Bezpieczeństwo i higiena pracy-stan warunków oraz organizacji pracy jak również zachowań pracowników zapewniający wymagany poziom ochrony zdrowia i życia przed zagrożeniami środowiska pracy. Praca-stanowi źródło zaspokojania potrzeb ludzkich, jest niezbędnym warunkiem egzystencji i rozwoju człowieka, określając jego pracę w społeczeństwie. Ergonomia wynika z: zwiększającej się liczby chorób cywilizacyjnych i zawodowych, wynikających z hipokinezji (pogorszeniu czynności ruchowych, które polega na uogólnionym albo ograniczonym spowolnieniu i zubożeniu ruchów.Monotypowości i monotonności procesu pracy. 1949-Ergonomiczne towarzystwo naukowe. 16maj1977-polskie towarzystwo ergonomiczne. Ergonomia-nauka interdyscyplinarna koncentrująca na zagadnieniach dotyczących układu człowieka-środowisko pracy. Chroni przed czynnikami uciążliwymi i niebezpiecznymi nawet tam odzienie nie są przekroczone ich najwyższe dopuszczalne normy, a więc gdy nie stanowią bezpośrednio zagrożenia utratą zdowia lub życia. Polskie towarzystwo ergonomiczne-ergonomia zmierza do dostosowania narzędzi, maszyn, urządzeń, technologii materialnego środowiska pracy i życia oraz przedmiotów powszechnego użytku do wymogów fiz i psych człowieka. Ergonomia a nauki o człowieku: antropometria, medycyna, fizjologia, psychologia, pedagogika, socjologia. Ergonomia a nauki techniczno organizacyjne: urbanistyka, technologia, estetyka, prawo, inżynieria. Kierunki działania ergonomi: ergonomia koncepcyjna, korekcyjna, atestacja prototypów maszyn i urządzeń. Ergonomia korekcyjna-przedmiotem zainteresowania analiza już istniejących stanowisk pracy z punktu widzenia ich dostosowania do właściwości anatomicznych, fizjologicznych i psychicznych pracowników. Ergonomia koncepcyjna-cel stosowanie ergonomiczne prawidłowych rozwiązań już w fazie przygotowania, projektów maszyn, urządzeń, narzędzi, stanowisk roboczych, hal i budynków a także mieszkań, szkół i innych konstrukcji. Atestacja prototypów maszyn i urządzeń-koncentruje się na wymianach bezpieczeństwa i higieny pracy, do wprowadzenia obowiązkowej atestacji zobowiązuje Polskę ratyfikowanie w 1977r konwencji nr 119 MOP dotyczącej zabezpieczenia maszyn. Konstytucja RP art. 24-praca znajduje Si pod ochron Rzeczypospolitej Polskiej. Państwo sprawuje nadzór nad warunkami wykonywania pracy. Art. 66-każdy ma prawo do i higienicznych warunków pracy. Sposób realizacji tego prawa oraz obowiązki pracodawcy określa ustawa. Kodeks pracy-ustawa określająca prawa i obowiązki obywateli w zakresie spraw bhp. Podstawowe uregulowania kodeksowe w zakresie bhp: dział X dotyczy bhp, dział VII dotyczy ochrony pracy kobiet., dział IX dotyczącym ochrony pracy młodocianych. Dział X-bezpieczeństwo i higiena pracy. Podst obowiązki pracodawcy: pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy, pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników, organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne warunki pracy, przestrzegać zasad bhp. Państwowa inspekcja pracy (PIP)-instytucja posiadająca prawo kontroli przestrzegania praw pracowników i karania pracodawców, którzy te prawa naruszają. Podst zadania inspekcji pracy: podejmowania działań polegających na zapobieganiu i eliminowaniu zagrożeń w środowisku pracy, w szczególności analizowanie przyczyn wypadków przy pracy i chorób zaawansowanych. Państwowa inspekcja pracy-kieruje główny inspektor pracy, sprawuje ogólny nadzór nad przestrzeganiem prawa pracy w kraju, czynności kontrolne wykonują lub nadzorują podlegli mu inspektorzy pracy. Materialne warunki pracy-czałokształt czynników z którymi człowiek spotyka się w toku wykonywania pracy zawodowej. Dzielą się na: rzeczowe warunki pracy czyli maszyny, urządzenia, wyposażenie pomocnicze, fizyczne czynniki czyli promieniowanie, mikroklimat, hałas, chemiczne czynniki czyli farby, lakiery i gazy, biologiczne czynniki wirusy, bakterie. Czynniki niebezpieczne: zagrożenie elementami ruchowymi, związane z elementami ostrymi i wystającymi, związane z przemieszczaniem się sprzętu i ludzi, zagrożenia porażeniem prądem, poparzeniem i pożarem lub wybuchem. Choroba zawodowa-pojęcie medyczno prawne. Za choroby zawodowe uważa się choroby określone w wykazie chorób zawodowych, jeżeli zostały spowodowane działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy. grupy chorób zawodowych: choroby zakaźne lub pasożytnicze lub ich nastepstwa tj. 27% wszystkich chorób:borelioza, wzw, gruźlica pochodzenia zawodowego. WZW wystepuje najczesciej u pracowników zatrudnionych w ochronie zdrowia, Pylice płuc- 20% wszystkich chorób: pylica azbestowa, krzemowa, talkowa. Najwyższy odsetek chorób zawodowych: lubelskie, śląskie, podlaskie, małopolskie. Najniższe: mazowieckie, podkarpackie. Warunki materialne pracy: Oświetlenie- zapewnia uzyskanie najwyzszego pod wzgledem ilosci i jakosci poziomu pracy, zmniejsza ryzyko wypadku, sprzyja utrzymaniu porządku i czystosci w pomieszczeniach. Luksomierz- przeznaczony do okresowych pomiarów jakości oświetlenia biur, stanowisk pracy, korytarzy. Wibracje- to drgania wywołane kontaktem człowieka z urządzeniem mechanicznym które mogą powodowac negatywne skutki dla zdrowia człowieka. Dyrektywa 2002/44/WE została wprowadzona we wszystkich panstwach członkowskich unii europ. wprowadziła regulację "kontrola wibracji w miejscu pracy". Wpływ drgań na organizm człowieka: schorzenia naczyń krwionośnych, uszkodzenia w układzie kostno-stawowym, zmiany w układzie nerwowym. Choroba wibracyjna- zespół zmian występujących w wymienionych układach organizmu. Przyrządy do pomiaru wibracji: fast tracer, wibrometr laserowy. Wypadek drogowy: każde zdarzenie na drodze publicznej dotykające uczestnika ruchu drogowego, z którego to zdarzenia wynika śmierc albo uszkodzenie ciała człowieka lub szkoda materialna i jeśli bierze w niej udział poruszający sie pojazd. Wypadek drogowy w statystyce publicznej- za smiertelną ofiarę wypadku uznaje sie osobę zmarłą w wyniku doznanych obrażeń na miejscu lub w ciągu 30dni, za ranną ofiarę uznaje się osobę która doznała obrażeń ciała i otrzymała pomoc lekarska. Przyczyny wypadków: niedostosowanie prędkości do warunków ruchu, nie ustąpienie pierwszeństwa, nieprawidłowe zachowanie wobec pieszych, nieprawidłowe wyprzedzanie i omijanie. Skutki wypadków: powypadkowe urazy psychiczne, trudnosc koncentracji w czsasie jazdy, obawa ponownego wypadku, rehabilitacja ofiar, renty i odszkodowania. Koszty bezpośrednie wywołane przez wypadki: medyczne, utrata majątku, koszty administarcyjne, utrata zdolnosci do pracy, problemy prawne.Najczęstsze wypadki są w weekendy między godz 17-23, najwiecej wypadków powodują kierowcy aut osobowych. Krajowy program poprawy BRD GAMBIT 2000: przyjęty przez rząd 19.04.2005r, znowelizowany i nadal stosowany, promowanie postawy odpowiedzialnego przestrzegającego prawo drogowe uczestnika ruchu, poprawa poziomu bezpieczeństwa, łagodzenie skutków wypadków.

Typ zachowania	Chłopcy	dziewczęta	ogół	Chłopcy	dziewczęta	ogół	OGÓŁ
Jazda po alkoholu lub narkotykach w ost 6 mies	89,5	100	94,7	82,4	94,4	88,4	91,6
Ani razu	10,5	0	5,3	17,6	5,6	11,6	8,4
Jazda za kierownicą po alkoholu w ost 6 mies	57,9	77,8	67,9	44,4	61,1	52,7	60,3
Ani razu	26,3	22,2	24,2	27,8	33,3	30,6	27,4
Dwa, trzy i więcej	15,8	-	7,9	27,8	5,6	16,7	12,3

---