Pietro Shtompko- Nierówności społeczne (fragment rozdziału, tak jak w sylabusie)
Nierówności społeczne-> nierówności pod względem cech społecznych, a nie indywidualnych, najważniejsze cechy społeczne człowieka to charakter grup, do których należy i charakter pozycji, jakie zajmuje (ról, jakie spełnia). -> dotyczą sytuacji, gdy ludzie są nierówni sobie nie z racji jakichkolwiek cech cielesnych czy psychicznych, lecz z powodu ich przynależności do różnych grup albo zajmowania różnych pozycji społecznych.
To, że pewne grupy są odmienne od innych, nie znaczy, że są nierówne.
By móc mówić o nierówności musi wystąpić coś więcej niż różnica. Z członkostwem lub zajmowaniem pewnej pozycji w grupie musi się wiązać nierówny (łatwiejszy lub trudniejszy) dostęp lub przynajmniej nierówna szansa dostępu do pewnych cenionych społecznie dóbr.
Cenione społecznie dobra-> taki, których ludzie pragną, które zaspokajają ich ważne potrzeby lub aspiracje, przynoszą satysfakcje, których zdobycie nie jest całkiem bezproblemowe, bo nei ma ich wystarczająco dla wszystkich chętnych.
Trzy najważniejsze rodzaje dóbr:
-bogactwo( dobra materialne) -> niezbędne do zaspokajania elementarnych i uniwersalnych wymogów życiowych (wartość naturalna), zaspokajania potrzeby kulturowej (kupowanie markowych rzeczy), zaspokajanie presji posiadania kultury konsumpcjonizmu, dzięki dobrom materialnym można też zdobyć inne wartości- panowanie nad innymi i sławę. Potrzeba bogacenia się jest nigdy niezaspokojona, bo ludzie zawsze dążą do posiadania więcej niż mają.
-władza(panowanie, wpływ na innych) - posiadanie władzy daje poczucie siły, przewagi, potęgi, znaczenia, poczucie bezpieczeństwa, ułatwia też zdobywanie dóbr materialnych. Na ogół przynosi wiele korzyści. Jest dobrem rzadkim, może istnieć jedynie wtedy, gdy mają ją tylko niektórzy wobec tych, którzy są jej pozbawieni.
-prestiż (szacunek, uznanie społeczne, sława)- ważny z powodu jaźni odzwierciedlonej- wyrabiamy sobie mniemanie o sobie, patrząc na to jak cenią nas inni. Podwyższa nam to samoocenę. Reputacja przekłada się na możliwość znalezienia lepszej pracy czyli zdobywania dóbr materialnych, prestiż jest też wymienialny na władzę. To również dobro rzadkie, bo sama idea prestiżu opiera się na tym, że niektórzy postrzegani są jako lepsi od innych.
Te trzy dobra są najważniejsze przy generowaniu nierówności społecznych. Poza tym jest jeszcze:
-wykształcenie- jest wartością autoteliczną (satysfakcja) i instrumentalną- pomaga zdobyć powyższe 3 wartości
-zdrowie- wartość autoteliczna bo zdrowie jest samo w sobie bardzo ważne, ale też jest niezbędne do osiągnięcia wszystkich innych dóbr, bo bez zdrowia nie ma nic.