Wykład Nr 1

1. Informacje ogólne

Nazwa przedmiotu: Poradnictwo rodzinne

Liczba godzin:

-15 godzin wykładów

-15 godzin ćwiczeń

2. Bibliografia

- Badura - Madej W. - Wybrane zagadnienia interwencji kryzysowej

- Bogdan de Barbaro - Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny

- Bradszaw J. - Zrozumieć rodzinę

- Kargulowa A. - O teorii i praktyce poradnictwa

- Lipowska - Teutsch A. - Rodzina a przemoc

- Marynowicz - Hetka E. - Dziecko w rodzinie problemowej. Pomoc w rozwoju.

- Praszkier R. - Zmieniać nie zmieniając (Ekologia problemów rodzinnych)

- Kawula S., Brągiel J., Janke A. -Pedagogika rodziny

Czasopismo:

- Wspólne tematy- miesięcznik

3. Warunki zaliczenia przedmiotu

Wykłady - zaliczenie pisemne

Ćwiczenia - zaliczenie ustne. Obecność obowiązkowa.

4. Cel przedmiotu (ogólnie):

W życiu każdej rodziny mogą pojawić się, mogą zaistnieć sytuacje, w których ulegają zaburzeniu podstawowe typy (rodzaje) aktywności człowieka i jego relacje z otoczeniem.

Dlatego też

Poradnictwo rodzinne ma w takich sytuacjach wspomagać rodzinę, ażeby życie tej rodziny powróciło do stanu sprzed zaburzenia, ażeby członkowie rodziny mogli prawidłowo funkcjonować nie tylko w swojej rodzinie, ale w społecznościach i całym społeczeństwie.

5. Temat Wykładu Nr.1 to:

Podstawowe pojęcia z zakresu poradnictwa rodzinnego.

1. Pojęcie i definicje poradnictwa

1. Czym jest poradnictwo rodzinne

2. Czym nie powinno być poradnictwo rodzinne

2. Cele poradnictwa rodzinnego

1. Cele główne

2. Cele szczegółowe

3. Kierunki psychologiczne, a cele poradnictwa (w/g Z. Skornego)

Ad. I.

Gdzie znaleźć oparcie, gdy autorytety mówią, że wiele rodzajów działalności człowieka nie ma sensu, nie ma znaczenia? Człowiek przecież potrzebuje nadawać sens, znaczenie temu, co wybiera i temu, co robi.

Podejmując działania poradnicze odpowiedzialny nauczyciel, wychowawca, pracownik socjalny, ktoś kto zawodowo trudni się poradnictwem przeżywa lęk i niepokój o autentyczną działalność - taką, która wesprze wychowanka, ucznia, podopiecznego w jego rozwoju a nie przyniesie szkody. Do kogo więc zwróciłby się (i zwraca się) w pierwszej kolejności człowiek w obliczu doświadczenia trudnej sytuacji życiowej? Kto może mu pomóc:- matka

- ojciec

- rodzeństwo

- inni - kto ?

A jeżeli te osoby zawiodą, to u kogo można szukać pomocy, od kogo oczekiwać dobrej rady i wsparcia. Nie ulega wątpliwości, że tylko profesjonalnie przygotowany „pomagacz” „wspomagacz”, doradca może być i jest tą właśnie osobą.

Organizacja poradnictwa rodzinnego wymaga przede wszystkim poznania podstawowych pojęć z tego zakresu.

Pojęcie i definicje poradnictwa rodzinnego.

„Poradnictwo” - (ang. Counseling, franc. Conseil, niem. Beratung)

nie jest pojęciem jednoznacznym. W/g słownika języka polskiego:

„Porada - jest pojmowana jako udzielanie komuś wskazówki… po prosu rada”

Ad. 1. Czym jest poradnictwo rodzinne?

1. w/g Olgi Czerniawskiej: „Poradnictwo rodzinne to przede wszystkim:

1. diagnoza problemu rodziny (dzieci, osób dorosłych: rodziców i innych członków rodziny np. dziadków, ciotek, wujków itp.),

2. organizowanie dalszego postępowania poprzez prowadzenie działań wspierających i terapeutycznych.”

2. w/g Kazimiery Wódz: „Poradnictwo rodzinne polega na udzielaniu pomocy psychologicznej, pedagogicznej i socjologicznej rodzinom i osobom w sytuacji kryzysowej” (dodajmy jeszcze: - prawnej, -medycznej, - innej).

3. w/g Anny Kargulowej: „Poradnictwo rodzinne ma charakter dialogu. Jest ona działalnością społeczną polegającą na

współpracy dwóch partnerów. Współdziałanie wymaga empatii ze strony osoby pomagającej (tj. wczuwania się w położenie drugiego człowieka).

Poradnictwo to polega na:

1. wymianie informacji (ważna jest gotowość pacjenta do udzielania informacji)

2. weryfikowaniu zasad działania (wspólnie podczas kolejnych spotkań)

3. oceny etapów współpracy (celów, skutków, osiągnięć itp.).

PORADNICTOW RODZINNE TO DZIAŁANIA:

1. interwencyjne

2. korygujące

3. wspomagające

4. kompensacyjne

Ad. 2. Czym nie jest (nie powinno być) poradnictwo rodzinne:

1. Rozwiązywaniem problemów za rodzinę (osobę)!

2. Panaceum na problemy rodziny (osoby). Czyli - nie ma cudów!

3. Kontaktem towarzyskim!

4. Dawaniem kompletnych, gotowych rozwiązań!

Ad. II. Cele poradnictwa rodzinnego

- Zbigniew Skorny (1982) zakłada, że celem poradnictwa rodzinnego jest:

1) Przeciwdziałanie występującym dewiacjom

2) Zapobieganie powstawaniu patologii i dewiacji

- Alicja Kargulowa (1986) jest zdania, że:

1) Poradnictwo stara się utrzymywać w stanie równowagi systemy społeczne (w tym rodzinne) i ich pojedyncze elementy

2). Antycypuje zmiany zachodzące w środowisku i w samych organizacjach

3). Uprzedza i przeciwdziała zgubnym dla systemów (np. rodziny) skutkom zmian

Ad. 1. Cele główne poradnictwa rodzinnego to:

1. Wspieranie osób i rodzin w rozwiązywaniu problemów w sytuacjach kryzysowych i konfliktowych

2. Uświadomienie problemu i możliwości jego rozwiązania

3. Przywrócenie osoby - rodziny - (grupy) - do normalnego funkcjonowania w rodzinie i społeczeństwie

Ad.2. Cele szczegółowe:

1. Uczenie słuchania, komunikowania się, umiejętności rozpoznawania przeżywanych uczuć i dzielenia się uczuciami.

2. Wyrabianie umiejętności postrzegania potrzeb, uczuć i zachowań jako spójnego procesu i w takim kontekście interpretowania zachowań poszczególnych członków rodziny.

3. Pobudzenie własnej aktywności członków rodziny w rozwiązywaniu problemów.

Ad. 3. Z. Skorny (1982) dokonał zestawienia kierunków psychologicznych dostarczających podstaw naukowych poradnictwu i uzasadniających cele poradnictwa. Zestawienie to przedstawia poniższa tabela.

Kierunki psychologiczne a cele poradnictwa

(oprac. wg Z. Skorny, 1982)

Kierunek psychologiczny	Cele poradnictwa
PSYCHOLOGIA INTROSPEKCYJNA	Modyfikacja lub zapobieganie powstawaniu takich stanów emocjonalnych, jak apatia, depresja, niepokój, wpływających niekorzystnie na funkcjonowanie człowieka
BEHAWIORYZM	Pomoc w wytwarzaniu pożądanych reakcji i nawyków bądź zmiana tych, które zostały nieprawidłowo ukształtowane
PSYCHOANALIZA	Poznanie treści podświadomości jej modyfikacja
TEORIA POTRZEB	Poznanie struktury potrzeb, określenie stopnia ich zaspokojenia, sformułowanie wskazań dotyczących sposobów usunięcia przyczyn frustraci i nauczenie prawidłowych reakcji
PSYCHOLOGIA POZNAWCZA	Wytworzenie prawidłowego obrazu świata i własnej osoby przez przekaz właściwych informacji oraz korygowanie nieprawidłowo ukształtowanych struktur poznawczych
PSYCHOLOGIA HUMANISTYCZNA	Tworzenie warunków swobodnego rozwoju, możliwości dokonywania własnych wyborów

---