1. 
   
   Przedmiot makroekonomii- kładzie nacisk na wzajemne związki zachodzące w gospodarce jako całości posługując się agregatami

Makroekonomia raczej podkreśla zawodność samoregulujących mechanizmów rynkowych i konieczność ingerencji państwa w celu lepszego wykorzystania istniejących zdolności produkcyjnych

Cele makroekonomiczne:

1. produkcja- wysoki poziom produkcji, wysoka stopa wzrostu gospodarczego

2. zatrudnienie- - wysoki poziom zatrudnienia, niski poziom bezrobocia przymusowego

3. ceny- stabilność poziomu cen przy swobodnej grze sił rynkowych

4. bilans zagraniczny - równowaga bilansu handlowego (importu i eksportu), stabilność kursu waluty

Narzędzia realizacji celów

1. polityka fiskalna (podatki, wydatki budżetowe)

2. polityka monetarna ( kontrola podaży pieniądza poprzez: stopy procentowe, stopę rezerw obowiązkowych, operacje otwartego rynku)

3. polityka dochodowa (od swobodnego kształtowania relacji płac i cen do środków kontroli)

4. stosunki międzynarodowe (- polityka handlu zagranicznego - interwencjonizm w odniesieniu do kursów walutowych)

2. Agregaty makroekonomiczne - wielkość zsumowana mająca wpływ na gospodarkę jako całość

Rodzaje agregatów:

1. zasoby (zatrudnienie, bezrobocie, majątek produkcyjny)

2. strumienie (produkcja, dochód, wydatki)

3. ratio (cena agregatowa, PKB per capita)

Zasady agregacji:

1. agregować można wielkości jednorodne
2. agregowane zasoby muszą dotyczyć tego samego momentu czasu
3. agregowane strumienie muszą dotyczyć tego samego okresu

3. 
   
   Wieloboki stabilizacji makroekonomicznej

Pięciokąt stabilizacji makroekonomicznej (PSM) - model wprowadzony przez Phillipsa i Mundella, w Polsce przez Instytut Koniunktur i Cen Handu Zagranicznego (IKiCHZ), a spopularyzowany przez Grzegorza Kołodko, będący konkretną próbą określenia kryteriów (celów) stabilizacji w gospodarce. Wierzchołki PSM wskazują skrajne wartości poszczególnych mierników stanu gospodarki, natomiast pole zakreślonego obszaru dla danego kraju może służyć za miarę (porównawczą) poziomu stabilności.

Objaśnienia:

GDP - stopa wzrostu w proc.

U - stopa bezrobocia w proc. siły roboczej

CPI - stopa inflacji (wskaźnik wzrostu cen konsumpcji)

G - relacja salda budżetu do produktu krajowego brutto (PKB) w proc.

CA - relacja salda rachunku obrotów bieżących do produktu krajowego brutto (PKB) w proc.

Pięciokąt stabilizacji makroekonomicznej składa się z pięciu następujących trójkątów:

trójkąt „a” jest trójkątem sfery realnej. Jego rozmiary ograniczają parametry tempa zmian produktu realnego i stopy bezrobocia,

trójkąt „b” to trójkąt stagflacji (lub slumpflacji) będący funkcją zmian stopy bezrobocia i stopy inflacji,

trójkąt „c” to trójkąt budżetu i inflacji. Kształt jego zależy od dynamiki inflacji i salda budżetu państwa,

trójkąt „d” jest trójkątem równowagi finansowej. Wynika on z wielkości salda budżetu i stanu rachunku obrotów bieżących,

trójkąt „e” obrazuje sektor zewnętrzny. Pole tego trójkąta ograniczone jest zmiennością salda rachunku obrotów bieżących oraz dynamiką produktu globalnego.

4. Metody liczenia PKB

1. Sumowanie dóbr finalnych (wartości dodanej)

PKB = ∑ (va + Tp - Sb)

2. Sumowanie wydatków na dobra finalne

PKB = C + I + G + Ex netto

3. Sumowanie dochodów z czynników wytwórczych PKB = ∑ (p + z + k) +Tp - Sb

METODY OBLICZANIA PRODUKTU KRAJOWEGO BRUTTO:

1) Sumowania produktów - polega na dodawaniu wartości produktów i usług wytworzonych w danej gospodarce w ciągu roku (sumowanie wartości dóbr finalnych z pominięciem dóbr pośrednich albo sumowanie tzw. wartości dodanej).

Dobra finalne- produkty i usługi nabywane przez ostatecznego użytkownika. Należą do nich dobra nabywane przez gospodarstwa domowe w celach konsumpcyjnych oraz dobra inwestycyjne nabywane przez przedsiębiorstwa (np. maszyny)

Dobra pośrednie- dobra zużywane w całości w jednym cyklu produkcyjnym przy wytwarzaniu innych dóbr (np. mąka podczas pieczenia chleba)

Wartość dodana- przyrost wartości dóbr będący rezultatem danego procesu produkcji. Oblicza się ją przez odjęcie od wartości dóbr wytwarzanych w danym przedsiębiorstwie sumy kosztów rzeczowych czynników produkcji zużytych przy wytwarzaniu tych dóbr.

2) Sumowania dochodów - polega na dodawaniu dochodów, które powstają w procesie wytwarzania produktów i usług w danym roku.

3) Sumowania wydatków - polega na dodawaniu wydatków na dobra finalne:

PKB = C + I + G + NX

C- wydatki na dobra konsumpcyjne

I - wydatki na krajowe dobra inwestycyjne

G- wydatki rządowe na wytwarzane w kraju finalne produkty i usługi

NX- wydatki zagranicy na krajowe dobra eksportowane

5. Dochód narodowy wytworzony i podzielony

Dochód narodowy wytworzony- równy jest wartości d.n. krajowego oraz wartości tzw. rachunku różnic cen w handlu zagranicznym. Ta ostatnia obra­zuje dochód uzyskany z tytułu między­narodowej wymiany towarów i usług materialnych przy stosowaniu wyceny importu i eksportu wg krajowych cen realizacji.

Dochód narodowy podzielony różni się od dochodu narodowego wytworzonego o nadwyżkę importu nad eksportem (lub odwrotnie) oraz o straty d.n.

6. Deflator

Deflator PNB jest to stosunek nominalnego PNB ( w cenach bieżących) do PNB w ujęciu realnym (w cenach stałych) wyrazony w postaci wskaźnika.

7. PKB jako miernik dobrobytu

PKB - suma produkcji finalnej wytworzonej w ciągu roku przez czynniki wytwórcze zlokalizowane na terenie danego kraju, niezależnie od tego kto jest ich właścicielem

Wady PKB jako miernika dobrobytu:

- Nie uwzględnia nierynkowej produkcji legalnej i nielegalnej

- Nie uwzględnia wartości czasu wolnego

- Nie uwzględnia tzw. plag

- Nie uwzględnia dysproporcji w podziale dochodu

- Nie uwzględnia podziału dóbr na dobra społecznie pożądane i tzw. antydobra

8. Inne mierniki dobrobytu:

HDI (Human Development Index):
Obejmuje:

liczbę dorosłej ludności umiejącej czytać i pisać

liczbę lat nauki

średnią długość życia

poziom dochodów

Opiera się na skali 0-1.

kraje posiadające:
0,8 punktu lub więcej uważa się za kraje o wysokim poziomie rozwoju ludzkości

0,5-0,79 punktu to kraje o średnim poziomie rozwoju ludzkości

poniżej 0,5 punktu - kraje o niskim poziomie rozwoju ludzkości

HPI

Krzywa Lorenza

Współczynnik Giniego

---