Do głównych twórców polskiej pedagogiki społecznej należy: Helena Radlińska (1879 – 1954). Weszła ona w krąg zagadnień pedagogiki społecznej od strony dynamicznych grup walki niepodległościowej i klasowej, pobudzających koło młodzieży i dorosłych z warstw upośledzonych i zaniedbanych kulturalnie do pracy samokształceniowej w duchu rewolucji narodowej i społecznej. Pod jej przewodnictwem wydano pierwszy polski podręcznik społecznej pracy kulturalno – oświatowej z tendencją do teoretyzowania (Praca oświatowa, 1913).
Inne jej dzieła to: „Stosunek wychowawcy do środowiska społecznego” (1935 rok), „Społeczne przyczyny powodzeń i niepowodzeń szkolnych” (1937 rok). W dziełach swych Radlińska odsłania klasowe i społeczne uwarunkowanie zjawisk wychowawczych i dydaktycznych oraz prowokowała pomoc w wyrównywaniu krzywd i upośledzeń, żądała roztoczenia opieki wychowawczej i oświatowej nad zaniedbanymi i społecznie upośledzonymi.
Pedagogika społeczna Heleny Radlińskiej należy do najbardziej interesujących koncepcji wychowawczych dwudziestolecia międzywojennego, stanowi współcześnie przedmiot żywego zainteresowania środowisk pedagogicznych.

Kamiński podkreśla, iż pedagogika społeczna jest: „dyscypliną praktyczną usiłującą badać rzeczywistość instytucji i procesów wychowawczych po to, aby rozważać możliwości ich celowego przekształcenia t tworzenia nowej rzeczywistości ulepszającej wychowanie, starając się przy tym zachować należytą ostrożność i nie głosić jak być powinno, lecz jak być może ”. 
Dla pedagoga głównym przedmiotem zainteresowań jest rodzaj i jakość bodźców rozwojowych, które oddziałują na wychowanka w jego otoczeniu społecznym, zaś pedagogiczna analiza środowiska zawiera dążenie do jego przeobrażenia, wytwarzania i aktualizowania w nim sprzyjających bodźców rozwojowych (planowane działania wychowawcze).

W pedagogice społecznej można mówić o wielości orientacji teoretycznych. Śród kontynuatorów Heleny Radlińskiej dominuje orientacja instytucjonalna, socjalna, ekonomiczna oraz historyczna . Interesujących przykładów uporządkowania różnych kierunków pedagogiki społecznej dostarcza współczesna literatura niemiecka. W kierunku teoretycznym, w którym zamiennie używa się pojęcia pedagogiki społecznej z pracą socjalną autorzy wyodrębniają pracę socjalną jako dyscyplinę technologiczną (orientacja etnograficzna).