CHOROBY SKÓRY

Skóra jest narządem pokrywającym i osłaniającym ustrój. Ogólna powierzchnia skóry u człowieka wynosi 1,5-2 m², a grubość wynosi 1,5-5 mm. Składa się z trzech warstw: naskórka, skóry właściwej i tkanki podskórnej. Dermatozy są to zmiany chorobowe obejmujące skore.

Ze względu na etiologię można podzielić choroby skóry na:

- bakteryjne,

- grzybicze,

- pasożytnicze,

- wirusowe,
- autoimmunologiczne,

- alergiczne,

- uwarunkowane genetycznie,

- wywołane czynnikami fizykalnymi,

- zawodowe,

- skutki polekowe.

Ze względu na charakter wykwitów pierwotnych lub typ zmian skórnych wyróżnia się dermatozy:

- rumieniowe,

- rumieniowo-złuszczające,

- grudkowe,

- choroby pęcherzowe,

- łuszczycę,

- choroby łuszczycopodobne

Ze względu na charakterystyczny obraz mikroskopowy zostały wyodrębnione:

- ziarniaki,
-nowotwory złośliwe,

- chłoniaki.

Ze względu na skłonność do zajmowania poszczególnych struktur wyróżniono:

- choroby błon śluzowych,

- choroby naczyniowe skóry,

- zaburzenia barwnikowe,

- choroby gruczołów potowych, łojowych, włosów i paznokci.

Ze względu na częstość występowania typowych zmian skórnych zależnych od chorób narządów wewnętrznych wyodrębniono:

- rewelatory nowotworowe (czyli zmiany skórne towarzyszące nowotworowi narządów wewnętrznych),

- zmiany skórne towarzyszące chorobom metabolicznym (np. hiperlipidozom lub cukrzycy), zaburzeniom endokrynologicznym (np. chorobom tarczycy lub nadnerczy) oraz innym chorobom wewnętrznym

Łuszczyca

Jest to uciążliwa, przewlekła i jedna z najczęściej występujących chorób skóry częściej dotykająca kobiet. Choroba charakteryzuje się pojawieniem czerwonych, czerwonobrunatnych lub różowych wykwitów łuszczącej się skóry. Dotknięte przez łuszczyce obszary ciała mają różną wielkość, a na ich powierzchni zauważalne są srebrno-szare łuski. Miejscami w których najczęściej pojawiają się zmiany chorobowe są zgięcia kończyn, czyli łokcie i kolana. Charakterystyczne plamy dotykają także takie części ciała jak okolica kości krzyżowej i pośladków, ucho zewnętrzne i owłosiona skóra głowy. Choroba ma przewlekły przebieg, ustępuje samoistnie by po jakimś czasie znowu powrócić.

Czynniki powodujące zachorowanie:

• Uwarunkowania genetyczne

• Środowisko

• Stres

• Podrażnienia chemiczne

• Infekcje

• Nadużywanie alkoholu

Rodzaje łuszczyc:

• łuszczyca plackowatą - zmiany skórne są rozmieszczone symetrycznie na powierzchniach wyprostnych. Blaszki łuszczycowe wyraźnie od­graniczają się od otoczenia, pokryte są parakeratotycznymi łuskami, które łatwo można zeskrobać. Często zmiany występują również w fałdach skórnych, np. pod piersiami i w pachwinach.

• łuszczyca kropelkowata - wysiewna postać łuszczycy o nagłym początku w postaci czerwonych, drobnych (w kształcie kropli), łuszczących się wykwitów, rozsianych na tułowiu i na kończynach bez zaznaczonej tendencji do zajmowania ich powierzchni wyprostnych. Wysiew wykwitów może poprzedzać paciorkowcowe zakażenie gardła. Częściej występuje u dzieci i młodych osób dorosłych.

• erytrodermia łuszczycowa - może być stanem zagrażającym życiu. Na początku choroby pojawiają się typowe zmiany łuszczycowe, które później się zlewają i często trudno jest je odróżnić od innych postaci erytrodermii.

• artropatia - w klasycznej postaci zajęte są dystalne stawy międzypaliczkowe oraz duże stawy, takie jak skokowe i kolanowe, a czynnik reumatoidalny nie występuje.

• łuszczyca krostkowa - jest rzadką postacią łuszczycy, która może doprowadzić do śmierci chorego. Jej wystąpienie może być wywołane steroidami stosowanymi miejscowo lub ogólnie, reakcją na leki albo zakażeniem - pojawiają się wówczas wysiewy jałowych krost, którym towarzyszy gorączka i pogorszenie stanu ogólnego chorego.

ZABIEGI:

Światłolecznictwo:

SUP: selektywna fototerapia (selective UV-phototherapy)( 290 do 320 nm,) polega na naświetlaniu promieniami nadfioletowymi pasmem UVB wspomaganym przez UVA. Wspomagające działanie UVA polega m.in. na tym, że promienie te są czynnikiem wzbudzającym bezpośrednie ciemnienie skóry, co zwiększa jej ogólną tolerancję w stosunku do promieni UV

PUVA: ( psolareny + promieniowanie UVA) (320 do 400 nm)inaczej połączenie leków uwrażliwiających na światło z promieniowaniem UVA, nazwana również Fotochemioterapią. Psolareny podawane są pacjentowi w postaci pigułek lub bezpośrednio na skórę jako maści i płyny.

W okresie stanu ostrego i zaostrzeń naświetlania są przeciwwskazane.

Helioterapia: Dawka-dorośli od 15 do 20 minut dziennie zwiększając dawki o 10 min dziennie, po 2 tygodniach ekspozycja dzienna do 2 godzin, u dzieci czas całkowitej ekspozycji dziennej do 60 minut.

Naświetlania Sollux z filtrem niebieskim: Odległość: przy małych polach naświetlania 10-20cm, przy większych polach naświetlania 30-40cm; czas zabiegu 10-20 minut; zabiegi codziennie

Przegrzewanie w solarze: Całkowite kąpiele świetlne; temperatura komory 40-50st C; czas: 15-20 minut; zabiegi 2 razy tygodniowo;

Przy szybkim występowaniu obfitego pocenia się należy obniżyć temperaturę komory i skrócić czas zabiegu.

Diatermia krótkofalowa- Czas zabiegu: 10minut, zabiegi codziennie lub co 2 dzień

Kąpiele lecznicze

-siarczkowo siarkowodorowe temp: 34-36stC; czas: 10-20minut; zabiegi: codziennie lub co 2 dzień

-solankowe z soli kąpielowych lub ługu solankowego

Odleżyny

Są to zmiany obejmujące skórę i tkanki podskórne, które powstały na skutek długotrwałego ucisku, tarcia lub tych dwóch czynników jednocześnie. Występują one zazwyczaj u pacjentów unieruchomionych np. przez ciężką chorobę, zmuszonych do spędzania długich godzin w jednej pozycji ciała, kiedy podczas leżenia lub siedzenia bez ruchu następuje bezpośredni nacisk kości na tkankę miękką w wyniku czego następuje zahamowanie lub ograniczenie krążenia krwi i ukrwienia tkanek. W miejscach ucisku powstają zaczerwienione obszary skóry, w obrębie których szybko dochodzi do obumierania tkanek.
Martwe tkanki charakteryzują się żółtym, brązowym i czarnym zabarwieniem. Najczęstszym miejscem występowania odleżyn są okolice kości krzyżowej, guzów kulszowych, kostki u nogi i pięty. Odleżyny mogą się również tworzyć w okolicach uszu, łopatek i grzbietu, zwłaszcza u pacjentów, którzy sami nie mogą zmienić pozycji.

Podział odleżyn w zależności od ich głębokości, wyglądu lub wielkości:

1. stopień I - blednące zaczerwienienie. Lekki ucisk palcem powoduje zblednięcie skóry, co wskazuje, że mikrokrążenie nie jest jeszcze uszkodzone;

2. stopień II - nie blednące zaczerwienienie. Rumień utrzymuje się pomimo ucisku palca. Ta reakcja jest spowodowana uszkodzeniem mikrokrążenia, zapaleniem i obrzękiem tkanek. Może pojawić się powierzchowny obrzęk, uszkodzenie naskórka i pęcherze. Towarzyszy mu ból;

3. stopień III - uszkodzenie pełnej grubości skóry z tkanką podskórną. Brzegi rany są dobrze ograniczone, występują obrzęki tkanki podskórnej i stan zapalny brzegów owrzodzenia. Dno rany jest wypełnione czerwoną ziarniną lub żółtymi masami rozpadających się tkanek;

4. stopień IV - uszkodzenie obejmuje również tkankę podskórną. Martwica tkanki tłuszczowej jest spowodowana zapaleniem i zakrzepicą małych naczyń;

5. stopień V - zaawansowana martwica zajmuje powięź i mięśnie. Zniszczenie może także obejmować stawy i kości. Powstałe jamy mogą łączyć się ze sobą. W ranie znajdują się czarnobrązowe masy rozpadających się tkanek.

Zabiegi:

Galwanizacja:- katoda na wysycony podkład soli kuchennej na odleżynę, anoda przeciwlegle, natężenie: 5-10mA, czas zabiegu: 10 min kilkakrotnie w ciągu dnia

Foen:-mikromasaż gorącym powietrzem okolicy odleżyny; odległość umożliwiająca odczucie przyjemnego ciepła; czas: 5-10minut; zabiegi codziennie lub kilka razy dziennie;

Laser

Solux z filtrem czerwonym

Jonoforeza-1% chlorowodorkiem nowokainy; natężenie: 4-8mA; czas: 20 minut

Ultradźwięki-labilnie dookoła otoczenia odleżyny; czas: 5-8 minut; zabiegi co 2 dzień; seria: 10-15 zabirgów

Kąpiele kwasowęglowe

Masaż klasyczny całkowity

Oparzenia

Uszkodzenie skóry a także głębiej położonych tkanek lub narządów na skutek działania wysokiej temperatury. Uszkadzający wpływ temperatury na skórę rozpoczyna się przy 42°C. Przy tej temperaturze już po 6 godzinach ulega martwicy naskórek, przy 55°C wystarczą 3 minuty działania, a przy 70°C zaledwie 1 sekunda. Graniczną temperaturą, powyżej której nieodwracalnemu uszkodzeniu ulega białko tkankowe, jest 55°C. Każda wyższa temperatura, najczęściej uszkadza nieodwracalnie, powodując martwice.

Oparzenia dzielimy na cztery stopnie:

• 1 stopnia - zaczerwienienie skóry, obrzęk i tkliwość; uszkodzona jest wierzchnia warstwa skóry.

• 2 stopnia - tworzą się pęcherze, występuje częściowa martwica skóry co wskazuje na to , że uszkodzeniu uległa jedna lub dwie warstwy tkanki.

• 3 stopnia - szara i zwęglona skóra świadczy o tym, że uszkodzona została tkanka podskórna. Następuje całkowita martwica skóry i tkanki podskórnej.

• 4 stopnia - to martwica głębiej położonych narządów. Pojedyńcze oparzenie może być połączeniem kilku wymienionych rodzajów. Nawet najmniejsze oparzenie jest źródłem dotkliwego bólu, ponieważ skóra jest tkanką wyjątkowo wrażliwą i tkanką silnie unerwioną.

Rodzaje oparzeń:

• Oparzenia chemiczne - powodowane przez czynniki żrące i wysoce reaktywne (np: kwas solny, siarkowy czy też zasady np: amoniak). Środki parząco-żrące niszczą skórę i błony śluzowe oraz leżące pod nimi głębsze tkanki. Przy zażyciu doustnym może dołączyć się jeszcze zatrucie. Przy oparzeniach kwasami tworzą się na skórze i szczególnie wyraźnie na błonach śluzowych mocno przylegające strupy o charakterystycznej barwie (kwas solny - białe, kwas azotowy - żółte, kwas siarkowy - czarne). Oparzenia ługami powodują powstawanie szklistego obrzmienia.

• Oparzenia słoneczne - powstają na skutek działania promieni słonecznych. Oznaką poparzenia słonecznego jest zaczerwienienie i nabrzmienie skóry. W ciężkich przypadkach mogą tworzyć się pęcherze na skórze. Skóra boli, piecze i swędzi jednocześnie. Po kilku dniach, gdy poparzenie już zanika, zaczyna schodzić naskórek.
  

Zabiegi:

Laser

Jonoforeza-lek wprowadzamy spod anody; natężenie: 0.2-0.5mA na cm2 elektrody czynnej; Czas; 10 minut; zabiegi: codziennie

Prądy diadynamiczne-bezpośrednio na bliznę; prąd CP; 3-4mA; czas:10minut

Ultradźwięki - segmentarnie 0.2W/cm2; czas: 3-5minut

Kąpiele całkowite ciepłe, długotrwałe-temp: 34-36stC; czas: kilka godzin

Masaż

-łącznotkankowy

-podwodny

Blizny

Blizna to tkanka łączna powstająca w procesie gojenia, która zastępuje tkankę uszkodzoną przez uraz lub chorobę. Tworzenie blizny jest częścią normalnego procesu gojenia się rany, w którym uszkodzona skóra właściwa zostaje zastąpiona nową, dobrze unaczynioną, tkanką ziarninującą (porastającą), z licznymi najpierw ułożonymi przypadkowo, potem już w sposób uporządkowany włóknami kolagenu. Blizna powstaje w miejscu zranienia lub innego uszkodzenia skóry. Typ blizny zależy od różnych czynników. Większość blizn nie wymaga specjalistycznego leczenia i goi się bez żadnej interwencji. Istnieją jednak blizny nieprawidłowe, twarde, czerwone, zgrubiałe, znacznie wykraczające poza obszar pierwotnego kształtu i rozmiaru rany. Stanowią one problem nie tylko estetyczny, ale przede wszystkim zdrowotny, mogą bowiem powodować przykurcze, wywoływać ból i swędzenie.

typy blizn:

blizny przerostowe,

keloidy( bliznowce)

Zabiegi:

Laser

Jonoforeza -jodu z 1-3% jodku potasu. Jony jodu wprowadza się przez powierzchnię blizny. W rozległych zmianach należy podzielić ich powierzchnię na kilka odcinków i wykonywać zabiegi kolejno na poszczególne odcinki blizny. Celem jest uzyskanie rozluźnienia, uwodnienia i zmiękczenia tkanki łącznej oraz zwiększenie przepuszczalności tkanki łącznej.

Prądy diadynamiczne-elektrody płytkowe układamy bezpośrednio na bliznę; prąd; CP: 3-4mA; czas: 10minut; zabiegi codziennie lub co 2 dzień; seria: 12 zabiegów;

Masaż

-klasyczny częściowy

-podwodny

Owrzodzenia

Owrzodzenia- są to wykwity wtórne mające charakter otwartej rany na powierzchni skóry, błony śluzowej lub gałki ocznej. Mają one postać bolesnych, przewlekłych i trudno gojących się ran, którym często towarzyszy przykry zapach. Do wytworzenia wrzodu dochodzi w wyniku toczących się lokalnie procesów o charakterze zapalno-martwicowym, co skutkuje przerwaniem ciągłości nabłonka i uszkodzeniem leżących głębiej struktur tkankowych. Gojenie się wrzodów zwykle przebiega z trudnościami, miewa charakter przewlekły i kończy się wytworzeniem blizny.

Przyczyny powstawania wrzodów:

- uraz (fizyczny, chemiczny, termiczny),

- zakażenie

- niedokrwienie tkanek.

Zabiegi:

Laser

Galwanizacja-kąpiel galwaniczna jednokomorowa, jednobiegunowa

Jonoforeza- z histaminy bezpośrednio na ubytek

Owrzodzenie chronimy przed działaniem prądu i histaminy następująco: pozostawiamy je odkryte, pokrywamy gazą wysterylizowaną pokrytą wazeliną, na którą nakładamy folię o rozmiarze nieco większym od ubytku, w podkładzie lekowym wycinamy otwór wielkości ubytku.

Ultradźwięki - Kąpiele w izotonicznym roztworze chlorku sodu lub roztworze kwasu bornego.

Prądy diadynamiczne-elektrody przegubowe lub płytkowe w ułożeniu nad i pod owrzodzeniem; dawka:0.5-1mA;

Prąd: DF od 30 sekund do 1 minuty; prąd CP: 5-8 minut, natężenie 3-4mA

---