Stadia rozwoju wg Erikkssona:

1. Oralno- sensoryczny (ufność- nieufność)

2. Analno- mięśniowy (autonomia- wstyd i niepewność)

3. Genitalno- lokomocyjny (inicjatywa- poczucie winy)

4. Latencji (pracowitość- poczucie niższości)

5. Dorastanie i dojrzewanie płciowe

6. Młodego dorosłego (bliskość- izolacja)

7. Dorosłego (twórczość- stagnacja)

8. Stadium ostatnie określane przez opozycje: integralność- rozpacz

3 teorie dorosłości wg Knowlesa

1. Dorośli uczący się zorientowani na cel- wykorzystują edukację dla osiągnięcia bardziej precyzyjnie określonych korzyści

2. Uczący się zorientowani na aktywność- podejmują naukę, ponieważ odnajdują wartości w okolicznościach związanych z uczeniem się, które nie jest koniecznie powiązane z treścią albo deklarowanym celem aktywności

3. Uczący się zorientowani na kształcenie- dążą do uzyskania wiedzy ze względu na nią samą.

8 komponentów edukacji wg Gangego:

1. Stymulacja

2. Kierowanie uwagą oraz działania ucznia

3. Podsumowanie osiągnięć

4. Wzbogacanie zewnętrznych wzmocnień

5. Ukierunkowane myślenie

6. Wymaganie transferu wiedzy

7. Ocenianie osiągnięć

8. Udzielanie informacji zwrotnej

2 nurty i ich przedstawiciele:

1. Nurt naukowy (Thorndike)- dąży do odkrycia nowej wiedzy poprzez precyzyjne i często eksperymentalne badania, powstały dowody na to, że dorośli mogą się uczyć oraz że ich zainteresowania i możliwości są różne od tych które mają dzieci

2. Artystyczny (Lindemann)- dążenie do odkrycia nowej wiedzy poprzez intuicję i analizę nowych doświadczeń.

Zadania rozwojowe wczesnej dorosłości wg Levinsona (17-33 rok życia):

1. Zakończenie nauki szkolnej i przygotowanie się do zawodu

2. Podjęcie pracy zawodowej

3. Rozwój zdolności do intymnych stosunków emocjonalnych i miłości

4. Znalezienie stałego partnera i założenie rodziny

5. Prowadzenie domu

6. Wychowywanie dzieci

7. Podjęcie obowiązków społecznych i obywatelskich

8. Wypracowanie własnej filozofii życia

9. Sformułowanie wizji własnej przyszłości

10. Nawiązanie stosunków z mentorem

II. Zadania rozwojowe wieku średniego (34- 60 rok życia):

1. Podjęcie większej niż dotąd odpowiedzialności społecznej

2. Rozwiązanie dylematu: praca da przyszłych pokoleń lub stagnacja

3. Nadawanie sensu życia większej pełni i dopomożenie w tym współmałżonkowi

4. Rozwój zawodowy, kierowanie karierą

5. Osiągnięcie zamierzonego standardu życia

6. Wspomaganie rozwoju i startu życiowego dorastających dzieci

7. Opieka nad starzejącymi się rodzicami

8. Pogodzenie się z oznakami nadchodzącej starości

III. Zadania rozwojowe starości (po 60 roku życia):

1. Podjęcie nowych ról i zajęć związanych z przejściem na emeryturę

2. Włączanie się do grupy rówieśników

3. Utrzymanie zainteresowań światem

4. Przygotowanie się do ograniczeń fizycznych

5. Przygotowanie się do straty osób bliskich

6. Wypracowanie dojrzałej postawy wobec śmierci

Levinson wyróżnia 4 okresy życia ludzkiego:

1. Przeddojrzałość (do 17 r. ż.)

2. Wczesną dojrzałość (17- 40 r. ż)

3. Średnia dojrzałość (40- 59 r. ż)

4. Późna dojrzałość (od 60 r. ż.)

Wg niego każdy z tych okresów poprzedza okres przejściowy.

Lindemann przeciwstawiał edukację dorosłych wobec edukacji konwencjonalnej- ciekawość jest czymś wrodzonym, dzieci pragną się uczyć tego, czego potrzebują, by być przygotowanym do dorosłego życia. Niektórzy twierdzą, że instytucjonalizowanie jakiemu jest poddawane dziecko w szkole jest nieefektywnym wykorzystaniem jego czasu, gdyż wymaga się od każdego dziecka opanowania specyficznego materiału, w ściśle określony sposób, w ściśle określonym miejscu, i w ściśle określonym czasie, niezależnie od indywidualnych obecnych lub przyszłych potrzeb, zainteresowań oraz celów dziecka, i niezależnie od już posiadanej przez niego wiedzy na określony temat.

Cechy dorosłości:

- zdolność wyzbywania się określonych nastawień, przekonań, i oczekiwań wyniesionych z dzieciństwa

- zdolność do rozumienia, ustosunkowywania się, podtrzymywania lub zmieniania właściwości otoczenia w którym człowiek żyje

Rodzaje dorosłości wg Jankowskiego są rozpatrywane w 3 perspektywach:

- prakseologiczna- zwraca się uwagę na określone zadania, role czy funkcje społeczne, a przede wszystkim gotowość do ich pełnienia

- antropologiczna- człowiek nie jest dorosłym lecz nieustannie „staje się” nim

- recentywistyczna- człowiek jest istotą, której życie ważne jest bezpośrednio teraz, a nie jako środek do osiągania czegoś w przyszłości.

---