Zasady prawa pracy:
- konstytucja
- prawo pracy (kodeks)
- ratyfikowane umowy mi:
1) prawo do wolności pracy art10 swobodny wybór pracy (zakaz pracy przymusowej)
2) zasada godziwego wynagrodzenia (minimalna 1368zł - jak mniejsza można iść do sądu)
3) szanowanie godności pracownika: mobbing - jest to długotrwałe uporczywe nękanie pracownika wywołujące u niego zaniżoną przydatność do pracy, jest również poniżanie i ośmieszanie pracownika jak i eliminowanie go z grupy pracowników, pracodawca nie może tego stosować i ma przeciwdziałać temu.
4) zasada równości pracowników - równo traktowani pracownicy na tych samych stanowiskach (rasa, płeć, religia)
5) prawo do wypoczynku:
- płatny urlop 26 i 21 dni (nauczycie - karta nauczycielska, służby cywilne - ustawa, sędziowie);
- urlop na żądanie - 4dni pracowała nie może żądać powodu
- urlop bezpłatny - jest wtedy, gdy wyrazi zgodę pracodawca, wniosek wsteczny
6) zasada zrzeszenia się pracowników i pracodawcy w celu obrony swoich spraw i interesów
7) zasada uczestnictwa pracowników w funkcjonowaniu firmą
8) zasada dyskryminowania - najczęściej związana jest z molestowaniem
Związki zawodowe - chronią prawa pracowników (składki na związek), ich zadanie to wysłuchać, rozpatrzyć i działać. Mają obowiązek rozpatrzyć sprawę, zwrócić się do pracodawcy na wniosek pracownika (na piśmie). Pracodawca albo się zgadza albo odrzuca.
Źródła dotyczące prawa pracy:
- kodeks pracy
- konstytucja RP
- osobne ustawy o zasadach
- wewnętrzne regulaminy pracy i płacy
- akty wspólnotowe i umowy międzynarodowe
Stosunek pracy:
Pracownik- będzie świadczył pracę osobiście w miejscu wskazanym przez pracodawcę
Pracodawca - płaci płacę, co najmniej minimalną krajową
Informacje o pracowniku - wykształcenie, adres korespondencyjny, nie karalność, numer konta, numer telefonu, dane o rodzicach, imiona rodziców.
Rodzaje umów o pracę:
- umowa na okres próbny
- na 3 miesiące maksymalnie
- sprawdzenie pracownika czy da radę
- nie może być premiowany
- obowiązki te same, co potem
- w okresie próbny może być wypowiedziany, jak się kończy to wygasa
- umowa na czas określony
- umowa na 6miesięcy, najpierw okres próbny, może być ponowiona ale za trzecim razem może dać na okres nieokreślony
- może być na 10lat, jeśli pracodawca wykaże, że tak ma być
- termin wypowiedzenia trwa 2 tygodnie
- umowa o zastępstwo
- na czas zastępowania pracownika jego kompetencje są naszymi do momentu powrotu pracownika
- umowa na czas wykonywania pracy
- na czas określonej pracy, nie ma terminu,
- umowa na czas nieokreślony
- najlepsza umowa
- płatne urlopy
Inne umowy o pracę:
- powołanie - odrębne ustawy o przedsiębiorstwach państwowych, może powołać dyrektor, zastępca, główna księgowa.
- mianowanie - odrębne ustawy, zakres do służby publicznej, sądów, prokuratury, szkolnictwa wyższego, określone warunki z ustaw szczegółowych, muszą mieć właściwe kwalifikacje i wykształcenie
- wybór - powierzone funkcje w drodze organu kolektywnego, musi być zgoda pracownika
Samo zatrudnienie - pracodawca zatrudnia nas pod warunkiem, że ktoś założy firmę i będzie nam płacił składki ZUS. Brak kasy za zwolnienie, koszty i zyski, brak urlopów, brak zwolnień zdrowotnych
Zasady stosunku pracy:
- Porozumienie zmieniające:
Jest dwustronną czynnością prawną pracownika i pracodawcy zmieniające zgodnie oświadczenie obu stron, nie podlega ono żadnym ograniczeniom kodeksu pracy. Pracownik musi się zgodzić i wszystko musi być zgodne z prawem.
Zgoda dorozumiana - przeniesie na inne lepsze stanowisko
- Wypowiedzenie zmieniające:
- musi dostać warunki na piśmie
- jeśli pracownik odmówi to umowa się rozwiązuje z chwilą zakończenia wypowiedzenia
- jeśli przyjmie lub nie odpowie na wypowiedzenie, przyjmuje się, że się zgadza na warunki
Zmiana umowy pracy na podstawie jednostronnej umowy pracodawcy:
- Przeniesie pracownika do innej pracy:
- w sprawie ciąży, gdy miejsce pracy jest nieodpowiednie
- zatrudnianie młodocianego przy pracy zagrażającym jego zdrowiu
- w czasie niezdolności przy pracy
- na skutek orzeczenia lekarskiego
- Powierzenie innej pracy na okres przejściowy:
- uzasadnionej potrzeby pracodawcy na okres nie dłuży niż 3 miesiące, jeśli nie prowadzi to do obniżenia płac i odpowiada kwalifikacją pracownika, musi być powód.
- na czas przestoju pracy u pracodawcy z zachowaniem zasady, że pracownikowi przysługuje wynagrodzenie za pracę
Składniki umowy o pracę:
- rodzaj pracy
- miejsce pracy
- wynagrodzenie
- wymiar czasu pracy
- termin rozpoczęcia pracy
- okres wypowiedzenia
- postanowienia dodatkowe: zakaz konkurencji, zakaz zatrudniania, obowiązki szczególne
Ustanie stosunku pracy:
- za porozumieniem stron, nie ma nic wspólnego ze skróceniem okresu wypowiedzenia
Okresy wypowiedzenia:
- okres próbny:
- 3dni robocze po 2 tygodniach pracy,
- 1 tydzień po więcej niż 2 tygodniach pracy
- 2 tygodnie przy okresie próbnym na 3 miesiące
- umowa na czas określony:
- 2 tygodnie
- umowa o zastępstwo:
- 3 dni robocze
- umowa na czas nieokreślony:
- 2 tygodnie przy pracy krótszej niż 6 miesięcy
- 1 miesiąc przy pracy powyżej 6 miesięcy
- 3 miesiące przy pracy powyżej 3 lat
Szczegółowa ochrona przed wypowiedzeniem:
- Kodeks pracy i okresy ochronne:
- w okresie każdego urlopu pracownika, pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę
- usprawiedliwiona nieobecność pracownika L4
- okres 4 lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego, chyba, że ma zaświadczenie o niezdolności do pracy, zakaz ten nie obejmuje 4 lat przed nabyciem prawa do wcześniejszej emerytury
- rozwiązanie umowy o pracę z konkubentem w okresie 2 lat przed wiekiem emerytalnym, jest możliwe przy porozumieniu stron
- ciąży i urlopu macierzystego
- młodocianym w okresie przygotowania zawodowego
- na okres czynnej służby wojskowej
- po złożeniu przez pracownika o urlop wychowawczy
- w okresie odbywania przez męża pracownicy czynnej służby wojskowej
- w razie inwalidztwa wojennego
Ograniczenia wypowiedzenia ze względu na pełnioną funkcję:
- członka zarządu lub innego działacza związkowego, musi być zgoda zarządu
- członka zarządu przedsiębiorstwa, musi być zgoda rady pracowniczej
- posła i senatora po kadencji, musi być zgoda prezydium sejmu i senatu
- radnego, musi być soda sejmu wojewódzkiego, rady powiatu
Zwolnienia grupowe:
Ustawa 13.03.2003 o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunku pracy z przyczyn nie dotyczących pracowników
- W ciągu 30 dni ma być zwolnionych:
- 10 pracowników, gdy jest mnij niż 100
- 10% pracowników, gdy jest między 100-300
- 30 pracowników, gdy jest minimum 300
- Zawiadamia się związki zawodowe w celu podani, kto i jakiej kolejności zostanie zwolniony
- Związek ma prawo prosić o ominięcie zwolnień
- Po zwolnieniu pracownikom należy się odprawa:
- 2lata - 1miesięczne wynagrodzenie
- 2-8lat - 2miesięczne wynagrodzenie
- więcej - 3 miesięczne wynagrodzenie
Rozwiązanie umowy o pracę przez pracodawcę:
- Z winy pracownika:
- ciężki naruszenie obowiązków pracowniczych
- popełnienie przestępstwa w czasie trwania umowy o pracę, które uniemożliwia dalsze zatrudnienie,
- z uwagi na utratę uprawnień
- Bez winy pracownika:
-, jeśli niezdolność pracownika do pracy w skutek choroby trwa dłużej niż 3 miesiące
-, jeśli pracownik bez podania przyczyny nie pojawia się w pracy przez 1 miesiąc
-, jeśli warunki pracy mają szkodliwy wpływa na dziecko pracownika, a pracodawca nie może przenieść pracownika w inne miejsce
Wygaśnięcie stosunku pracy:
- z chwilą śmierci pracownika
- z chwilą śmierci pracodawcy
- z upływem 3 miesięcy z powodu tymczasowego aresztowania
Świadectwo pracy:
-, od kiedy, do kiedy pracowaliśmy
- opinia pracodawcy
-, jakie stanowisko
- tryb stosunku pracy lub okoliczności wygaśnięcia tego stanowiska
- informacje niezbędne do ustalenia uprawnień lub ubezpieczeń społecznych
Prawa stosunku pracy:
- prawo do zatrudniania na stanowisku odpowiadającym omówionej pracy, pracodawca ma obowiązek udostępnienia pracownikowi stanowiska pracy odpowiadającym jego kwalifikacją oraz odpowiadającym ze względu na rodzaj pracy, wykonywanie umówionej pracy jest nie tylko obowiązkiem, lecz również prawem pracownika, jeśli pracodawca uchyla się od tego obowiązku pracownik może wystąpić przeciw niemu z roszczeniem o zatrudnienie na stanowisku rodzajowo określonym - roszczenie o dopuszczenie do pracy
- prawo pracownika do wynagrodzenia odpowiedniego rodzajowi pracy
- prawo do korzystanie z wyników pracy pracownika, przedmiotem omówionego prawa są zarówno wytworzone przedmioty materialne jak i też wartości intelektualne stanowiące wyniki pracy osób wykonujących działalność intelektualną wymagającą wysiłku emocjonalnego i umysłowego (nauczyciele)
Obowiązki pracodawcy:
- art. 22KP zatrudnienia i wypłaty
- poszanowanie godności pracownika
- równego traktowania
- bezpieczeństwa i higieny
- zaspokajania warunków bytowych, socjalnych i kulturowych
- ułatwiania podnoszenia kwalifikacji zawodowych
- dbanie o pracownika
Obowiązki pracownika:
- wykonywanie pracy
- przestrzeganie porządku w pracy
- przestrzeganie przepisów BHP
- przestrzeganie przepisów PPOŻ
- przestrzeganie zasad współżycia społecznego
- nie można narażać pracodawcy na straty
- usunięcie szkody grożącej pracodawcy
- ochrony mienia zakładu pracy
- przestrzegania tajemnicy
- stosowanie się do poleceń pracodawcy
Miejsce pracy - siedziba pracodawcy (zakład) lub określona jednostka organizacyjna pracodawcy (odział, filia)
Czas pracy
- 128KP - czasem pracy jest czas, w którym pozostaje się do dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy.
- Pozostawienie w dyspozycji - obejmuje zarówno rzeczywiste wykonywanie pracy ja i oczekiwanie na pracę
- Do czasu pracy wlicza się też czas pracy niewykonywania czynności przez pracownika, oczekującego na stanowisku pracy na polecenie przełożonych (oczekiwanie na przydział pracy)
- Składniki czasu pracy - przerwy:
- czas dyżurów polegający na pozostawieniu pracownika w oznaczonych godzinach w stałej gotowości do pracy, czas dyżuru zalicz się do czasu pracy na równych zasadach
- wymiar czasu pracy to 8h na dobę, 40h w tygodniu, w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy, gdy prawo nie przewiduje innej normy czasu pracy
- przerwa obowiązkowa zagwarantowana to 15minut, jeżeli dobowy wymiar pracy wynosi minimum 6h na dobę
- pracodawca może wprowadzić nieodpłatną przerwę w wymiarze 60minut
- pracownikowi przysługuje w każdej dobie prawo, do co najmniej 11h a każdym tygodniu minimum 35h nieprzerwanego odpoczynku
- praca w godzinach nadliczbowych to praca wykonywana ponad normy czasu pracy, jest wykonywana na polecenie pracodawcy lub za dorozumianą zgodą
- zakazy pracy w godzinach nadliczbowych: młodociany, ciąża, L4
- zakazy względne w godzinach nadliczbowych: opieka nad dziećmi do lat 4
- liczba godzin nadliczbowych nie może przekroczyć 150h w roku
- wynagrodzenie: 100% w nocy, niedziele i święta, 50% w pozostałe dni
Urlopy:
- Urlop wypoczynkowy to, co roczna, nieprzerwana i płatna przerwa w wykonywaniu pracy
- prawo do urlopu pracownik dostaje po upływie 1 miesiąca pracy w wymiarze proporcjonalnym, a prawo do kolejnego po nowym roku
- wymiar urlopu: 20dni po roku pracy, 26 dni po 10latach pracy
- urlop obejmuje wszystkie dni kalendarzowe poza niedzieli, świąt i dni wolnych od pracy z tytułu wolnego chyba, że w takie dni wykonywana jest praca normalnie.
- Urlop bezpłatny, udzielany na pisemny wniosek pracownika, jest to przerwa w wykonywaniu pracy uzależniona od pracodawcy, który o tym decyduje
- okres urlopu nie wlicza się do czasu pracy
- długość urlopu określa pracodawca
- pracodawca może wynająć pracownika innemu pracodawcy,
- pracodawca nie może sam wysłać pracownika na taki urlop
Wynagrodzenie za pracę jest świadczeniem:
- ze stosunku
- obowiązkowym
- określonym
- wartość majątkowa na rzecz pracownika za pracę
Składki wynagrodzenia:
- podstawowa
- dodatki
- premia