Leki przeciwzimnicze
Leki przeciwzimnicze: (podział ze względu na budowę chemiczną)
chinina i 4-aminowe pochodne chinoliny
8-aminowe pochodne chinoliny
pochodne akrydyny
pochodne fenantrenu i fluorenu
związki wpływające na przemianę kwasu foliowego
Długotrwałe ich podawanie doprowadza do gromadzenie się tych leków w narządach np. wątrobie, nerkach, płucach oraz komórkach zawierających melaninę- co może skutkować uszkodzeniem wzroku.
1. Chinina i 4-aminowe pochodne chinoliny
Chinina (3-winylo-6'metoksyrubanol-9)
Podstawowy układ chininy to układ rubanu.
Jest to biały krystaliczny proszek, nierozpuszczalny w wodzie o gorzkim smaku.
W lecznictwie stosuje się jej sole z kwasami mineralnymi
Okres półtrwania po podaniu doustnym wynosi 10-20h. (dłuższy jest w przypadku ludzi zdrowych)
Chinina
Mechanizm działania
Lek toksyczny protoplazmatycznie.
Hamuje:
aktywność enzymów utleniających
oddychanie komórkowe
wynikiem czego jest zahamowanie biosyntezy białek i podziału komórek.
Zakres działania:
Działanie ogólnobiologiczne i bakteriobójcze (zwłaszcza dwoinki zapalenia płuc)
Chinina i jej sole działają wyłącznie na postacie erytrocytarne.
Losy w organizmie:
- Wchłania się wolno, ale całkowicie z przewodu pokarmowego.
- W tkankach rozmieszcza się równomiernie.
- Wydala się głównie z żółcią i mlekiem.
- Zazwyczaj nie odkłada się w tkankach
Działania niepożądane:
Lek toksyczny.
- - odczyny uczuleniowe
- - uszkodzenie serca i naczyń krwionośnych
- - szum w uszach,
- - uszkodzenie nerwu wzrokowego lub jego zanik
zmiany w obrazie krwi
Stosowanie
Napady zimnicy oporne na inne leki. Stosowana rzadko, częściej w mieszankach jako lek przeciwbólowy, przeciwgorączkowy i przeciwgrypowy. Jako goryczka.
Preparat:
Chininum chydrochloricum- doustnie proszki i drażetki 50 i 300 mg, w ostrej zimnicy 600 mg co 8h przez 7-14 dni. W opornych postaciach podaje się ją łącznie z pirymetaminą.
Meflochina
Pochodna chininy.
Skuteczna we wszystkich postaciach zimnicy.
Zastosowanie
Najczęściej stosowany przy zakażeniach Plasmodium falciparum opornym na chlorchinę- zimnicy tropikalnej.
Działanie
Nie działa na formy pozakrwinkowe.
Okres półtrwania 15-33 dni.
Chlorchinina
Najczęściej stosowany lek przeciwzimniczy. Ma lepszy współczynnik terapeutyczny niż chinina.
W leczeniu stosuje się sole chlorochiny- chlorowodorek, siarczan lub fosforan.
Wchłania się szybko, niemal całkowicie. Okres półtrwania 6-50 dni.
- Chlorochina gromadzi się w krwinkach czerwonych
Wydala wolno z moczem (w 70 % w postaci niezmienionej, w 25% w postaci dietylochlorochiny)
Amodiachina
Silne działanie na schizonty zarodźców wszystkich typów zimnicy. Niszczy gametocyty i merozoity.
Działanie w stosunku do innych pierwotniaków i pasożytów jelitowych.
2. 8-aminowe pochodne chinoliny
Prymachina
Działa na formy pozakrwinkowe: wątrobowe i gametocyty.
.Powinien być kojarzony z chlorochiną- bo nie działa na formy erytrocytarne.
Stosowana w postaci difosforanu i szczawianu
Okres półtrwania 3-6h.
3. Pochodne akrydyny
Mepakryna
Stosowana w postaci dichlorowodorku.
Lek o działaniu zbliżonym do chlorochiny, ale bardziej toksycznym.
Rzadko stosowana
.
4. Pochodne fenantrenu i fluorenu
Halofantryna (Halofantrinum, 1,3-dichloro-á-[2-(dibutyloamino)-etylo]-6-(trifluorometylo)-9-fenantrenometanol)
Działa na formy erytrocytare wszystkich odmian zimnicy.
Stosowany w postaci chlorowodorku.
- Okres półtrwania 24-48h.
Najczęściej stosowany przy zakażeniach Plasmodium falciparum opornych na inne leki.
Preparat: Halfan.
Lumefantryna (Lumefantrinum, Benflumelol)
Zaburza syntezę kwasów nukleninowych zarodźców.
Lek lipofilny.
Jego wchłanianie zaczyna się po 2h od spożycia, max stężenie osiąga 6-8h później.
Okres półtrwania wynosi 4-6 dni.
Preparat: Co-Artemeter mieszanina lumefantryny i artemetru w stosunku 6:1.
5. Związki wpływające na przemianę kwasu foliowego
Proguanil (N-(4-chlorofenylo)-N'-(1-metyloetylo)-imidodikarbonimidodiamid)
Mechanizm działania:
Hamuje syntezę kwasów nukleinowych zarodźców. Hamuje redukcję kwasu foliowego do kwasu tetrahydrofoliowego.
Zakres działania:
Prolek, w wątrobie ulega transformacji do cykloguanilu.
Działa na formy wątrobowe Plasmodium falciparum.
Kojarzony z innymi lekami najczęściej z :chlorochiną.
Losy w organizmie:
Łatwo wchłania się z przewodu pokarmowego. Okres półtrwania wynosi 20h. Maksymalne stężenie osiąga po 4h.
Działania nieporządane:
Zaburzenia układu pokarmowego
Rzadko odczyny skórne.
5. Związki wpływające na przemianę kwasu foliowego
Pirymetamina (Pirimethaminum, Daraprim, (5-(4-chlorofenylo)-6-etylo-2,4-diaminopirymidyna)
Mechanizm działania:
Hamuje syntezę kwasów nukleinowych zarodźców. Hamuje redukcję kwasu foliowego do kwasu tetrahydrofoliowego.
Zatosowanie:
Zazwyczaj z innymi lekami, najczęściej z sulfonamidami.
Działania niepożądane:
Odczyny skórne: wysypki skórne
Owrzodzenia jamy ustnej
Zaburzenia przewodu pokarmowego.
Niedokrwistość megaloblastyczną i makrocytową.
Preparat:
Daraprim (Pyrimen),
Fansidar