STRESZCZENIE ARTYKUŁU BARBARY JEDLEWSKIEJ - ANIMACJA JAKO STRATEGIA BUDOWANIA PARTNERSKIEGO MODELU EDUKACJI KULTURALNEJ W SPOŁECZNOŚCIACH LOKALNYCH

Animacji przypisuje się na dzień dzisiejszy rangę priorytetową w budowaniu humanistycznego profilu ludzkości.

O animacji wspomina się w raportach takich jak:

• Przyszłość świata

• Edukacja dla Europy

• Nauczanie i uczenie się - na drodze do uczącego się społeczeństwa

• Edukacja. Jest w niej ukryty skarb.

Obszary animacji:

• Wychowanie paropokojowe

• Wychowanie proobywatelskie

• Edukacja wielokulturowa

• Edukacja międzykulturowa

Edukacja ta ma przywrócić:

• wiarę w człowieka, jego moc wewnętrzną i uwrażliwić na potrzeby innego.

• Uświadomić społeczeństwu, że niebezpieczna jest afirmacja własnej odrębności kulturowej, poddanie się procesom globalizacji homogenizacji

Zadania tej edukacji:

• Umacnianie więzi z własną kulturą,

• kształtowanie postaw otwartości i dialogu

• uczenie nowego myślenia o wzbogacającej roli inności i różnorodności

W Raporcie Europy zwraca się szczególną uwagę na rolę kultury w umacnianiu więzi obywatelskiej, podkreślając szczególnie działania mające na celu pobudzanie aktywności społeczności lokalnych i umacniania demokracji.

Pojęcie animacji

ANIMACJA - pochodzi od słów łacińskich - anima ( dusza ) - animo( tchnąć ducha, ożywić)

Pojęcie animacji występuje w dwóch znaczeniach:

1. Jako ożywianie czegoś ( w odniesieniu do rzeczy martwych - rysunków, przedmiotów, idei )

2. Jako pobudzanie, ożywianie kogoś ( w odniesieniu do ludzi - pobudzanie aktywności innych ludzi a także własnej - dodawanie zapału do działania, stymulowania, motywowanie )

Animacja może być realizowana w różnych sferach życia ludzkiego.

Najbogatszy dorobek teoretyczny z dziedziny animacji społeczno - kulturalnej mają :

• Francuzi

• Niemcy

• Włosi

Animacja społeczno - kulturalna jest interpretowana w dwóch ujęciach:

1. Szeroko rozumiana - całokształt procesów pobudzania, ożywiania i inspirowania ludzi do aktywności społeczno - kulturalnej - działania intencjonalne.

2. Wąskim - działania intencjonalne skierowane na pobudzenie i ożywienie aktywności jednostek, grup, społeczności, dzięki którym dokonuje się zaplanowane zmiany ich postaw, stylu życia, sposobów myślenia i działania - realizacja w praktyce teoretycznej.

W literaturze animacja społeczno - kulturalna interpretowana jest jako:

1. Kierunek działania ( wśród ludzi z ludźmi mający na celu ułatwienie jednostce lub grupie udział w bardziej aktywnym i twórczym życiu )

2. Proces ożywiania życia społeczno - kulturalnego w środowisku poprzez uruchamianie sił twórczych w nim tkwiących a także jako proces odkrywania siebie, zachodzący w osobie jednostki ( autoanimacja )

3. Forma działalności społeczno - kulturalnej, edukacji kulturalnej

4. Koncepcja ( paradygmat ) działalności kulturalnej i społeczno - wychowawczej

5. Metoda ( zespół metod ) edukacji kulturalnej

Animacja jest sposobem oddziaływania.

Animacja ma na celu:

Wychownie i kształcenie jednostek, grup i środowisk ( społeczności ) przez kulturę i do kultury.

Animacja jako sposób oddziaływania musi zastosować serię zabiegów:

• Wyzwalających twórcze potencjały, pobudzających i motywujących do kreatywnych działań

• Integrujących podmioty między sobą, a także budujących więźi z otaczającym światem ( wytworami kultury, przyroda )

• Wspomagających rozwój duchowy, autokreację

• Pobudzających ciekawość poznawania i tworzenia kultury lokalnej, narodowej, globalnej

• Wspierających i promujących aktywność kulturalną i społeczną

Istota i specyfika animacji sprowadza się do:

• Odkrywanie twórczych potencjałów, nie zawsze uświadomionych przez jednostki i grupy

• Pobudzanie autentycznego uczestnictwa w życiu społeczno - kulturalnym

• Uznanie aktywności podmiotu za wartość autoteliczną

• Zniesienie podziału kultury na elitarną i popularną

• Akceptowanie wartości grupowych i jednostkowych

Zasady animacji

1. Ożywianie podmiotowej aktywności - animacja zmierza do pobudzania indywidualnej aktywności każdej jednostki, która swoją tożsamość kulturową uzyskuje poprzez realizację własnych potrzeb

2. Wyzwalanie twórczej aktywności podmiotu - animacja sprzyja kreatywności, działaniom innowacyjnym kwestionując imitację.

3. Uznanie aktywności jako wartość autotelicznej - celem działań animacyjnych jest inspirowanie podmiotu do aktywnego uczestnictwa w życiu społeczno - kulturalnym

Koncepcja animacji społeczno - kulturalnej zawiera potencjał humanistyczny jak i pedagogiczny.

Animacja bazuje na takich wartościach jak:

• Miłość

• Wolność

• Odpowiedzialność

• Równość

• Aktywność

• Kreatywność

Cel animacji ma aspekt pedagogiczny, ponieważ sprowadza się do:

1. Kształtowania krytycznych i kreatywnych postaw jednostek

2. Odkrywania ich twórczych potencjałów

3. Rozbudzania wiedzy, wrażliwości, potrzeb i zainteresowań kulturalnych

4. Wprowadzania w swiat kultury lokalnej, narodowej, globalnej, w bogatsze duchowo życie poprzez bezpośrednie oddziaływanie.

Animacja ma rozbudzić potrzebę twórczego działania i twórczego życia, wrażliwość na problemy ludzkie, wprowadzić w swiat wartości kultury, nauczyć ich rozumienia i dokonywania wyborów.

Niemiecki badacz Horst Opaschowski dowodzi że animacja jest skuteczną metodą edukacji społeczeństwa.

W literaturze włoskiej animację interpretuje się jako:

Animacja - oryginalna forma edukacji kulturalnej realizowana przede wszystkim w szkole

oraz w placówkach edukacji pozaszkolnej.

Według włoskich badaczy animacja jest metodą oddziaływania edukacyjnego rozumianą jako:

• Nowatorskie formy i metody dydaktyczne w szkole zmierzające do popierania ekspresji indywidualnej i grupowej, pobudzające uczestnictwo w życiu kulturalnym

• Działania twórcze o charakterze pojedynczym i kompleksowym

Według francuskich ekspertów:

Animacja - powinna ułatwić jednostce i grupie udział w bardziej aktywnym i twórczym

życiu.

Zdaniem Francuzów animacja odbywa się nie tylko w instytucjach kultury i oświaty, ale też na ulicy, w kawiarni.

Animacja nie może być traktowana jako suplement - ale jako istota procesu edukacji kulturalnej.

Animacja nawiązuje do filozofii, psychologii, socjologii, antropologii i prakseologii.

Strategia animacji społeczno - kulturalnej - polega na ozywianiu twórczych potencjałów

drzemiących w jednostkach, grupach,

społecznościach po to, by dzięki nim

dokonywać radykalnych przeobrażeń w

środowisku.

Działania animacyjne zmierzają do stworzenia takich warunków aby:

• Społeczność lokalna dążyła do procesów integracyjnych

• Wspólnie kreowała model partnerskiej aktywności

Animacja jest strategią budowania partnerskiego modelu edukacji kulturalnej.

Jest to model, w którym poszczególne podmioty ( instytucje, organizacje, stowarzyszenia ) stanowiące autonomiczne struktury o charakterze kreatywnym realizują wspólny program edukacji kulturalnej. Przedsięwzięcia te są ( powinny być ) impulsowane i koordynowane przez samorządowy organ, który można by nazwać np. Centrum Animacji Kulturalnej zatrudniający profesjonalnie przygotowaną kadrę animatorów.

Są trzy zakresy pomagające tworzenie takiego modelu, są to:

1. Impulsowania - zachęcać, pobudzać poszczególne podmioty do aktywności w zakresie podejmowania przedsięwzięć edukacyjnych

2. Wspomagania procesu budowania struktur kreatywnych w miejsce reaktywnych

3. Uaktywniania istnienia, funkcjonowania nowych struktur ( powoływać do zycia nowe podmioty )

W modelu edukacji kulturalnej należy pamiętać o konieczności:

• Dążenia do rozpoznania sytuacji, badania szans, wyboru celów i zasad, wykorzystania wszystkich możliwych zasobów ( ludzkich i materialnych )

• Myślenia prospektywnego

• Stosowania zespołu metod i technik pobudzających podmioty do realizacji przedsięwzięcia, gromadzenie niezbędnych informacji wolą ustawicznej zmiany obszarów i sposobów działania, elastycznością i mobilnością, innowacyjnością myślenia i działania.

Etapy animacji:

1. I etap - zwany preanimacją. Ten etap poprzedza animację właściwą, ma on wielkie znaczenie i trwa dość długo ( niekiedy rok a nawet dłużej ) ponieważ tutaj trzeba gruntownie i wnikliwie rozpoznać poszczególne komponenty środowiska i jego trendy rozwojowe, oraz zarejestrować istniejące zasoby materialne i ludzkie. Potrzebne tutaj są dane jakościowe różnic kulturowych, wyznaniowych, międzygrupowych, informacje o ludziach dotyczących ich pasji, aspiracji, problemów.

2. II etap - czynności przygotowawcze -mają na celu określenie głównych założeń animacji środowiska ( postawienie jasnych celów działania, planowanie treści, form, metod, środków ).

W tym etapie możemy zaplanować kilka wariantów, poddać je publicznej dyskusji, a

potem dokonać wyboru. Do realizacji zadań trzeba zaangażować siły społeczne.

3. III etap - czynności stymulacyjno - motywacyjne - należy w tym etapie przekonać środowisko, że problem jest ważny, zasadny i własny.

4. IV etap - realizacja - projekt musi być zgodny z planem, systematycznie i konsekwentnie, bez względu na napotkane przeszkody realizowany.

5. V etap - pomiar efektywności - w tym etapie porównujemy czy sytuacja końcowa jest inna ( lepsza ) od stanu wyjściowgo na podstawie ustalonych kryteriów.

1

---