TEMAT: METODY WYCHOWANIA
Metoda wychowania
świadomy i konsekwentnie stosowany układ czynności i środków sprawczych w osiąganiu celów wychowawczych.
Droga postępowania, świadomego w celu osiągnięcia zmian w osobowości wychowanka
Systematycznie stosowana w długim okresie czasu, przemyślana (wnioski)
*przypadkowa sytuacja nie jest metodą ale należy ją dobrze wykorzystać
Wg KONAREZWSKIEGO - to sposób kontaktowania się.
metoda oddziaływania indywidualnego
metoda oddziaływań grupowych
Wg MUSZYŃSKIEGO:
każdy wyodrębniony sposób postępowania wychowawcy
wywieraniu określonego wpływu na aktywność wychowanka
dokonywanie zmian w obrębie układu kar i nagród w danej sytuacji wychowawczej.
metody wpływu osobistego i społecznego
metody organizacji środowiska
Karanie - wzmacnianie negatywne ( -),
Nagradzanie - wzmacnianie pozytywne ( +).
w praktyce powinniśmy stosować więcej kar niż nagród.
im więcej nagród, tym mniej kar
nie powinniśmy się bać nagradzać, bądźmy ostrożni w karaniu.
siła kary / nagrody - zależy do autorytetu, atmosfery
kary mogą być: fizyczne, cielesne, naturalne.
Trzy poziomy wychowania:
Poziom heteronomiczny - wychowawca wykonuje sam wszelkich modyfikacji sytuacjach wychowawczych, bez świadomego udziału wychowanków. Wprowadza różnego rodzaju zadania i utrudnienia, które wychowanek odbiera jako pochodzące z zewnątrz.
Poziom partnerski - polega na współpracy i porozumiewaniu między wychowawcą, a wychowankiem w zakresie wprowadzonych do sytuacji utrudnień oraz stosowanych wymagań.
Poziom autonomiczny - wychowanek nie tylko akceptuje cele wychowania, ale chce i umie sam wprowadzać do własnych sytuacji życiowych takie utrudnienia i wymagania, przez które cele te może sam osiągnąć.
Zastosowanie metody wychowawczej
Zmiana aktywności wychowanka!
*Aktywność - stan napięcia emocjonalnego:
Jest nastawiona na osiąganie nagród / unikanie kar
Dąży do max nagród / min kar
Tendencje do powtarzania zachowań, które kiedyś były nagradzane i odwrotnie ( karane), unikanie pewnych działań, zachowań.
Pod wpływem działania systemu kar i nagród jednostka powtarza tylko pewne zachowania.
Nie ma możliwości modyfikacji zachowania człowieka bez przeszkód, zaspokajającego swoje potrzeby i motywy.
ZACHĘTY - aprobata, pochwała, nagroda
KARA - naturalna, sugestie, ograniczenie uprawnień wychowanka
Metody wychowania:
wpływu osobistego (autorytet, prestiż wychowawcy)
- sugestia - danie pomysłu
- perwersja - odwodzenie od zachowania
- działania przykładem własnym
- wyrażanie aprobaty / dezaprobaty/
wpływu sytuacyjnego ( władza wychowawcy ):
- nagradzanie i karanie wychowanków
- instruowanie - przekazywanie informacji, wiedzy o danym zachowaniu
- organizowanie doświadczeń wychowawcy
- antycypacja następnych zachowań
- przydzielanie funkcji i ról
- ćwiczenia
wpływu społecznego:
- modyfikacja celów zespołu
- kształtowanie norm postępowania w zespole - negocjacje, ustalenia
- partnerskie przekształcenie struktury wewnętrznej zespołu
- nadanie właściwego kierunku działania kontroli społecznej
metody kierowania samowychowaniem wychowanka
Procedura stosowania każdej metody wychowania:
Wychowanek zaspokaja własne motywy
- wykładnia nagród i kar odpowiada wychowankowi
Podmiot zakłóca ten układ, wywołuje w wychowanku stan napięcia
- zmniejszenie nagrody / wprowadza więcej kar
Podmiot przedstawia wychowankowi określone wymagania
- warunkują przywrócenie sytuacji odpowiadającej wychowankowi
Podmiot manipuluje różnymi elementami sytuacji
- aby wychowanek podjął pożądaną wychowawczo aktywność.
Okoliczności stosowania metody, mogą prowadzić do nie skuteczności
=> metoda się nie sprawdziła:
Złe rozpoznanie potrzeb wychowanka
Zle dobrana metoda
Wychowanek jest nieaktywny, nie zainteresowany (brak współpracy)
Przesada - przewaga nagród nad karami
Brak odczytu, co jest dla wychowanka nagrodą, a co karą
Wychowawca nie dysponuje realnymi możliwościami przekształcenia sytuacji wychowanka.
Reakcje emocjonalne - mogą zmienić dobre intencje / nagradzanie przed klasą/, wyzywanie od kujonów, podlizuchów itp.
Operując nagrodą lub karą wychowawca może wyzwolić w wychowanku dodatnie motywacje lub reakcje emocjonalne, które zmieniają w niepożądanym kierunku cały działający w danej sytuacji układ nagród i kar
Wychowawca w skutek mylnego rozeznania w możliwościach lub pragnieniach ucznia może reagować na podejmowane przez tego ostatniego próby konstruktywnej aktywności tak, że wywoła osłabienie tendencji do powracania do nich w przyszłości
Sytuacja Wychowawcza
Podmiot (nauczyciel) Wychowanek (uczeń)
Różnorodne relacje: w środowisku
Podmiot: Wychowanek:
- Interakcja z wychowankiem - Interakcja z nauczycielem
- Oddziaływanie na grupę - oddziaływanie na grupę
- Zadanie