Marek Kucia, Wprowadzenie do socjologii
Wykład 9: Nierówności społeczne
Zagadnienia
1. Nierówności naturalne i psychiczne
2. Nierówności społeczne
3. Nierówności społeczne a zróżnicowanie społeczne
4. Dobra będące podstawą nierówności:
5. Stratyfikacja
6. Warstwy społeczne
7. Ruchliwość społeczna
1. Nierówności naturalne i psychiczne
Kluckhohn: cechy podobne wszystkim, cechy podobne niektórym, cechy niepowtarzalne
-> nierówności naturalne i psychiczne
2. Nierówności społeczne
nierówności społeczne - wynikają z przynależności do różnych grup i z zajmowanych pozycji
3. Nierówności społeczne a zróżnicowanie społeczne
odmienność, różnice, zróżnicowanie ≠ nierówność społeczna
nierówność społeczna = różnica + wynikający z członkostwa w danej grupie lub z zajmowanej pozycji nierówny dostęp / nierówna szansa dostępu do różnych cenionych dóbr
4. Dobra będące podstawą nierówności:
materialne (bogactwo i dochód), władza, prestiż oraz wykształcenie i zdrowie
rodzaj (gender)
5. Stratyfikacja
- jednostki, według kategorii statystycznych -> Sztompka: warstwy statystyczne
- grupy i pozycje, według „szans życiowych” (M. Weber) -> Sztompka: „strukturalne nierówności społeczne”, czyli stratyfikacja społeczna
zbieżność, dysharmonia, rozbieżność różnych wymiarów
6. Warstwy społeczne:
wspólnoty (środowiska lub grupy),
złożone z ludzi podobnie usytuowanych w hierarchii stratyfikacji społecznej
i powstające ponad i w poprzek różnych przynależności grupowych czy zajmowanych pozycji
[Sztompka, s. 339]
(Weber podobnie stosował pojęcie klasy i stanu)
7. Ruchliwość społeczna
ruchliwość społeczna (pionowa, bo pozioma to migracje)
- awans - degradacja, kariera
- zmiana pozycji, zmiana skali
- r. wewnątrzpokoleniowa, r. zewnątrzpokoleniowa
- społeczeństwa otwarte (Sztompka), czyli otwarte systemy stratyfikacyjne i społeczeństwa zamknięte (Sztompka), czyli zamknięte systemy stratyfikacyjne; ekskluzywność - inkluzyjność