Drukarnie w Polsce
Utrzymywany przez Gutenberga w tajemnicy wynalazek szybko rozprzestrzenił się po całej Europie dzięki jego uczniom i naśladowcom. Pierwsze niemieckie drukarnie założono w Strasburgu (1458), Bambergu (około 1460), Kolonii (1465) i Augsburgu (1468); równolegle powstawały drukarnie w Europie, np. w Subiaco (1464), Bazylei (około 1468), na ziemiach czeskich w Pilznie (1468), Wenecji (1469), Sewilli i Paryżu (obie 1470), Lyonie, Krakowie i węgierskiej Budzie (wszystkie 1473) czy Londynie (1476). Ogółem w II połowie XV w. drukarnie istniały w około 250 miastach Europy i wydały około 40 tys. druków. Przeciętny nakład jednego tytułu wynosił około 200-300 egzemplarzy (wyjątkowo sięgał kilku tysięcy) i oblicza się, że w II poł. XV w. na rynek trafiło kilkanaście milionów egzemplarzy książek.
W Polsce pierwsze drukarnie zakładane były przez wędrownych drukarzy, jednak istniały dość krótko. W 1473 roku otworzono pierwszą drukarnię w Krakowie, która działała do ok. 1477 roku. Jej założyciel, bawarski czeladnik K. Straube wydrukował w niej kalendarz łaciński, a później trzy większe druki, także łacińskie. Na Dolnym Śląsku najstarszym ośrodkiem rozwoju drukarni był Wrocław, gdzie działał zakład K. Elyana. To on wydrukował teksty modlitw Ojcze nasz, Zdrowaś Mario i Wierzę w Boga. Na północy kraju w Gdańsku działała z kolei drukarnia K. Baumgartena.
Odtąd drukarstwo nie ustaje w Polsce, a mistrzowie, wydoskonaleni w tej sztuce, rozchodzą się szczepić ją po Europie. Jan Adam z Polski drukuje w Neapolu r. 1478; Stanislaus de Polonia drukuje od r. 1492 do 1495 w Sewilli; Stefan Polak drukuje tamże r. 1495; Maciej Morawczyk z Ołomuńca w Neapolu roku 1476; Walenty z Morawy w Lizbonie. Uniwersytet krakowski w wieku XV gromadził tysiące słuchaczów z Rusi, Niemiec, Węgier i Morawy. Był to uniwersytet, który na pogrzeb Kallimacha dostarczył 15,000 uczniów, uniwersytet, udzielający oświatę dla całej północy. Stąd poszło, że Modlitwy drukowane po polsku w r. 1475 nakładcy miejscowi, nie mogąc nastarczyć z obstalunkami dzieł naukowych zagranicą, tłoczyć je kazali jednocześnie i w kraju. Pierwsze zatem książki ruskie i słowiańskie w Słowiańszczyźnie, łacińskie, hebrajskie, greckie i węgierskie, na północy drukowane, wychodzą z pras krakowskich.
Stałe drukarnie zaczęły powstawać dopiero w XVI wieku. Kraków pozostał głównym ośrodkiem drukarstwa w Polsce, aż do 1580 roku, gdyż były stałe zlecenia na druk książek i tekstów ze strony Akademii Krakowskiej oraz Kościoła. W latach 1503-1505 działał tam drukarz niemiecki K. Hochfeder, który wydrukował pierwszy mszał zdobiony drzeworytami, a także pierwszą książkę w języku polskim o tytule „Historia umęczenia”. Firma została wykupiona w 1505 roku przez Hallera, który uzyskał monopol na rynku na druk książek liturgicznych dla Kościoła oraz na druk podręczników dla Akademii Krakowskiej. W II połowie XVI wieku Kraków liczył 12 dobrze prosperujących drukarni, wśród których drukarnie Januszowskiego, Unglera i Wietora miały duży wkład w upowszechnieniu rozwoju języka polskiego w kraju. Jednym z ważniejszych ośrodków drukarstwa w Polsce był również Wrocław, a od połowy XVI wieku także Lublin, gdzie rozwinęło się drukarstwo żydowskie (więcej informacji). Nakład książek wydrukowanych w XVI wieku szacuje się na ok. 3,5mln egzemplarzy.
Rozwój reformacji sprawił, iż zakłady drukarskie zaczęły powstawać już w całej Polsce. Ważnym miastem stał się Królewiec, gdzie w XVIII wieku działało już 12 drukarni, które wydały wówczas 320 książek polskich oraz druków. W XV-XVIII wieku ogólna produkcja drukarska była mniejsza niż np w Anglii, Francji czy Niemczech, jednak przewyższała liczbę druków z Czech czy Rosji.
Karol Straube- bawarski czeladnik 1473/1474 w klasztorze Bernardynów na Stradomiu wydrukował łaciński kalendarz astronomiczny.
Zamożność miast północnej Polski, ich swobody społeczne i religijne oraz rozwój szkolnictwa dały trwałe podstawy ekonomiczne tamtejszym drukarniom. 1538 drukarnię w Gdańsku założył F. Rhode (która 1619 przeszła w ręce rodziny Rhete'ów). Książki ewangelickie w języku polskim tłoczyły także powstała 1605 oficyna W. Guilemonthanusa, przejęta 1608 przez A. Hünefelda; oficyna ta działała ponad 300 lat i odegrała wielką rolę w życiu miasta. Na Pomorzu największym po Gdańsku ośrodkiem był Toruń, gdzie 1581 powstała drukarnia M. Neringa, przejęta wkrótce przez A. Koteniusza.
W II połowie XVI w. w różnych miastach Polski powstawały z inspiracji magnatów-innowierców (lub gmin wyznaniowych) pozostające pod ich opieką oficyny (często efemeryczne) drukujące różnowiercze teksty, np. w Brześciu Litewskim, Lusławicach, Łosku, Nieświeżu, Pińczowie, Szamotułach czy Węgrowie.