Wybrane zastosowania Systemów Ekspertowych w bankowości i zarządzaniu.
Technologia systemów ekspertowych znajduje zastosowanie w organizacjach do zarządzania finansami oraz w branży usług finansowych: bankowości, giełdzie, ubezpieczeniach, inwestycjach.
Finansowe systemy ekspertowe, znajdujące się w różnych organizacjach, stosowane są do:
pomocy w planowaniu finansowym
analizy budżetu pod względem błędów i sprzeczności
analizy bilansu w celu realizacji finansowych celów organizacji
analizy wniosków kredytowych
analizy kursów walutowych
analizy ryzyka w ubezpieczeniach
zastosowania wyspecjalizowanych systemów bankowych
W ostatnich latach powstało wiele systemów ekspertowych w dziedzinie rachunkowości.
Najczęściej wykorzystuje się je do:
oszacowania rezerw firmy na trudno ściągalne i nieściągalne należności
oszacowania planowania podatków
wspomagania autoryzacji kredytu
wspomagania przygotowania listy płac
wspomagania minimalizacji kosztów produkcji
wspomagania kontroli w firmie
specjalnych zastosowań w rachunkowości
Obecnie w Polsce prowadzone są intensywne prace nad zastosowaniem SE w dziedzinie bankowości.
Przed systemami stawiane są wymagania takie jak:
planowanie profilu usług, aby spełnić nawet najbardziej wyszukane wymagania klientów
redukcja kosztów, dzięki automatyzacji pewnych operacji realizowanych obecnie przez klasyczne procesy przetwarzania danych
Wymagania informacyjne stawiane przez managerów i fachowców w instytucjach finansowych muszą być zaspokajane w innej formie niż te na poziomie operacyjnym. Szczególnie w bankowości decydenci żądają takiej informacji, która byłaby fachowa, efektywna i dostarczona w bardzo krótkim czasie. Właśnie takie wymogi spełniają SE.
W wyniku eksperymentu przeprowadzonego przez Union Bank w Szwajcarii opracowano listę wymagań stawianych systemom informatycznym z elementami bazy wiedzy, aby mogły one znaleźć zastosowanie w sektorze finansowym:
powinny mieć zasięg globalny, obejmujący wszystkie aspekty bankowości,
powinny być wyposażone w bazę wizualnie przedstawionych informacji, zarówno dla managerów jaki i szeregowych pracowników,
powinny generować udokumentowane rozwiązania złożonych problemów dla potrzeb decydentów,
powinny pozwalać na zadawanie pytań „CO-JEŚLI” i „JAK”
powinny wyjaśniać decydentowi wszelkie uwarunkowania poprzedzające ważne decyzje, chociaż z drugiej strony nie powinny substytutami utalentowanych i efektywnych ekspertów
Dlaczego SE mogą wspierać w znaczny sposób decydentów i to bardziej efektywnie niż tradycyjne metody przedstawiania analizy finansowej?
Dzieje się tak dzięki ich trzem ważnym zaletom:
pozwalają na wysoce efektywną komunikację między użytkownikiem a bazą informacji w komputerze,
dzięki formalizacji reguł decyzyjnych w bazie wiedzy aplikacje stały się jasne i przejrzyste
globalne BW, w których wykorzystane jest przetwarzanie symboliczne ,pod każdym względem przewyższają tradycyjne metody przetwarzania danych
Do działań bankowości, w których SE może znaleźć praktyczne zastosowanie, zaliczamy:
analizę wniosków kredytowych dla kredytów gospodarczych i inwestycyjnych,
analizę ryzyka kredytowego z monitorowaniem kredytobiorcy,
analizę profilu klienteli i doradztwa inwestycyjnego,
analizę ryzyka dla zabezpieczenia depozytów
analizę bezpieczeństwa z oceną wpływu czynników zewnętrznych,
doradztwo podatkowe przy zarządzaniu nieruchomościami,
dokumentację procesu kredytowania,
planowanie finansowe w zarządzaniu alokacją zasobów,
analizę zagranicznej wymiany handlowej,
zarządzanie aktywami i pasywami,
zabezpieczenie kredytów i nadzór nad procesami windykacji,
kontrolę rachunków bieżących i lokat,
edukację kasjerów bankowych i kredytodawców,
pomoc nowym pracownikom w rozwiązaniu złożonych problemów natury finansowej,
sterowanie interfejsami telekomunikacyjnym i elektronicznym transferem kapitału,
szeroko pojęte zarządzanie uwzględniające inteligentne systemy analizy baz danych,
diagnostykę i utrzymanie sieci komputerowych łącznie z badaniem wolnych mocy sprzętu.
Wiele instytucji bankowych odniosło już znaczące sukcesy w stosowaniu SE, zwłaszcza w USA i Japonii.
Porównując osiągnięcia sektora bankowego i społeczeństw tych krajów można stwierdzić:
szybki wzrost produkcji i procesów innowacyjnych,
szybkie transformacje w strukturze finansowej,
rosnące zróżnicowanie między życiem zawodowym a prywatnym.
Badania w amerykańskich największych instytucjach finansowych wskazują, że SE służą pomocą wielu firmom w ich codziennej pracy. Systemy te dają możliwość w uzyskaniu przewagi nad konkurencją w wielu obszarach działania. Dają firmom możliwości zwiększenia zysków. Organizacja stosująca je może rozszerzyć swe usługi, oferować coraz bardziej wyszukane produkty, wkraczać w nowe obszary bez znaczącego wzrostu liczby, trudnego do zdobycia, doświadczonego personelu.
Tabela 1. Korzyści ze stosowania SE przedstawione przez ich użytkowników
Korzyści |
PROCENT ODPOWIEDZI
|
|
|
stosujący SE
|
rozwijający SE |
|
65% 33% 22% 11% 11% 22% |
15% 14% 7% 14% 29% 57%
|
Z tabeli wynika, że wzrost dochodów i lepsze rozdzielenie niewystarczających dochodów są głównymi korzyściami najczęściej przedstawianymi przez respondentów.
Inne zastosowania SE
Jednym z bardziej wyrazistych przykładów zastosowań systemów ekspertowych w przemyśle jest elektroenergetyka. SE wspomagają w elektroenergetyce następujące działania: eksploatację, przetwarzanie alarmów, sterowanie pracą systemu elektroenergetycznego lub jego części składowych, projektowanie, diagnostykę, analizę zakłóceń, prognozowanie i planowanie, zarządzanie rozpływem mocy, automatykę, szkolenie operatorów i inne.
Ściśle powiązany z elektroenergetyką przemysł elektrotechniczny również stosuje SE, głównie do monitorowania, diagnostyki, projektowania i sterowania. Na przykład w projektowaniu układów wielkiej skali integracji VLSI, oprócz systemów wspomagających projektowanie, CAD, stosowane są systemy ekspertowe.
Dużą rolę odgrywają także systemy z bazą wiedzy do sterowania różnymi procesami. Obszary ich zastosowań:
projektowanie inteligentnego systemu zarządzania produkcją
projektowanie systemów inżynierskich
diagnostyka uszkodzeń w systemie obrony powietrznej
sterowanie ruchem powietrznym
sterowanie walcownią
planowanie produkcji
podejmowanie decyzji w administracji
Wspomaganie diagnostyki medycznej
Współdziałanie SE z bazami danych