I Mięśnie wyrazowe:

• Mięśnie sklepienia czaszki:

• potyliczno-czołowy (ma dwa brzuśce potyliczny i czołowy)

• skroniowo-ciemieniowy

Mięśnie te połączone są czepcem ścięgnistym i tworzą mięśnie naczaszny.

• podłużny nosa

• Mięśnie małżowiny usznej

• uszny przedni

• uszny górny

• uszny tylni

• Mięśnie otoczenia szpary powiek:

• okrężny oka wyróżniamy w nim część powiekową, oczodołową i łzową

• marszczący brwi

• Mięśnie nozdrzy:

• nosowy

• obniżający przegrodę

• Mięśnie otoczenia szpary ust: mięśnie te ze względu na przebieg włókien dzielimy na okrężne i biegnące promienisto

• okrężny ust (leży w wardze górnej i dolnej)

• przysieczne

• jamowy większy

• śmiechowy

• dźwigacz wargi górnej i skrzydła nosa

• dźwigacz wargi górnej

• jamowy mniejszy

• dźwigacz kąta ust

• policzkowy (trębaczy)

• obniżacz kąta ust

• obniżacz wargi dolnej

• bródkowy

II Mięśnie żwaczowe:

• skroniowy- najsilniejszy

• żwacz

• skrzydłowy boczny

• skrzydłowy przyśrodkowy

Mięśnie szyi:

• Powierzchowne

• mostkowo - sutkowo- obojczykowy

• szeroki szyi (m. wyrazowy szyi leży bezpośrednio pod skórą)

• Środkowe

• nadgnykowe

• Żuchwowo- gnykowy

• Bródkowo- gnykowy

• Dwubrzuścowy

• Rylcowo- gnykowy

• podgnykowe

• Mostkowo- gnykowy

• Mostkowo- tarczowy

• Tarczowo- gnykowy

• Łopatkowo- gnykowy

• Głębokie

• przedkręgowe i mięśnie pochyłe

Mięśnie grzbietu:

• Powierzchowne

• kolcowo- ramienne

• czworoboczny

• najszerszy grzbietu

• równoległoboczny

• dźwigacz łopatki

• kolcowo-żebrowe

• zębaty tylny górny

• zębaty tylny dolny

• Głębokie

• długie

• krótkie

Mięśnie klatki piersiowej:

• Powierzchowne

• piersiowy większy

• piersiowy mniejszy

• podobojczykowy

• zębaty przedni

• Głębokie

• międzyżebrowe zewnętrzne

• międzyżebrowe wewnętrzne

• podżebrowe

• poprzeczny klatki piersiowej

Mięśnie brzucha:

• Przednie

• skośny zewnętrzny

• skośny wewnętrzny

• poprzeczny brzucha

• Boczne

• prosty brzucha

• piramidowy

• Tylne

• czworoboczny lędźwi

Mięśnie kończyny górnej:

• Obręcz kończyny górnej

• ramienny

• podgrzebieniowy

• nadgrzebieniowy

• obły mniejszy

• obły większy

• podłopatkowy

• Ramię

• Przednie

• dwugłowy ramienia (biceps)

• ramienny

• kruczo ramienny

• Tylne

• trójgłowy ramienia

• łokciowy

• Przedramię

• Powierzchowne

• nawrotny obły

• zginacz promieniowy nadgarstka

• dłoniowy długi

• zginacz łokciowy nadgarstka

• zginacz powierzchowny palców

• Głębokie

• zginacz głęboki palców

• zginacz długi kciuka

• nawrotny czworoboczny

• Boczne

• ramienno promieniowy

• prostowniki promieniowe nadgarstka długi i krótki

• Tylne

• prostownik palca małego

• prostownik łokciowy nadgarstka

• odwodziciel długi kciuka

• prostownik krótki kciuka

• prostownik długi kciuka

• prostownik wskaziciel

• Ręka

• Kłębu kciuka

• odwodziciel krótki kciuka

• zginacz krótki kciuka

• przeciwstawiacz kciuka

• przywodziciel kciuka

• Kłębu palca małego

• odwodziciel palca małego

• zginacz krótki palca małego

• przeciwstawiacz krótki palca małego

• dłoniowy krótki

• Środkowe dłoni

• glistowate

• międzykostne

• dłoniowe

• grzbietowe

Mięśnie kończyny dolnej:

• Obręcz kończyny dolnej

• Wewnętrzne (przednie)

• lędźwiowy większy

• lędźwiowy mniejszy

• biodrowy

• biodrowo- lędźwiowy

• Zewnętrzne (tylne)

• pośladkowy wielki

• pośladkowy średni

• pośladkowy mały

• gruszkowaty

• naprężacz powięzi szerokiej

• zasłaniacz wewnętrzny

• zasłaniacz zewnętrzny

• bliźniaczy górny

• bliźniaczy dolny

• czworoboczny uda

• Udo

• Przednie

• krawiecki

• czworogłowy uda

• prosty uda

• obszerny boczny

• obszerny przyśrodkowy

• obszerny pośredni

• stawowy kolana

• Przyśrodkowe (przywodziciele)

• grzebieniowy

• smukły

• przywodziciel długi

• przywodziciel krótki

• przywodziciel wielki

• Tylne

• półścięgnisty

• półbłoniasty

• dwugłowy uda

• Podudzie (goleń)

• Przednie

• piszczelowy przedni

• prostownik długi palców

• prostownik długi palucha

• Boczne

• strzałkowy długi

• strzałkowy krótki

• Tylne

Warstwa powierzchowna

• brzuchaty łydki

• płaszczkowaty

• podeszwowy

Warstwa głęboka

• podkolanowy

• piszczelowy tylny

• zginacz długi palców

• zginacz długi palucha

• Stopa

• Grzbietu stopy

• prostownik krótki palców

• prostownik krótki palucha

• Podeszwy

Palucha

• odwodziciel palucha

• zginacz krótki palucha

• przywodziciel palucha

Palca małego

• odwodziciel palca małego

• zginacz krótki palca małego

• przeciwstawiacz palca małego

Pośrednie podeszwy

• glistowate

• zginacz krótki palców

• czworoboczny podeszwy

• międzykostne

Szkielet człowieka można podzielić na dwie części:

• Osiowy: czaszka, kręgosłup oraz żebra i mostek.

• Kończyn górnych oraz dolnych wraz z ich obręczami

W skład szkieletu wchodzą:

• Kości głowy:

• Kości mózgoczaszki: czołowa, ciemieniowa prawa i lewa, potyliczna, skroniowa prawa i lewa

• Kości twarzoczaszki: nosowa, szczękowa, jarzmowa, żuchwa

• Kości tułowia:

• Kręgosłup człowiek ma 7 kręgów szyjnych, 12 kręgów piersiowych, 5 kręgów lędźwiowych, 5 kręgów krzyżowych i 3 do 5 kręgów ogonowych, a więc od 32 do 34 kręgów

• Klatka piersiowa: żebra rzekome i żebra prawdziwe, mostek

• Kości kończyny górnej:

• Obręcz kończyny górnej: łopatka, obojczyk. Ma tylko jeden staw, którym łączy się z pozostałą częścią szkieletu- staw mostkowo-obojczykowy.

• Kości części wolnej: ramienna, przedramienia (promieniowa, łokciowa), ręki (nadgarstka, śródręcza, palców)

• Kości kończyny dolnej:

• Obręcz kończyny dolnej: miednica, kość kulszowa, kość łonowa, kość biodrowa. Połączona jest z resztą szkieletu stawem krzyżowo-biodrowym.

• Kości części wolnej: udowa, goleni (piszczelowa, strzałkowa), stopy (stępu, śródstopia, palców)

• Nadgarstek składa się z 8 kości: łódeczkowatej, czworobocznej większej, czworobocznej mniejszej, grochowatej, haczykowatej, księżycowatej, trójgraniastej, główkowatej

• Śródręcze składa się z: kciuk, palec wskaziciel, palec pośrodkowy, palec obrączkowy, palec najmniejszy, paliczki, paliczek bliższy, paliczek dalszy.

• Kości stępu: kość skokowa, kość piętowa, kość łódkowata, kość sześcienna, kości klinowe.

• Kości palców stopy: I paluch, II, III, IV, V palec mały

Węzły chłonne:

• zażuchwowe

• zauszne

• podbródkowe

• podżuchwowe

• przyuszne

• zagardłowe

• potyliczne

• językowe

Górna granica szyi: Głowa: część ciała granicząca od dołu z szyja, umowna granica szyi przebiega wzdłuż dolnego brzegu żuchwy następnie linią umowną biegnie do wyrostka sutkowatego (kości skroniowej), a następnie wzdłuż kresy karkowej do guzowatości politycznej zewnętrznej.

Nerwy czaszkowe: 12 par nerwów czaszkowych które ułożone są w obrębie głowy, natomiast dotyczą układu nerwowego obwodowego.

• węchowe

• wzrokowy

• okoruchowy

• bloczkowy

• trójdzielny

• odwodzący

• twarzowy

• przedsionkowo- ślimakowy

• językowo- gardłowy

• błędny

• dodatkowy

• podjęzykowy

Dolna granica szyi: Przebiega przez wcięcie tylnie mostka wzdłuż obojczyka do stawów barkowo-obojczykowych a następnie do wyrostka kolczystego 7-go kręgu szyjnego. Szyję dzielimy na: właściwą oraz kark. Granica przechodzi przez brzegi przednie mięśni czworobocznych od wyrostków sutkowych do stawów barkowo-obojczykowych. Okolice szyi: boczna, przednia, podżuchwowa, nadgnykowa, podgnykowa

Jama ustna początkowy odcinek przewodu pokarmowego ograniczony od przodu szparą ust ograniczoną wargą górna i dolną. Przejście jamy ustnej w jamę gardła stanowi cieśń gardzieli. Jamę ustną dzielimy na: przedsionek jamy ustnej i jamę ustną właściwą, oddzielone od siebie dwoma szeregami zębów.

Klatka piersiowa graniczy od góry z szyją. Dolna granica klatki piersiowej przebiega od wyrostka mieczykowatego mostka, wzdłuż łuków żebrowych przez przednie końce żeber wolnych do 12 kręgu piersiowego.

Śródpiersie jest to przestrzeń ograniczona od przodu wewnętrzną powierzchnią mostka, a od tyłu trzonami kręgów piersiowych natomiast od boku opłucną ścienną od dołu przeponą.

Brzuch część tułowia poniżej klatki piersiowej, górną granicą jest dolna granica klatki piersiowej natomiast dolną granicą brzucha stanowi linia biegnąca od grzebieni kości biodrowych przez bruzdy pachwinowe i górny brzeg spojenia łonowego. Przeprowadzono dodatkowo pomocnicze dwie linie poprzeczne: Pierwsza przebiega przez najniższe punkty 10 żeber (szczyty łuków żebrowych), Dolna linia poprzeczna łączy kolce biodrowe przednie górne

Dodatkowo linie pionowe biegnące wzdłuż bocznych brzegów mięśni prostych po lewej i po prawej stronie

Kresa biała rozdziela mięśnie proste brzucha, znajduje się w niej otwór (przerwa), który wypełnia tkanka bliznowata po pępowinie (pępek). Wolne brzegi przerwanej kresy białej ograniczają pierścień białkowy, w którym skóra zrasta się tkanką blizny wytwarzając dołek pępkowy. Powyżej pępka kresa biała rozszerza się w obrębie, której znajdują się szczelinowate otworki wypełnione tkanką tłuszczowa i łączną przez, które przechodzą drobne naczynia i nerwy.

Otrzewna to błona surowicza pokrywająca narządy jamy brzusznej i wyścielająca ściany jamy brzusznej. Jest bogato ukrwiona, mocno unaczyniona, ma liczne naczynia limfatyczne. Otrzewna pokrywająca narządy nazywamy otrzewną trzewną, zaś wyścielającą od wewnątrz jamy brzucha- otrzewną ścienną. Między nimi jest włosowata przestrzeń zwana jamą otrzewnej.

Przepuklinę ściany brzucha stanowi przemieszczenie poza granicę jamy brzusznej pewnych narządów lub ich części.

Kanał pachwinowy to ukośnie ustawiona przestrzeń w ścianie brzucha. Ograniczony jest przez cztery ściany. Ścianę przednią stanowią włókna rozcięgna mięśnia skośnego zewnętrznego brzucha, ścianę tylnią stanowi powięź poprzeczna brzucha, ścianę dolną stanowi wiązadło pachwinowe, ścianę główną stanowi mięsień (jego dolny brzeg m. poprzecznego brzucha).

Krocze to kanał pomiędzy odbytem a zewnętrznymi narządami płciowy, a z boku ograniczony bruzdami płciowo- udowymi.

Okolica kroczowa całkowicie odpowiada głębiej leżącemu dnu miednicy. Dzielimy na : moczowo- płciowa, odbytowa, pachowa

• dół pachowy to przestrzeń zawarta między skórą klatki piersiowej a przyśrodkową powierzchnią ramienia; od przodu ograniczony jest przez fałd pachowy przedni utworzony przez mięsień piersiowy większy; pokryty tkanką podskórna i skórną; od tyłu przez fałd pachowy tylni utworzony przez brzeg przedni mięśnia najszerszego grzbietu.

• jama pachowa to przestrzeń powyżej dołu pachowego; zawartość tętnica pachowa, splot ramienny (część obojczykowa), węzły chłonne, tkanka tłuszczowa, nerwy.

Dół łokciowy dół łokciowy ograniczony jest od strony przyśrodkowej przez mięsień nawrotny obły, natomiast z boku przez mięsień ramienno- promieniowy.

Dół podkolanowy leży w okolicy pomiędzy udem a goleniem. Jest to przestrzeń o kształcie równoległoboku, ograniczony od góry i boku przez mięsień dwugłowy uda, natomiast od góry strony przyśrodkowej przez mięśnie (półścięgnisty, półbłoniasty), a od dołu przez mięsień brzuchaty łydki.

Trójkąt udowy to przestrzeń pomiędzy więzadłem pachwinowym (podstawa). Brzeg boczny utworzony jest przez kraniec przyśrodkowy mięśnia krawieckiego, brzeg przyśrodkowy utworzony jest przez mięsień przywodziciel długi uda.

Jama nosa to początkowy odcinek przewodu oddechowego oraz miejsce zmysłu powonienia. Ku tyłowi jama nosowa łączy się z częścią nosową gardła. Przegroda nosa dzieli jamę na dwie części prawą i lewą. Błona śluzowa jamy nosowej posiada tkankę podśluzową w której występują liczne naczynia w postaci splotów. W błonie śluzowej występują gruczoły węchowe.

Zatoki przynosowe to przestrzenie wysłane błoną śluzową stanowiące dalszy ciąg błony śluzowej jamy nosowej i są wypełnione powietrzem. Służą jako rezonatory głosu, także mają znaczenie w utrzymaniu stałej temperatury w okolicy podstawy czaszki. Zatoki przynosowe: czołowa, klinowa, tzw. komórki sitowe, szczękowa, największa

Ośrodkowy układ nerwowy obejmuje mózgowie i rdzeń kręgowy. OUK rejestruje i analizuje pobudzenie dopływające
z obwodowego układu nerwowego, zapewnia prawidłową reakcje organizmu na bodźce.

1. W skład mózgowia wchodzi:

• Mózg

• Móżdżek

• Pień mózgu

Największą częścią mózgu są półkule mózgu (lewa i prawa), które podzielone są na cztery płaty.

Płaty mózgu:

• Czołowy związany jest z czynnościami ruchowymi i psychicznymi

• Ciemieniowy bierze udział w analizie doznań czuciowych

• Potyliczny w nim znajdują się ośrodki wzrokowe

• Skroniowy w nim odbywa się analiza doznań słuchowych

Zewnętrzną powierzchnię półkul mózgowych pokrywa kora mózgowa, czyli istota szara (zbudowana z kilku warstw komórek nerwowych). Od komórek nerwowych kory mózgu do struktur pnia mózgu przebiegają włókna łączące, które tworzą istotę białą (wnętrze) mózgu. We wnętrzu półkul mózgowych znajdują się skupiska komórek nerwowych tzw. zwoje podstawy, które regulują napięcia mięśniowe oraz zapewniają kontrolę ruchów.

Móżdżek modeluje napięcie mięśni wpływa na utrzymanie prawidłowej postawy ciała.

Pień mózgu stanowi połączenie między półkulami mózgu i rdzeniem kręgowym. W obrębie pnia mózgu znajduje się ośrodek krążenia i oddychania.

2. Rdzeń kręgowy

Występuje w kanale kręgowym i pośredniczy w przekazywaniu pobudzeń czuciowych do mózgu oraz bodźców wykonawczych do nerwów obwodowych. Zewnętrzna powierzchnia rdzenia stanowi istota biała utworzona z włókien nerwowych, natomiast wewnętrzna stanowi istota szara utworzona z komórek nerwowych, które zajmują część centralną rdzenia w kształcie litery H

---