm i przepisów
a) normy-reguły - nie można jej naruszyć tylko częściowo; wszystko albo nic; w przypadku kolizji reguł jedną z nich należy odrzucić
b) normy-zasady - wiążące prawnie normy, które często w systemie prawa zajmują wobec innych norm pozycję nadrzędną i pełnią w nim szczególną rolę; więcej lub mniej, zasady można ważyć w przypadku kolizji
c)normy bezwzględnie wiążące (ius cogens); norma imperatywna- norma ustanawiająca drogą nakazu lub zakazu jeden rodzaj powinnego zachowania i niedopuszczającą zachowania odmiennego ( naruszenie pociąga za sobą sankcję)
e)normy semiimperatywne (jednostronnie bezwzględnie obowiązujące)- gwarantują pewne minimum uprawnień, ale nie ograniczają zakresu tych uprawnień
f)przepisy ogólne(lex generalis)- regulują szeroki zakres spraw, katalog adresatów i ustanawiają ogólne reguły zachowania
h)przepisy odsyłające wewnątrzsystemowo- odsyłają do innych aktów prawnych
II Tworzenie prawa
1.Pojęcie tworzenia prawa
-złożony, zorganizowany proces, dokonywany w ramach określonych instytucji i według określonych prawem procedur.
2.Źródła prawa
-akty normatywne, które zawierają przepisy dające podstawę do konstruowania norm danej gałęzi prawnej
a)źródła w znaczeniu formalnym- źródła, które mają prawotwórczy charakter
b) źródła w znaczeniu materialnym- mowa o nich, gdy ma się na uwadze ogół okoliczności o ekonomicznym, kulturowym, politycznym, społecznym charakterze, których oddziaływanie wpłynęło na treść i formę prawa
c) źródła w znaczeniu instytucjonalnym- organy władzy publicznej, których decyzja przesądziła o treści i obowiązywaniu danych norm prawnych
d)źródła poznania prawa- dokumenty, publikacje itd. Zawierające informacje prawne itd. (np. Monitor Polski)
3. Sposoby tworzenia prawa
A)stanowienie prawa- akt dokonywany jednostronnie, przez uprawniony do tego podmiot, a w jego wyniku powstają normy abstrakcyjne i generalne. Cechy tej czynności:
-sformalizowanie(nadanie ustanowionym aktom określonej formy, podanie aktu do wiadomości publicznej, podporządkowanie prawotwórczego działania tych organów ustalonym procedurom decyzyjnym, oddanie aktu w ręce kompetentnych organów władzy publicznej)
-prospektywność-akty te zwrócone są ku przyszłości
-konstytutywność- wraz z aktem stanowienia, na mocy decyzji kompetentnego organu władzy publicznej , wprowadzane są do systemu prawa lub usuwane z niego normy prawne.
B)zawieranie umów o charakterze prawotwórczym
-prawo traktatowe-zawieranie umów w prawie międzynarodowym publicznym
-umowa tworząca prawo jest czynnością konwencjonalną, poprzez którą strony ją zawierające stanowią normy postępowania
-prawo konsensualne- prawo powstające w wyniku zawarcia umowy
C)Przekształcanie zwyczajów w prawo
a) Prawo zwyczajowe - to normy prawne trwale i jednolicie wykonywane w przekonaniu, że są obowiązującym prawem (powszechne przekonanie, że niedopełnienie zwyczaju może być sankcjonowane uregulowane normą generalną i abstrakcyjną)
b)zwyczaj prawny-uregulowany ustalony sposób rozumienia prawa (realizowania dyspozycji)
c)zwyczaj społeczny- nieregulowany, powszechnie akceptowany nawyk
d) warunki przekształcenia się zwyczajowej normy w normę prawa zwyczajowego:
-powszechna akceptacja zwyczaju w środowisku
-stosunkowo precyzyjne ukształtowanie się wzoru postępowania
-uznanie zwyczaju przez sądy lub inne organy stosujące prawo
-akceptacja zwyczaju jako wiążącego przez doktrynę prawniczą
D) Prawotwórcze orzecznictwo sądowe
-precedens-orzeczenia sądów formułujące nowe zasady, rozstrzygnięcia
-prawo precedensowe-porządek prawa powstającego przez powstawanie precedensów
-związanie sądu precedensem
-ratio decidendi-zasada rozstrzygnięcie na podstawie treści orzeczenia i uzasadnienia wydanego wyroku w sprawie precedensowej
-overruling- przełamiecie precedensu
-charakter deklaratywny precedensu- precedens nawiązuje do prawa zwyczajowego (prawo sędziowskie- Judg-made law)
a)precedens de iure (system prawa common law)
-nowa reguła pierwotna w granicach zasad prawnych
-ustawa uchyla precedens
b) precedens de facto (system prawa civil law)
-orzeczenie Sądu Najwyższego obowiązuje tylko w sprawie pierwszej (w dalszych sprawach wykorzystuje się ten wyrok, gdyż sędziom nie opłaca się wydawać innego orzeczenia, skoro I tak od niego będzie można się odwołać)
c) różnice między precedensem de iure i precedensem de facto
Precedens de iure |
Precedens de facto |
Erga omnes |
Obowiązuje tylko w 1 sprawie |
Reguła generalna i abstrakcyjna |
Tylko interpretacja |
Samoistne źródło prawa |
Niesamoistne źródło prawa |
E) Recepcja prawa obcego (nie jest to samodzielne prawo)
4.Akt normatywny
-dokument władzy publicznej zawierający normy prawne regulujące jakiś zespół stosunków społecznych, jest tekstem zawierającym materiał do budowy norm prawnych
5. Budowa aktu normatywnego
a) tytuł aktu normatywnego
-oznaczenie rodzaju aktu (ustawa, rozporządzenie, zarządzenie)
-data wydania aktu
-ogólne określenie przedmiotu aktu
-w aktach o charakterze wykonawczym po tytule umieszcza się podstawę prawną jego wydania
-w konstytucji po tytule często preambuła( uroczysty wstęp, w którym przedstawione motywy wydania, cele, wartości)
b)przepisy merytoryczne ogólne i szczegółowe
*przepisy merytoryczne ogólne:
-określenie zakresu spraw regulowanych ustawą i podmiotów, które ma dotyczyć
-objaśnienia użytych w ustawie określeń i skrótów (tu więc definicje legalne)
*przepisy merytoryczne szczegółowe:
-przepisy prawa materialnego (kto, w jakich okolicznościach i jak)
-przepisy o organach (przepisy ustrojowe)-przepisy o utworzeniu organów albo instytucji, ich zadaniach i kompetencjach
-przepisy o postępowaniu przed organami (przepisy proceduralne)
-przepisy o odpowiedzialności karnej (przepisy karne)
c)przepisy o zmianie przepisów obowiązujących (przepisy nowelizujące)
-przepis, który powoduje zastąpienie jakiegoś obowiązującego przepisu przepisem o innej treści; przepisy te normują również sytuację, w której do obowiązującego przepisu coś zostaje dodane
d)przepisy przejściowe i dostosowujące (intertemporalne, międzyczasowe)
*w przepisach przejściowych(czasami zwane przepisami kolizyjnymi,bo wskazują, którą regulację- starą czy nową stosować) rozstrzyga się:
-sposób zakończenia postępowań będących w toku
-skuteczność dokonanych czynności procesowych
-czy i w jakim zakresie oraz na jaki okres utrzymuje się w nocy instytucje prawne co do zasady zniesione przez nowe przepisy
-czy zachowuje się uprawnienia i obowiązki
-czy i w jakim zakresie nowe przepisy stosuje się do tych uprawnień
-czy i w jakim zakresie utrzymuje się w mocy przepisy wykonawcze
*w przepisach dostosowujących reguluje się:
-sposób powołania po raz pierwszy organów lub instytucji utworzonych nową ustawą
-sposób przekształcenia organów na podstawie dotychczasowej ustawy w organy tworzone nową ustawą
-sposób likwidacji organów znoszonych nową ustawą
e)przepisy końcowe
*przepisy uchylające (derogacyjne)
-określają, które z dotychczas obowiązujących aktów lub przepisów wchodzących w skład tych aktów zostają uchylone wraz z wejściem w życie nowego aktu normatywnego
-czynność konwencjonalna, jaką jest derogacja, nie może pozostawiać żadnych wątpliwości
-derogacja może uchylać całą ustawę albo usuwać jedynie określone przepisy ( wtedy nowelizacja)
*przepisy wprowadzające (przepisy o wejściu w życie aktu normatywnego)
-zawierają postanowienia co do terminu i trybu wejścia w życie nowo ustanowionego aktu normatywnego
-ustawa wprowadzająca- zawiera przepisy przejściowe i uchylające, wydana w celu wprowadzenia w życie innego aktu
6. Ogłaszanie aktów normatywnych
a) Dzienniki urzędowe:
-Dziennik Ustaw RP
-Dziennik Urzędowy RP „Monitor Polski” Prezes Rady Ministrów
-Dziennik Urzędowy RP „Monitor Polski B”
-dzienniki urzędowe ministrów kierujących działami administracji rządowej
-dzienniki urzędowe urzędów centralnych wojewoda
-wojewódzkie dzienniki urzędowe
b) Dziennik Ustaw:
-Konstytucja
-ustawy
-rozporządzenia Prezydenta z mocą ustawy
-rozporządzenia wykonawcze
-ratyfikowane umowy międzynarodowe
-orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego
-wyniki referendów i wyborów do centralnych organów władzy
-akty prawne dotyczące stanów nadzwyczajnych
c)Monitor Polski
-akty prawa wewnętrznego obowiązującego (zarządzenia Prezydenta, uchwały Rady Ministrów, uchwały Zgromadzenia Narodowego, regulaminy kolektywnych organów władzy)
d)tekst autentyczny- ogłoszony w odpowiednim organie promulgacyjnym tekst aktu normatywnego tekst, który jest ostatecznie wiążący w razie kolizji i niezgodności z tekstem ogłoszonym w postaci książkowej np.
e)nowelizacja-częściowa zmiana obowiązującego aktu normatywnego przez inny, później wydany, akt normatywny tej samej (albo wyższej) mocy prawnej
f) tekst jednolity- obwieszczenie w odpowiednim dzienniku promulgacyjnym pierwotnego tekstu aktu normatywnego wraz z naniesionymi wszystkimi nowelizacjami
g)inkorporacja prawa- kompilacyjne zestawienie tekstów aktów normatywnych dotyczących danego zagadnienia lub danej sfery życia publicznego bez dokonywania zmian w treści tych aktów
7.Stanowienie prawa w państwach współczesnych- zasady ogólne
a)inicjatywa ustawodawcza- wniesienie pod obrady parlamentu projektu ustaw (KTO? co najmniej 15 posłów, Senat, Rada Ministrów, co najmniej 100 tys. Obywateli, Prezydent)
b)promulgacja- podpisanie i ogłoszenie aktu normatywnego
8. Charakterystyka aktów normatywnych na przykładzie Polski
a)prawa powszechnie obowiązujące
-normy nakładające na podmioty prawa ciężary i obowiązki, przyznające im uprawnienia czy udzielające upoważnień (konstytucja, ustawy, rozporządzenia z mocą ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe, rozporządzenia wykonawcze)
b)prawo o charakterze wewnętrznym(interna)
-normy obowiązujące jedynie wewnątrz organów władzy publicznej
-można nimi nakładać obowiązki i ustanawiać uprawnienia w stosunku do jednostek organizacyjnie podległych organowi wydającemu akt
9. Akty normatywne prawa powszechnie obowiązującego
a)konstytucja (ustawa zasadnicza)
-tylko jeden akt normatywny o tej nazwie i randze w państwie
-akt o najwyższej mocy obowiązywania (wszystkie inne akty muszą być z nią zgodne)
-uchwalanie i wszelkie zmiany w konstytucji odbywa się w szczególnym trybie stąd konstytucja sztywna—uchwalana w szczególnym trybie, ciężko ją zmienić
- zawiera postanowienia odnoszące się do podstawowych zasad ustroju politycznego, społecznego i gospodarczego państwa, określa podstawowe wolności, prawa i obowiązki obywateli
-konstytucja stosowana jest bezpośrednio (chybże sama stanowi inaczej)
(***konstytucje małe- akty o ustrojowym znaczeniu- 1919, 1947, 1992)
b)ustawa
-akt parlamentu, którym może być uregulowana każda kwestia niebędąca przedmiotem regulacji konstytucyjnej
-materia ustawowa- kwestie, które muszą być uregulowane ustawą albo te, które kiedykolwiek ustawą zostały uregulowane (budżet, wolności, prawa i obowiązki obywatela, tryb i sposób funkcjonowania organów władzy publicznej) raz uregulowana ustawą kwestia nie może być już regulowana aktem niższego rzędu
c)akty normatywne o randze ustawy
-w czasie stanu wojennego Prezydent na wniosek Rady Ministrów wydaje rozporządzenia z mocą ustawy
d)umowy międzynarodowe i źródła prawa europejskiego
-stosowanie bezpośrednie nie trzeba treści umowy „przekładać” na treść ustawy wewnątrz-krajowej
-podział umów
*nie wymagają uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie
*wymagają zgody wyrażonej w ustawie, jeżeli dotyczą:
(-pokoju, sojuszu, układów politycznych lub wojskowych
-wolności, praw lub obowiązków obywatelskich określonych w Konstytucji RP
-członkostwa RP w organizacji międzynarodowej
-znacznego obciążenia państwa pod względem finansowym
-spraw uregulowanych w ustawie lub w których Konstytucja RP wymaga ustawy- ten typ ma pierwszeństwo jeśli ustawy nie da się pogodzić z umową)
*wymagają zgody na ratyfikację wyrażonej w trybie szczególnym ( chodzi o umowy, w wyniku których państwo polskie przekazuje organizacji lub organowi międzynarodowemu niektóre kompetencje organów władzy państwowej ratyfikowane dopiero po uzyskaniu zgody wyrażonej w ustawie uchwalonej przez każdą z izb większością co najmniej 2/3 głosów zarówno posłów jak i senatorów (przy połowie ustawowej liczby członków; może być też referendum wiążące, gdy większość przy połowie uprawnionych do głosowania)
-akty wtórnego prawa wspólnotowego:
*rozporządzenia- mają za zadanie ujednolicanie przepisów prawa w krajach wspólnotowych UE, mają charakter wiążący, zawarte w nich normy są abstrakcyjne i generalne; ogłoszone w Dzienniku Urzędowym UE, obowiązuje bezpośrednio- nie jest wymagana implementacja; adresatem organy UE i państwa członkowskie, mają pierwszeństwo w razie kolizji z ustawami
*dyrektywy- mają charakter wiążący, wskazują cele, które mają być osiągnięte przez państwo w drodze przyjęcia odpowiednich regulacji i termin, do którego mają zostać osiągnięte; skierowany do państw członkowskich; wymagają implementacji; INSTRUMENT HARMONIZACJI PRAWA EUROPEJSKIEGO; obowiązek opatrzony odpowiednimi sankcjami {jeśli państwo nie implementowało dyrektywy, a przepisy nadają się do jej stosowania to dyrektywa obowiązuje bezpośrednio ETS 1964}
*decyzje- mają charakter indywidualny i konkretny, skierowane do państw członkowskich, osób fizycznych i prawnych
*opinie- nie mają mocy wiążącej, zawierają określone oceny soft law
*zalecenia- sugerują podjęcie określonych działań
e)rozporządzenia wykonawcze
- wydaje: Rada Ministrów, Prezes Rady Ministrów, każdy z ministrów kierujących resortami, Prezydent RP, KRRiT
-akt normatywny wykonawczy w stosunku do ustawy, wydany na podstawie szczegółowego upoważnienia ustawowego i w celu wykonania ustawy
-powinno wskazywać cel i zakres spraw przekazanych do uregulowania oraz zawierać wytyczne dotyczące treści aktu wykonawczego
-obejmuje tylko to do czego uprawnia upoważnienie
f)akty prawa wewnętrznego (interna)
-3 typy: uchwały Rady Ministrów, zarządzenia premiera, zarządzenia ministrów
-akty te mogą dotyczyć zasad działania struktury, sposobów obsadzania stanowisk
g)akty prawa miejscowego
*ratyfikowane umowy międzynarodowe za zgodą w ustawie jest stosowane przed ustawą w razie sprzeczności z ustawą krajową
*zarządzenia- akty prawa wew., nie mogą stanowić podstaw decyzji wobec obywateli, osób prywatnych i innych podmiotów (nie obowiązują powszechnie)
Art. 88.
Warunkiem wejścia w życie ustaw, rozporządzeń oraz aktów prawa miejscowego jest ich ogłoszenie.
Zasady i tryb ogłaszania aktów normatywnych określa ustawa.
Umowy międzynarodowe ratyfikowane za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie są ogłaszane w trybie wymaganym dla ustaw. Zasady ogłaszania innych umów międzynarodowych określa ustawa.
Art. 89.
Ratyfikacja przez Rzeczpospolitą Polską umowy międzynarodowej i jej wypowiedzenie wymaga uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie, jeżeli umowa dotyczy:
1) pokoju, sojuszy, układów politycznych lub układów wojskowych,
2) wolności, praw lub obowiązków obywatelskich określonych w Konstytucji,
3) członkostwa Rzeczypospolitej Polskiej w organizacji międzynarodowej,
4) znacznego obciążenia państwa pod względem finansowym,
5) spraw uregulowanych w ustawie lub w których Konstytucja wymaga ustawy.
O zamiarze przedłożenia Prezydentowi Rzeczypospolitej do ratyfikacji umów międzynarodowych, których ratyfikacja nie wymaga zgody wyrażonej w ustawie, Prezes Rady Ministrów zawiadamia Sejm.
Zasady oraz tryb zawierania, ratyfikowania i wypowiadania umów międzynarodowych określa ustawa.
Art. 90
Rzeczpospolita Polska może na podstawie umowy międzynarodowej przekazać organizacji międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu kompetencje organów władzy państwowej w niektórych sprawach.
Ustawa, wyrażająca zgodę na ratyfikację umowy międzynarodowej, o której mowa w ust. 1, jest uchwalana przez Sejm większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów oraz przez Senat większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów.
Wyrażenie zgody na ratyfikację takiej umowy może być uchwalone w referendum ogólnokrajowym zgodnie z przepisem art. 125.
Uchwałę w sprawie wyboru trybu wyrażenia zgody na ratyfikację podejmuje Sejm bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.
Art. 91.
Ratyfikowana umowa międzynarodowa, po jej ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, stanowi część krajowego porządku prawnego i jest bezpośrednio stosowana, chyba że jej stosowanie jest uzależnione od wydania ustawy.
Umowa międzynarodowa ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie ma pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową.
Jeżeli wynika to z ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską umowy konstytuującej organizację międzynarodową, prawo przez nią stanowione jest stosowane bezpośrednio, mając pierwszeństwo w przypadku kolizji z ustawami.
Art. 92.
Rozporządzenia są wydawane przez organy wskazane w Konstytucji, na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania. Upoważnienie powinno określać organ właściwy do wydania rozporządzenia i zakres spraw przekazanych do uregulowania oraz wytyczne dotyczące treści aktu.
Art. 93.
Uchwały Rady Ministrów oraz zarządzenia Prezesa Rady Ministrów i ministrów mają charakter wewnętrzny i obowiązują tylko jednostki organizacyjnie podległe organowi wydającemu te akty.
Zarządzenia są wydawane tylko na podstawie ustawy. Nie mogą one stanowić podstawy decyzji wobec obywateli, osób prawnych oraz innych podmiotów.
*Weto zawieszające- wstrzymuje jakiś akt