Elżbieta Liberadzka

Przedmiot: inne

Przyczyny niepowodzeń szkolnych i trudności wychowawczych

Artykuł opublikowany w specjalistycznym serwisie edukacyjnym http://awans.szkola.net/

Przyczyny niepowodzeń szkolnych i trudności wychowawczych.

Elżbieta Liberadzka

SOCHACZEW

Dzieciom i młodzieży we współczesnej szkole zarzuca się wiele niepokojących zachowań. Mówi się, że coraz częściej sięga po środki psychoaktywne, że staje się coraz bardziej agresywna a w młodszym wieku nadpobudliwa. Ucieka w nieformalne grupy, daje się „usidlać” sektom. Dociekając przyczyn takich zachowań należałoby spojrzeć na młode pokolenie przez pryzmat gwałtownych przemian społecznych, medialny szum informacyjny, nadmierne zaangażowanie rodziców w pracę, którą za wszelką cenę chcą utrzymać lub bezrobocie z jego negatywnymi konsekwencjami.

Aby w jakiś sposób usystematyzować i uporządkować rozważania, musimy na każdy przypadek dziecka trudnego, spojrzeć w kontekście: rodziny, szkoły i kondycji psychofizycznej.

Każde dziecko ma prawo do wychowania w rodzinie naturalnej. W poczuciu bezpieczeństwa i miłości przyswaja sobie wtedy wzorce zachowań ze względu na płeć, dojrzewa do pełnienia roli rodzicielskiej (ojca lub matki). Najbardziej pożądana byłaby obecność rodzica do czwartego roku życia. Dziecko trzyletnie - a czasami młodsze - nie jest gotowe do podjęcia samodzielnego życia w instytucji, jaką jest przedszkole. Zbyt wcześnie zostaje wyrwane ze środowiska rodzinnego i (czy tego chce czy nie) uczy się walki za pomocą kłamstw lub za pomocą fantazji. To w instytucjach dziecko uczy się agresji, choćby w reakcjach naśladowczych. Wczesne podjęcie edukacji przedszkolnej powoduje, że bunt w okresie dojrzewania bardzo się nasila.

Praca zawodowa rodziców przedłuża pobyt dziecka w szkole, skraca wzajemny kontakt. Dziecko nie uczy się od najbliższych okazywania swoich uczuć i emocji, nie umie o nich rozmawiać, ani rozpoznawać ich u innych. Różnymi sposobami próbuje zaspokoić potrzebę uznania, zwrócić uwagę otoczenia. Potrzeba akceptacji jest równie silna, jak potrzeba bezpieczeństwa i miłości. To rodzice swoimi rekcjami uświadamiają dziecku, że akceptują go takie jakie jest i prowadzą, stosując własny styl wychowania. Wychowania, w którym funkcjonują nagrody i kary, autorytet i szacunek do Człowieka. Dziecko dorasta do okresu życia, gdy poszukiwanie własnej tożsamości staje się problemem kluczowym dla rozwoju osobowości, wchodzi w bardzo trudny wiek dorastania.

„ Aby go pokonać, młody człowiek musi scalić dotychczasową wiedzę o sobie zawartą w pełnionych przez siebie rolach (syna czy córki, ucznia, przyjaciela) oraz uzyskać integrację swej przeszłości z teraźniejszością i koncepcją przyszłości. W sytuacji gdy o przeszłości lepiej zapomnieć, a przyszłość jest wielką niewiadomą, gdy otoczenie nie dostarcza wyraźnych wzorców identyfikacyjnych, brak jest stabilności w rodzinie, a w dodatku także w społeczeństwie, gdy ponadto eksplozja informatyczna wzmaga poczucie zmienności, niepewności i nieprzydatności - struktura tożsamości nie może się scalić.”

Dlatego przy ocenie ucznia, dociekaniu jego niepowodzeń tak ważna jest diagnoza wychowanka ( załącznik nr 1.)

Nauczyciel powinien nawiązać emocjonalny kontakt z uczniem, poznać dogłębnie przyczyny zachowań, poznać relacje panujące w rodzinie i pozycję dziecka. Określić jego stan zdrowia lub ewentualne niepełnosprawności.

Niezwykle ważne są pozytywne stosunki z rodzicami, zdobycie zaufania i przekonania rodziców, że będzie działał tylko na korzyść ich dziecka ale z zachowaniem adekwatności ocen, konsekwencją w respektowaniu zadań i poleceń.

Brak wiedzy o zaburzeniach rozwoju dziecka, jego sytuacji to podstawowa przyczyna trudności szkolnych.

Grupy dzieci narażone na niepowodzenia szkolne to:

• dzieci z obniżoną inteligencją

• dzieci z zaburzeniami parcjalnymi (z objawami dysleksji rozwojowej)

• z zaburzoną lateralizacją

• z zaburzeniami emocjonalnymi

• z zaburzeniami logopedycznymi

• dzieci chore

Niepowodzenia szkolne mogą przejawiać się zarówno w sferze dydaktycznej jak i wychowawczej. Te ukryte często prowadzą do drugoroczności. Od wiedzy i umiejętności nauczyciela zależy ich wczesne rozpoznanie oraz pomoc w rozwiązaniu problemów.

Załącznik nr 1 - DIAGNOZA WYCHOWANKA

Na podstawie: warsztaty OCENIANIE organizator CODN W-wa.

1. Uwarunkowania rodzinne:

• struktura rodziny

• opis i charakterystyka członków

• opis relacji rodzinnych

• historia ważnych wydarzeń w rodzinie

2. Podstawowe problemy emocjonalne:

• dominujące potrzeby

• ważne konflikty i zahamowania

• sposoby radzenia sobie z nimi ( pozytywne i negatywne)

• stan zdrowia

3. Funkcjonowanie w rolach:

• w rodzinie

• w szkole

• w grupie rówieśniczej

• spełnianie zadań ( deficyty i umiejętności)

4. Cel terapeutyczny ( co trzeba uzyskać).

V. Założenia programu korekcyjnego ( jak to uzyskać).

Obuchowska Irena. Wychowanie w domu i instytucji, Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze nr 6/ 1999

---