UTONIĘCIA

Rozróżnia się dwie postacie utonięcia :

1. utonięcie prowadzące do zgonu w ciągu 24 godzin

2. przeżycie ponad 24 godziny, niezależnie od późniejszego stopnia uszkodzenia

Utonięcie stanowi drugą po urazach i wypadkach przyczynę zgonów dzieci w wieku od 0 - 14 roku życia ( z przewagą chłopców ).

Miejscem utonięcia są baseny, jeziora, sadzawki oraz naczynia np. wiadra, beczki.

Do większości utonięć dochodzi w wodzie słodkiej.

PATOFIZJOLOGIA

Odpowiedź dziecka na nieprzewidziane zanurzenie w wodzie przebiega w 3 fazach :

1 faza : 1-2 minuty. Aspiracja małej objętości wody do płuc, powoduje skurcz głośni ( odruch z nerwu błędnego)

2 faza : kilka minut. Narastające niedotlenienie OUN doprowadza do zwiotczenia mięśni krtani i aspiracji wody do płuc. U 20% dzieci nie dochodzi do aspiracji wody do płuc ( = utopienie suche )

3 faza : zgon z powodu uszkodzenia mózgu

Wtórne uszkodzenie polega na aspiracji wody z żołądka do płuc, często w czasie czynności ratowniczych.

U dzieci stwierdza się obecność odruchu na zanurzenie tzn. w wyniku strachu lub zimna. Utlenowana krew kierowana jest głównie do mózgu i serca.

Przy utonięciu w wodzie słodkiej i słonej nie stwierdza się zasadniczych różnic.

Dzieci nie wymagają odrębności postępowania leczniczego.

Następstwa aspiracji wody :

• uszkodzenie układu oddechowego ( surfaktantu, skurcz oskrzeli, zmiany zapalne )

• rozwija się niedotlenienie, kwasica

• uszkodzenie układu krążenia ( obniżenie rzutu minutowego, zaburzenia rytmu, asystolia lub migotanie komór )

• zaburzenia jonowe

POSTĘPOWANIE LECZNICZE

1. Resuscytacja krążeniowo - oddechowa, stabilizacja kręgosłupa szyjnego kołnierzem

• Resuscytację prowadzi się do czasu ogrzania dziecka do temperatury powyżej 35'C

• Nie można uznać dziecka za zmarłe dopóki nie zostanie ogrzane

Utrzymanie drożności dróg oddechowych ( intubacja dotchawicza )

Tlenoterapia

3. Wentylacja zastępcza do pCO₂ 35 mgHg i saturacji 96%

4. Walka z obrzękiem płuc ( diuretyki, PEEP )

5. Wspomaganie krążenia :

- leczenie hipowolemii ( krystaloidy, koloidy )

- katecholaminy ( dobutamina )

6. Ogrzanie do ciepłoty co najmniej 35'C ( ciepłe okłady na kończyny, płukanie ciepłymi płynami żołądka, wlewy dożylne ciepłych płynów )

7. W przypadku wystąpienia drgawek - intensywne leczenie p-drgawkowe

8. Wykonać badania obrazowe w celu wykrycia dodatkowych urazów ( złamań kręgosłupa szyjnego, kończyn )

9. Ustalić dokładne dane z wywiadu :

• długość przebywania w wodzie

• temperatura wody

• rodzaj wody : słodka, słona, zanieczyszczona

• czy dziecko po wydobyciu oddychało

• kiedy podjęto resuscytację

• czy była odpowiedź na resuscytację

• czy jest możliwość uszkodzenia kręgosłupa

• czy dziecko otrzymało leki ? jakie ?

Celem zmniejszenia liczby utonięć jest :

• profilaktyka

• nauka pływania

• nadzór rodziców

Do procesu leczenia należy włączyć rodziców nawet wówczas, gdy stan nieprzytomności utrzymuje się wiele tygodni.

PORAŻENIE PRĄDEM

1. Porażenie prądem wysokiego napięcia : bezpośrednie lub pośrednie dotknięcie linii wysokiego napięcia :

• wystające pręty

• zrzucone przewody

• mokry sznur latawca

• oddawanie moczu z mostu

2. Porażenie prądem niskiego napięcia

Są to najczęstsze wypadki w domu :

warsztat ojca, maszyny rolnicze, uszkodzone lampy, wadliwe urządzenia elektryczne, przedmioty metalowe wkładane do gniazdek, kontakt śliny, łez, wydzieliny

z nosa lub języka z przedłużaczami

3. Porażenie piorunem - podczas wyładowania atmosferycznego

Działanie prądu elektrycznego zależne jest od jego :

• natężenia

• wielkości powierzchni

• okresu trwania działania prądu

Przepływ prądu wzdłuż osi długiej ciała jest groźniejszy niż poprzecznie. Natężenie prądu zależy od stosunku napięcia do oporu.

Napięcie prądu :

• wysokie napięcie 500 - 1000 Volt i więcej

• niskie napięcie 100 - 250 Volt

Opór ciała :

• opór skóry - wysoki ( zmniejsza się przy wystąpieniu oparzenia ); cienka skóra dziecka stawia mniejszy opór niż skóra dorosłego

• opór kości - stosunkowo wysoki

• opór mięśni - nieznaczny

Działanie miejscowe prądu :

1. Oparzenie skóry i tkanek pod nią leżących w następstwie zadziałania termicznego łuku elektrycznego.

2. Tworzenie ciepła Joule'a przy przepływie prądu przez tkanki, przede wszystkim skórę i mięśnie

Rozległa martwica mięśni prążkowanych ( mioliza, hemoliza ). Prowadzi do powstania : nerki wstrząsowej

z anurią, kwasicy metabolicznej, zgonu z powodu mocznicy.

Uszkodzenia powodowane przez prąd :

1. Ogólne : asystolia, migotanie komór, uszkodzenie OUN, uszkodzenia wielonarządowe

2. Sercowo - naczyniowe : zaburzenia rytmu serca, uszkodzenia mięśnia sercowego, obrzęk płuc

3. Neurologiczne : utrata świadomości, pobudzenie, drgawki, uszkodzenie OUN, uszkodzenie rdzenia kręgosłupa

4. Oparzenia : miejscowe, ogólne

5. Urazy : krwotoki wewnętrzne, złamania kończyn

Postępowanie :

1. Odsunąć dziecko od źródła prądu za pomocą izolowanego

1. przedmiotu i/lub wyłączyć zasilanie

2. Ocenić stan ogólny ( przytomność, oddychanie, czynność

3. serca )

4. Podjąć resuscytację krążeniowo - oddechową

5. W szpitalu :

• utrzymać czynności życiowe

• wyrównać kwasicę i hipowolemię, zaburzenia elektrolitowe

• walczyć z bólem

• przeprowadzić diagnostykę uszkodzeń wtórnych ( uszkodzenia wielonarządowe - krwawienia, złamania, obrzęk mózgu )

• leczenie oparzeń, uszkodzeń wielonarządowych

Pediatria - utonięcia

4

---