SEMINARIUM 01 - „PROFILAKTYKA CHORÓB ZAKAźNYCH „

Cele szczepienia :

- zmodyfikowanie odporności populacji

- uodpornienie populacji, by drobnoustrój przestał krążyć w populacji, wyeliminowanie drobnoustroju

Efekt szczepień jest największy przy 90% populacji, gdy rezerwuarem jest człowiek > 90% .

I szczepienie wykonujemy w ciągu pierwszych 24 godz., gdyż noworodki i dzieci najlepiej odpowiadają na leczenie.

Formalność szczepień: książeczka zdrowia, karta szczepień - „wędruje” z dzieckiem przez cały cykl edukacyjny.

Kataklizmy :

- szczepienia mają chronić populację objętą kataklizmem

- rozwijają się choroby, które normalnie są opanowane

- szczepienia akcyjne:

a) nie są dokumentowane jak kalendarzowe ( tylko zaświadczenie )

b) służą w określonej sytuacji

c) przykłady chorób : WZW typu A , dur brzuszny, WZW typ B, czerwonka, Ew. leptospiroza - przy ciepłym klimacie w trakcie powodzi

Ruchy antyszczepionkowe: przeciw szczepieniom profilaktycznym, gdy dane choroby są prawie wyeliminowane. Tłumaczenie możliwością ciężkich powikłań poszczepiennych (np. zap mózgu, oszpecenia, dawniej uważano również, że występuje wzrost zachorowań na autyzm wśród dzieci zaszczepionych przeciwko różyczce) przy niskim ryzyku zachorowania na prawie niewystępującą chorobę

Ospa prawdziwa :

- wskaźnik zachorowalności 0,94 tzn . że na 100 osób narażonych na ekspozycję zachorują 94 os.

- wysoki wskaźnik śmiertelności

- objawy choroby : blizny, uszkodzenie rogówki, ślepota

- objawy po szczepionce (częściej po szczepieniu powyżej 1 r.ż, dawniej szczepionka z wirusa atenuowanego): erytrodermia, wyprysk, łuszczyca, zapalenie mózgu

- eradykacja ospy prawdziwej jako jedno z ważniejszych osiągnięć XX wieku

- 25 lat temu wycofano szczepienia przeciw ospie, tylko żołnierze wywiadowczy są szczepieni, gdyż ospa prawdziwa może być wykorzystana jako broń biologiczna.

Polio :

- szczepienie jest nadal podtrzymywane

- obie Ameryki, zachodni Pacyfik i Europa - wolne od polio - eradykacja w 2002

Odporność :

1. nieswoista ( nie korzystamy )

1. skóra ( pH, ciągłość, gruczoły łojowe, złuszczenie )

2. śluzówki ( ruchomość rzęsek, kichanie, kaszel , substancje bakteriobójcze, bakterie saprofityczne )

3. łzy ( lizozym , działanie mechaniczne )

4. substancje bakteriobójcze w płynach i wydzielinach ( lizozym, interferon, zasadowe polipeptydy )

5. fagocytoza ( makrofagi , granulocyty )

6. odczyn zapalny ( wysięk, naciek komórkowy)

7. odpowiednia dieta ( wzrost syntezy p/ ciał )

2. swoista :

1. czynna

- naturalna ( zakażenie ) - odporność do końca życia

- sztuczna ( szczepienie ) - nie daje odporności do końca życia, konieczność przypomnień

2. bierna

- naturalna ( matka - płód ) - trwa 6-10 miesięcy

- sztuczna ( surowica ) - trwa 6tyg-3mies

Szczepionka - preparat biologiczny zawierający antygeny patogennego drobnoustroju , pozbawiony lub o zmniejszony właściwościach chorobotwórczych bądź produkty metabolizmu komórkowego bakterii , odpowiednio przetworzone, które po wprowadzeniu do organizmu człowieka powodują powstanie odporności swoistej tj. skierowanej przeciwko antygenom wchodzącym w skład szczepionki

Materiał szczepionki:

- bakterie

- Wirusy

- riketsje

- produkty ich rozpadów, przemiany materii

Rodzaje szczepionek :

1. z drobnoustrojów żywych, atenuowanych

- najkorzystniejsza gdyż po 1 - krotnym podaniu powstaje odporność humoralną i komórkową dając odporność na kilka - kilkanaście lat

2. z drobnoustrojów zabitych

- inaktywacja cieplna za pomocą promieniowania, chem. - formaldehyd, fenol, alkohol

- dodaje się adiutantów - substancji potęgujących działanie szczepionki, też substancji konserwujących - metale np. wodorotlenek glinu, metrolat

3. anatoksyny ( toksoidy ) = odzjadliwione toksyny

- błonicza , tężcowa, botulinowa

- tanie metody przygotowawcze

- efektywne, jeśli chodzi o immunogenność

Pochodne generacje szczepionek czy to najnowsze ( rekombinowane ) wymagają podania cyklu dawek , które wytwarzają odporności na kilka lat.

P/wskazania do szczepionek :

1. choroba gorączkowa

2. ostre choroby zakaźne - w czasie ich trwania

3. czynna gruźlica

4. nieuregulowana cukrzyca

5. choroby serca i nerek w okresie niewydolności narządowej

6. choroby krwi

7. choroby autoimmunologiczne - tylko w okresie czynnej choroby, w okresie remisji możliwe szczepienie; podejście indywidualne

Specjalne :

- ostra biegunka - polio

- zmiany skórne- ospa prawdziwa

- drgawki , choroby OUN - ospa, krztusiec

- Ciążą - I trymestr

Szczepienie podstawowe - szczepienie składające się z dawek szczepienie pierwotnego i dawki uzupełniającej . Np. WZW :

Stosowane 3 dawki - pierwsza czyli „ 0” , w odstępie 1 miesiąca dajemy drugą czyli „ 1 „ ( te dwie dawki szczepienia pierwotnego ) oraz trzecia dawka podawana w odstępie 6 miesięcy w stosunku do dawki pierwszej „0” jako dawka uzupełniająca . Dwie pierwsze dawki dają odporność na kilka miesięcy, dopiero uzupełniająca gwarantuje dłuższą odporność.

Ten schemat funkcjonuje we wszystkich szczepionkach oprócz żywych , atenuowanych . Np. dla polio miedzy pierwszą a druga dawką jest odstęp 6 tyg. , a trzecią podajemy w odstępie 0,5 rocznym.

W sytuacji, gdy dziecko choruje, to lepiej wydłużyć czas między podawaniem niż go skracać . Najdłuższy odstęp do dawki uzupełniającej to 12 miesięcy; jeśli minął ten czas, to szczepienie trzeba zacząć od nowa. Odstęp między kolejnymi dawkami różnych szczepionek zabitych to 4 tyg. ,a między dawkami różnych żywych, atenuowanych - 6 tyg.

Szczepienie jednoczasowe - podanie 2 dawek różnych szczepionek w ciągu 24 godz. W ciągu pierwszych 24 h podajemy szczepionki na WZW B (zabita), gruźlicę (żywa, atenuowana). Jeśli po podaniu szczepionki BCG stan dziecka jest zły, płacze, jest niespokojne to :

- jeśli się stan unormuje w ciągu 24 godz. To podajemy na WZW

- jeśli stan się nie unormuje to obserwujemy i podajemy szczepionkę na WZW w odstępie 4 tyg.

Zmiany w kalendarzu szczepień 2006 r. :

1. polio - inaktywowane

2. dzieci z rodzin wielodzietnych mają szczepienie za darmo na H.influenzae

3. p/ gruźlicy szczepimy tylko 1 raz ( w ciągu tych pierwszych 24 godz. ) , nie przeprowadza się odczynu tuberkulinowego, szczepienia młodzieży

4. doszczepienie w 6 r.ż. na krztusiec (szczepionka pełnokomórkowa była encefalitogenna, więc obecnie stosowana nowej generacji ale 2x)

Indywidualna immunoprofilaktyka:

1. dzieci z niedoborem odporności

2. dzieci z niska masą urodzeniową

Kalendarz :

24 godz. - WZW B, GRUŻLICA

2 m-c. - WZW B, ( BŁONICA TĘŻEC KRZTUSIEC )

Przełom 3-4 m-ca - ( BŁONICA TĘŻEC KRZTUSIEC )

5 m-c - ( BŁONICA TĘŻEC KRZTUSIEC )

przełom 6-7 m-c - WZW B

13-14 m-c - odra, świnka, różyczka ( poliwalentna , żywa )

16-18 m-c - ( BŁONICA TĘŻEC KRZTUSIEC ) , polio

6 r.ż. - ( BŁONICA TĘŻEC KRZTUSIEC - atenuowana nie powodująca DN ) , polio

10 r.ż.- odra, świnka, różyczka

11 r.ż. - odra, świnka, różyczka

12 r.ż. - odra, świnka, różyczka

14 r.ż. - WZW B, błonica, tężec

19 r.ż. - błonica, tężec

Szczepienia obowiązkowe narażonych na choroby zakaźne:

1. WZW B - zawody medyczne , chorzy z autoimmunologiczna chorobą wątroby , przewlekłe zakażenie HCV, chorzy z uszkodzeniem nerek, chorzy operacyjni z krążeniem pozaustrojowym, bliscy z otoczenia chorego. HIV, WZW C,

2. H. influenzae typ B - rodziny wielodzietne

3. dur brzuszny

4. wścieklizna

5. tężec

6. błonica

3-6 - ze wskazań indywidualnych, w zależności od sytuacji epidemiologicznej

Szczepienia zalecane:

1. WZW B

2. WZW A - osoby pracujące w prod./ dystrybucji żywności

3. odra, świnka, różyczka - dzieci do 7 r.ż.

4. świnka

5. grypa - przewlekłe chorzy ( astma, cukrzyca ), o obniżonej odporności, starsi, nauczyciele, lekarze, handel, transport, budowlańcy

6. kleszczowe zapalenie mózgu

7. H. Influenzae - od 2 mies życia

8. błonica, tężec

9. różyczka

10. S. pneumoniae - osoby > 65 r.ż. , po zabiegu usunięcia śledziony, choroba Hodgkina

11. N. meningitidis z gr. C - po splenektomii

12. żółta gorączka

13. japońskie zapalenie mózgu >dzieci i młodzież z ostrą białaczką limfoblastyczną

14. wietrzna ospa

Odczyny poszczepienne :

1. miejscowe - zaczerwienienie, obrzęk, bolesność, powiększone węzły chłonne

2. ogólne - gorączka, uczucie rozbicia, osłabienie, bóle mięśni

3. ze strony układu nerwowego - krztusiec (obecnie atenuowane), ospa prawdziwa , wścieklizna (obecnie nie zawiera mieliny, otrzymywana na diploidalnych komórkach), polio typ III

Surowice :

Przeciw błonicza	W błonicy gardła W błonicy krtani W błonicy nosa	20-60 tys. j 20- 40 tys. j 10-20 tys. j
Przeciw jadowi kiełbasianemu		A + B - 100 ml A+ B + E - 150 ml
Przeciw tężcowi	Leczniczo Zapobiegawczo	20-80 tys. j ( zwierzęca ) 5-6 tys. j ( ludzka ) 3 tys. j ( zwierzęca ) 250 j. ( ludzka )
Przeciw wściekliźnie		40j/ kg ( końska ) 20 j/kg ( ludzka )
Przeciw WZW B		HIBG- 200 UI /dawka dla noworodka 1000 UI / dawka dla dorosłego

Powikłania po surowicach :

- wstrząs anafilaktyczny

- choroba posurowicza

A) objawy : goraczka, bóle mm. I stawów , wysypka, dreszcze, mononeuryt, zapalenie nerek, zapalenie jąder

B) pojawia się po 7- 15 dniach po podaniu surowicy

Ciężarne HbS (+) :

• profilaktyka czynno - bierna ( immunoglobuliny ) u dziecka narodzonego

- 5-10% nie odpowiada na szczepienie klasyczne przeciw WZW B

- zakażenia wzw nabyte do 1 r.ż SA zakażeniami przetrwałymi

- czas utrzymywania p/c wzw B: 5 - 8 lat

Copyright ANETKA, OLA, GATKUŚ

---