Komunikologia - p. Lazarsfeld (1901-1976), K. Lewin (1943), C. Havland, H. Lasswell(1902 - 1978); europ - m. Horkheimer, T. Adorno, H. Marcuse(1898 -1979).

Nauka o komunikowaniu za autonomiczną dyscypliną akademicką uznana została w połowie XX wieku.

Od początku rozwijała się dwoma odrębnymi nurtami - amerykańskim i europejskim. Obok niezależnie powstał determinizm technologiczny

Dominujący nurt empiryczny (amerykański) - wywodzi swoje założenia i metody z psychologii i socjologii; prace uczonych zawierają wyniki statystyczne badań empirycznych i jedynie krótkie analizy

Nurt krytyczny (europejski) - zawiera założenia i metody z hermeneutyki literackiej, ekonomii politycznej i niemieckiej filozofii; prace uczonych są humanistyczne i analityczne, ale pozbawione empiryzmu

Nurt amerykański - empiryczny:

• metody ilościowe i jakościowe

• sondaże

• badania opinii publicznej

• wywiady

• ankiety

• metody statystyczne itd.

Nurt europejski - krytyczny:

• analizy

• porównania

• opisy

• badania społeczeństwa jako całości - z uwzględnieniem materiałów historycznych

nadawca - wysyła info' inicjuje proces komunikowania. Posiada chęć do przekazu info dalej.

Odbiorca - do niego docierają komunikaty; zmysły odbierają info wysłane przez nadawcę.

Komunikat - info przekazywane przez nadawcę do odbiorcy; fizyczna forma przekazywania info.

Kanał informacyjny - nośnik informacyjny (np. pendrive, CD)

Kodowanie - następuje gdy nadawca [przekształca info w symbole, albo jest w innym języku.

Dekodowanie - odczytywanie i interpretowanie symboli wysłanych przez nadawcę.

Szum komunikacyjny - czynnik uniemożliwiający proces komunikacji: zew ( odgłosy np. hałas, rozmowy, coś poza naszym org) wew (gół głowy, rozmyślenie)

Komunikacja werbalna (słowna) i niewerbalna (gestykulacja, mimika twarzy, symbole, spojrzenie dystans - świadczące o jakimś stosunku do kogoś, czegoś)

Poziomy komunikacji - 1 masowa ( na szeroką skalę,duża iczba odbiorców) , 2 instytucjonalna (w ramach instytucji, rozgłośnie radiowe, gazetki tematyczne - zawężony krąg tematów) 3 grupowa (w grupach społ np. wykład) 4 interpersonalna (konwersacja 2-3 osoby) 5 interpersonalna - wewnątrzosobowa (kom, którą sami przeprowadzamy, faza przedwstępna do komunikacji z odbiorcą).

Komunikacja -communicare (zrzeszać się, być w relacji z kimś, uczestniczyć); jako przemieszczanie się ludzi (pociągi, koleje), dzisiaj komunikacja miejska. Rozwijają się stosunki ludzkie. Obejmuje pismo, druk, telefon, Internet.

Jako transmisja - przekazywanie info, idei, umiejętności. Często transmisja to komunikowanie się. Rolą odbiorcy i nadawcy jest przekazanie info.

Jako rozumienie - dwukierunkowa chęć; nadawca chce być zrozumiany, a odbiorca chce zrozumieć.

Jako oddziaływanie - wykorzystywanie pewnych znaków, symboli, aby zrealizować jakiś cel (np. sprawować władzę)

Jako łączenie - za pomocą innych znaków (np. drogowe)

Jako wymiana - wymiana info,; musza byś spełnione warunki (rozumiemy o czym mówimy i czego słuchamy)

Jako składnik procesu społecznego - tworzenie prawa, zasad. Przekazujemy sobie te zasady i regulujemy nasze życia.

Komunikacja masowa - masowość dostępu, wpływ na świadomość, źródło informacji i rozrywki. Jako podstawa systemu medialnego. Komunikat kierowany do całej rzeszy odbiorców. Adresatem jest każdy. Jednokierunkowość. Informacje przekazywane przez media dopasowane są do odbiorcy.

Paradygmat - wszystkie powszechne w danym okresie uznawane przekonania teoretyczne, zarówno przyrodnicze jak i filozoficzne, oraz metody eksperymentowania, stosowane przez specjalistów w ich pracy badawczej.

Naukowy - zbiór zasadniczych i najważniejszych koncepcji, założeń, obowiązujących w określonym czasie w nauce, dotyczących istoty świata, natury i przedmiotu badań danej dziedziny wiedzy. Paradygmat nauki - zespół norm, wzorców, reguł postępowania, które zna każdy naukowiec zajmujący się dana nauką

Paradygmaty nauki XX wieku:

• Paradygmat idukcjonistyczny dominował w nauce 2 poł. XIX i 1 poł. XX wieku.

Zadaniem nauki w ramach indukcjonizmu było dochodzenie od jednostkowych faktów do uogólnień.

• Paradygmat weryfikacjonistyczny dominował w nauce w okresie międzywojennym.

Przedstawiciele weryfikacjonizmu proponowali weryfikowanie, tj. potwierdzanie zdań ogólnych zdaniami szczegółowymi

• Falsyfikacjonizm Paradygmat XX wieczny, wywodzący się z teorii nauki Karla Poppera.

Zadaniem nauki w tym paradygmacie jest szukanie faktów falsyfikujących hipotezę, a nie ją potwierdzających.

Postawiona hipoteza obowiązuje zatem tak długo, póki nie znajdzie się faktów z nią sprzecznych, wówczas należy taką hipotezę zastąpić nową, albo odrzucić. Każda nowa hipoteza powinna być bardziej ogólna od poprzedniej.

• Postmodernizm Paradygmat rozpowszechniony w 2 poł. XX wieku. Oparty na dwóch koncepcjach:

• tzw. anarchistycznej koncepcji wiedzy, wychodzącej poza dogmaty racjonalizmu. Twórcą i propagatorem tej koncepcji był Paul Feyerabend, znany jako autor maksymy anything goes `wszystko wolno';

• koncepcji dekonstrukcji, autorstwa Jacquesa Derridy, który pojmuje naukę jako zbiór tekstów, w które wbudowane są inne teksty

• W nauce postmodernistycznej miejsce wyjaśniania ma zastąpić rozumienie.

Dominujący - model ograniczonego wpływu oddziaływania mediów (paradygmat wpływu mediów). Podkreślano wagę kontaktów interpersonalnych w procesie komunikowania, mediom masowym zaś słabość i pośredni wpływ. Na jednostkę wpływ ma grupa pierwotna. Co myśleć albo co robić. Odmiany

1. Paradygmat behawioralny (dominacja psychologii)

2. Paradygmat funkcjonalny (dominacja socjologii)

3. Paradygmat cybernetyczny (dominacja matematyki i logiki formalnej)

Instytucjonalny - (polityczny/ poznawczy) proces przekazywania informacji przez środki masowego przekazu w ramach systemu politycznego. Agenda setting - M. McCombs, D. Show nazywana "koncepcja porządku dziennego”, środki masowego przekazu wywierają istotny wpływ nie tyle na ludzkie opinie, ile na kierunki myślenia. Odbiorcy uzyskują informacje o wydarzeniach, ale i nabywają przekonania o wartości poszczególnych problemów. Walter Lippman jako pierwszy sformułował w latach 20tych. Sam termin wprowadził B. Cohen. .

Krytyczny - (alternatywny) przeciwstawia się ostro i zdecydowanie parad. Dominującemu.

Paradygmat krytyczny (interpretacyjny) - nazywany inaczej paradygmatem alternatywnym

Cel: negowanie dotychczasowych paradygmatów

Cechy paradygmatu krytycznego:

opiera się a trzech koncepcjach: marksizmie (czynnik ekonomiczny i ideologiczny), psychoanalizie i komunikowaniu

posługuje się metodologią jakościową i kulturoznawczą

akcentuje nierówności społeczne i ich źródła

poddaje społeczeństwo krytycznej analizie

odrzucenie założenia o neutralnej roli mediów

media masowe tworzą rzeczywistość społeczną i polityczną

Paradygmat techniczny

Cel: sposób wpływu dominującego środka masowego przekazu na ład społeczny

Cechy paradygmatu technicznego:

kładzie nacisk na technikę jako czynnik sprawczy przeobrażeń społecznych, politycznych, ekonomicznych itd.

Paradygmat lingwistyczny

Cel: badanie kompetencji komunikacyjnych użytkowników języka i sposobów wpływania na odbiorcę

Cechy paradygmatu interpretacyjnego:

wywodzi się z badań Johna Austina, Johna Searla i Henry'ego Grice'a

stosowany we wszystkich formach komunikowania

badacze zajmują się:

• przechowywaniem wiedzy w języku

• kreowaniem rzeczywistości społecznej za pomocą języka

• oddziaływaniem na zachowania ludzi za pomocą języka

Szkoła frankfurcka

Max Horkheimer: krytyka rozumu instrumentalnego - zastąpienie krytyki społeczeństwa przez krytykę jego świadomości

Theodor Adorno i Erich Fromm: psychoanaliza - wyjaśnianie zachowania ludzkiego nie tylko uwzględniając czynniki ideologiczne, ale także psychologiczne

Max Horkheimer i Theodor Adorno: koncepcja przemysłu kulturowego

Herbert Marcuse: koncepcja racjonalności technicznej - krytyka kultury burżuazyjnej; nowe formy dominacji politycznej oparte na podporządkowaniu świata za pomocą technologii i nauki; społeczeństwo jednowymiarowe nie myśli krytycznie

Marshall Mcluhan (1911-1980) - podzielił historię na cztery okresy (wiek plemienny [wynalezienie alfabetu fonetycznego]> pisma [wyn prasy drukarskiej] >druku [wyn telegrafu] >elektroniczny).

Determinizm technologiczny - wynalazki techniczne nieodmiennie prowadzą do zmiany kulturowej. Każda nowa forma innowacji w mediach poszerza zdolności człowieka np. koło poszerza możliwości stopy, ubiór skóra, komputer system nerwowy.

Media gorące - (bardzo wizualne, logiczne, prywatne) druk, reklama, fotografie, filmy, wykład, kino, radio

Media zimne - dyskusja, telefon, karykatura, dialog, elektryczność

Implozja społ -Jest to dążenie do jedności uzyskane dzięki elektryczności (ona bowiem przedłuża inne środki przekazu np. w sensie zasięgu, czasu przekazu. Świat jako globalna wioska dzięki mediom elektronicznym.

I rzeczywistość - inaczej realność, byt biologiczny. System biol organizmów uwarunkowany i zorganizowany biologicznie. Podlega mechanizmowi ewolucji. Składa się na poziomie realność z organizmów różnych gatunków, w tym z gatunku homo-sapiens.

Jako ogólny system nie jest tylko do organizmów sprowadzany (postrzegamy np. człowieka jako postać biologiczną przez pryzmat ewolucji).

Ten system biolo ddziałuje na organizmy; rozumieć go należy jako mechanizm oddziałujący na organizmy tworzące jego „materiał”. Istnienie tego systemu biol jest podstawą do budowania pozostałych systemów nadbudowujących i wynikających z niego.

Zachowanie - proces organizacyjny systemu biol i jest ono jego fundamentalną właściwością. Uwarunkowanie biol obejmuje: dziedziczenie (instynkt, coś czego się uczymy, przejmujemy), wyuczone (lecz nie podlegające procesowi tradycjonalizacji. Mniej lub bardziej indywidualne sposoby zachowań i wzory.

Nie posiada żadnego przeciwieństwa. Jest nieuniknione.

Zachowanie, a komunikacja według Fleischera to 2 różne obiekty bazujące na różnych mechanizmach, oddziałujące na różnych systemach i wykazujące odmienne funkcje.

Każda komunikacja jest zachowaniem i działaniem.

Nie każde zachowanie jest działaniem, podobnie jak nie każde działanie jest komunikacją.

Działanie wyposażone w znakowość (wszystko co składa się na język) lub wykorzystujące ją staje się komunikacją i częścią składową systemu kultury.

Działanie = komunikacja gdy wykorzystuje część języka. Zachowanie nie może stać się bezpośrednio komunikacją, potrzebny jest system socjalny, interakcje, działanie, przynajmniej jeden syst znakowy czyli syst kultury.

Komunikacja musi w sposób konieczny aktywizować zachowanie, związać je z sensowną interakcją, czyli działaniem i przez zastosowanie mechanizmu znaczeniowego (znakowego) przekształcić jej w obiekt kulturowy tzw komunikację. (komuni. Zachodzi gdy jest cel przekazania info).

Nie istnieje komunikacja bez działania, bez zachowania

Nie istnieje działanie bez zachowania, ale bez komunikacji tak

Zachowanie istnieje bez działania i komunikacji.

II rzeczywistość - nadbudowa I; obiekty kulturowe (symbole kolektywne - wspólne wszystkim znaki kulturowe; np. rozumiemy pewne gesty)

Kultura w szerokim rozumieniu, jednak nie w znaczeniu ogólnego otwartego systemu kultury lecz w znaczeniu danych i funkcjonujących manifestacji tego systemu ogólnego w sensie realizacji ogólnych praw systemowych (system prawny kształtujący nasze życie; szkolnictwo). Zbiór zasad i pojęć. II rzecz. Jest tym wszystkim co nas otacza i jest nam bliskie, znane. Tworząc ją dążymy do stabilności naszych poglądów. Bazuje na wypowiedziach, na utrwalonych w nich opiniach i manifestujących się przez nie mniemaniach, postawach.

II rzecz. To np. alfabet, wiedza, umiejętności nabyte.

III rzeczywistość - nadbudowa II rzeczywistości i często nie powodując jej modyfikacji, za zawsze znika ze świadomości społecznej/odbiorcy. Obiekty III rzecz są nowymi konstruktami budowanymi za pomocą narzędzi obecnych w II rzecz. Np. utworzenie nowego słowa. Coś powstaje na jakiś użytek, cel. Komunikacja tworzy się w III rzecz. Dopóki coś się nie wchłonie w kulturę to należy do III rzecz.

---