Wstęp do kultury 3 lutego 2011
Walter J. Ong Psychodynamika oralności
Kultura oralna - kultura, której nie jest znane pismio, a nawet możliwości pisania
Słowa są dźwiękami - można je przypomnieć, nie można ich odszukać, nie mają śladu, są zdarzeniami
Dźwięk znika
Hebrajskie „dābar” znaczy słowo, zdarzenie
Sylabary - jeden znak graficzny oznaczał sylaby
Alfabet - geneza
Słowo ma moc magiczną
Wiedza zorganizowana, studiowana przez ludzi piśmiennych niemal w całości jest spisana, zgromadzona za pomocą pisma
Kultura oralna nie posiada tekstów
Wypowiadana myśl w kulturze oralnej musi mieć silne wzory mnemoniczne - np. przysłowia, które łatwo przychodzą na myśl i łatwo można je przywołać: wypowiedź jest silnie zrytmizowana, rytm wymaga bowiem przyp
Wyrażenie oralne zawiera znaczy ładunek epitetów
Wróg ludu, Wielka Socjalistyczna Rewolucja Październikowa - sformuowanie dziś rażące, to relikkt formularności oralnego sposobu myślenia
REDUNDACJA
Wypowiedź oralna natychmiast zanika, dlatego koniecznie jest, powtarzanie tego, co dopiero powiedziano
Linearna myśl jest swoista dla pisma
Dopóki wzmocnienie elektroniczne nie zredukowało bariery słyszalności, mówcy stosowali re charakterystyczną dla kultury oralnej
Zachowawczość, tradycjonalizm
W kulturze oralnej wiedza wypowiedziana na głos szybko zanika - fakt ten sprawia, że istniała potrzeba eliminowania eksperymentów intelektualnych; konserwatywne nastawienie umysłowe
Pismo, drik - dają możliwość gromadzenia wiedzy poza umysłem i odbierają znaczenie i wagę postaci mądrego starca
Umysł uwolniony od trudu zapamiętywa xxx
Pismo sprzyja abstrakcji, oralność zanurzona jest w doświadczeniu życiowym
Umysłu oralnego nie interesują definicje, słowu nadaje znaczenie jego realne środowisko: gest, modulacja głosu, mimika; pojęcia używane są sytuacyjnie w odniesieniu funkcjonalnym
Pismo - system znaków służący do utrwalania języka mówionego - znaczeń jest wiele
Gerardus van der Leeuw, Słowo święte i uświęcające
Słowo ma moc decydującą, słowo można wzmacniać: podniesieniem głosu, akcentem, rytmem i rymem
Największą moc posiadają słowa, gdy układają sięw formułe, we frazę określoną brzmieniem słów dźwiękiem i rymem
Xxx
Chrześcijańskie słowo boże jest ewangelią, dobrą nowiną
Słowo Boga jest zapowiedzią, wieścią o zbawieniu
Słowo człowieka - modlitwa -
Vendryes, Powstanie i rozwój pisma
Koordynowanie dźwięku i znak graficznego nie jest umiejętnością wrodzoną człowieka
Zanim ludzie nauczyli się pisać wyyrazami, zapisywali pojęcia
Początkowo dla oznaczenia przedmiotów używano obrazu - pismo obrazkowe - piktografia
Gdy znak zaczęto uważać się za wyrażenie ibketywne rodzi się pismo
Poprzez łączenie obrazów w szereg można było przedstawić logiczną treść - pismo ideologiczne
Pismo fonetyczne - alfabet
Walter J. Ong Druk, Przestrzeń i zamknięcie
Druk zastąpił dominację słyszenia - dominacją widzenia
Druk sytuuje słowa w przestrzeni znaczenie bardziej bezwzględnie aniżeli pismo
Druk więzi słowo w przestrzeni emocji
Teksty drukowane wyglądają na wykonane maszynowo
Przestrzeń wykonana chirograficznie ciąży ku ozdobności typu kaligraficznego
Teksty drukowane są łatwiejsze do czytania od manuskryptów
Druk jest zorientowany na konsumenta
Skorowidze alfabatyczne - oderwane słowa od dyskursu
Książka bardziej przypomina rzecz niż wypowiedź
Książka z kultury przeddrukowej, manuskryptowej, nie ma strony tytułowej, często nie ma tytułu, katalogowano zwykle jej incipit
Strona tytułowa pojawia się z drukiem, poświadcza ona niejako książkę za swego rodzaju rzecz, przedmiot
Zamiast strony tytułowej w średnio manuskry na zachodzie tekst właściwy poprzedzało wezwanie do czytelnika:
Hic habes, carissime lect, librum quem scripset quidam de…
Druk ostatecznie odsunął z centralnego miejsca w wykształceniu akademickim sztukę o podłożu oralnym - retorykę
Druk stworzył słowniki i podsycał pragnienie uprawomocnienia poprawności językowej
Druk wzmacnia odczuwanie języka jako czegoś tekstowego
-
W kulturze manuskryptowej lektura była czynnością społeczną: jedna osoba czyta wszystkim
Druk przygotowuje do samotnej lektury
Niechęć do plagiatu zaczyna rodzić sięz pismem
Starożytny poeta Marcjalis używał słowa plagiarius (grabieźca) na określenie kogoś, kto przywłaszcza sobie cudze pismo
U początków druku zabezpieczano dekretami wydawców, zakazując komuś innemu przedruku książki
W XVIII wieku w Europie Zachodniej zaczęły kształtować się prawa autorskie: typografia uczyniło słowo towarem
-
Druk wzmaga poczucie zamknięcie
Tekst drukowany wygldąda dobrze w finalnej fazie
Walter Jackson Ong junior - amerykański jezuita, prof. literatury angielskiej, historyk religii I filozof
Interesował się komputerami, technologią, która przeobraziła formę i wpłynęła na treść komunikacja.
Posttypografia - elektronika
Urządzenie elektroniczne nie eliminując książek ponieważ jest ich więcej dzięki nim
Oralność wtórna generuje silne poczucie wspólnoty, to poczucie wspólnot nieskończenie większych od grup pierwotnej lultury oralnej
-
Biblia Gutenberga, Biblia Czterdziestodwuwierszowa, Bilbia Mazarina - pierwsze dzieło wykonane za pomocą druku
Została przygotowana do druku i wydrukowana w latach 145-1455 w Moguncji przez Gutenberga, który był jej wydawcą
Nota kim był Gutenberg, właściwie Jan Gensfleisch
-
Kulturowa teoria literatury, A Fulińska
Pismo to medium trwałe
Pisma pikto i ideo oodsyłają do ogromnej ilości desygnatów
Rysunki naskalne
-
Znaczenie zapisu dla literatury
-
Druk umożliwił powstanie reklamy, ulotnych publikacji o charakterze informacyjnym
Dzieło literackie umieszczone w wirtualnej bilbiotece jest wystawione na ingerencję ze strony odbiorcy
L. Febvre, H-J Martin, Książka, ten zaczyn