OBRZĘK PŁUC

Jest to stan zagrożenia życia związany z niewydolnością krążenia,

występującą nagle i szybko narastającą. To ostre zaburzenie

czynności płuc, do którego najczęściej dochodzi w wyniku

gwałtownego wzrostu ciśnienia w żylnym i włośniczkowym łożysku

naczyniowym, przekraczającego wewnątrznaczyniowe ciśnienie.

Ten typ jest spowodowany chorobą serca.

Płyn (filtrat osocza krwi) przemieszcza się z naczyń krwionośnych

w płucach do światła pęcherzyków płucnych i przegród między

pęcherzykowych. Gromadzący się w pęcherzykach płucnych płyn

powoduje ich zalanie i brak możliwości normalnej wymiany
gazowej.

Definicja

Definicja

OBRZĘK PŁUC

Podział

Podział

Obrzęk płuc dzieli się na:

- sercowy (kardiogenny)

-pozasercowy (niekardiogenny)

Podział ten wynika z tego, że sercowy obrzęk płuc
występuje znacznie częściej niż wszystkie pozostałe
(pozasercowe) przyczyny razem wzięte.

OBRZĘK PŁUC

Czynniki ryzyka

Czynniki ryzyka

choroby serca:
- choroba niedokrwienna serca i zawał serca
- nadciśnienie tętnicze
- kardiomiopatie
- wady zastawkowe serca (niedomykalności i
zwężenia zastawek serca)
- zaburzenia rytmu serca (częstoskurcz, migotanie
przedsionków)

przyczyny pozasercowe:
- zator płucny i zatorowość płucna
- ciężka niewydolność nerek z zatrzymaniem płynów
w organizmie
- alergia (alergiczny, anafilaktyczny obrzęk płuc)
- toksyny (toksyczne gazy, narkotyki)
- inne (udar, uraz, guzy mózgu)

OBRZĘK PŁUC

Objawy

Objawy

• bardzo szybko narastająca duszność (godziny)
występująca stale - także w spoczynku

• tachypnoe, tachykardia, ciche tony serca, rytm
cwałowy, trzeszczenia nad całymi polami płucnymi,
świsty, furczenia

• niepokój, obawa o życie, strach przed uduszeniem się
• kaszel i odksztuszanie białej lub różowej plwociny
(krwioplucie)

• czynność serca jest przyśpieszona (przyśpieszone tętno
> 100-120/min)

• chory przyjmuje przymusową pozycję siedzącą
• zawroty głowy, sinica obwodowa, zimne kończyny
• w skrajnych przypadkach zaburzenia świadomości

OBRZĘK PŁUC

Postępowanie

Postępowanie

przedszpitalne

przedszpitalne

JEŚLI CIŚNIENIE TĘTNICZE JEST PRAWIDŁOWE LUB
PODWYŻSZONE:

• furosemid dożylnie w dawce 40-80 mg (działa
moczopędnie, zmniejsza powrót do serca), dawki można
powtarzać najwcześniej po 15-30 min

• nitroglicerynę podjęzykowo 0,5 mg; po 5-10 min można
powtórzyć (zmniejszanie nawrotu żylnego)

• morfinę dożylnie w dawkach 2-5 mg co 10-30 min lub
droperydol dożylnie w dawce 2,5-5 mg (zmniejsza stan
pobudzenia i powrót krwi do serca), w razie wystąpienia
problemów z oddychaniem należy podać nalokson lub
stosować sztuczną wentylację

• aminofilinę dożylnie (w dawce 250 mg), gdy wysłuchuje
się świsty

OBRZĘK PŁUC

• digoksynę dożylnie w dawce 0,25-0,50
mg (gdy występuje migotanie
przedsionków z tachyarytmią)

•upust krwi w ilości 250-500 ml w
przypadkach opornych

• opaski uciskowe na kończyny,
zmieniając ich rozmieszczenie co 10-15
min (zmniejsza powrót krwi do serca)

JEŚLI CIŚNIENIE TĘTNICZE JEST
OBNIŻONE:

• dopamina we wlewie w dawce 2-10
μg/kg mc./min dożylnie. Przy wzroście
ciśnienia tętniczego powyżej 90-100 mm
Hg pozwala na podanie nitrogliceryny

Postępowanie

Postępowanie

przedszpitalne

przedszpitalne

OBRZĘK PŁUC

Badania

Badania

podstawowe

podstawowe

• morfologia krwi
• stężenie mocznika
• stężenie kreatyniny
• stężenie elektrolitów w osoczu
• stężenie troponiny
• elektrokardiogram (EKG)
• RTG klatki piersiowej

OBRZĘK PŁUC

Badania

Badania

specjalistyczne

specjalistyczne

• gazometria krwi tętniczej

• echokardiografia (echo
serca)

OBRZĘK PŁUC

Leczenie szpitalne

Leczenie szpitalne

• jeśli powodem obrzęku jest częstoskurcz komorowy
lub migotanie przedsionków z tachyarytmią,
postępowaniem z wyboru jest wykonanie kardiowersji
elektrycznej.

• możliwość leczenia trombolitycznego lub pierwotna
angioplastyka wieńcowa

• kolejne dawki furosemidu, dobutaminy,
nitrogliceryny, morfiny, tlenoterapia zależnie od stanu
pacjenta.

CHOROBY UKŁADU

KRĄŻENIA I NACZYŃ

KRWIONOŚNYCH

• miażdżyca
• tętniaki
• zatory
• zwężenie lewego ujścia
żylnego

• zwężenie lewego ujścia
tętniczego

• żylaki
• choroba Raynauda
• akrocyjanoza
• rzadkie młodzieńcze
choroby z grupy pierwotnego,
układowego zapalenia naczyń
krwionośnych

• choroba Buergera
• zespół zatoki szyjnej
• przetrwały przewód
tętniczy Botalla

• wrodzone zwężenie
tętnicy płucnej

• zwężenie cieśni tętnicy
głównej (aorty)

• zakrzepica żył głębokich
• zakrzepowe zapalenie
żył powierzchownych

ZATOR TĘTNICY

PŁUCNEJ i UDOWEJ

Definicja

Definicja

Zator tętnicy płucnej i udowej polega na jej
częściowym lub całkowitym zamknięciu
przez materiał, który przypłynął z prądem
krwi. Najczęściej zator powoduje zakrzep
krwi, który oderwał się od ściany serca lub
naczynia krwionośnego. Rzadziej materiałem
zatorowym staje się powietrze, które dostało
się do żyły wskutek urazu lub w wyniku
powikłań zabiegów medycznych. Zator
tłuszczowy jest zwykle spowodowany przez
szpik kostny przedostający się do krwi w
miejscu złamania kości. Czasami zdarza się
zator wodami płodowymi jako powikłanie
położnicze.

ZATOR TĘTNICY

PŁUCNEJ i UDOWEJ

Objawy

Objawy

Zator tętnicy płucnej:

• nagle pojawiająca się
duszność

• kaszel
• bóle w klatce piersiowej
• krwioplucie (odkrztuszanie
krwi)

• przyspieszenie oddechu
• niepokój
• przyspieszenie akcji serca
• omdlenia

Zator tętnicy
udowej:

• oziębienie
kończyny

• zasinienie powłok
skórnych

• możliwy obrzęk
• brak tętna na
kończynie

ZATOR TĘTNICY

PŁUCNEJ i UDOWEJ

Rozpoznanie

Rozpoznanie

• Rtg klatki piersiowej, kończyny dolnej
• EKG
• USG
• gazometria
• echokardiografia
• tomografia komputerowa
• scyntygrafia (badanie z zastosowaniem izotopu
radioaktywnego)

• rezonans magnetyczny
• arteriografia tętnicy płucnej, udowej

ZATOR TĘTNICY

PŁUCNEJ i UDOWEJ

Leczenie

Leczenie

• leki przeciwbólowe – morfina
• tlenoterapia
• w cięższych przypadkach zastosowanie
respiratora

• płynoterapia (głównie koloidy)
• leki przeciwkrzepliwe (leczenie
fibrynolityczne)

ZWĘŻENIE LEWEGO

UJŚCIA ŻYLNEGO

Definicja

Definicja

To nabyta wada serca polegająca na
utrudnionym odpływie krwi z lewego
przedsionka do lewej komory w wyniku
zwężenia lewego ujścia żylnego. Do
zwężenia lewego ujścia żylnego dochodzi
najczęściej w następstwie reumatycznego
zapalenia wsierdzia, w wyniku którego płatki
zastawki mitralnej stopniowo zrastają się i
odkłada się na nich włóknik, mogą też ulec
zwapnieniu. Skróceniu i zbliznowaceniu
ulegają także nitki ścięgniste.

Choroba dotyczy zwykle osób w wieku 30 do
60 lat, częściej kobiet.

ZWĘŻENIE LEWEGO

UJŚCIA ŻYLNEGO

Objawy

Objawy

• duszność (początkowo wysiłkowa później
spoczynkowa - przy znacznym zwężeniu)

• kaszel z możliwą plwociną
• uczucie kołatania serca
• bóle w okolicy serca
• krwioplucie – u 10% (w wyniku przekrwienia płuc,
pęknięcia rozszerzonych żył oskrzelowych

• obrzęk płuc
• Ekg (prawostronne odchylenie osi elektrycznej,
dwufazowy załamek P)

ZWĘŻENIE LEWEGO

UJŚCIA ŻYLNEGO

Badanie

Badanie

osłuchowe

osłuchowe

• szmer rozkurczowy nad koniuszkiem (krótki szmer
przedskurczowy lub szmer wczesno- lub
śródrozkurczowy)

• opóźniony, krótki i głośny I ton nad koniuszkiem
• dodatkowy ton tuż po II tonie (tzw. trzask otwarcia
zastawki dwudzielnej), lokalizowany wzdłuż lewego
brzegu mostka, w III i IV przestrzeni
międzyżebrowej

• akcentacja II tonu nad tętnicą płucną
• szmer rozkurczowy (szmer Graham-Steella),
występuje przy dużym nadciśnieniu płucnym jako
wynik względnej niedomykalności zastawki tętnicy
płucnej. Lokalizowany jest w polu osłuchowym
tętnicy płucnej.

ZWĘŻENIE LEWEGO

UJŚCIA ŻYLNEGO

• rumieńce policzków oraz delikatna sinica warg
• wyraźne uderzenie koniuszkowe (przesunięte w
lewo przy znacznym przeroście prawej komory)

• widoczne tętnienie w dołku podsercowym

• przedskurczowe drżenie klatki piersiowej (koci
mruk)

Badanie

Badanie

fizykalne

fizykalne

Badanie

Badanie

radiologiczne

radiologiczne

Przy niewielkim zwężeniu otrzymany obraz nie odbiega
od normy. W przypadku wyraźnego zwężenia lewego
ujścia żylnego stwierdza się powiększenie lewego
przedsionka serca, poszerzenie tętnicy płucnej
(sylwetka militarna serca) oraz nieznaczne
powiększenie prawej komory serca.

ZWĘŻENIE LEWEGO

UJŚCIA ŻYLNEGO

Konsekwencj

Konsekwencj

e

e

zmniejszonego lewego uj

zmniejszonego lewego uj

ś

ś

cia

cia

ż

ż

ylnego

ylnego

• wzrost ciśnienia w lewym przedsionku (szczególnie w
czasie wysiłku)

• rozstrzenie lewego przedsionka z objawami
trzepotania i migotania przedsionków

• stopniowy przerost lewego przedsionka (i prawej
komory serca w stadium końcowym)

• zwiększenie się gradientu ciśnienia rozkurczowego
między lewym przedsionkiem a komorą

• zastój krwi w krążeniu płucnym (małym)
• wzrost ciśnienia żylnego
• obrzęk płuc z objawami napadowej duszności

ZWĘŻENIE LEWEGO

UJŚCIA ŻYLNEGO

Leczenie

Leczenie

zachowawcze

zachowawcze

Chorzy bez dolegliwości nie wymagają leczenia. Zaleca
się im oszczędny i higieniczny tryb życia.

• niewydolność krążenia
• zaburzenia rytmu
• zaostrzenie choroby reumatycznej

Leczenie

Leczenie

chirurgiczne

chirurgiczne

Chorzy z wyraźnymi objawami duszności bez
objawów niewydolności prawo komorowej oraz
pacjenci z objawami dużej duszności, kaszlem i
krwiopluciem, możliwymi obrzękami płuc,
tachykardią, migotaniem przedsionków i
powikłaniami zatorowymi.

ZWĘŻENIE LEWEGO

UJŚCIA TĘTNICZEGO

Definicja

Definicja

To schorzenie, które polega na utrudnionym odpływie

krwi z lewej komory serca do aorty na skutek
zmniejszenia się otworu zastawki.

Wzrastające ciśnienie w lewej komorze serca
kompensowane jest zwiększoną siłą skurczu i
przedłużonym czasem wyrzutu krwi. Z czasem jednak
przeciążona lewa komora serca przerasta i może dojść
do niewydolności lewokomorowej. Zwykle towarzyszy
jej również niedomykalność zastawki dwudzielnej.

Najczęstszym skutkiem niewydolności lewego serca są
zaburzenia w krążeniu płucnym (utrudnione
oddychanie na skutek gromadzącego się w płucach i
oskrzelach płynu). Wada przebiegać może bez
wyraźnych objawów, jednak przy osłabionym
mechanizmie kompensacji może dojść do
niedokrwienia, a w konsekwencji do niedotlenienia
narządów i mózgu.

ZWĘŻENIE LEWEGO

UJŚCIA TĘTNICZEGO

Przyczyny

Przyczyny

zw

zw

ęż

ęż

enia zastawkowego

enia zastawkowego

• reumatyczne zapalenie wsierdzia
• bakteryjne zapalenie wsierdzia
• miażdżyca

Przyczyny

Przyczyny

zw

zw

ęż

ęż

enia

enia

nadzastawkowego i

nadzastawkowego i

podzastawkowego

podzastawkowego

• wrodzone nieprawidłowości w budowie zastawki

ZWĘŻENIE LEWEGO

UJŚCIA TĘTNICZEGO

Objaw

Objaw

y

y

• bóle głowy
• zawroty głowy
• omdlenia
• zaburzenie widzenia
• możliwe bóle dławicowe
• dolegliwości wieńcowe przy współwystępującej
miażdżycy tętnic wieńcowych

Przy dostatecznej kompensacji schorzenie może nie
powodować żadnych dolegliwości i wykrywane jest
przypadkowo.

ZWĘŻENIE LEWEGO

UJŚCIA TĘTNICZEGO

Badanie

Badanie

fizykalne

fizykalne

• przesunięcie uderzenia koniuszkowego w lewo i ku
dołowi

• drżenie skurczowe (koci mruk) nad podstawą serca,
w prawo od mostka, wzdłuż naczyń szyjnych

• słyszalny w polu aorty skurczowy szmer typu
wyrzutowego, promieniujący do koniuszka

• brak lub bardzo słaby II ton nad aortą
• niskie ciśnienie tętnicze krwi
• charakterystyczne tętno o małej amplitudzie, leniwe
(fala tętna powoli narasta i powoli spada)

• rzadki skurcz, twarde tętno

ZWĘŻENIE LEWEGO

UJŚCIA TĘTNICZEGO

Badanie

Badanie

radiologiczne

radiologiczne

• przerost lewej komory serca
• słabo zaznaczony łuk aorty

• możliwe zwapnienie zastawki

ZWĘŻENIE LEWEGO

UJŚCIA TĘTNICZEGO

Badanie

Badanie

elektrokardiograficzne

elektrokardiograficzne

• lewostronne odchylenie osi elektrycznej
• przeciążenie lewej komory serca
• zaburzenia przewodnictwa przedsionkowo-
komorowego (częściowy lub całkowity blok)

• zaburzenia przewodnictwa śródkomorowego

ZWĘŻENIE LEWEGO

UJŚCIA TĘTNICZEGO

Leczenie

Leczenie

objawowe

objawowe

• stosowanie leków zapobiegających niewydolności
krążenia i choroby wieńcowej

Leczenie

Leczenie

chirurgiczne

chirurgiczne

• wstawienie protezy zastawki aortalnej lub nacięci
zrośniętych spoideł zastawki

W nieleczonym zwężeniu lewego ujścia tętniczego
najczęstszymi powikłaniami są niewydolność krążenia,
zawał mięśnia sercowego, obrzęk płuc oraz możliwe
nagłe zatrzymanie akcji serca i śmierć.

TĘTNIAK AORTY

Opis

Opis

Poszerzenie aorty o ponad
50 % w stosunku do jej
prawidłowej szerokości.

Tętniaki występują najczęściej
jako skutek procesów
miażdżycowych,
urazów,nadciśnienia
tętniczego, gwałtownego i
dużego wysiłku, jako
powikłanie procesu
zapalnego. Dawniej były
charakterystyczne dla
przebiegu kiły.

TĘTNIAK AORTY

Typy

Typy

• tętniak prawdziwy

• tętniak rozwarstwiający: - typ A

(część wstępująca

aorty)

- typ B

(dystalnie od tętnicy

podobojczykowej)

Podział ze względu na
kształt:

• tętniaki workowate

• tętniaki wrzecionowate

Ze względu na miejsce występowania:

• tętniak aorty piersiowej

• tętniak aorty brzusznej

• tętniaki piersiowo-brzuszne

Klinicznie rozr

Klinicznie rozr

óż

óż

niamy

niamy

trzy fazy

trzy fazy

:

:

I.

I.

t

t

ę

ę

tniak

tniak

bezobjawowy

bezobjawowy

II.

II.

t

t

ę

ę

tniak objawowy

tniak objawowy

III.

III.

t

t

ę

ę

tniak p

tniak p

ę

ę

kni

kni

ę

ę

ty

ty

TĘTNIAK AORTY

Objawy

Objawy

Tętniak bezobjawowy nie daje dolegliwości;
rozpoznawany jest w trakcie rutynowych badań
diagnostycznych (np. USG) lub w trakcie diagnostyki
innych chorób. W przypadku tętniaka rozwarstwiającego
występuje:

• ostry rozdzierający ból, zlokalizowany w zależności
od umiejscowienia tętniaka, jednak najczęściej w
okolicy lędźwiowo-krzyżowej promieniujący często do
krocza

• w przypadku dużych tętniaków może pojawić się
charakterystyczny, wyczuwalny przez powłoki,
tętniący guz w jamie brzusznej

• w przypadku tętniaka aorty piersiowej jedynym
objawem może być narastający ból w klatce
piersiowej, krwioplucie i chrypka

TĘTNIAK AORTY

Objawy

Objawy

•

duszność, omdlenia, dysfagia, chrypka, kaszel,

krwioplucie, krwawienie z układu pokarmowego

• wstrząsowy wygląd pacjenta
• różnica ciśnień w kończynach (istotna powyżej 15 mm Hg
• objawy niedokrwienia
• szmery i tętnienia w zakresie szyi, klatki piersiowej oraz
brzucha

• pozytywne wyniki badania neurologicznego w przypadku
bólu w klatce piersiowej sugerują rozwarstwienie aorty

TĘTNIAK AORTY

Powikłania

Powikłania

Najgroźniejszym powikłaniem tętniaka, jest jego
pęknięcie, które może doprowadzić do dużej utraty krwi i
zgonu.

W przypadku tętniaków aorty pęknięcie może wystąpić
do jamy otrzewnowej (zgon na skutek masywnego
krwotoku następuje błyskawicznie), lub do przestrzeni
zaotrzewnowej. W drugim przypadku, krwotok ulega
najczęściej samoograniczeniu, na skutek wzrostu
ciśnienia w przestrzeni zaotrzewnowej i tamponady.
Umożliwia to interwencję chirurgiczną. Pęknięciu
towarzyszy silny ból brzucha lub klatki piersiowej.

W przypadku tętniaka rozwarstwiającego, ból wywołany
rozdzielaniem się ściany aorty jest wyjątkowo silny i
gwałtowny. Najczęściej towarzyszy gwałtownemu
wysiłkowi lub wzrostowi ciśnienia krwi.

TĘTNIAK AORTY

Postępowanie

Postępowanie

• tlenoterapia
• obniżenie ciśnienia (sugerowane
ciśnienie skurczowe 100 - 120 mm Hg
pod kontrolą diurezy -  30 ml/godz.)
• przeciwbólowe leki narkotyczne

TĘTNIAK AORTY

Rozpoznanie

Rozpoznanie

• angiografia
• USG
• tomografia komputerowa
• rezonans magnetyczny

TĘTNIAK AORTY

Leczenie

Leczenie

• W przypadkach grożących pęknięciem (poszerzanie się
tętniaka, bardzo duży tętniak) konieczne jest leczenie
chirurgiczne i polega na jego wycięciu i wszczepieniu
protezy z materiału tworzywa sztucznego. Nie operuje się
tętniaków aorty o średnicy mniejszej niż 4 cm.
Występowanie większego, również nie jest bezwzględnym
wskazaniem do zabiegu.

• W przypadku tętniaków rozwarstwiających stosuje się
również zeszycie ścian tętnicy.

ZESPÓŁ ZATOKI

SZYJNEJ

Definicja

Definicja

To stan chorobowy, w którym nadwrażliwa zatoka
szyjna (zatoka tętnicy szyjnej) powoduje pobudzenie
nerwu błędnego. Pobudzenie nerwu następuje drogą
odruchu z gałęzi zatoki szyjnej, przy nawet lekkim
ucisku. Pod wpływem ucisku zatoki szyjnej występują
zawroty głowy lub omdlenia wskutek niedotlenienia
mózgu, spowodowanego zwolnieniem akcji serca,
zahamowania zatokowego lub spadku ciśnienia
tętniczego.
Zespół zatoki szyjnej występuje u ludzi zdrowych,
choć znacznie częściej u chorych na nadciśnienie
tętnicze i miażdżycę tętnic. Może być wywoływany
poprzez zwrot głowy na bok (ucisk przez dodatkowe
żebro szyjne, sztywny kołnierzyk od koszuli lub guz
okolicy szyi) lub wzrost ciśnienia krwi w tętnicy szyjnej
przy kaszlu lub przy wysiłku fizycznym.

ZESPÓŁ ZATOKI

SZYJNEJ

Rozpoznanie

Rozpoznanie

Aby rozpoznać zespół zatoki szyjnej zwykle uciska się
zatokę tętnicy szyjnej i obserwuje występujące
objawy. Rozpoznanie wymaga wykluczenia padaczki,
niedocukrzenia krwi i zapaści naczyniowej.

Leczenie

Leczenie

Zwykle wystarcza poinformowanie chorego o
przyczynach mogących wywołać ataki. W
leczeniu stosowane są leki
parasympatykolityczne (atropina) lub
pobudzające układ adrenergiczny. W
przypadkach ciężkich konieczne jest
odnerwienie zatoki szyjnej lub wszczepienie
rozrusznika serca.

MIAŻDŻYCA

Definicja

Definicja

Jest to proces doprowadzający do

stwardnienia ścian naczyń krwionośnych i
zwężenia ich światła. Podstawową
substancją odkładającą się w ścianie naczyń
i doprowadzającą do powyższych zmian jest
cholesterol, będący głównym budulcem tzw.
blaszek miażdżycowych. Procesy
miażdżycowe rozpoczynają się już między
drugą a trzecią dekadą życia, jednak objawy
związane ze zmianami w strukturze naczyń
pojawiają się dopiero po 40-50 roku życia u
mężczyzn i po menopauzie u kobiet.

MIAŻDŻYCA

Czynniki

Czynniki

wewnątrzustrojowe

wewnątrzustrojowe

• dziedziczne zaburzenia gospodarki lipidowej i
metabolizmu ściany naczyniowej

• wiek powyżej 55 roku życia (u mężczyzn)
• okres po menopauzie (u kobiet)
• zaburzenia czynności hormonalnych tarczycy,
trzustki, gonad i nadnerczy

• zaburzenia procesu krzepnięcia krwi
• nadciśnienie tętnicze
• niedoczynność tarczycy
• cukrzyca

MIAŻDŻYCA

Czynniki zewnątrzustrojowe

Czynniki zewnątrzustrojowe

• nadwaga, otyłość
• dieta bogatokaloryczna, obfita w tłuszcze i
węglowodany

• palenie tytoniu
• brak aktywności fizycznej
• stresowy tryb życia

Stwierdza się jednak, że najważniejszym czynnikiem
są zaburzenia metabolizmu ściany naczyniowej i
gospodarki lipidowej, prowadzące do łatwego
wnikania lipidów do ścian tętnicy.

MIAŻDŻYCA

Objawy

Objawy

• w przypadku zmian w naczyniach wieńcowych - ból
dusznicowy, zaburzenia rytmu serca, a nawet zawał

• w przypadku zmian w naczyniach krwionośnych
kończyn dolnych chromanie przestankowe (bolesne
kurcze występujące w czasie chodzenia i zmuszające
chorego do przystanków), pojawia się oziębienie
kończyn, owrzodzenia, bóle kończyn (zwykle łydek)
podczas chodzenia

• w przypadku zmian w naczyniach doprowadzających
krew do mózgu może dojść do udaru mózgu

• zmiany w naczyniach nerkowych doprowadzają do
rozwoju nadciśnienia tętniczego i niewydolności nerek.

MIAŻDŻYCA

1. Charakteryzuje się odkładaniem w błonie wewnętrznej

złogów cholesterolu, fosfolipidów, tłuszczów
obojętnych oraz niewielkich ilości białek. Powstają
także przyścienne mikrozakrzepy.

2. W wyniku drażnienia powstałymi złogami cholesterolu

błona wewnętrzna staje się grubsza i bardziej zbita.

3. Na powierzchni błony wewnętrznej powstają

owrzodzenia i blaszki miażdżycowe.

Ostatecznie zmiany prowadzą nawet do

całkowitego zamknięcia. W konsekwencji dochodzi do
niedokrwienia i niedotlenienia zaopatrywanego w krew
narządu, a w przypadku zamknięcia następuje jego
martwica.

Etapy rozwoju zmian

Etapy rozwoju zmian

miażdżycowych

miażdżycowych

MIAŻDŻYCA

Badania

Badania

• pomiary stężenia we krwi glukozy, cholesterolu
całkowitego oraz jego frakcji LDL i HDL oraz
trójglicerydów

• Ekg
• próba wysiłkowa Ekg
• Rtg klatki piersiowej
• angiografia naczyń szyjnych, kończyn dolnych
(badanie rentgenowskie naczyń krwionośnych
w obszarach dotkniętych miażdżycą)

• koronarografia w celu uwidocznienia naczyń
wieńcowych

MIAŻDŻYCA

Mo

Mo

ż

ż

liwe

liwe

powik

powik

ł

ł

ania

ania

• choroba niedokrwienna serca (rozwijająca się w
następstwie miażdżycy naczyń wieńcowych)

• zawał serca
• udar mózgu
• choroby nerek
• niewydolność krążenia
• zaburzenia rytmu serca
• niedokrwienie kończyn (z koniecznością ich
amputacji w końcowym stadium)

• impotencja

MIAŻDŻYCA

• prowadzenie zdrowego trybu życia
• stosowanie odpowiedniej diety (z ograniczonym
spożyciem tłuszczów zwierzęcych i zastąpieniem ich
tłuszczami roślinnym)

• minimalizacja w spożyciu węglowodanów
• zaniechanie stosowania używek takich jak alkohol,
kofeina i nikotyna

• w leczeniu farmakologicznym stosuje się m.in. jod,
luminal czy heparyny

Leczenie

Leczenie

ZAKRZEPICA ŻYŁ

GŁĘBOKICH

• bóle spoczynkowe (ból nasila się przy chodzeniu i staniu,
a ustępuje dość szybko przy unieruchomieniu i po
wdrożeniu leczenia przeciwzakrzepowego)

• obrzęk, który zlokalizowany jest najczęściej w okolicy
kostki, na całym podudziu lub nawet na udzie - w
zależności od wysokości powstania zakrzepu w naczyniu

• zwiększone ucieplenie i zaczerwienienie skóry, które
wynika ze stanu zapalnego przestrzeni wokół
zakrzepniętego naczynia oraz ze zwiększonego przepływu
krwi w naczyniach włosowatych,

• nadmierne wypełnienie żył powierzchniowych
spowodowane zablokowaniem skrzepliną odpływu krwi
przez żyły głębokie i skierowaniem jej strumienia do żył
powierzchniowych

• sinica skóry stóp i podudzi wynikająca z zastoju krwi w
krążeniu żylnym i z niedotlenienia tkankowego, obrzęk

Objawy

Objawy

CHOROBA BUERGERA

Definicja

Definicja

Jest to choroba, w której dochodzi do stopniowego
zwężania się lub całkowitego zarastania małych i
średnich tętnic. Zmiany są wynikiem toczącego
się w ścianie tętnicy zapalenia powodującego
powstanie zakrzepów w świetle naczyń
i najczęściej zlokalizowane są w tętnicach kończyn
dolnych, znacznie rzadziej w naczyniach kończyn
górnych i innych narządów.
Przyczyna choroby jest nieznana, jednak
wiadomo, że palenie jest najważniejszym z
wywołujących ją czynników – prawie wszyscy
chorzy palą tytoń, a jedynie około 5% z nich nigdy
nie paliło papierosów. Najczęściej na chorobę
Buergera cierpią młodzi mężczyźni – większość
zachorowań zdarza się pomiędzy 20 a 40 rokiem
życia.

CHOROBA BUERGERA

Objawy

Objawy

• Nawracający ból, zwykle w obrębie stopy lub podudzia,
pojawiający się w czasie chodzenia i ustępujący po
wypoczynku.

• Ból, bladość lub zasinienie oraz mrowienie stóp i
podudzi wystawionych na działanie zimna.

• W przypadkach zaawansowanych występują bardzo
bolesne, trudno gojące się owrzodzenia (rany) na palcach
stóp lub rąk, zlokalizowane najczęściej w miejscu
powstałych wcześniej niewielkich nawet zranień, otarć
naskórka lub odcisków.

W chwili obecnej choroba ta jest nieuleczalna. W leczeniu
stosuje się leki zapobiegające nadmiernemu krzepnięciu
krwi (aspiryna, heparyna i jej pochodne), leki
rozszerzające naczynia krwionośne, rzadziej leki
przeciwzapalne, środki tłumiące nadmierną aktywność
układu odpornościowego (leki immunosupresyjne) oraz
leki przeciwbólowe.

AKROCYJANOZA

Definicja

Definicja

Zaburzenie polegające na bardzo łatwym
ziębnięciu i sinieniu

obwodowych części kończyn (głównie palców
rąk i stóp).

Akrocyjanoza jest wynikiem nadmiernej
reaktywności na zimno

naczyń krwionośnych skóry.

CHOROBA RAYNAUDA

Definicja

Definicja

Symetryczne napadowe skurcze naczyń
krwionośnych: tętniczych i włosowatych, a następnie
rozkurczu naczyń włosowatych, przede wszystkim
palców rąk, spowodowane zaburzeniami unerwienia
przez układ sympatyczny (AUN), objawiające się
mrowieniem w opuszkach, a następnie w całych
palcach i dłoniach.
Skóra blednie, czucie się obniża ("martwe palce"). Po
ustąpieniu napadu utrzymuje się bolesna przeczulica.
Na skórze pojawiają się białe, czerwone lub sine
placki.
Choroba występuje głównie u kobiet. Powtarzanie się
napadów przez dłuższy czas może doprowadzić do
trwałych wtórnych zmian w naczyniach i zaburzeń
odżywczych skóry i głębokich tkanek (ogniskowej
martwicy).
W leczeniu stosuje się środki rozszerzające naczynia,
ciepło.

PRZETRWAŁY

PRZEWÓD TĘTNICZY

BOTALLA

Powoduje przeciek krwi z aorty do tętnicy
płucnej, co zwiększa przepływ krwi przez krążenie
płucne, prowadząc w konsekwencji do przeciążenia
objętościowego lewego przedsionka i lewej komory.
Wada doprowadza do niewydolności
lewokomorowej, odwracalnego nadciśnienia
płucnego, obciążenia prawej komory serca, w
najgorszych przypadkach do nieodwracalnego
stwardnienia płuc (zespół Eisenmengera).

Leczenie przetrwałego przewodu tętniczego Botalla jest
chirurgiczne i polega na podwiązaniu i przecięciu
przewodu. Zabieg daje całkowite wyleczenie.