Ćwiczenie IV 24.03.2009.
Układ limfatyczny
Układ chłonny - obejmuje całe ciało; jest to układ otwarty. Skład:
chłonka - to co krąży
naczynia chłonne (limfatyczne)
węzły chłonne.
Dodatkowe:
narządy przychłonne - są niezależne od węzłów chłonnych; grudki chłonne, migdałki, grasica, śledziona
przestrzenie przychłonne - jama otrzewnej, opłucnej, komory oka, przestrzenie ucha wewnętrznego
przestrzenie tkankowe w narządach niemających naczyń chłonnych.
Układ otwarty - układ stałego przesączania, chłonka stale powstaje i stale zostaje usunięta.
Obieg zaczyna się w tkankach, kończy w układzie żylnym.
Chłonka (limfa) to płyn krążący w naczyniach chłonnych. Rodzaje:
pierwotna
wtórna - pozostałe naczynia
przedwęzłowa - naczynia włosowate
zawęzłowa - ma jeszcze dodatkowo limfocyty
Skład: część płynna i elementy morfotyczne (brak płytek krwi, erytrocytów, są tylko limfocyty).
Powstawanie chłonki: płyn przenika do tkanek, a potem znów do naczyń krwionośnych. Płyn odpływa żyłami i układem limfatycznym. Naczynia limfatyczne zbudowane są z jednej warstwy komórek.
Chłonka - krążenie:
stałe filtrowanie i stały przepływ dośrodkowy
ruchy poszczególnych części ciała
ruchy oddechowe klatki piersiowej
czynność ssąca serca i tętnienie naczyń tętniczych
ruchy bierne i czynne narządów
skurcze mięśni gładkich naczyń chłonnych
(teoria odcinka chłonnego - mięśnie w naczyniach chłonnych (nie włosowatych))
Lymphangion - odcinek chłonny - przestrzeń pomiędzy jedną zastawką, a drugą; obejmuje zastawkę - tam, gdzie mięśnie gładkie.
W układzie limfatycznym są zastawki, tylko nie w naczyniach włosowatych limfatycznych.
Naczynia chłonne są wszędzie oprócz:
narządy niemające naczyń krwionośnych i chłonnych: rogówka, soczewka, ciało szkliste gałki ocznej (u dorosłych), szkliwo i zębina zębów, chrząstki, nabłonki, włosy
narządy niemające naczyń chłonnych (krwionośne są): mózgowie, rdzeń kręgowy, miąższ śledziony, wyspy trzustkowe, łożysko z pępowiną i błonami płodowymi, zraziki wątroby, szpik kostny.
Naczynia chłonne:
włosowate - struktura podobna do naczyń włosowatych układu krwionośnego
małe
duże - pnie i przewody limfatyczne.
Naczynie ma wiotką ścianę, jak naczynie krwionośne.
Mnóstwo naczyń chłonnych, aby w węzłach chłonnych przejmowały substancje mogące wywołać infekcję - czynniki te nie powinny ! dostać się do krwi. Gdy drobnoustrojów jest za dużo to układ limfatyczny nie daje rady. Na głowie jest dużo naczyń limfatycznych, ponieważ mózg musi być bardzo dobrze chroniony; duże narażenie na infekcje - układ oddechowy, pokarmowy, spojówka - mają bezpośrednio kontakt ze środowiskiem.
Układ chłonny to transport lecz i blokowanie chorób, także nowotworowych. Jeśli są przerzuty raka to zwykle wyłapuje się je najpierw w węzłach chłonnych.
Małe naczynia łączą się w miednicy małej w dwa pnie lędźwiowe, on przechodzi w przewód piersiowy - największy przewód; zbiera chłonkę prawie z wszyskąd, ale nie z lewej części ciała. Prawy przewód limfatyczny jest krótki, zbiera chłonkę z części prawej strony.
Układ chłonny:
Naczynia limfatyczne włosowate -> naczynia limfatyczne -> węzeł chłonny -> naczynia limfatyczne (łączą się) -> pień limfatyczny (łączą się) -> przewody (wchodzą do) -> żyła podobojczykowa
Węzły chłonne:
Więcej jest naczyń doprowadzających, żeby spowolnić przepływ chłonki przez węzeł i wzbogacić go w limfocyty.
Kora - w korze są grudki chłonne.
Rdzeń - drogi wyprowadzające z węzła chłonnego.
Do węzła chłonnego dochodzi tętnica, odchodzi żyła; do węzła chłonnego wciąż dochodzą komórki odpornościowe; są one pochowane w węzłach chłonnych okołonaczyniowych - gdy jest uszkodzenie to mają blisko.
Obszar korowy - tu SA limfocyty B
Obszar około korowy - tu są limfocyty T
Obszar rdzeniowy.
Wzdłuż naczyń limfatycznych są węzły chłonne, uchodzi chłonka wtórna przedwęzłowa, wzbogaca się w limfocyty i jako chłonka zawęzłowa przemieszcza się do układu krążenia.
Węzły chłonne występują w postaci zbiorowej, głównie blisko tętnic i żył, np. pachy; można je wybadać ręcznie; w stanach patologicznych tworzą tzw. pakiety, można je zobaczyć lub nawet wybadać, powiększają się, normalnie nawet do 3 cm. Węzły chłonne występują np. na szyi.
Węzłów chłonnych najwięcej jest w jamie brzusznej i miednicy malej; tworzą grupy, Węzły pachwinowe, pachowe, podżuchwowe (nad szyją), nadobojczykowe. Wszystkie są łatwo badane.
Tam gdzie się łączą pnie lędźwiowe może być rozszerzenie, tzw. zbiornik wlewu.
Migdałki tworzą pierścień Weldeyera.
Wyrostek robaczkowy to migdałek brzuszny.
Grasica - znajduje się w śródpiersiu górnym, u płodu zajmuje prawie całą górną część klatki piersiowej; występuje u małych dzieci. Produkuje komórki odpornościowe - limfocyty T i B. U starszych istnieje już tylko głownie jako tkanka tłuszczowa; przy awarii szpiku może zacząć znowu działać, tak jak i śledziona (są one awaryjnie krwiotwórcze).
Śledziona - znajduje się w zgięciu śledzionowym; żyła śledzionowa to jeden z dopływów żyły wrotnej. Przy wystąpieniu zmian w wątrobie jest utrudniony przepływ i śledziona zwiększa się, zjadając wszystko co tam dopływa, głownie wszystkie krwinki; małopłytkowość.