TRAUMATOLOGIA NARZADU RUCHU
URAZ- działanie czynnika zewnętrznego, który wywołuje w organizmie zmiany anatomiczne i czynnościowe. Mogą je wyzwolić czynniki fizyczne-( mechaniczne, energia promienista i termiczna), Chemiczne( kwasy i zasady), Mieszane
USZKODZENIE nazywa się wynik działania urazu na organizm. Jego wielkość i charakterystyka zależy od rodzaju i siły urazu i odporności tkanki.
URAZ NARZĄDU RUCHU
- Uraz tkanek miękkich
- skręcenie stawu
- zwichnięcie stawu
- złamania
DIAGNOSTYKA NARZĄDU RUCHU
- badanie kliniczne
- klasyczne zdjęcie RTG
* projecka AP i boczna
* projekcja specjalna
- diagnostyka obrazowa (CT i MRI)
- ultrasonografia
- scyntygrafia z podaniem kontrastu który odkłada się w miejscu uszkodzenia tkanek
URAZ TKANEK MIĘKKICH
- ZAMKNIETY
Stłuczenie
Uszkodzenie jednostek mięśniowo- ścięgnistych
Naciągnięcie
Naderwanie
Przepuklina mięśniowa
Przerwanie
Uszkodzenie kaletek maziowych
- OTWARTE- rany
STŁUCZENIA
- uszkodzenie powstaje podczas upadku na twarde podłoże lub uraz tępym narzędziem
- dotyczy skóry, tkanki podskórnej, mięśni i kości
- objawy: ból, obrzęk, uszkodzenie naczyń (wylew krwawy), wzmożone ocieplenie, otarcie naskórka, podskórne uszkodzenie tkanki
URAZ STAWU
Skręcenie (distorsio)
Siła urazu przekracza mechaniczną wytrzymałość torebki stawowej
Zakres wywołanego ruchu jest większy od fizjologi
Objawy kliniczne
Lekkie (naciągnięcia), ból minimalny, obrzęki i krwiak, bak ruchów patologicznych
Średnie (naderwanie), Jak wyżej + ruchy patologiczne
Ciężkie (rozerwanie), silny ból, duży obrzęk i duża niestabilność stawu
Objawy radiologiczne
Brak zmian w układzie kostnym
Czasami widoczna asymetria szpary stawowej
Leczenie- Faza ostra- zasada PRICE (ochrona, spokój, ochłodzenie, ucisk, uniesienie)
Faza podostra- ćwiczenia izometryczne i czynne do granicy bólu, łagodnie rozgrzewamy
Faza przewlekła- wzmacnianie, ćwiczenia czynne wolne i z oporem i itp.
Zwichnięcie (luksatio)
Pourazowe uszkodzenie stawu z całkowitą, trwałą lub chwilową utratą kontaktu powierzchni stawowych.
PODWICHNIĘCIE (subluksacja)
Pourazowe uszkodzenie stawu z częściową trwałą lub chwilową utratą kontaktu powierzchni stawowych
ZWICHNIĘCIE- objawy kliniczne
Ból, obrzęk, krwiak, zniekształcenie obrysu stawowego, zniesienie ruchu w stawie, przy próbie ich wykonania (ruch czynny i bierny)
Objawy radiologiczne- przemieszczenie kości, brak styczności powierzchni stawowej, ewnetulanie złamanie
Leczenie- nastawienie- ręczne, wyciągi, operacyjne, Unieruchomienie (gips)- mięśnie po zwichnięciu są mocno napięte i po nastawieniu mogą z powrotem zwichnąć staw- w stawie biodrowym są to mięśnie przyczepiające się na krętarzu większym.
Faza podostra i przewlekła- Kineza i fizykoterapia
ZŁAMANIA (fraktura)
Przerwanie ciągłości tkanki kostnej obejmujący cały jej obwód
NADŁAMANIE
Pęknięcie- części przekroju np. 1/3 lub ½
MECHANIZM URAZU KIERUNKU DZIALANIA SIŁ WARUNKUJĄCY RODZAJ ZAŁAMANIA
- złamanie otwarte
- złamania zamknięte
- złamania powikłane
- Złamania nie powikłane
PODZIAŁA ZE WZGLĘDU NA SZCZELINĘ ZŁAMANIA
- poprzeczne
-skośne
- spiralne
- z odłamem pośrednim
- wieloodłamowe (zmiażdżeniowe)
PODZIAŁA ZŁAMANIA ZE WZGLĘDU NA PRZEMISZCZENIA SIĘ IODLAMÓW
- boczne
- ze skróceniem
- z wydłużeniem
- kontowe
ZŁAMANIA OBEJUMJĄCE NASADY TWORZACE STAW I POWIERZCHNIE STAOWOWE
- śródstawowe
- Przezstawowoe
ZŁAMANIA PATOLOGICZNE
- nowotworowe, torbiele, osteoporoza
- złamania z odwapnienia po unieruchomieniu
- złamania w MPDz
- osteosakroma
- złamania zmęczeniowe- długotrwały nacisk na jakąś powierzchnię
ZŁAMANIA U DZIECI
- złamania zielonej gałązki- okostna nie jest przerwana co zabezpiecza przed przesunięciem się kości poza przesunięciem kątowym
- urazowe- złuszczenie nasad
- awolusyjne- z pociągania- mięsień w czasie skurczu może oderwać odłamy kostne np. złamanie w obrębie wyrostków kolczystych powodują tzw złamania Kopacza
RODZAJ ZŁAMANIA warunkuje jego dalsze leczenie
- nie operacyjne leczenie złamania
* jedno czasowe anatomiczne nastawienie złamań + unieruchomienie
* wyciągi- powolne nastawienie na wyciągu szkieletowym + unieruchomienie
* czynnościowe (zwichnięcia i złamania w obrębie stawu kolanowego i biodrowego (Gruccy)
OPERACYJNE LECZENIE ZŁAMANIA I WSKAZANIA
- złamanie otwarte
- złamanie nie możliwe do nastawienia
- złamanie powikłane uszkodzeniem naczyń i nerwów
- złamania towarzyszące urazom wielonarządowym
OSTEOSYNTEZA STABILNA
- anatomiczne nastawienie odłamów
- brak ruchomości odłamów po zespoleniu
- przenoszenie obciążeń statycznych i dynamicznych przez kość a nie elementy zespalające, utrzymanie zespolenia aż do uzyskania zrostu
- zespolenie zewnętrzne nie jest konieczne
RODZAJE ZESPOLEŃ
- o. wewnętrzna- dociskowe, osiowe, mieszane, śródszpikowe
- o. zewnętrzne- Ilizarowa, Wagnera
OSTEOSYNTEZA WEWNĘTRZNA- zespolenia dociskowe i osiowe,
OSTEOSYNTEZA ZEWNĘTRZNA- zespolenia mieszane- krętarz szyjka\
GOJENIE KOŚCI
- kość ma zdolność do całkowitej regeneracji po urazie (złamania), w przypadku stworzenia odpowiednich warunków gojenia się odtwarzana jest prawidłowa budowa i architektura tkanki
SCHEMAT PRAWIDŁOWEGO GOJENIA SIĘ
FAZA I- tworzenie krwiaka w miejscu urazu
FAZA II- tworzenie kostniny włóknistej
FAZA III- tworzenie kostnininy pierwotnej
FAZA IV- tworzenie kostniny wtórnej
FAZA V- przebudowa
POWIKLANIA URAZU NARZĄDU RUCHU
- wczesne- uszkodzenie naczyń, nerwów, tkanek miękkich, łąkotki i zespół ciasnoty przedziałów powięziowych
- późne- pourazowe przykurcze, zrosty i zesztywniania, skostnienia poza szkieletowe, zespoły z niedokrwienia (Volkmanna, Sudecka), zaburzenia wzrostu, stany zapalne kości i stawów