Realizacja celu. Uwarunkowania decyzji przedsiębiorstwa

Oddziaływanie na ludzi odbywa się poprzez podejmowanie decyzji Zarządzanie polega więc na podejmowaniu decyzji ukierunkowanych na realizację celu. Decyzje te są podejmowane ciągle (stale).

Zarządzanie finansami to proces polegający na ciągłym podejmowaniu decyzji finansowych, ukierunkowanych na realizację celu.

Każda decyzja przedsiębiorstwa jest w większym lub mniejszych stopniu decyzją finansową.

Decyzja finansowa to decyzja, która powoduje w sposób bezpośredni skutki finansowe.

Decyzje finansowe klasyfikuje się względem czasu:

1. krótkookresowe

2. długookresowe: charakteryzują się wysokim stopniem ryzyka; skutki finansowe są rozłożone w długim okresie czasu lub dające skutki w długim odstępie czasu; powinny być przypisane dla osób zajmujących najwyższe miejsca w hierarchii organizacji.

GRUPY DECYZJI

Decyzje długookresowe:

1. dotyczą źródeł pozyskiwania kapitału przez przedsiębiorstwa, czego konsekwencje odczuwa się w długim okresie czasu. Ten obszar decyzji nazywa się finansowaniem lub zarządzaniem źródłami kapitału.

2. wykorzystanie kapitału, czyli inwestowanie; skutkuje długim okresem czasu; decyzje są podejmowane przez najwyższe czynniki.

Decyzje krótkookresowe:

3. zarządzanie kapitałem, zawiera w sobie wiązkę decyzji krótkoterminowych podejmowanych przez niższe szczeble hierarchii.

Finansowanie odbywa się w ramach działalności finansowej przedsiębiorstwa, zarządzanie kapitałem w ramach działalności operacyjnej, a inwestowanie w ramach działalności inwestycyjnej.

Rys. 6: Rozkład funkcji zarządzania

szczeble zarządzania	funkcje zarządzania				charakterystyka zarządzania
najwyższe					szeroka i twórcza
średnie wyższe					dostatecznie szeroka i częściowo twórcza
średnie niższe					ograniczona i częściowo zrutynizowania
niższe					szczegółowa i zrutynizowana
	1	2	3	4

Funkcje zarządzania:

1. planowanie

2. organizowanie

3. motywowanie

4. kontrolowanie

CEL FINANSOWY

Cel przedsiębiorstwa powinien mieć charakter finansowy.

Celem przedsiębiorstwa jeszcze niedawno była maksymalizacja zysku. Obecnie nacisk kładzie się na maksymalizację wartości dla właścicieli lub maksymalizacja wartości rynkowej przedsiębiorstwa.

Cele te wykrystalizowały się wraz z początkiem postrzegania przedsiębiorstwa jako produktu i rozpoczęcia ich sprzedaży.

Wartość przedsiębiorstwa to ilość akcji *cena akcji danego przedsiębiorstwa. Wzrost akcji przedsiębiorstwa może być spowodowany (wynikać) z:

• dobrej płynności

• wysokiej dynamiki sprzedaży

• stałych dostawców itp.

Jeżeli przedsiębiorstwo wykazuje dobrą kondycję tzn. odnosi zysk i ma dobra politykę finansową, to jego akcje rosną.

Właściciele przedsiębiorstw oczekują odpowiedniego zwrotu zainwestowanego przez nich kapitału. Jeżeli wartość rynkowa przedsiębiorstwa rośnie, to zyski właścicieli także rosną. Nie ma sprzeczności pomiędzy celami takimi jak maksymalizacja wartości przedsiębiorstwa
i maksymalizacja zysku dla właścicieli. Cele te mają co najmniej różne granice czasowe.

Realizacja celu jest uwarunkowana otoczeniem. Szczególnie dotyka to celów krótko-okresowych. Celem jest maksymalizacja zysku.

Rys. 7: Uwarunkowanie decyzji przedsiębiorstwa

Decyzje finansowe to decyzje wywołujące skutki finansowe. Są uwarunkowane otoczeniem finansowym.

Wszystkie impulsy o charakterze makroekonomicznym docierają do przedsiębiorstwa przez rynek. Wyjątkiem są np. instrumenty polityki fiskalnej i instrumentalnej.

1. KONIUNKTURA GOSPODARCZA

Jako uwarunkowanie decyzji finansowych przedsiębiorstwa, koniunktura może być dobra lub zła.

Dobra koniunktura oznacza dla przedsiębiorstwa możliwość zwiększenia produkcji, gdyż wyprodukowane wyroby mają szansę się sprzedać. Dobra koniunktura ma związek ze wzrostem cen. Jeśli przedsiębiorstwo ma przychód (z tytułu wzrostu cen) ze sprzedaży, to posiada zyski. Powoduje to konieczność podjęcia decyzji związanych z zaopatrzeniem i rozwojem koniunktury.

W przypadku dobrej koniunktury przedsiębiorstwo stara się uzyskać dodatkowe środki poprzez kredyty.

Zła koniunktura to zjawisko nieprzewidywalne. Nigdy nie wiadomo kiedy skończy się dobra, a zacznie zła koniunktura. Początek złej koniunktury jest przez przedsiębiorstwa odczuwany poprzez gwałtowny spadek popytu, wzrost zapasów wyrobów finalnych, zamrożenie gotówki
w wyrobach gotowych i w konsekwencji powoduje brak finansów na prowadzenie działalności,
a co za tym idzie, spore kłopoty.

Zła koniunktura charakteryzuje się słabą dynamiką cen.

PRZYCHODY- KOSZTY → STRATA

Gotówka jest uzyskiwana głównie ze źródeł oszczędności (zmniejszenie kosztów pracy poprzez np. zwolnienia). Przedsiębiorstwo podejmuje decyzję o wstrzymaniu inwestycji
(np. wstrzymanie budowy).

2. INFLACJA

Inflacja wiąże się ze wzrostem cen (wzrost inflacyjny→jak rośnie to już rośnie). Stopień oddziaływania inflacji zależy od jej wielkości, oraz od cyklu produkcji danego przedsiębiorstwa → jeżeli cykl jest długi, to inflacja zniekształca ceny, bo materiały zostały zakupione po niższej cenie niż ta w chwili wyprodukowania wyrobu finalnego. Różnica pomiędzy przychodami a zyskiem jest bardzo widoczna. W takiej sytuacji ma sens porównywanie zysku nominalnego i realnego.

Każde przedsiębiorstwo finansuje się środkami obcymi, czyli środkami pochodzącymi zazwyczaj z kredytów.

W przypadku braku inflacji kredyty mają stałe stopy %. Jeżeli w przypadku inflacji bank utrzymałby stała stopę procentową, to zacząłby ponosić straty, gdyż każdy wierzyciel w tej sytuacji znajduje się na gorszej pozycji niż dłużnik. Występuje niesymetryczność korzyści. Banki przechodzą na zmienną stopę %. Zmienna stopa % to dodatkowe ryzyko dla przedsiębiorstwa, gdyż nie jest ono w stanie określić sumy, którą będzie musiało zwrócić. Koszt uzyskania dodatkowego dochodu jest praktycznie nie do określenia.

Rachunek efektywności inwestycji jest niemożliwy do oszacowania. Konsekwencją tego jest wzrost ryzyka inwestycyjnego i wykazanie niskiej skłonności inwestycyjnej w przedsiębiorstwie. W czasie wysokiej inflacji jest niska skłonność inwestycyjna i wzrost bezrobocia.

Bank Centralny walczy z inflacją poprzez wycofanie nadmiaru pieniądza → podwyższenie cen kredytów → zniechęca to do inflacyjnego wzrostu cen → wpływa na stabilizację cen produktów.

Zmniejszenie inflacji poprzez wycofanie pieniądza (kredytowego) → podniesienie ceny, aby zniechęcić ludzi do pożyczania pieniędzy.

DEFLACJA to zjawisko, którego przejawem są spadające ceny. Jest szkodliwa dla gospodarki, a więc i dla przedsiębiorstw. Skłonność do konsumpcji wcale nie jest wyższa. Wzrost bezrobocia. Jeśli przedsiębiorstwa nie sprzedają swoich produktów, to nie mają motywacji do zwiększania produkcji.

→ ceny spadają

→ niskie stopy procentowe

Wzrost podaży pieniądza, aby poprawić sytuację nie przynosi odpowiednich rezultatów- to nie jest efektywne narzędzie walki z deflacją. Ludzie nie biorą kredytów, bo uważają, że ceny produktów dalej będą spadać. Obniżka stóp procentowych jest nieskuteczna. Tak było w Japonii przez 10 lat.

3. POLITYKA MONETARNA

4. POLITYKA FISKALNA

Polityka fiskalna jest uwarunkowaniem decyzji finansowej.

Jej konsekwencje pomniejszają zysk obciążając go podatkiem dochodowym. Obciążając dochody gospodarstw domowych, konsekwencje polityki fiskalnej pomniejszają zdolność konsumpcyjną, co pośrednio przekłada się na decyzję finansową przedsiębiorstw.

Polityka fiskalna zniekształca ceny na rynku poprzez podatek VAT (różne stawki na różne dobra), generowanie podnosi ceny, co wpływa na popyt, a także podnosi koszty poprzez podatek od nieruchomości, obciążenia zusowskie, itp.

5. INTERWENCJONIZM PAŃSTWOWY

INTERWENCJONIZM to działanie polegające na zdefiniowaniu oddziaływania państwa na rynku na koniunkturę .Później instrument ten się rozrósł i ostatecznie rozumiany jest jako wszelki wpływ państwa na gospodarkę.

Interwencjonizm, gdy przyjmuje charakter prawa (normy prawne),wytycza obszar działalności przedsiębiorstw na rynku. Może być skierowany na niedopuszczenie do pewnych działalności. Instrumentami państwa są np. zezwolenia na prowadzenie działalności gospodarczej. Ustawa o rachunkowości i Ustawa o działalności gospodarczej to pewnego rodzaju wymuszenie.

WADA: możliwość łamania zasad mechanizmu rynkowego

ZARZĄDZANIE FINANSAMI to proces polegający na ciągłym podejmowaniu decyzji ukierunkowanych na realizację celu.

SPRZECZNOŚĆ CELÓW

Sprzeczność celów występuje zazwyczaj wewnątrz przedsiębiorstwa i rozsadza je od środka. Ta sprzeczność tkwi w zasobach wykorzystywanych przez przedsiębiorstwo (kapitał, praca, informacja). Te zasoby mogą być źródłem sprzeczności celu.

PRZYKŁADY:

1. działalność jednoosobowa

szef jest jednocześnie właścicielem i pracownikiem. Formułuje cel w taki sposób, że nie ma konfliktów.

2. przedsiębiorstwo rodzinne

posiada zasoby, a w działalności tego przedsiębiorstwa nie występują konflikty, chyba że rodzina się rozpadnie. Generalnie jest zgodność celów

3. spółka → kapitał własny ma charakter udziałowy

właściciele formułują cele zgodnie z celami przedsiębiorstwa. W małej spółce właściciele przyjmują także funkcję menedżera. Nie występują tutaj sprzeczności. W momencie gdy zatrudni się pracowników, to pojawia się źródło konfliktów, gdyż mają oni cele odmienne od celów kadry rządzącej, co wywołuje konflikt i powoduje starcia na linii pracownik- szef.

W spółce tej nie ma świadomości o konieczności likwidacji ogniw konfliktów. To powoduje sporą rotację pracowników między poszczególnymi przedsiębiorstwami.

4. spółka z o.o.→ dojrzała spółka handlowa

O następującej strukturze: właściciel, pracownicy, wyższa kadra menedżerska (głównie właściciele). Kierownicy działów formułują cele takie same jak inni pracownicy najemni, nie będą oni jednak ich formułować, jeśli mają oni otwartą drogę awansu.

Instrumenty niwelujące sprzeczność celów:

→ neutralizacja, motywacja

• 13-ta pensja; udział w zysku, aby pracownicy najemni indentyfikowali się z cele maksymalizacji zysku, bo będą mieli swój udział w zyskach

• związanie pracownika tak, aby korzyści przenosiły się na jego rodzinę, np. dodatkowe ubezpieczenia pracowników, obozy i kolonie dla dzieci, dodatkowa pensja na urlop

• finansowanie szkoleń

W czasie kryzysu wszystkie instrumenty motywacyjne zostają odebrane.

5. spółka akcyjna

Struktura właścicielska jest niejednorodna, wyższy i niższy szczebel zarządzania, pracownicy. Inwestorzy strategiczni formułują cele zgodnie z celami ogólnymi przedsiębiorstwa. Zwykli pracownicy nie są związani z żadnym przedsiębiorstwem. Dywidenda ma za zadanie utrzymać tych właścicieli w sytuacji kłopotów przedsiębiorstwa. Zespół menedżerski niższej kadry zarabia tak dużo, że już więcej się nie da. Ich celem jest sukces przedsiębiorstwa. Pracownicy chcą maksymalizacji zysku.

Wyraźna sprzeczność celów. Zróżnicowana grupa właścicieli, pracowników, menedżerów.

Metody prywatyzacji:

• sprzedaż przedsiębiorstwa pracownikom → prywatyzacja bezpośrednia- najszybsza forma prywatyzacji

Spółka pracownicza

→ właściciele- pracownicy

→ cel- maksymalizacja wynagrodzeń; brak świadomości wymuszania takiego celu, że źle wpływa to na stan przedsiębiorstwa

• przejęcie leasingowe- właścicielami byli pracownicy, ale przedsiębiorstwo co miesiąc musiało płacić Państwu (płatność pomniejszająca zysk). Gdy przedsiębiorstwa przynosiły straty nie były w stanie płacić państwu → przedsiębiorstwo zostało sprzedane.

6. przedsiębiorstwo państwowe

Cel → max zysku- narzucony przez Państwo. Jednak przedsiębiorstwo realizowało cel- max wynagrodzeń. Wynagrodzenia w przedsiębiorstwie państwowym są średnio 20% wyższe od wynagrodzeń w przedsiębiorstwach prywatnych.

Jeżeli przedsiębiorstwo ma realizować krótkie i długie cele przedsiębiorstwa i skutecznie walczyć ze sprzecznością celów musi być jasno określony właściciel.

decyzje finansowe przedsiębiorstwa

inflacja

interwencjonizm państwowy

koniunktura gospodarcza

polityka fiskalna

polityka monetarna

---