Zagadnienia (przykładowe pytania) na egzamin instruktorski z części ogólnej

Korektywa (anatomia czynnościowa)

1. Wymień pozycje specyficzne dla gimnastyki korekcyjnej.

2. Jakich zasad należy przestrzegać przy rozciąganiu zespołów mięśni nadmiernie napiętych
   i przykurczonych?

3. Co to jest: lordoza, kifoza, plecy płaskie, skolioza, szpotawość kolan, koślawość kolan, płaskostopie?

4. Opisz fazy reedukacji posturalnej.

5. Opisz postępowanie w uproszczonym badaniu ortopedycznym.

Ad. 1 Wymień pozycje specyficzne dla gimnastyki korekcyjnej.

Pozycje korekcyjne

• Pozycje niskie - cechuje je niskie ułożenie środka ciężkości w stosunku do podłoża (siady, leżenia, podpory, klęki, itp.).

• Pozycje izolowane - ograniczenie rozprzestrzeniania się ruchu do jakiegoś określonego odcinka, czy segmentu (np. ustalenie obręczy barkowej przy ćwiczeniach rozciągających mięśnie piersiowe wielkie).

• Pozycje odciążające kręgosłup do ucisku osiowego - to te, w których kręgosłup ustawiony jest równolegle do podłoża lub pod pewnym kątem. Należą do nich: leżenia przodem, bokiem, tyłem, podpory przodem, tyłem i bokiem, pozycje Klappa, zwisy

Zasady stosowania pozycji w postępowaniu korekcyjnym

• od odciążenia do obciążenia;

• od niskiego do wysokiego;

• od podparcia wielopunktowego do podparcia jednopunktowego.

Ad. 2 Jakich zasad należy przestrzegać przy rozciąganiu zespołów mięśni nadmiernie napiętych i przykurczonych?

• Dla mięśni przykurczonych, o zbliżonych przyczepach, należy stosować ćwiczenia oparte o skurcz niepełny i rozciągnięcie pełne;

• Dla mięśni rozciągniętych, o nadmiernie oddalonych przyczepach, należy stosować ćwiczenia oparte o skurcz pełny i rozciągnięcie niepełne.

Ad. 3 Co to jest: lordoza, kifoza, plecy płaskie, skolioza, szpotawość kolan, koślawość kolan, płaskostopie?

Lordoza - krzywizna lędźwiowa i szyjna - giętka, o znacznej ruchomości.

W odcinku lędźwiowym u osób zdrowych występuje wygięcie kręgosłupa do przodu. Pogłębienie tego wygięcia, tzw. hiperlordoza, to plecy wklęsłe.

Kifoza - krzywizna piersiowa - strefa bardziej usztywniona.

W warunkach prawidłowych odcinek piersiowy wygięty jest ku tyłowi, tworząc tzw. kifozę piersiową. W przypadku pleców okrągłych wygięcie to jest pogłębione - powstaje hiperkifoza piersiowa.

Plecy płaskie - Spłaszczenie krzywizn fizjologicznych kręgosłupa jest zjawiskiem bardzo niekorzystnym: zmniejsza się jego funkcja amortyzacyjna, poszczególne elementy podlegają wpływom przeciążeniowym i szybszemu zużyciu, predysponując do zmian zwyrodnieniowych.

Skoliozy - Boczne skrzywienie kręgosłupa jest wadą postawy polegającą na wielopłaszczyznowym odchyleniu linii kręgosłupa od stanu poprawnego. Odchylenie to występuje w płaszczyznach: czołowej (wygięcie w bok), strzałkowej (pogłębienie krzywizn kręgosłupa) i poprzecznej (rotacja kręgów).

Z punku widzenia etiologii wyróżniamy (wg Cobba): skoliozy funkcjonalne (wady postawy, skrócenie kończyny, skrzywienie reflektoryczne, bólowe itp.) oraz skoliozy strukturalne (kostnopochodne - kręg klinowy, zrosty żeber, kręcz szyi; nerwopochodne - wrodzone, porażenia spastyczne; mięśniopochodne - wrodzone, dystrofie mięśniowe; idiopatyczne).

Kolana szpotawe - Staw oddalony jest od pośrodkowej linii ciała, podczas gdy odcinek obwodowy, jakim jest podudzie (staw skokowy) zbliżony jest do niej. Wielkość odchylenia mierzy się w cm rozstępem między kłykciami przyśrodkowymi przy stopach zwartych. Najczęstszą przyczyną jest krzywica oraz nadwaga ciała, przy słabym układzie mięśniowym, więzadłowym i kostnym.

Występują zmiany wewnątrzstawowe

• Zmiany kostne: trzony kości udowej, piszczelowej i strzałkowej wygięte są na zewnątrz.

• Zmiany więzadłowe: więzadło poboczne zewnętrzne jest rozciągnięte, poboczne wewnętrzne - przykurczone.

• Zmiany mięśniowe: mięśnie strzałkowe są rozciągnięte, półścięgnisty, półbłoniasty i dwugłowe uda są przykurczone.

Kolana koślawe - Staw kolanowy zbliżony jest do przyśrodkowej linii ciała, podczas gdy odcinek obwodowy, jakim jest podudzie, jest od niej oddalony. Kostki wewnętrzne oddalone są od siebie ponad 5 cm

Występują zmiany wewnątrzstawowe:

• Zmiany kostne: przerost kłykcia wewnętrznego kości udowej, skrzywienie kości udowej lub piszczelowej, skręcenia na zewnątrz podudzia i przeprost w stawie kolanowym.

• Zmiany mięśniowo-więzadłowe: rozciągnięte więzadła poboczne piszczelowe oraz mięśnie półścięgniste, półbłoniaste, krawieckie, głowy przyśrodkowe czworogłowego; skrócenie pobocznego strzałowego oraz pasmo biodrowo-piszczelowego i dwugłowego uda.

Płaskostopie - to niewydolność układu więzadłowo- mięśniowego pod wpływem przeciążeń stopy. Głównie w zawodach wymagających stania i przenoszenia ciężarów

Wyróżniamy następujące rodzaje:

• Stopa płaska niewydolna,

• Stopa płaska wiotka,

• Stopa płaska przykurczona,

• Stopa płaska zesztywniała

Ad. 4 Opisz fazy reedukacji posturalnej.

Trójtorowość metod wyrównywania odchyleń

Postawa ciała to spionizowana jego pozycja, uwarunkowana nawykiem ruchowym, kształtującym się na określonym podłożu morfologicznym i funkcjonalnym oraz związanym z codzienną działalnością danego osobnika.

• Sfera fizjologiczna - nawyk nieprawidłowej postawy.

• Sfera morfologiczna - dystonia mięśniowa.

• Sfera środowiskowa - naturalne otoczenie.

Trójtorowość polega na tym, że reedukacji posturalnej dokonujemy równocześnie w trzech sferach. Gdyż działanie tylko w jednej sferze nie przyniesie pożądanych efektów.

Tor fizjologiczny

Fazy reedukacji posturalnej

1. Uświadomienie dziecku wady postawy.

2. Umiejętność skorygowania wady postawy przez przyswojenie korekcji lokalnych (miejscowych), a następnie globalnych (całościowych).

3. Wyrabianie wytrzymałości posturalnej.

4. Utrwalenie postawy w warunkach zbliżonych do życia codziennego - automatyzacja.

Ad. 5 Opisz postępowanie w uproszczonym badaniu ortopedycznym.

• Zasady oględzin - obserwacja podporządkowana jest tzw. testowi symetrii, tj. porównuje się (w ustawieniu przodem i tyłem), czy te same punkty ciała po obu stronach są symetrycznie położone.

• Warunki obserwacji - ciepłe, jasne pomieszczenie, najlepiej z naturalnym źródłem światła z tyłu badającego

• Wyposażenie badającego - linijka z przytwierdzoną poziomicą, ekierka, pion, papier i poduszka tuszowa do plantokonturografii, taśma centymetrowa, kątomierz, inklinometr Wilesa.

• wymogi stawiane badanemu - rozebrany, z odsłoniętymi talerzami biodrowymi poniżej kolców przednich górnych, luźno w postawie habitualnej, równo obciążając równoległe stopy, ze wzrokiem skierowanym na wprost.

2

---