OGÓLNE WIADOMOŚCI Z ZAKRESU KOREKTYWY I KOMPENSACJI

Przydatna literatura

• Kutzner-Kozińska M.(2004): Proces korygowania wad postawy. AWF Warszawa.

• Malina H. (1996): Wady kończyn dolnych. Postępowanie korekcyjne. AWF Kraków.

• Kasperczyk T.(1996): Wady postawy ciała. Kraków.

• Owczarek S.(1998): Atlas ćwiczeń korekcyjnych. WSiP. Warszawa.

• Owczarek S., Bondarowicz M. (1997): Zabawy i gry ruchowe w gimnastyce korekcyjnej. WSiP Warszawa

Kręgosłup - budowa

Kręgosłup i jego role

Rola podporowa

- polega na podtrzymywaniu segmentów kręgosłupa.

Zadanie przenoszenia obciążeń pełnią głównie trzony kręgowe.

Odporność kręgosłupa jest proporcjonalna do kwadratu liczby krzywizn + 1.

Rola amortyzacyjna

- spełniają ją, wraz z krzywiznami, krążki międzykręgowe dzięki swej specyficznej budowie: substancja żelowa jądra miażdżystego rozkłada siłę ucisku pochłaniając ją częściowo.

W przebiegu zmian przeciążeniowych krążki międzykręgowe zatracają stopniowo swe właściwości amortyzacyjne.

Rola kinetyczna

- uzależniona jest od ruchomości krzywizn kręgosłupa.

Krzywizny lędźwiowa i szyjna (lordozy) są giętkie, o znacznej ruchomości.

Krzywizna piersiowa natomiast (kifoza) jest strefą bardziej usztywnioną.

Stabilizacja postawy

Kręgosłup jako konstrukcja wieloczłonowa, połączona z głową, a poprzez obręcz barkową i miedniczną z kończynami, jest tworem mało stabilnym.

Postawę ciała cechuje równowaga chwiejna.

Utrzymanie postawy pionowej jest możliwe dzięki stabilizacji czynnej i biernej.

Stabilizacja czynna

Stabilizację czynną zapewnia napięcie określonych mięśni, pracujących zmiennie.

Podział mięśni odpowiedzialnych za postawę (wg Weisfloga):

1. mm. krótkie międzykręgowe - stanowiące jakby czynne więzadła kręgosłupa;

2. mm. długie - ustalające kręgosłup względem miednicy;

3. mm. kończyn dolnych - ustalające kręgosłup wraz z miednicą względem podłoża.

Stabilizacja bierna

Stabilizację bierną zapewniają równowaga mechaniczna, optymalne obciążenie, napięci układu więzadłowo-torebkowego, ograniczenie ruchu budową stawów.

Podstawowym wymogiem zapewnienia równowagi mechanicznej jest warunek, by środki ciężkości poszczególnych segmentów (głowy, miednicy, klatki piersiowej), równoważyły się w ramach zrównoważenia całości, tj. dążenie by rzut pionowy wspólnego środka ciężkości padał na podstawę.

Wpływ obciążenia i ruch na układ kostny i stawowy

Założeniem ogólnym ruchu korekcyjnego jest stworzenie czynnej stabilizacji segmentów, po uprzednim uzyskaniu ich prawidłowego ułożenia, w ramach optymalnego zrównoważenia ogólnego.

Prawidłowy układ segmentów warunkuje w ćwiczeniach wyrównawczych właściwy wpływ na:

• Układ kostny i stawowy.

• Układ mięśniowy.

• Układ nerwowy.

Wpływ obciążenia i ruch na układ kostny i stawowy

Prawo Delpecha i Wolfa

Kość rośnie prawidłowo pod wpływem równomiernie rozłożonych sił nacisku (statycznego i dynamicznego) i pociągania.

Nadmierny nacisk powoduje zahamowanie wzrostu kości. Nadmierne pociąganie - pobudzenie wzrostu kostnego.

Wpływ ruchu i obciążenia na układ mięśniowy

Niezbędnym warunkiem poprzedzającym wzmacnianie stabilizatorów czynnych jest uzyskanie prawidłowego układu poszczególnych części ciała, możliwego do osiągnięcia na danym etapie wyrównywania wady. Dokonywanie wzmacniania na bazie konstrukcji wadliwej doprowadza jedynie do utrwalenia wady.

Warianty pracy mięśnia ze względu na położenie jego przyczepów

• Skurcz pełny, rozkurcz pełny - długość całkowita mięśnia w czasie odpoczynku nie zmienia się; brzusiec mięśnia ma tendencję do wydłużania; ścięgna mają tendencję do skracania. Zakres ruchu ma tendencję do zwiększania się na skutek zwiększania długości części kurczliwej w stosunku do ścięgien.

• Skurcz niepełny, rozkurcz pełny - powoduje zmniejszenie długości brzuśca, przy czym ścięgna wydłużają się w większym stopniu niż skraca się brzusiec. Stąd długość całkowita mięśnia w czasie spoczynku zwiększa się. Zakres ruchów zmniejsza się na skutek zmniejszania części kurczliwej.

• Skurcz pełny, rozkurcz niepełny - mięsień, nie będąc nigdy rozciągnięty całkowicie, nie pracuje w swej pełnej amplitudzie maksymalnej; zachodzi tu zmniejszenie długości brzuśca. Ścięgna nie wydłużają się, długość całkowita mięśnia zmniejsza się. Zakres ruchów jest zmniejszony na skutek skrócenia brzuśca mięśniowego.

• Skurcz niepełny, rozkurcz niepełny - brzusiec mięśniowy zmniejsza się znacznie, na skutek niepełności i skurczu, i rozkurczu. Ścięgna wydłużają się z powodów wyżej wymienionych, co nie kompensuje (w sensie długości) całkowicie skrócenia brzuśca, stąd całkowita długość mięśnia w czasie spoczynku zmniejsza się. Zakres ruchów podlega znacznemu zmniejszeniu. Mięśnie stają się krótkie i masywne.

Zasady pracy korekcyjnej

• Dla mięśni przykurczonych, o zbliżonych przyczepach, należy stosować ćwiczenia oparte o skurcz niepełny i rozciągnięcie pełne;

• Dla mięśni rozciągniętych, o nadmiernie oddalonych przyczepach, należy stosować ćwiczenia oparte o skurcz pełny i rozciągnięcie niepełne.

Metody badania i oceny postawy ciała

• Wzrokowa ocena sylwetki (metody sylwetkowe);

• Wzrokowa ocena wybranych elementów postawy (metody punktowania);

• Metody fotograficzne;

• Metody oceny postawy ciała przy użyciu aparatury pomiarowej;

• Nowoczesne techniki oceny postawy ciała.

Uproszczone badanie ortopedyczne

• Zasady oględzin - obserwacja podporządkowana jest tzw. testowi symetrii, tj. porównuje się (w ustawieniu przodem i tyłem), czy te same punkty ciała po obu stronach są symetrycznie położone.

• Warunki obserwacji - ciepłe, jasne pomieszczenie, najlepiej z naturalnym żródłem światła z tyłu badającego

• Wyposażenie badającego - linijka z przytwierdzoną poziomicą, ekierka, pion, papier i poduszka tuszowa do plantokonturografii, taśma centymetrowa, kątomierz, inklinometr Wilesa.

• wymogi stawiane badanemu - rozebrany, z odsłoniętymi talerzami biodrowymi poniżej kolców przednich górnych, lużno w postawie habitualnej, równo obciążając równoległe stopy, ze wzrokiem skierowanym na wprost.

Oględziny z przodu

W warunkach prawidłowych pion pokrywa się z guzowatością bródki, wcięciem jarzmowym mostka i wyrostkiem mieczykowatym, kresą białą z pępkiem, środkiem spojenia łonowego, przebiega w równej odległości między kłykciami przyśrodkowymi i kostkami wewnętrznymi. Wszelkie odchylenia pionu notuje się, zapisując w cm ich wielkość.

Układ linii poziomych:

1. Linia midzykostowa, łącząca kostki wew.;

2. Linia rzepkowa, łącząca górne krawędzie rzepek;

3. Linia międzykrętarzowa, łącząca krętarze wielkie;

4. Linia szczytu talerzy biodrowych;

5. Układ obojczyków;

6. Linia barkowa, łącząca wyrostki barkowe.

Dodatkowe informacje uzyskujemy:

1. Obserwując trójkąty talii, stanowiące przestrzeń zawarta między swobodnie zwisającą kończyną górną (podstawa trójkąta) a obrysem klatki piersiowej i bioder (boki trójkąta).

2. Oceniając budowę klatki piersiowej, biorąc pod uwagę szerokość i symetrię obu jej połów, co można określić wymiernie taśmą, szerokość międzyżebrzy po obu stronach, kąt międzyżebrowy.

Oględziny od tyłu

Pion. W warunkach prawidłowych, spuszczony z C7(lub guzowatości potylicznej) pada na wszystkie wyrostki kolczyste kręgów, szparę międzypośladkową, przebiega w równej odległości między kłykciami przyśrodkowymi i kostkami wewnętrznymi. Wszelkie odchylenia od pionu notuje się, zapisując w cm ich wielości.

Układ linii poziomych:

1. Linia międzykostowa, łącząca kostki wew.;

2. Linia podkolanowa, łącząca zgięcia podkolanowe;

3. Linia pośladkowa, pokrywająca się z fałdami pośladkowymi;

4. Linia międzykrętarzowa, łącząca krętarze wielkie;

5. Linia szczytu talerzy biodrowych

6. Układ łopatek;

7. Linia barkowa, łącząca wyrostki barkowe;

8. Trójkąty talii.

Badanie w skłonie

Jest uzupełnieniem powyższych obserwacji. Badany wykonuje luźny skłon w przód. Z tej pozycji wykonuje on powolny wyprost tułowia unosząc stopniowo odc. lędźwiowy, następnie piersiowy i szyjny, a wreszcie głowę. Stojąc za badanym zwracamy uwagę na kręgosłupie oraz symetrii obrysów prawej i lewej strony grzbietu. Badanie w skłonie nie zastępuje nam obserwacji w pozycji spionizowanej.

Oględziny z boku

Obserwujemy:

1. Stosunek osi kończyny dolnej do podłoża (w tym uwzględnić stosunek podudzia do uda, tego z kolei do miednicy);

2. Wielkość i kształt lordozy lędźwiowej oraz powłok brzusznych;

3. Wielkość i kształt kifozy piersiowej i wysklepienia klatki piersiowej;

4. Ustawienie barków;

5. Ustawienie głowy.

6. Pochylenie miednicy mierzone inklinometrem Wilesa;

Badanie ruchomości odcinkowej kręgosłupa (test Schobera)

Pomiar dotyczy ruchomości odcinka lędźwiowego kręgosłupa. W pozycji stojącej wyprostowanej zaznacza się na plecach kreską wyrostek kolczysty kręgu L5, a następnie odmierza się pionowo w górę 10 cm i zaznacza odległość drugą kreską. Badanemu poleca się wykonać głęboki skłon w przód. W tej pozycji odmierza się ponownie odległość między kreskami. W warunkach normalnych ruchomość odcinka lędźwiowego u dorosłych wynosi co najmniej 4,5 cm.

Ruchomość odcinka piersiowego kręgosłupa określa się analogicznie, zaznaczając kreskami C7 i 30 cm w górę. Po wykonaniu głębokiego skłonu w przód w warunkach prawidłowych odległość ta zwiększa się do 33 cm, tzn. ruchomość odcinka piersiowego wynosi 3 cm.

Wykrywanie w stawach przykurczów rzutujących na postawę ciała

• Przykurcz stawu biodrowego (test Thomasa) -powoduje on przodopochylenie miednicy i lordozy lędźwiowej. W pozycji leżenie tyłem przy maksymalnym zgięciu jednej nogi w stawie biodrowym, druga noga - w przykurczu - unosi się nad płaszczyznę podparcia.

• Przykurcz mięśni kulszowo-goleniowych - badany leżąc tyłem jest w stanie unieść wyprostowaną nogę tylko do pewnego (mniejszego niż fizjologiczny) poziomu, gdyż na dalszy wznos nie pozwalają skrócone mięśnie.

• Przykurcz w stawie barkowym - badany siada skulnie, plecami do ściany (stabilizacja odcinka lędźwiowego) i wznosi ramiona w górę. Jeżeli nie jest w stanie dotknąć płaszczyzny ściany, kąt zawarty między ramionami a ścianą określa stopień przykurczu.

Trójtorowość metod wyrównywania odchyleń

Postawa ciała to spionizowana jego pozycja, uwarunkowana nawykiem ruchowym, kształtującym się na określonym podłożu morfologicznym i funkcjonalnym oraz związanym z codzienną działalnością danego osobnika.

• Sfera fizjologiczna - nawyk nieprawidłowej postawy.

• Sfera morfologiczna - dystonia mięśniowa.

• Sfera środowiskowa - naturalne otoczenie.

Trójtorowość polega na tym, że reedukacji posturalnej dokonujemy równocześnie w trzech sferach. Gdyż działanie tylko w jednej sferze nie przyniesie pożądanych efektów.

Tor fizjologiczny

Fazy reedukacji posturalnej

1. Uświadomienie dziecku wady postawy.

2. Umiejętność skorygowania wady postawy przez przyswojenie korekcji lokalnych (miejscowych), a następnie globalnych (całościowych).

3. Wyrabianie wytrzymałości posturalnej.

4. Utrwalenie postawy w warunkach zbliżonych do życia codziennego - automatyzacja.

Tor morfologiczny

Konieczność lokalizacji działania wyrównawczego, wypływającego z określonego umiejscowienia wady, zmusza nas do stosowania zarówno pozycji, jak i ćwiczeń wybiórczych.

Stabilizacja odcinkowa - czyli ustalenie jednego odcinka kręgosłupa w celu zwiększenia ruchomości w drugim. Wyróżniamy stabilizację bierną i czynna

Zlokalizowanie działania na kręgosłup opiera się na tzw. zasadzie sterowania.

Sterowanie odgórne - uruchamianie tułowia w stosunku do unieruchomionych kończyn dolnych.

Sterowanie oddolne - uruchamianie kończyn dolnych w stosunku do ustabilizowanego tułowia.

Sterowanie odbywa się w płaszczyznach: czołowej (skłony na boki) i strzałkowej (skłony w przód i w tył).

Pozycje korekcyjne

• Pozycje niskie - cechuje je niskie ułożenie środka ciężkości w stosunku do podłoża (siady, leżenia, podpory, klęki, itp.).

• Pozycje izolowane - ograniczenie rozprzestrzeniania się ruchu do jakiegoś określonego odcinka, czy segmentu (np. ustalenie obręczy barkowej przy ćwiczeniach rozciągających mięśnie piersiowe wielkie).

• Pozycje odciążające kręgosłup do ucisku osiowego - to te, w których kręgosłup ustawiony jest równolegle do podłoża lub pod pewnym kątem. Należą do nich: leżenia przodem, bokiem, tyłem, podpory przodem, tyłem i bokiem, pozycje Klappa, zwisy

Zasady stosowania pozycji w postępowaniu korekcyjnym

• od odciążenia do obciążenia;

• od niskiego do wysokiego;

• od podparcia wielopunktowego do podparcia jednopunktowego.

Ćwiczenia korekcyjne - ogólnokształtujące

Zasady stosowania ćwiczeń:

• Wykonywanie ćwiczeń w warunkach skorygowanej postawy;

• Dobór pozycji ułatwiających w pierwszym etapie wyrównywania niemal samorzutną korekcję postawy, w następnych - wzrastające jej trudność;

• Eliminowanie pozycji, ćwiczeń i sytuacji stwarzających warunki do pogłębiania wady;

• Przeplatanie ćwiczeń kształtujących z autokorekcją.

• Ćwiczenia oddechowe (naturalny ruch: bieg, chód, ćwiczenia dynamiczne).

• Ćwiczenia oddechowe specjalne (przy zniekształceniach klatki piersiowej).

• Ćwiczenia rozluźniające (miejscowe i ogólne).

Ćwiczenia specjalne

• Ćwiczenia elongacyjne - ćwiczenia wyciągające, wydłużające kręgosłup;

• Ćwiczenia antygrawitacyjne - ćwiczenia obciążające osiowo kręgosłup;

• Ćwiczenia zwiększające ruchomość odcinkową kręgosłupa;

• Ćwiczenia zwiększające ruchomość w stawach barkowych i biodrowych;

• Ćwiczenia wzmacniające wybiórczo zespoły mięśni osłabionych.

Tor środowiskowy

Jest to 24-godzinny system organizaji warunków życia dziecka, w którym gimnastyka korekcyjna może przynieść oczekiwane rezultaty.

W jego skład wchodzi: sen, rozruch poranny, dojście do szkoły, praca w szkole, ćwiczenia śródlekcyjne, lekcje WF w szkole, zajęcia pozaszkolne, odrabianie lekcji, odżywianie.

Wady postawy

• Plecy okrągłe.

• Plecy wklęsłe.

• Plecy wklęsło-okrągłe.

• Plecy płaskie.

• Skoliozy.

• Płaskostopie.

• Kolana koślawe.

• Kolana szpotawe.

Plecy okrągłe

To wada odcinka piersiowego kręgosłupa. W warunkach prawidłowych odcinek piersiowy wygięty jest ku tyłowi, tworząc tzw. kifozę piersiową. W przypadku pleców okrągłych wygięcie to jest pogłębione - powstaje hiperkifoza piersiowa.

Układ mięśniowo-więzadłowy

• Mięśnie napięte i przykurczone:

1. m. piersiowy wielki,

2. m. piersiowy mały;

3. m. zębaty przedni;

4. m. prosty brzucha.

• Mięśnie rozciągnięte i osłabione:

1. m. prostownik grzbietu odc. Piersiowego;

2. m. równoległoboczny;

3. m. czworoboczny.

Zadania ćwiczeń korekcyjnych

• Ogólny: wyrobienie nawyku prawidłowej postawy.

• Szczegółowe:

1. Rozciągnięcie mięśni przykurczonych, a szczególnie zespołu piersiowego;

2. Zwiększenie siły i wytrzymałości mięśni: karku w pozycji cofnięcia głowy, ściągających łopatki w pozycji zbliżenia przyczepów, prostownika grzbietu odcinka piersiowego;

3. Utrzymanie prawidłowej ruchomości kręgosłupa.

Dobór ćwiczeń i pozycji

• Mięśnie piersiowe nie powinny pracować, zwłaszcza oporowo, w pozycji zbliżenia przyczepów, ale w pozycji oddalenia;

• Mięśnie grzbietu nie powinny pracować w pozycji oddalenia przyczepów, lecz w pozycji zbliżenia;

• W ćwiczeniach ogólnokształtujących nie należy wzmacniać mięśni brzucha w pozycji zbliżenia przyczepów, gdyż przy słabym i rozciągniętym mięśniu prostownika grzbietu spowoduje to

„ściąganie” żeber i klatki piersiowej w dół z upośledzeniem oddychania dolnożebrowego.

Ćwiczenia reedukacji posturalnej

• Ćwiczenia rozciągające mięśnie piersiowe (bierne i czynne);

• Ćwiczenia wzmacniające mięśnie grzbietu i obręczy barkowej:

1. Ćwiczenia na stole lub ławce;

2. Ćwiczenia na podłodze;

3. Ćwiczenia w ślizgach;

4. Ćwiczenia wg metody Klappa;

5. Ćwiczenia w siadach i opadach;

Plecy wklęsłe

Plecy wklęsłe są wadą odcinka lędźwiowego kręgosłupa. W odcinku tym u osób zdrowych występuje wygięcie kręgosłupa do przodu. Pogłębienie tego wygięcia, tzw. hiperlordoza, to właśnie plecy wklęsłe.

Układ mięśniowo-więzadłowy

• Mięśnie napięte i przykurczone:

1. m. biodrowo-lędźwiowy,

2. m. prosty uda;

3. m. prostownik grzbietu odcinka lędźwiowego;

4. m. czworoboczny lędźwi

• Mięśnie osłabione i rozciągnięte:

1. m. pośladkowy wielki,

2. m. kulszowo-goleniowe,

3. m. prosty brzucha (cz. pępkowa).

Zadania ćwiczeń korekcyjnych

• Ogólny: wyrobienie nawyku prawidłowej postawy.

• Szczegółowe:

1. Rozciągnięcie mięśni przykurczonych, a szczególnie biodrowo-lędźwiowego i prostownika grzbietu odcinka lędźwiowego;

2. Zwiększenie siły i wytrzymałości mięśni brzucha (zwłaszcza prostego), pośladkowych wielkich i kulszowo-goleniowych;

3. Utrzymanie prawidłowej ruchomości kręgosłupa.

Dobór ćwiczeń i pozycji

• Przy wzmacnianiu mięśni brzucha w pozycji zbliżenia przyczepów, mięsień biodrowo-lędźwiowy pracuje również w warunkach zbliżenia przyczepów, co jest niekorzystne, dlatego dawkuje się odpowiednie pozycje wyjściowe;

• Przy korekcji odcinka lędźwiowego należy zapewnić właściwe ustawienie odcinka piersiowego;

• Przy korygowaniu w postawie spionizowanej, należy zrównoważenie przednio-tylne, w stosunku do płaszczyzny.

Ćwiczenia reedukacji posturalnej

• Ćwiczenia rozciągające zginacz stawu biodrowego (bierne i czynne);

• Ćwiczenia wzmacniające mięśnie osłabione:

1. Mięśnie pośladkowe wielkie i towarzyszące;

2. Mięśnie brzucha (sterowene oddolnie i odgórnie);

Plecy wklęsło-okrągłe

Zniekształcenie to (kifolordoza) jest połączeniem pleców okrągłych i pleców wklęsłych, czy inaczej mówiąc, kifozy i lordozy, przy czy lordoza jest na ogół schorzeniem pierwotnym.

Układ mięśniowo-więzadłowy

• Mięśnie napięte i przykurczone:

1. m. biodrowo-lędźwiowy,

2. m. piersiowy wielki i mały;

3. m. prostownik grzbietu odcinka lędźwiowego;

• Mięśnie osłabione i rozciągnięte:

1. m. pośladkowy wielki,

2. m. kulszowo-goleniowe,

3. m. brzucha;

4. m. karku

5. m. ściągające łopatki

Zadania i dobór ćwiczeń

Postępowanie reedukacji posturalnej jest takie samo jak w wadach poprzednich, ze szczególnym uwzględnieniem stabilizacji odcinkowej.

Plecy płaskie

Spłaszczenie krzywizn fizjologicznych kręgosłupa. Jest zjawiskiem bardzo niekorzystnym: zmniejsza się jego funkcja amortyzacyjna, poszczególne elementy podlegają wpływom przeciążeniowym i szybszemu zużyciu, predysponując do zmnian zwyrodnieniowych.

Postępowanie reedukacji posturalnej

• Rozciąganie mięśni: prostownika grzbietu odcinka piersiowego, brzucha.

• Wzmacnianie mięśni: prostownika grzbietu odcinka lędźwiowego, biodrowo-lędźwiowego, piersiowych.

• Należy zwrócić szczególną uwagę na stabilizację odcinkową.

Skoliozy

Boczne skrzywienie kręgosłupa jest wadą postawy polegającą na wielopłaszczyznowym odchyleniu linii kręgosłupa od stanu poprawnego.

Odchylenie to występuje w płaszczyznach: czołowej (wygięcie w bok), strzałkowej (pogłębienie krzywizn kręgosłupa) i poprzecznej (rotacja kręgów).

Z punku widzenia etiologii wyróżniamy (wg Cobba): skoliozy funkcjonalne (wady postawy, skrócenie kończyny, skrzywienie reflektoryczne, bólowe itp.) oraz skoliozy strukturalne (kostnopochodne - kręg klinowy, zrosty żeber, kręcz szyi; nerwopochodne - wrodzone, porażenia spastyczne; mięśniopochodne - wrodzone, dystrofie mięśniowe; idiopatyczne).

Skoliozy dzielimy na trzy stopnie: stopień pierwszy - statyczny; zmiany dotyczą przede wszystkim tkanki mięśniowej oraz więzadeł, dochodzi do niewielkich rotacji kręgów; stopień drugi i trzeci - dochodzi do zmian strukturalnych, w zależności od wielkości skrzywienia obserwujemy zmiany patologiczne:

• w obrębie kości;

• w obrębie narządów wewnętrznych

Skoliozy funkcjonalne 1°

Celem stosowanych zabiegów jest, podobnie jak w innych przypadkach zniekształceń statycznych, reedukacja czucia postawy oraz wzmożenie napięcia mięśni rozluźnionych i obniżenie napięcia mięśni napiętych i przykurczonych.

Skoliozy strukturalne 2°

W tym stopniu skrzywienia celem stosowanych zabiegów jest: uruchomienie kręgosłupa we wszystkich kierunkach - o ile jest to możliwe - oraz rozluźnienie rozciągnięcie tkanek miękkich, korekcja skrzywienia w możliwie największym stopniu przez skrócenie rozciągniętych mięśni po stronie łuku, wpojenie choremu nawyku utrzymania poprawnej postawy ciała celem umożliwienia, zarówno układowi mięśniowemu, jak i nerwowemu, przystosowania się do zmienionych warunków

Skoliozy strukturalne 3°

Leczenie zachowawcze jest podobne jak w skoliozach drugiego stopnia. Jeżeli istnieje jakakolwiek ruchomość klatki piersiowej i kręgosłupa należy ją utrzymywać, a jeśli to możliwe - powiększać.

W przypadku leczenia operacyjnego wyróżniamy dwa okresy: pierwszy - przygotowanie do operacji i drugi - usprawnianie po operacji.

Postępowanie korekcyjne

Gimnastyka korekcyjna ma zastosowanie w przypadkach lżejszych, szczególnie postawach skoliotycznych, o małej progresji lub w okresie wstępnym.

W pełni aktualne są tu wszystkie omówione w części ogólnej założenia, zasady i metody.

Szczególne znaczenie ma odpowiedni dobór proporcji między ćwiczeniami zwiększającycmi ruchomość odcinkową (ćw. Rozciągające, rozluźniające, wyciągi), a wzmazniającymi (odpowiedzialnych za stabilizację czynną).

Płaskostopie

Jest to niewydolność układu więzadłowo- mięśniowego pod wpływem przeciążeń stopy. Głównie w zawodach wymagających stania i przenoszenia ciężarów

Wyróżniamy następujące rodzaje:

• Stopa płaska niewydolna,

• Stopa płaska wiotka,

• Stopa płaska przykurczona,

• Stopa płaska zesztywniała

Postępowanie korekcyjne

• Profilaktyka uwzględniająca: tryb życia, ćwiczenia, obuwie;

• Przywrócenie prawidłowych warunków anatomicznych;

• Wyrobienie odruchu, a następnie nawyku prawidłowego ustawiania i obciążania stopy w warunkach odciążenia i obciążenia, w staniu, chodzie oraz różnych sytuacjach życiowych wymagających szczególnie pracy stóp.

Kryterium podziału ćwiczeń

1. Dozowanie obciążenia ciężarem ciała.

2. Uświadomienie ruchu charakterystycznego dla tych mięśni, którymi będziemy się posługiwać w ćwiczeniach.

3. Postępowanie analityczne (konkretne mięśnie) i syntetyczne (aktywizujące stopę jako całość - marsze, biegi, skoki).

Ćwiczenia przeciwwskazane

• Obciążenie statyczne stóp - długotrwałe stanie.

• Z dodatkowym obciążeniem - skoki, zeskoki na twardym, nieelastycznym podłożu.

• Ćwiczenia w dużym rozkroku.

Kolana koślawe

Staw kolanowy zbliżony jest do przyśrodkowej linii ciała, podczas gdy odcinek obwodowy, jakim jest podudzie, jest od niej oddalony. Kostki wewnętrzne oddalone są od siebie ponad 5 cm

Zmiany wewnątrzstawowe

• Zmiany kostne: przerost kłykcia wewnętrznego kości udowej, skrzywienie kości udowej lub piszczelowej, skręcenia na zewnątrz podudzia i przeprost w stawie kolanowym.

• Zmiany mięśniowo-więzadłowe: rozciągnięte więzadła poboczne piszczelowe oraz mięśnie półścięgniste, półbłoniaste, krawieckie, głowy przyśrodkowe czworogłowego; skrócenie pobocznego strzałowego oraz pasmo biodrowo-piszczelowego i dwugłowego uda.

Działanie korekcyjne

• Dążymy do obciążenia stawów kolanowych we wszystkich możliwych warunkach;

• Przeciwdziałamy współistniejącemu płaskostopiu;

• Wzmacniamy mięśni rozciągniętych i rozciąganie przykurczonych;

• Nauka poprawnego stania i chodu.

Kolana szpotawe

Staw oddalony jest od pośrodkowej linii ciała, podczas gdy odcinek obwodowy, jakim jest podudzie (staw skokowy) zbliżony jest do niej. Wielkość odchylenia mierzy się w cm rozstepem między kłykciami przyśrodkowymi przy stopach zwartych.

najczęstszą przyczyną jest krzywica oraz nadwaga ciała, przy słabym układzie mięśniowym, więzadłowym i kostnym.

Zmiany wewnątrzstawowe

• Zmiany kostne: trzony kości udowej, piszczelowej i strzałkowej wygięte są na zewnątrz.

• Zmiany więzadłowe: więzadło poboczne zewnętrzne jest rozciągnięte, poboczne wewnętrzne - przykurczone.

• Zmiany mięśniowe: mięśnie strzałkowe są rozciągnięte, półścięgnisty, półbłoniasty i dwugłowe uda są przykurczone.

Działanie korekcyjne

• Dążymy do obciążenia stawów kolanowych we wszystkich możliwych warunkach;

• Wzmacniamy mięśni rozciągniętych i rozciąganie przykurczonych;

• Nauka poprawnego stania i chodu;

• Przeciwwskazaniem jest siad skrzyżny.

---