Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska
Katedra Podstaw Inżynierii Ochrony Środowiska
PRZEDMIOT : Chemia Sanitarna
TEMAT : Oznaczanie fenoli w ekstraktach wodnych.
Rok akademicki 1996/97	SEMESTR IV

1.Wstęp teoretyczny

Fenolami (hydroksybenzenami) nazywamy związki, które powstają przez podstawienie w benzenie jednego lub kilku atomów wodoru grupami wodorotlenowymi. Związki te zatem odpowiadają alkoholom w szeregu alifatycznym.

Fenol (C₆H₅OH) zwany jest także kwasem karbolowym lub karbolem. Znaczne ilości fenolu wydobywa się ze smoły pogazowej. Taki fenol techniczny nigdy nie jest wolny od domieszek metylofenoli, czyli krezoli. Chemicznie czysty fenol można otrzymać stapiając benzenosulfonian sodu z ługiem sodowym. Na skalę przemysłową fenol wytwarzany jest z chlorobenzenu przez hydrolizę parą wodną
w obecności żelu krzemowego jako katalizatora. Fenol jest ciałem stałym
o temperaturze topnienia 42°C i temperaturze wrzenia 181°C. Rozpuszczalność fenolu w wodzie w temperaturze 16°C wynosi 1:15.Jeśli do wody dodajemy fenolu
w nadmiarze, to woda rozpuszcza się w fenolu. Wskutek tego temperatura topnienia fenolu obniża się tak, że pod roztworem fenolu w wodzie nie otrzymamy kryształów fenolu, lecz ciekłą warstwę, która jest roztworem wody w fenolu. Mamy zatem, podobnie jak w układzie eter-woda, dwie warstwy: dolną - fenolową, oraz górną - wodną. Przez ogrzanie (67°C) obie warstwy łączą się tworząc jednolity roztwór.
Fenole rozpuszczają się dobrze w roztworach mydła, zarówno wodnych jak
i alkoholowych. Roztwory te mają zastosowanie do celów dezynfekcyjnych pod nazwą lizolu.

Fenol ma charakter wyraźnie kwasowy. Z alkaliami tworzy on sole zwane fenolanami, które ulegają rozkładowi pod działaniem dwutlenku węgla:

Pod wpływem bezwodników kwasowych fenol ulega estryfikacji:

Podczas destylacji z pyłem cynkowym fenol ulega redukcji na benzen:

Grupa OH w fenolu może być zastąpiona chlorowcem przez ogrzewanie fenolu
z odpowiednim halogenkiem fosforu, np.

2.Obliczenia

Zawartość fenoli w wodzie wyznaczamy ze wzoru:

gdzie:

- ilość tiosiarczanu 0,025n zużytego na miareczkowanie ekstraktu,

- ilość tiosiarczanu 0,025n zużytego na miareczkowanie próby kontrolnej,

V - objętość ekstraktu,

0,392 - ilość fenoli odpowiadająca 1 m³ tiosiarczanu.

Przy odczytywaniu wyników mogła zaistnieć pewna niedokładność należy więc obliczyć błąd jaki mógł wystąpić. Liczę błąd maksymalny metodą różniczki logarytmicznej:

3.Uwagi i wnioski

Obliczona w doświadczeniu zawartość fenoli w wodzie () jest o wiele większa (784 razy) niż dopuszczają to normy dla wody zdatnej do picia. Przy obliczaniu zawartości fenoli popełniony mógł zostać błąd przy odmierzaniu odpowiedniej ilości składników, a także przy miareczkowaniu (badany roztwór mógł zostać przemiareczkowany).

2

---