WPŁYW HORMONÓW NA WYGLĄD I SKÓRĘ CZŁOWIEKA

CZYM SĄ HORMONY

Od hormonów zależy nasz nastrój, apetyt na seks, sen, płodność, a co za tym idzie - także zdrowie, ponieważ hormony kierują wieloma procesami, które zachodzą w organizmie..

Hormony są tylko substancjami regulacyjnymi, nie stanowią materiału budulcowego, ani energetycznego. Prawidłowe ich funkcjonowanie zapewnia utrzymanie stałych warunków środowiska wewnętrznego organizmu, czyli homeostazę. W okresie płodowym wpływają na kształtowanie się narządów, a w dzieciństwie na wzrost i rozwój. Większość hormonów wydzielana jest przez gruczoły dokrewne i są to:

• Przysadka mózgowa

• Szyszynka

• Tarczyca

• Przytarczyce

• Grasica

• Nadnercza

• Trzustka

• Jajniki i jądra

ROLE HORMONÓW DOKREWNYCH

Nadrzędną rolę w regulacji hormonalnej odgrywa podwzgórze, czyli dolna część międzymózgowia, gdzie syntezowane są liberyjny i satyny. Są to hormony, które wpływają na czynność przysadki mózgowej.

Przysadka mózgowa jest maleńkim gruczołem w środku czaszki połączony z podwzgórzem. Część nerwowa przysadki mózgowej uważana jest za część podwzgórza, a to dlatego, że gromadzone są tam dwa hormony wytwarzane w jądrach podwzgórza, czyli wazopresyna i oksytocyna.

Wazopresyna - kontroluje zasoby wody w ustroju i zapobiega nadmiernemu jej wydalaniu z moczem.

Oksytocyna - odpowiedzialna jest za skurcze macicy podczas porodu i orgazmu. Wspomaga laktację (wypływ mleka u kobiet karmiących piersią) oraz budzi instynkt opiekuńczy.

Przysadka mózgowa steruje takimi hormonami jeszcze jak:

• Somatotropina (hormon wzrostu) - w rozwijającym się organizmie odpowiada za wzrost tkanek, a w okresie dojrzałym za ich regulację;

• Prolaktyna - reguluje cykl płciowy, podtrzymuje ciążę, pobudza gruczoły mleczne do produkcji mleka;

• Tyreotropina (TSH) - pobudza tarczycę do wydzielania własnych hormonów zwanych tarczycowymi;

• Kortykotropina (ACTH) - pobudza nadnercza do produkcji hormonów;

• Folikulostymulina (FSH) - u kobiet, ten hormon steruje dojrzewaniem komórek jajowych, a u mężczyzn - wytwarza plemniki;

• Hormon luteinizujący (LH) - pod jego wpływem u kobiet dochodzi do owulacji, a u mężczyzn - wydzielanie w jądrach testosteronu;

• Melanotropina - pobudza komórki barwnikowe do syntezy melaniny (barwnika skóry);

Szyszynka - nazywana jest hormonem snu. Bierze czynny udział w regulowaniu dobowego rytmu snu i czuwania.

Tarczyca - gruczoł ten produkuje hormony: trójjodotyroninę (T3) oraz tyroksynę (T4), które regulują temperaturę ciała i przemianę materii, biorą udział w syntezie witamin, pobudzają rozwój kośćca i układu nerwowego w życiu płodowym i w czesnym dzieciństwie. Tarczyca także wytwarza kalcytoninę, która obniża stężenie wapnia we krwi, a nadmiar wiąże w kościach i ogranicza jego wchłanianie w jelicie cienkim.

Przytarczyce - syntezują one parathormon, który podwyższa poziom wapnia we krwi.

Grasica - produkuje hormon tymozyny, który odpowiada za odporność organizmu. Po okresie dojrzewania, grasica zanika.

Nadnercza - w rdzeniu nadnerczy syntetyzowana jest: adrenalina i noradrenalina. Są to hormony odpowiedzialne za reakcję organizmu na stres. Przyśpieszają akcję serca, polepszają ukrwienie mięśni, podnoszą poziom glukozy we krwi, rozszerzają oskrzela i źrenice. Natomiast w korze nadnerczy produkowany jest kortyzol, który osłabia aktywność układu odpornościowego i działa przeciwzapalnie. Kortyzol wzmacnia także działanie adrenaliny i noradrenaliny a aldosteron, reguluje gospodarkę wodno - elektrolitową w organizmie.

Trzustka - w gruczole tym produkowana jest insulina, która obniża poziom glukozy we krwi oraz glukagon zwiększający stężenie tego cukru, co zapobiega hipoglikemii (niedocukrzeniu).

Jajniki - progesteron i estrogeny, to hormony wydzielane przez jajniki. Regulują one cykl owulacyjny kobiet, warunkują jej płodność oraz zapewniają prawidłowy przebieg ciąży.

Jądra - syntetyzowany w jądrach testosteron, odpowiedzialny jest za prawidłowe funkcjonowanie męskiego układu rozrodczego i za popęd seksualny oraz za kształcenie sylwetki, niski głos, zarost na twarzy i klatce piersiowej.

WPŁYW HORMONÓW NA SKÓRĘ I WYGLĄD ZEWNĘTRZNY

Tarczyca ( niedoczynność)

• Żółte zabarwienie skóry

• Wzrost masy ciała

• Suchość skóry

• Kruche i łamliwe włosy i paznokcie

• Spadek potliwości

• Bladość

Tarczyca ( nadczynność)

• Delikatna i ciepła skóra

• Wilgotna i spocona

• Zanik podściółki tłuszczowej

• Wypadanie włosów/cienkie włosy

Nadnercza (nadmiar/ hiperkortyzolizm pierwotny/wtórny - zespół Cushinga)

• Wzrost odkładania tkanki tłuszczowej w obrębie tułowia

• Skóra twarzy jest zaczerwieniona z odcieniem siwienia

• Bawoli kark

• Czerwono - fioletowe rozstępy na brzuchu, udach i biuście

• Zanik mięśni

• Suchość skóry

• Zmiany zanikowe naskórka

Nadnercza ( niedobór/ hipokortyzolizm wtórny - choroba Addisona)

• Jasna skóra

• Odbarwione brodawki

• Srom małej pigmentacji

Przysadka ( nadczynność - akromegalia)

• Rozrost tkanek miękkich - żuchwy, stóp, małżowin usznych, języka

• Wzmożona potliwość

• Pogrubienie skóry

• Hirsutyzm

Przysadka ( nadczynność - hiperprolaktynemia)

• Hirsutyzm

• Powiększenie gruczołu piersiowego

Przysadka ( niedoczynność - choroba Glińskiego - Simondsa)

• Utrata owłosienia

• Pomarszczenie skóry twarzy

• Niedokrwistość

• Zanik mięśni

Przysadka ( niedoczynność - zespół Sheehana)

• Zanik owłosienia łonowego

• Zanik gruczołów mlecznych

• Sucha i blada skóra

• Liczne zmarszczki

Hormony gonad (gruczoły płciowe - jądra i jajniki)

Estrogeny - wpływ na naskórek

• Udział w prawidłowym wydzielaniu melaniny;

• Wpływają na połączenia skórno - naskórkowe, co warunkuje prawidłową wymianę substancji odżywczych;

• Regulują pigmentację skóry;

Estrogeny - wpływ na skórę właściwą

• Przyśpieszają produkcję kolagenu I i III

• Sprzyjają gojeniu się ran

• Wpływają na jędrność i nawilżanie skóry;

Estrogeny - wpływ na tkankę podskórną

• Hamują peroksydację lipidów

Nadmiar estrogenów

• Zaburzenie procesów lipolizy i lipogenezy

• Niemożność odprowadzenia produktów przemiany materii;

• Zanik tkanki gruczołowej sutków;

Niedobór estrogenów

• Upośledzenie właściwości mechanicznych, biochemicznych i strukturalnych skóry, która prowadzi do zmniejszenia jej gęstości;

• Deformacja układu naczyniowego upośledzają prawidłowe krążenie krwi i dotlenienie tkanek, prowadzi także do napadowego rumienia twarzy;

• Pojawiają się głębokie pobruzdowania i zmarszczki oraz pojawiają wzmożone rogowacenie okolicy podeszwowej;

• Rozwój dermatoz o podłożu łojotokowym jak trądzik pospolity, trądzik różowaty;

Nadmiar progesteronu

• Nadmierne owłosienie ciała

• Pojawia się trądzik

• Pojawia się łojotok

Nadmiar androgenów u kobiet

• Obniża się poziom popędu płciowego

• Spada libido

• Atrofia i suchość pochwy

• Wypadanie włosów

• Pojawienie się hirsutyzmu

PODSUMOWANIE

Hormony działają w naszym organizmie od chwili poczęcia aż do śmierci. Przed ważną rozmową gwałtownie bije serce, coś się nie uda - ogarnia nas furia, a po odniesionym sukcesie - wpadamy w euforię. Wszystko to dzieje się za sprawą hormonów - chemicznych mikrocząsteczek, które krążą we krwi i kierują niemal całym naszym życiem. Od nich zależy nie tylko nasz nastrój, ale także wygląd zewnętrzny. Wywierają wpływ na wzrost, rozwój płciowy, tempo i przebieg procesów metabolicznych, reguluje i koordynuje wszystkie procesy chemiczne w tkankach i komórkach. Biorą udział w trawieniu, wydalaniu.

Choć hormony odkryto przeszło sto lat temu, ciągle się ich boimy, ponieważ przeciętny człowiek mało o nich wie, a to co nieznane - budzi lęk. Wokół hormonów narosło wiele mitów i panuje opinia, że podane z zewnątrz hormony mogą powodować nadmierne owłosienie czy tycie. Endokrynolodzy jednak przekonują, iż hormony podawane w odpowiednich momencie, dawce i właściwe dobrane na podstawie wykonanych badań nie wywołują niepożądanych skutków ubocznych.

Najważniejsze jest aby poddawać się profilaktycznym badaniom po 40 roku życia, aby oznaczyć poziom hormonów - dotyczy to szczególnie kobiet, które w tym wieku zbliżają się do okresu przekwitania.

http://transfuzja.org

BIBLIOGRAFIA

1. Domowy poradnik medyczny, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1990;

2. Pełnia zdrowia, Redakcja Naukowa dr. David Peters, Diogenes, Warszawa 2000;

ARTYKUŁY PRASOWE

1. Zdrowie. Odkryj radość życia, nr. 12, grudzień 2012;

2. Ciało człowieka. Hormony, dział 17;

3. Nauka Medycyna. Masz estrogen?(brak informacji dot. wydawnictwa)

4. Hormony - one rządzą naszym życiem(brak informacji dot. Wydawnictwa)

STRONY INTERNETOWE

http://www.bryk.pl

http://chomikuj.pl

http://www.zgapa.pl

11

---