Informacje wstępne
Nazwa przedmiotu: Systemy pedagogiczne
Liczba godzin: 30 godzin wykładów
Realizacja: Każdy wtorek od godz. 9.40 do godz. 11.10
Egzamin: pisemny
Program
Rozważania terminologiczne czyli podstawowe pojęcia z zakresu problematyki przedmiotu systemy pedagogiczne. Nauka jedną z form ludzkiego doświadczenia. Ogólna struktura systemu pojęć pedagogicznych. Edukacja. Instytucje edukacyjne. Struktura i style myślenia pedagogicznego. Aporie pedagogiczne: przymus i swoboda w wychowaniu, wychowanie jako urabianie i wspomaganie rozwoju, wychowanie adaptacyjne i emancypacyjne, wychowanie a manipulacja. Główne (doktryny) systemy pedagogiczne. Przynależność doktryn do różnych nurtów pedagogiki. Związek doktryn z ideologiami i formacjami światopoglądowymi. Znaczenie doktryn dla współczesnej refleksji o wychowaniu.
Cele kształcenia: wiedza, umiejętności i kompetencje:
- wiedza obejmująca współczesne systemy pedagogiczne
- rozumienie podstawowych kategorii używanych w badaniach nad edukacją i wychowaniem
- umiejętność analizy odmiennych koncepcji wychowania oraz rekonstruowania ich założeń i ideologii
- umiejętność krytycznej refleksji na temat procesów edukacji i wychowania
- rozumienie, co to jest kultura pedagogiczna ucznia, studenta i nauczyciela jak również wychowanka i wychowawcy
Wykład Nr 1
Temat: Podstawowe pojęcia z zakresu systemów pedagogicznych
NAUKA
„System uzasadnionych pojęć, twierdzeń i hipotez będących wytworem odkrywczej działalności badawczej człowieka stanowiących najwyżej rozwiniętą postać świadomości społecznej”
(W. Okoń,1996, Nowy słownik pedagogiczny)
II. Kryteria (4) odróżniające naukę od innych form zorganizowanej działalności społecznej:
Własny przedmiot badań
Własny system pojęciowy
Własne metody badań
Własne teorie opisujące i wyjaśniające przedmiot badań
II.A. Pedagogika praktyczna jest teorią przygotowującą do właściwych działań wychowawczych w danej sytuacji społeczno- kulturowej.
Powinna się opierać na wiedzy naukowej. Ma do wykonania 4 zadania, które przekraczają możliwości innych nauk. Powinna:
Proponować wychowa-wcom wartościującą interpretację sytuacji społeczno-kulturowej.
Wytyczać i uzasadniać konkretne cele wychowania.
Dostarczać praktycznych ocen, reguł lub propozycji dotyczących działań wychowawczych oraz różnych form instytucji wychowawczych.
Promować cnoty zawodowe wychowawców oraz specyficzną dla nich orientację co do wartości społecznych, udzielać im intelektualnego i emocjonalnego wsparcia. (W. Brezinka, 2005, Wychowanie i pedagogika w dobie przemian kulturowych)
II.B. Te powyżej wymienione zadanie powinny być wykonywane w oparciu i z ścisłym związku z wiedzą i praktyką systemów pedagogicznych.
SYSTEM
„Układ powiązanych ze sobą elementów, mających określoną budowę i stanowiący uporządkowa-ną całość”
„Uporządkowany zbiór twierdzeń, poglądów tworzących jakąś teorię, dotyczących jakiegoś zagadnienia (system religijny, etyczny, filozoficzny)” (Słownik języka polskiego, 2003)
„Przez pojęcie systemu rozumie się w tekstach pedagogicznych całokształt celów, treści, metod i środków oddziaływań wychowawczych, które tworzą spójną, wewnętrznie hierarchiczną strukturę i ukierunkowane są na realizowanie zamierzeń, uznawanych za pożądane w danych społecznych okoliczno-ściach” (Odmiany myślenia o edukacji pod red. J.Rutkowiak, 1995)
System ( z jęz. gr.) oznacza uporządkowaną, podzieloną całość, przy czym całość odnosi się do różnych obszarów. Jeśli odnosi się do społeczeństwa, to chodzi o państwo, jego formę i społeczeństwo. Jeśli odnosi się do myślenia, to chodzi o logikę i logiczny podział. Pojęcie „systemowy” odtwarza „wzory działania, wzory systemów, reguły i tworzenie struktur”. Pojęcie „ systemowo- teoretyczny” oznacza naukowe rozpatrywanie systemów za pomocą modeli.
- „Systemy pedagogiczne” mają być polem do dyskusji na temat konieczności dalszego rozwoju i systematy-zowania koncepcji wychowania, skonfronto-wanej z pojęciem systematyczności.
- Wychowanie bowiem, to system składający Sue z różnych obszarów, w których cele, metody, środki, koncepcje człowieka, instytucje i organizacje, subiektywne cechy i obiektywne warunki w stosunku do siebie tak samo spełniają funkcje, jak przesłanki, etyczne, kulturalne, i społeczne.
-„Systemy pedagogiczne”- mają odpowiednio opisać różnorodność rzeczywistości i teorii, pokazać co istnieje i scharakteryzować.
- W systemie wszystko ze sobą koreluj, wszystko jest współzależne lub współdziała ze sobą w sposób pośredni czy też bezpośredni i dlatego znajduje się nieprzerwanym permane-ntnym procesie wzajemnego wywierania na siebie wpływu. („Panta rej” - wszystko płynie)
(Pedagogika- Podstawy nauk o wychowaniu,
Tom 1, red. B. Śliwierski, 2006, rozdział piąty - autor Chrisitan Callo „Modele wychowania”)