USPEŃSKI Poetyka kompozycji

1. Dlaczego autor zestawia różne dzieła sztuki?

- Bo zaznacza jedność sztuki na poziomie kompozycji.

2. Plany w dziele literackim

Psychologiczny

Frazeologiczny

Czasowo - przestrzenny

Ideologiczny

3. Pozycje

Stanowisko zewnętrzne

Stanowisko wewnętrzne

4. Plan ideologiczny

Bachtin wyznacza opozycję - tekst homofoniczny i tekst polifoniczny

Tekst homofoniczny - to autorski punkt widzenia

Tekst polifoniczny występuje, gdy na jednym poziomie mamy punkt widzenia autora i odbiorcy - zrównoważenie stanowiska wewnętrznego i zewnętrznego

5. Plany czasowo - przestrzenne

Punkt zewnętrzny - przy ujęciu panoramicznym

Punkt wewnętrzny - gdy coś oglądane jest od wewnątrz np. bitwa opisywana od wewnątrz jak w Iliadzie

Czasownik dokonany - punkt widzenia zewnętrzny

Czasownik niedokonany lub praesentis historicum - punkt widzenia wewnętrzny.

6. Plan frazeologiczny

„cudza mowa” - Bachtin bada kwestię wykorzystywania cudzej mowy w tekście.

Stanowisko wewnętrzne występuje, gdy pojawia się mowa niezależna.

Stanowisko zewnętrzne - gdy występuje mowa zależna.

6. Plan psychologiczny .

Verba sentendi (pomyślał, przypomniał sobie, czuł) - sekwencje ramy narracyjnej, w której narrator informuje co się działo w świadomości bohatera.

Gdy występują słowa modalne (chyba, zapewne) - to jest to ujęcie zewnętrzne.

Gdy nie ma słów modalnych to jest to ujęcie wewnętrzne.

7. 3 typy przytoczeń (a właściwie cztery)

Mowa zależna

Mowa niezależna

Mowa pozornie zależna

Wymysł Bachtina czyli Wołoszynowi - mowa pozornie niezależna (zatępcza mowa niezależna) - wyrazana jest w świadomości bohatera, ale narrator w nią ingeruje (np. w opisie Kozaka pada pytanie :na co czekasz Kozacze? Dialogi są po rosyjsku ale tekst francuski - to dość zawiłe ale chyba chodzi o to że Francuz pisze powieść, w której Kozak mówi po francusku ale wszyscy udają (autor i czytelnik) że ten Kozak to autentyczny Kozak i że on mówi po rosyjsku)

8. Rytm zmian kompozycyjnych

Rytm łączy wszystkie sztuki w dziedzinie kompozycji. Występuje w każdej sztuce w różnych kategoriach i na różnych poziomach. Np. zdanie w prozie czasownik dokonany, dokonany, niedokonany, niedokonany… albo w architekturze ściana - okno - ściana - okno…

9. Semantyka konstrukcji kompozycyjnej

Analizuje kategorie punktu widzenia (autora) do opisywanej rzeczywistości, a szczególnie te deformacje, jakim ulega rzeczywistość przekazywana z różnego punktu widzenia.

10. Syntaktyka konstrukcji kompozycyjnej

Analizuje relacje między różnymi punktami widzenia, a istniejącymi w utworze, nie odnosząc ich do odtwarzanej rzeczywistości (dziwne) (nauczcie się na pamięć i już :P)

11. Pragmatyka konstrukcji kompozycyjnej

Rozpatruje problemy konstrukcji utworu w powiązaniu z adresatem utworu

12. Punkty widzenia w sztukach malarskich - czyli perspektywy

Starożytność - perspektywa odwrócona, wewnętrzna, dziecięca - przedmioty w centrum są największe im bliżej ramy obrazu tym przedmioty są mniejsze

Renesans - perspektywa liniowa - zewnętrzna - dzieło porównywane do okna im dalej stoją drzewa tym są mniejsze

13. RAMA

Charleston mówił, że jeśli występuje rama - ograniczenie, to mamy do czynienia ze sztuką

Arystoteles też podniecał się ramą - akcja powinna być taka, żeby móc ją ogarnąć jednym spojrzeniem.

Np w muzyce rama to pierwszy i ostatni dźwięk, a gdzie indziej 1 i ost słowo.

Rama jest okrutnie ważna jeśli chodzi o kompozycję, rama musi być, żeby istniała przestrzeń artystyczna!

- Rama wewnętrzna (mama napisane „zmiana przez strategów” - dziwne) generalnie chodzi o np. rozdziały w książce.

- Rama medialna - rama to granica, okno na świat

- Rama niewidzialna - dla odbiorcy np. w teatrze

- Rama konkretna czyli przestrzeń sceniczna, przestrzeń samego utworu, gdy widzowie ingerują w p tę przestrzeń np. Męka Pańska

- Rama foniczna związana z przestrzenią foniczną świata fikcyjnego np. z widowni rozlegają się brawa, które nie nalezą do dziła, ale są oznakami fonicznymi.

Dziękuję, pozdrawiam

Juliusz Kur

Plus dygresje na zajęciach o tym, że rama w obrazie ma nie skupiać uwagi, że margines w średniowieczu był nie włączony do dzieła i można było po nim pisać, że napisy na końcu filmu to jest rama i można grac z widzem wstawiając jakieś sceny jeszcze po napisach itp. Itp.

---