Zapalenie naczyń krwionośnych zakrzepowo-zarostowe. Choroba Buergera.
Jest to podostry lub ostry proces zapalny tętnic obejmujący śródbłonek najpierw małych i średnich, później dużych naczyń - prowadzący do stopniowej niedrożności w wyniku powstawania zakrzepów. Choroba dotyczy obwodowych tętnic naczyń dolnych, rzadziej górnych, mogą być też tętnice wieńcowe. W 10% są też zmiany w żyłach. Rozpoczyna się ok. 20-30 roku życia, wyjątkowo po 50. Objawem zwiastującym może być wędrujące zapalenie żył powierzchownych. Mężczyźni chorują częściej. Prawie zawsze choroba dotyczy palaczy.
Etiologia - nie jest znana.
Obraz kliniczny - uczucie ziębnięcia kończyn, bóle podczas wysiłku oraz w spoczynku (bóle nocne), zaburzenia czucia -> parestezje, skóra kończyny jest blada o zmniejszonym uciepleniu. Wcześnie pojawiają się zaburzenia troficzne i martwicze odsiebnych części kończyn dolnych., obrzęk stóp. W 20% przypadków dochodzi do ostrej niedrożności tętnic z nagłymi objawami niedokrwienia.
Choroba cechuje się przebiegiem postępującym z okresowymi remisjami i nawrotami. W ostrych przypadkach w ciągu kilku miesięcy może powstać konieczność amputacji kończyn.
Tętniak tętnicy
Jest to ograniczone rozszerzenie tętnicy pojedyncze lub mnogie, powstające w wyniku osłabienia jej ściany.
Przyczyny - wrodzone defekty ściany naczyniowej; miażdżyca; zmiany zapalne; urazy.
Obraz kliniczny - mogą nie powodować żadnych dolegliwości. Umiejscowione w tętnicach kończyn mogą dawać objawy niedokrwienia; parestezje; zaburzenia troficzne. Bóle początkowo w czasie wysiłku (-> chromanie przestankowe). W przypadkach zaawansowanych pojawiają się bóle spoczynkowe zwłaszcza w nocy.
Stwierdza się zmniejszenie ucieplenia skóry obwodowej części chorej kończyny; zmiany zabarwienia skóry (zblednięcie, sinica); zmiany martwicze; zgorzel. Tętno w tętnicach obwodowych jest niewyczuwalne; wystąpić mogą zaniki mięśniowe.
Angiografia to ocena krążenia obocznego, lokalizacja zwężenia.
Przebieg choroby: (4 okresy)
brak dolegliwości nietypowe dolegliwości w obwodowych częściach naczyń (mrowienie, ziębniecie, drętwienie)
ból po wysiłku (chromanie przestankowe)
bóle spoczynkowe, początek zmian troficznych
zgorzel
Rozwija się dość wolno co pozwala na wytworzenie krążenia obocznego.
Zator tętnicy
Polega na nagłym zamknięciu jej światła skrzepliną oderwaną od zakrzepu.
Patogeneza - wada mitralna serca, zawał, zapalenie wsierdzia, tętniaki serca
W wyniku zaczopowania tętnic dochodzi do nagłego niedokrwienia obszaru przez nią ukrwionego.
Obraz kliniczny - nagły silny ból w kończynie; skóra blada, zimna; zaburzenia czucia; zaburzenia ruchowe; zmniejszenie odruchów. Brak tętna na tętnicach obwodowych. Żyły powierzchniowe zapadnięte.
Leczenie - heparyna
Tętniak aorty
lokalizacja w obrębie aorty piersiowej powoduje występowanie objawów zależnych od ucisku żyły głównej górnej, obrzęk, sinica szyji, twarzy, ramion, tchawicy i oskrzeli (duszność, kaszel).
Tętniaki aorty brzusznej mogą dawać silne bóle jamy brzusznej.
Rokowanie jest niepomyślne.
Leczenie wyłącznie operacyjne.
Choroba Raynauda
Są to napadowe kurcze tętnic palców oraz dłoni i stóp, występujące symetrycznie, trwające krótko (15-30min.) i prowadzące do niedokrwienia dalszych części kończyn. Kurcze występują pod wpływem zimna lub urazów psychicznych. Choroba dotyczy przede wszystkim kobiet po 40 r.ż.
Patogeneza - jest niezupełnie poznana. Odgrywają rolę czynniki dziedziczne, hormonalne, emocjonalne, zwiększona wrażliwość na zimno.
Początkowo nie powoduje zmian organizmu. Po dłuższym trwaniu może dojść do zgrubienia błony wewnętrznej i przerostu warstwy mięśniowej tętnic palców oraz do tworzenia się w nich zakrzepów. Prowadzić to może do zgorzeli dalszych części palców.
Obraz kliniczny - podczas napadu następuje zblednięcie, lekki obrzęk, oziębienie palców, zaburzenia czucia. Zmiany są zawsze symetryczne z pominięciem kciuka. Okres zblednięcia trwa od kilku do klikunastu minut, ustępuje samoistnie bądź po ogrzaniu kończyn. Po nim jest zasinienie a następnie zaczerwienienie palców, któremu towarzyszy piekący ból i miejscowe podniesienie temperatury skóry.
Leczenie - regularny tryb życia, unikanie palenia tytoniu
Środki rozszerzające naczynia - Pridazol, Bametan, Sadamin, Reserpine, Hedergine, wit. PP, nifedypina, werapamil.
W przypadkach opornych można stosować sympatektomię.
Zapalenie żył
Polega na wystąpieniu stanu zapalnego odcinka ściany żyły z wytworzeniem się w tym miejscu zakrzepu. Zakrzep żyły może powstać bez stanu zapalnego ściany. Najczęściej dotyczy kończyn dolnych i miednicy.
Patogeneza -
- zastój żylny (niewydolność krążenia, długie unieruchomienie w łóżku)
- zabiegi operacyjne
- poród
- urazy, zakażenia, żylaki, nowotwory, ucisk na żyły, niektóre choroby krwi, otyłość, niektóre leki (np. antykoncepcyjne).
W wyniku zapalenia żył dochodzi do niedrożności jej światła.
Objawy - zapalenie żył powierzchniowych - ból samoistny, żyła twarda, powrózkowata, bolesna przy ucisku. Skóra nad nią