Anatomia - wykład II 24.02.2009.

Anatomia ogólna - Organizm jako całość

Anatomia - nauka o budowie narządów wewnętrznych.

• Anatomia systematyczna - opisuje budowę poszczególnych układów.

• Anatomia topograficzna - zajmuje się budową części ciała, szczególny nacisk kładąc na wzajemne stosunki tworzących je struktur.

• Anatomia kliniczna - daje niezbędną podstawę praktycznym naukom medycznym.

• Anatomia powierzchni ciała - służy zarówno klinicystom jak i artystom.

Z anatomii czynnościowej narodziła się fizjologia.

Pozycja anatomiczna - prawidłowa pozycja człowieka, nie powoduje zwyrodnień kręgosłupa.
Na pozycję anatomiczną składają się:

• Postawa człowieka

• Słowa i wzrok zwrócone ku przodowi

• Kończyny górne wyprostowane, ułożone wzdłuż tułowia, z dłońmi skierowanymi ku przodowi (ułożenie supinacyjne)

• Palce rąk są wyprostowane, kciuk przywiedziony

• Kończyny dolne wyprostowane, stopy złączone razem powierzchniami przyśrodkowymi

• Palce stóp wyprostowane.

Określenia strony ciała i kierunków - odnoszą się zawsze do pacjenta:

• `Prawy' oznacza zawsze znajdujący się po prawej stronie pacjenta niezależnie od tego czy jest on do nas obrócony twarzą czy grzbietem

• Góra jest zawsze w stronę głowy, a nie stóp niezależnie od tego czy pacjent leży lub stoi na rękach.

Płaszczyzny, osie i linie ciała:

• x- oś pozioma (poprzeczna) - biegnie z lewa na prawo (ruchy zginania, prostowania wokół niej)

• y - oś pionowa (długa) - biegnie z dołu do góry (ruchy obrotowe wzdłuż niej)

• z - oś strzałkowa - biegnie od przodu ku tyłowi (ruchy odwodzenia, przywodzenia wzdłuż niej).

Osie te wyznaczają płaszczyzny:

• czołowe - wyznaczone przez osie pionowe i poziome: płaszczyzna szwu wieńcowego

• strzałkowe - wyznaczone przez osie pionowe i strzałkowe: płaszczyzna szwu strzałkowego

• poziome (poprzeczne) - wyznaczone przez osie poziome i strzałkowe.

W szczególności nazwami wyróżnione są:

• Oś główna - oś pionowa przechodząca przez szczyt głowy

• Płaszczyzna pośrodkowa - płaszczyzna strzałkowa zawierająca oś główną; płaszczyzna symetrii ciała

• Płaszczyzna przypośrodkowa - płaszczyzna strzałkowa równoległa do płaszczyzny pośrodkowej

• Płaszczyzna przezodźwiernikowa - płaszczyzna pozioma, w połowie odległości pomiędzy wcięciem szyjnym mostka, a górnym brzegiem spojenia łonowego; płaszczyzna Addisona

• Płaszczyzna podżebrowa - płaszczyzna pozioma przechodząca obustronnie przez najniższy punkt łuku żebrowego

• Płaszczyzna nadgrzebieniowa - płaszczyzna pozioma przechodząca obustronnie przez najwyższy punkt grzebienia biodrowego

• Płaszczyzna międzyguzkowa - płaszczyzna pozioma przechodząca obustronnie przez guzek biodrowy

• Płaszczyzna międzykolcowa - płaszczyzna pozioma przechodząca obustronnie przez kolec biodrowy przedni górny.

Linie topograficzne:

Okolice głowy i szyi: Gołąb, str. 44.

Okolice tułowia i kończyn, widok od przodu i od tyłu: Gołąb, str. 45.

Jamy ciała:

• Jama klatki piersiowej

• Jama brzuszna

• Jama miedniczna.

W jamie klatki piersiowej występują:

• Okolice opłucnowo - płucne prawa i lewa (tam płuca)

• Śródpiersie - jest tam mięsień piersiowy (zwłaszcza w śródpiersiu przednim)

• Górne

• Przednie

• Środkowe

• Tylne.

Narządy w jamie klatki piersiowej:

• Płuca (prawe i lewe)

• Serce

• Przepona

• Żyła ramienno - głowowa prawa

• Żyła ramienno - głowowa lewa

• Tchawica

• Przełyk

• Żyła główna górna

• IV kręg piersiowy

• Oskrzele górne lewe i prawe

• VII kręg piersiowy

• Aorta zstępująca

Przepona - największy mięsień biorący udział w oddychaniu.

Serce składa się z lewego i prawego przedsionka oraz z lewej i prawej komory.

Jama brzuszna:

W niej znajdują się trzewia - narządy wewnętrzne, w większości z układu pokarmowego. Wnętrze jamy brzusznej wyścielone jest błoną surowiczą zwaną otrzewną ścienną. Narządy wewnętrzne okryte są błoną surowiczą zwaną otrzewną trzewną. Narządy mają ściśle określone położenie w stosunku do otrzewnej trzewnej. Jeśli narząd jest otoczony otrzewną trzewną z co najmniej trzech stron to mówimy, że leży wewnątrzotrzewnowo, a jeśli z jednej to, że zaotrzewnowo.

Narządy w jamie brzusznej:

• Żołądek

• Jelito cienkie

• Jelito grube

• Śledziona

• Wątroba

• Żyła główna dolna

• XI kręg piersiowy

• Aorta zstępująca

• Pęcherzyk żółciowy

• Nerka

• I kręg lędźwiowy

• Okrężnica poprzeczna

• Jelito czcze

• Żyła wrotna

• Jelito kręte

• Okrężnica esowata

• Część brzuszna aorty.

Narządy położone zaotrzewnowo:

• Nerki

• Moczowody

• Pęcherz moczowy pusty

• Nadnercza

• Dwunastnica

• Okrężnica

• Trzustka

• Nasieniowody

• Pęcherzyki nasienne

• Gruczoł krokowy.

Narządy położone wewnątrzotrzewnowo:

• Przełyk

• Żołądek

• Jelito czcze

• Jelito kręte

• Wątroba

• Pęcherzyk żółciowy

• Pęcherz moczowy pełny

• Jądra

• Jajniki

• Jajowody

• Macica.

---