Ubezpieczenie notatki, Szkoła, Notatki studia, Ubezpieczenia


Ryzyko

A.Willet - ryzyko jest czymś obiektywnym, skorelowanym

z subiektywną niepewnością

Rodzaje ryzyka:

Knight - jeśli znany jest stopień niepewności (prawdopodobieństwa), to przestaje ona być niepewnością i staje się ryzykiem

1) obiektywne

2) subiektywne = niepewność

1) mierzalne = ryzyko

2) niemierzalne = niepewność

Ryzyko jest szczególnym rodzajem niepewności dającym się zmierzyć przy użyciu metod matematyczno-statystycznych,

w szczególności rachunku prawdopodobieństwa

W teorii ubezpieczeń pojęcie ryzyka występuje co najmniej w 8 znaczeniach:

1) możliwość zdarzenia powodującego stratę

2) prawdopodobieństwo nastąpienia tego zdarzenia

3) przedmiot lub grupa przedmiotów, które narażone są na stratę (ryzykiem jest więc budynek, zwierzę, urządzenie, kredyt)

4) zdarzenie, które tą stratę wyrządza (pożar, huragan, powódź, gradobicie, nieszczęśliwy wypadek, bankructwo)

5) możliwość lub prawdopodobieństwo subiektywnego powiększenia straty wynikającej z jakiegoś niebezpieczeństwa (hazard)

6) możliwa wielkość straty, na którą narażone są osoby lub mienie

7) zróżnicowanie (fluktuacja) możliwości strat

8) niepewność dotycząca strat (niepewność lub wątpliwość co do możliwości przewidzenia przyszłości)

Rodzaje ryzyka

1)

- finansowe - jego konsekwencje można określić przy pomocy parametrów finansowych

2)

- statyczne - np uderzenie piorunu

- dynamiczne - pochodna zmian ekonomicznych, technologicznych, organizacyjnych, np zmiana gustu

3)

- czyste - istnieje z natury rzeczy, konsekwencją może być stratay

- spekulatywne - daje alternatywę zysk/strata, np gra na giełdzie

4) (kryterium ilościowe, jakościowe i możliwość zarządzania ryzykiem)

- fundamentalne - ma wpływ na dużą liczbę podmiotów, po za ich kontrolą., np. polityczne zawirowania

- partykularne - straty indywidualne

5) (ze względu na prawną systematykę ubezpieczeń)

- osobowe

- majątkowe

Ryzyko finansowe - jego konsekwencje można określić przy pomocy parametrów finansowych

Ryzyko nie finansowe - nie da się określić konsekwencji przy pomocy parametrów finansowych

Ryzyko dynamiczne - pochodna zmian ekonomicznych, technologicznych, organizacyjnych

Ryzyko statyczne - nie jest pochodną zmian ekonomicznych, technologicznych, organizacyjnych

Ryzyko czyste - występuje z natury rzeczy, jego konsekwencją może być tylko strata np. pożar

Ryzyko spekulatywne - jego konsekwencją jest albo strata, albo zysk (gry na giełdzie)

Ryzyko fundamentalne - ma wpływ na duża liczbę podmiotów, często na całe społeczeństwa, które pozostają poza kontrolą nawet częściową pojedynczych podmiotów, a źródłem ryzyka fundamentalnego mogą być przyczyny ekonomiczne, społeczne, polityczne, chociaż takie ryzyko może być również rezultatem działania przyrody np. inflacja

Ryzyko partykularne - powoduje straty w skali indywidualnej, które można częściowo kontrolować, a jego źródła tkwią najczęściej w aktywności pojedynczych podmiotów, chociaż takie ryzyko partykularne może również wynikać z przyczyn od jednostek niezależnych (np. kradzież, zatonięcie statku)

Ryzyko osobowe - powoduje uszczerbek w dobrach osobistych człowieka (zdrowie, życie, zdolność do pracy)

Ryzyko majątkowe - związane z wszelkim mieniem, które w zależności od stosowanego kryterium może być w różny sposób dzielone (rzeczy ruchome, nieruchome, wierzytelność, zobowiązania)

W ramach ryzyka majątkowego można wyodrębnić:

1) ryzyko rzeczowe - utrata, zniszczenie konkretnej rzeczy

2) ryzyko związane z wierzytelnościami (czyli z aktywami, prawami majątkowymi)

3) ryzyko związane z zobowiązaniami (pasywami)

Proces zarządzania ryzykiem

Etap 1 - identyfikacja ryzyka - określenie możliwych sytuacji, zdarzeń, działań mogących spowodować albo zwiększyć szkody

  1. należy prowadzić analizę głównych typów szkód

  2. należy prowadzić systematyczne badania bezpośrednich przyczyn określonych szkód

  3. należy prowadzić systematyczne badania wyodrębnionych przyczyn i przewidywać konsekwencję ich wystąpienia

Etap 2 - oszacowanie - należy szacować ryzyko oraz określić jego wpływ na działalność danego podmiotu, w tym celu należy badać częstotliwość występowania poszczególnych rodzajów szkód, ustalać ich rozmiary, a także określać wartość majątku zagrożonego

w związku z występowaniem szkód; do szacowania można wykorzystać dane liczbowe z poprzednich okresów, a następnie posłużyć się metodami matematyczno - statystycznymi, np. rozpatrując ryzyko jako nadzieje matematyczną wystąpienia danej straty.

Etap 3 - ustalenie sposobów kontroli ryzyka

2 sposoby

1) kontrola rzeczowa

a) unikanie działań ryzykownych

- unikanie ryzyka ma miejsce, kiedy występuje indywidualna, świadoma odmowa akceptacji nawet chwilowego ryzyka, negatywna metoda kontroli

b) prewencja poprzez zastosowanie:

- środków technicznych (np. czujniki ruchu, alarm)

- środków ekonomicznych (np. bodźce materialnego zainteresowania zachęcające do pracy w sposób bezpieczny)

- środków prawnych (przepisy, sankcje prawne, odpowiedzialność karna)

Prewencja - czyli zapobieganie; pozytywna metoda kontroli ma na celu zapobieganie szkodom, a także zmniejszenie ich częstotliwości

i rozmiarów.

2) kontrola finansowa

a) zatrzymanie ryzyka

- bieżące finansowanie strat z wpływów pieniężnych, sprzedaży elementów aktywów, pożyczek, itp.

Zatrzymanie ryzyka dzieli się na aktywne i bierne

Aktywne - podmiot w pełni zdając sobie sprawę z sytuacji zwykle decyduje się przejąć go na siebie całkowicie bądź częściowo.

Czynniki determinujące decyzję o aktywnym zatrzymaniu ryzyka przez organizacje:

-> rozmiary i częstotliwość występowania szkód

-> wielkość podmiotu

-> wartość jego majątku

-> sytuacje finansowe

-> pośrednie zdolności do pełnego pokrycia maksymalnego prawdopodobnego kosztu związanego z danym ryzykiem

-> preferencje właścicieli i osób zarządzających podmiotem

Bierne - może wynikać z braku wiedzy dotyczącej ryzyka i jego konsekwencji lub z obojętności wobec ryzyka

- samoubezpieczenie

Tzn. podmiot gromadzi fundusze, które w przyszłości mają pokryć szkodę (skutek) wystąpienia ryzyka np. kapitał zapasowy

b) transfer ryzyka (zmiana podmiotu ponoszącego ryzyko, przeniesienie odpowiedzialności) poprzez:

- przerzucenie działań ryzykownych (np. umowy podwykonawstwa )

- przerzucenie odpowiedzialności za finansowanie strat (np. ubezpieczenie)

Transfer ryzyka jest całkowity i częściowy

Całkowity - pokrywanie strat na inny podmiot można dokonać za pomocą działań o charakterze organizacyjnym (fuzje (łączenie) przedsiębiorstw), albo prawnym (transfer ryzyka poprzez umowę, albo też poprzez zamieszczanie odpowiednich klauzul w kontrakcie, klauzule cenowe, walutowe, zawarcie umowy ubezpieczenia)

Częściowy - pokrywanie strat za inny podmiot

Dyspersja ryzyka - ma miejsce gdy finansowe skutki jego realizacji rozłożone zostaną na wiele podmiotów, np. spółka (rozłożone na pracowników)

Istota ubezpieczenia

Bajka o krowie;) - morał: „wspólnota ryzyka”

Prawo wielkich liczb - im większa ilość prób… tym bardziej częstość występowania danego zdarzenia losowego zbliża się do jego prawdopodobieństwa

- ubezpieczyciel powinien unikać sytuacji kumulacji ryzyka

- nie wszystkie rodzaje ryzyka są ubezpieczalne

Warunki ubezpieczenia:

Ubezpieczenie - wg.prof. Łazowskiego

Urządzenie gospodarcze zapewniające pokrycie przyszłych potrzeb majątkowych wywołanych u poszczególnych jednostek przez odznaczające się pełną prawidłowością zdarzenia losowe w drodze rozłożenia ciężaru tego pokrycia na wiele podmiotów, którym te same zdarzenia zagrażają.

Wady wynikające z zastosowania ubezpieczenia jako metody kontroli ryzyka:

- nie wszystkie ryzyka są klasyfikowane jako nadające się do ubezpieczenia

- nie wszystkie ryzyka określane jako ubezpieczalne są przyjmowane do ubezpieczenia np. ze względu na ograniczoną „pojemność finansową” ZU

- ubezpieczyciel może też odmówić przyjęcia ryzyka do ubezpieczenia z innych powodów, np. niespełnienie wymogów bezpieczeństwa

- istotnym mankamentem ubezpieczenia jest ograniczona kompensacja strat

Korzyści wynikające z zastosowania ubezpieczenia jako metody kontroli ryzyka:

- zyskanie pewności działania / poczucia bezpieczeństwa

- uwolnienie środków finansowych, które byłyby gromadzone jako fundusz samoubezpieczeniowy i włączenie ich do procesów gospodarczych

- wyrównanie szkód bez obawy, że spowoduje to utratę płynności czy obniżenie osiągniętego wyniku

- zwiększenie wiarygodności wobec instytucji finansowych finansujących działalność podmiotu

- ograniczenie własnych środków zamrożonych w transakcjach rozliczeniowych (szczególnie w handlu zagranicznym)

- uzyskanie korzyści podatkowych

- równomierne rozłożenie płatności w czasie, co wynika ze względnej stabilności składek ubezpieczeniowych

- możliwość dokonywania selekcji ryzyka

- możliwość zamiany nieznanego (często znacznego) kosztu przyszłych szkód na znaczny koszt określony wysokością składki ubezpieczenia

Funkcje ubezpieczeń

  1. społeczna

zapewnienie ustabilizowanych warunków działania ubezpieczonych

  1. gospodarcza

zachowanie ciągłości działania gospodarczego i zapewnienie bytu ubezpieczonym przez minimalizację konsekwencji wystąpienia wypadków ubezpieczeniowych

- aspekt psychologiczny

- aspekt materialny

- działania finansowe

- środki techniczno - ubezpieczeniowej

- na płaszczyźnie technicznej

- na płaszczyźnie ekonomicznej

- redystrybucja w czasie

- redystrybucja w przestrzeni

Funkcja ochrony ubezpieczeniowej - przejęcie przez ubezpieczyciela ryzyka i tworzenie bezpieczeństwa.

Funkcja prewencyjna - zapobieganie, powstawanie i rozszerzanie się wypadków ubezpieczeniowych oraz tłumienie i zmniejszanie natężenia ich działania

działania finansowe - tworzą fundusz prewencyjny lub dokonują wydatków na cele prewencyjne

środki techniczno-ubezpieczeniowe

- przepisy ubezpieczeń dotyczące stanu bezpieczeństwa obiektów ubezpieczonych

- udział własny ubezpieczającego w szkodzie - część szkód pokrywana jest we własnym zakresie przez ubezpieczającego (np. zamiast 1000zł to 900zł, bo 10%)

- konstrukcja taryfy ubezpieczeniowej (bonusy - rabaty, malusy - zwyżki składek)

- roszczenie regresowe w stosunku do sprawy szkody

Efektywność prewencji (E)

E = V / K

V - wielkość oczekiwanych korzyści ekonomicznych (suma zdyskontowanych wartości korzyści przyszłych i plus suma doraźnych efektów prewencji)

K - koszty poniesione na realizacją zadań prewencyjnych

E<1 nieefektywne

E>1 efektywne

Problem z ustaleniem E:

  1. wydatki na cele prewencyjne ponosi się jednorazowo, bądź
    w krótkim czasie, natomiast efekty mogą się rozciągać w czasie - zmienna wartość pieniądza w czasie

  2. szkody bezpośrednie i też pośrednie mogą się zwiększać

  3. V=E zdyskontowanych wartości efektów przyszłych oraz doraźnych efektów prewencyjnych

4 kierunki działalności prewencyjnych

1) dąży się do całkowitego wyeliminowania określonych przyczyn występowania szkód losowych

2) zmierza się do zmniejszenia stopnia zagrożenia ubezpieczonych obiektów (częstotliwości i intensywności szkód - i ich zmniejszenie
w danej grupie obiektów)

3) wcześniejsze przygotowanie akcji tłumiącej

4) opracowanie odpowiednich przepisów, warunków bezpieczeństwa, popularyzacja metod i środków zapobiegawczych

Funkcja akumulacji kapitałowej

- płaszczyzna techniczna - repartycja (rozprzestrzenienie) finansowych skutków wypadków ubezpieczeniowych w ramach wspólnoty ryzyka, ZU muszą tworzyć rezerwy techniczno ubezpieczeniowe

- płaszczyzna ekonomiczna

Funkcja redystrybucyjna (ubezpieczenia są jednym z ogniw finansów)

Gromadzenie środków pieniężnych, a następnie ich podział w celu skompensowania szkód losowych

W czasie - ZU gromadzą rezerwy, gdy jest mniejsza szkodowość,

a wykorzystują gdy jest większa

W przestrzeni - występowanie zróżnicowanych szkodowości
o charakterze terytorialnym

Funkcja stymulacyjna - wykorzystywanie przepływów strumieni pieniężnych związanych z operacjami ubezpieczeniowymi do tworzenia bodźców oddziałujących na podmioty narażone na ryzyko

Funkcja kontrolna - na podstawie obserwacji strumieni pieniężnych związanych z operacjami ubezpieczeniowymi uzyskuje się informacje o przebiegu zjawisk gospodarczych

Funkcja wychowawcza - skłaniają do przezornego przewidywania przyszłości, do oszczędzania

Zasady ubezpieczeń gospodarczych

Zasady są wtórne wzgl. funkcji ubezpieczeń

Zasady ubezpieczeń = wymagania stawiane świadczonym usługom ubezpieczeniowym

- wtórne wzgl. funkcji ubezpieczeń

- charakter imperatywny lub postulatywny

- podstawowe zasady:

* realność

* pełność

* powszechność ochrony ubezpieczeniowej

- inne zasady:

* szybkości wypłat odszkodowań i świadczeń (związek z zasadą pełności)

* koncesjonowanie działalności ubezpieczeniowej

* ograniczenia poza ubezpieczeniowej działalności zakładów ubezpieczeń

* nadzorem państwa nad działalnością ubezpieczeniową

Zasady postulatywne

Zasady ochrony ubezpieczeniowej

  1. Realność

- gwarancje prawne

- gwarancje ekonomiczne

  1. Pełność

- aspekty techniczne

- aspekty ekonomiczno-prawne

  1. Powszechność

- podmiotowa

- przedmiotowa

Realność - pewność, gwarancja urzeczywistnienia prawa do otrzymania odszkodowania ubezpieczeniowego prawdziwą rękojmię tego prawa (zasada imperatywna - bezwzgl. obowiązująca)

Pełność - zapewnienie ubezpieczonym takiego poziomu finansowego wyrównania strat losowych, jakich w danych warunkach jest możliwy do osiągnięcia

Powszechność - stworzenie takiej organizacji i zasad funkcjonowania ubezpieczeń, aby zabezpieczały każdej zainteresowanej

w ubezpieczeniu jednostce możliwość korzystania z tego urządzenia w miarę potrzeb.

Gwarancje prawne - bezsporną część odszkodowania w terminie

30 dni od dnia zawiadomienia o szkodzie, a całość max 90dni

Prawne zabezpieczenia

- termin wypłaty odszkodowań

- wielkość naliczonego ubezpieczenia (sposób obliczenia odszkodowania)

- dochodzenia racji przed sądem (gdy odszkodowanie nie jest wypłacane) bądź do Rzecznika Ubezpieczonych

Organ nadzoru - Komisja Nadzoru Finansowego kontroluje ogólne warunki ubezpieczenia by ustrzec ubezpieczających przez takim ich sformułowaniem, które mogło by okazać się dla nich niekorzystne

Wszelkie niejasności w sformułowaniach zawartych w warunkach ubezpieczenia nie mogą być tłumaczone na niekorzyść ubezpieczającego.

2 zdjęcia (dośle….)

Zasada pełności - związana jest z finansowym stopniem pokrycia szkody przez odszkodowanie (charakter postulatywny)

Szkody - wszelki uszczerbek majątku poszkodowanego

- szkody bezpośrednie: straty (rzeczywiste uszczuplenie majątku oraz koszty konieczne w związku z wystąpieniem szkody)

- szkody pośrednie: utracone korzyści tj.:

* szkody przyszłe

* utrata osiągniętego dochodu

* utrata spodziewanego zysku

„ochrona ubezpieczeniowa powinna umożliwiać każdemu ubezpieczającemu - bez względu na jego status prawno-ekonomiczny - taki finansowy poziom pokrycia strat losowych, jaki wynika z jego indywidualnej potrzeby oraz na jaki pozwalają w danych warunkach istotne względy polityki gospodarczej i społecznej państwa”

Na finansowy poziom pokrycia strat losowych wpływają: poziom ubezpieczenia i wysokość odszkodowania. Poziom ubezpieczenia określa stosunek sumy ubezpieczenia do wartości przedmiotu ubezpieczenia. W zależności od relacji tych wielkości może wystąpić:

- niedoubezpieczenie, gdy suma ubezpieczenia jest niższa niż wartość przedmiotu ubezpieczenia

- ubezpieczenia w pełnej wartości, gdy suma ubezpieczenia jest równa wartości przedmiotu ubezpieczenia

- nadubezpieczenie, gdy suma ubezpieczenia jest wyższa niż wartość przedmiotu ubezpieczenia

Ubezpieczenie podwójne, wielokrotne - ten sam przedmiot, w tym samym czasie, od tych samych rodzajów ryzyka jest ubezpieczony

w wielu zakładach ubezpieczeń, a łączna suma ubezpieczeń przekracza wartość przedmiotu ubezp., szkoda pokrywana jest

w proporcjach odpowiednich do przejętego ryzyka przez wszystkie ZU, ubezpieczenie według wartości nowej lub odtworzeniowej.

Wyjątek - ubezpieczenie wg wartości nowej (odtworzonej) czyli
w przypadku wystąpienia szkody całkowitej wypłacane jest odszkodowanie, które powinno pozwolić na zakup nowego przedmiotu ubezpieczenia, na jego wytworzenie, wybudowanie przy czym powinien mieć parametry takie jak przedmiot, który uległ zniszczeniu, utracie…; nie będzie uwzględniało stopnia zużycia.

System odpowiedzialności proporcjonalnej

Q:Z=U:W (odszkodowanie/szkoda=suma ubezpieczenia/wartość przedmiotu ubezpieczenia)

Np. W= 100 000 U = 50 000 Z = 20 000

Q/20 000 = 50 000/100 000

Q = 10 000

System odpowiedzialności za pierwsze ryzyko polega na tym,
że każda szkoda jest wyrównywana w pełni, przy czym granicą odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń jest suma ubezpieczenia,
a zatem ryzyko będące przedmiotem ubezpieczenia zostaje podzielone na 2 części: przy czym pierwsza z nich jest ubezpieczona w całości,
a druga nie jest w ogóle ubezpieczona.

Np. W= 100 000 U = 50 000 Z = 20 000

Q = ?

Q = 20 000 - szkoda mieści się w sumie ubezpieczenia

Np. W= 100 000 U = 50 000 Z = 60 000

Q = ?

Q = 50 000 (max!)

Udział własny ubezpieczającego w szkodzie polega na tym, że określona w umowie kwotowo albo % część szkody obciąża środki własne ubezpieczonego. Ma to wpływ na wysokość składki ubezp.

Franszyza - integralna (warunkowa) i redukcyjna

Franszyza integralna oznacza granicę szkody poniżej której zakład ubezpieczeń nie jest zobowiązany do wypłaty odszkodowania. Jeżeli szkoda przekroczy granicę franszyzy odszkodowanie wypłacane jest w całości tak jakby franszyzy w ogóle nie było. Celem tej franszyzy jest zwolnienie zakładu ubezpieczeń z odpowiedzialności za szkody drobne, które nie uzasadniają nakładów związanych z postępowaniem likwidacyjnym.

Franszyza redukcyjna - odszkodowanie zawsze ulega zmniejszeniu o określony % lub kwotę.

Celem tej franszyzy jest uwolnienie ZU od odpowiedzialności za szkody drobne, których losowy charakter jest wątpliwy, gdyż wynikają, np. z ubytków naturalnych np. parowanie, wysychanie albo różnic wagowych, które mogą występować przy ładunkach masowych.

Zasada powszechności powinna być rozpatrywana w następujących aspektach:

- podmiotowym

- przedmiotowych

- rodzajów ryzyka objętych ochroną ubezpieczeniową.

Ma charakter postulatywny.

„Zasada ta zawiera wskazanie, aby organizacja i funkcjonowanie ubezpieczeń zabezpieczały każdej zainteresowanej w ubezpieczeniu jednostce możliwość korzystania z tego urządzenia w miarę potrzeb,
a więc w odniesieniu do interesujących ją przedmiotów i realnie zagrażających jej ryzyk”

Klasyfikacja ubezpieczeń - podział na sfery działania, działy, grupy, rodzaje

Struktura portfela ubezpieczeń - zbiór ubezpieczeń istniejących
w danym okresie.

Klasyfikacja:

- ubezpieczenia społeczne

- ubezpieczenia gospodarcze.

Ubezpieczenia społeczne stanowią element zabezpieczenia społecznego rozumianego jako całokształt środków działań instytucji o charakterze publicznym, przy pomocy których społeczeństwo stara się zabezpieczyć swych obywateli, przed groźbą niezaspokojenia podstawowych potrzeb społecznie uznanych za ważne. Ma zapewnić pewne minimum socjalne obywatelom, ochronę przed skutkami zdarzeń które mogą ich pozbawić niezbędnych środków, godziwej egzystencji. US jest obok zaopatrzenia oraz opieki społecznej instrumentem polityki społecznej/socjalnej państwa. US ma wiele cech wspólnych z UG., ubezpieczenia te bowiem realizują te same funkcje i te same cele, czyli to co najważniejsze. US i UG spełniają przede wszystkim funkcje ochrony ubezpieczeniowej, czyli umożliwiają skompensowanie skutków zdarzeń losowych negatywnych, ale również pozytywnych, jednakże pociągających za sobą potrzeby majątkowe (np. urodzenie dziecka). Kompensowanie skutków następuje z funduszu ubezpieczeniowego tworzonego ze składek..?

Kryteria

U.S.

U.G.

Geneza

Druga połowa XIX wieku stworzone przez ustawodawcę

Starożytność funkcjonowały na długo przed zastosowaniem uregulowań prawnych

Zakres przedmiotowy

Osobowe

Osobowe i majątkowe

Nawiązanie stosunku ubezpieczeniowego

Z mocy prawa wraz

z podjęciem pracy

Zawarcie umowy ubezpieczenia

Instytucja

Non profit

Publiczna osoba prawna

ZUS, KRUS

Komercyjna lub non profit, S.A., T.U.W.

Zaspokajanie roszczeń

Świadczenia w formie pieniężnej lub rzeczowej

Świadczenia i odszkodowania w formie pieniężnej

Źródła finansowania

Metoda repartacyjna

i kapitałowa

Metoda kapitałowa

Gwarancje wypłaty świadczenia

Państwo

Zakłady ubezpieczeń, UFG

Podział ubezpieczeń gospodarczych:

  1. ubezpieczenia na życie

  2. pozostałe ubezpieczenia osobowe i ubezpieczenia majątkowe

Ten podział respektuje zalecenia zawarte w dyrektywach UE dotyczących rozdzielności branż ubezpieczeniowych między działem 1 i 2 występuje wiele różnic, w związku z tym zasada rozdzielności branż ubezpieczeniowych ogranicza możliwości kumulowania działalności jednego ubezpieczyciela ubezpieczeń obu działów, ma to uniemożliwić wykorzystanie środków pochodzących z ubezpieczeń długoterminowych (głównie na życie) do pokrycia niedoborów

w ubezpieczeniach krótkoterminowych.

Dział pierwszy - Ubezpieczenia na życie:

  1. ubezpieczenia na życie

  2. ub. posagowe, zaopatrzenia dzieci

  3. ub. na życie, jeżeli są związane z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym

  4. ub. rentowe

  5. ub. wypadkowe i chorobowe, jeżeli są uzupełnieniem ub. wymienionych w grupach od 1-4.

Dział drugi - pozostałe ubezpieczenia osobowe i ubezpieczenia majątkowe (ręcznie)

1



Wyszukiwarka