Bankowy arbitraż konsumencki-rozstrzyga spory miedzy bankiem a konsumentem (osoba, która nie prowadzi działalności gospodarczej, dotyczy prywatnego konta konsumenta). Przedstawiciel rachunku podmiotu gospodarczego może zwrócić się tylko do sądu. Arbiter w Polsce rozstrzyga spory , nie doradza. Powstał przy ZBP. Jego działalność reguluje regulamin. Arbitrem może być sędzia sądu lub czynny adwokat. Rozstrzygnięcia arbitra mogą dotyczyć jedynie roszczeń finansowych (za wysoką prowizją itp.) nie zajmuje się np. tym, że bank nie udzielił kredytu. Arbiter rozstrzyga spory tylko do 8tys zł, powyżej tylko sąd. Arbiter nie rozstrzyga spraw, które są związane z dofinansowaniem budżetowym. Powoływany na 4 lata, niezawisły. Z wnioskiem do arbitra może wystąpić konsument, wniosek w formie pisemnej. Wniosek musi zawierać: *oznaczenie konsumenta *banku *określenie sporu *określenie kwoty. Konsument ponosi 50 zł kosztów, gdy spór jest o wysoką kwotę lub 20 zł, gdy kwota jest mniejsza. Złożenie wcześniej wniosku do sądu uniemożliwia złożenie do arbitra. Arbiter składa co roku sprawozdanie ze swojej działalności. Najczęściej spory dotyczą niewłaściwego naliczania prowizji, reklamacji do operacji na bankomatach, kart płatniczych. Bank -przedsiębiorstwo, którego przedmiotem są środki pieniężne, gromadzi, pożycza i inwestuje. Bank jest osobą prawną. Działa w formie spółki akcyjnej, bank spółdzielczy, przedsiębiorstwo państwowe (BGK). Działa na podstawie zezwoleń uprawniających do rozpoczęcia działalności (instytucja koncesjonowana). Zasady działania banku określa prawo Ustawa Bankowa. Czym zajmuje się bank: *udzielanie kredytów i pożyczek, *gromadzenie depozytów *przelewy pomiędzy bankami i podmiotami gosp. *prowadzenie rachunków bankowych *wymiana walut *prowadzi konta oszczędnościowe *działalność leasingowa i factoringowa. Czynności zastrzeżone przez bank: *wkłady pieniężne (depozyty) *prowadzenie rach. Bankowych *udzielanie kredytów, gwarancji bankowych. Rola banku w gospodarce: * funkcja transakcyjna- doprowadzaja do zawierania transakcji o charakterze usługowym (transformacja kwot, terminów, przestrzenna, informacji). Transformacja kwot- banki przejmują małe depozyty (np1000,10000) i z tych kwot udzielają dużego kredytu bądź odwrotnie. Transformacja terminów- depozyty na różne terminy a kredytów udzielają na 1 rok. Transformacja przestrzenna- depozyt gdzie indziej przyjmowany niż udzielany kredyt. Transformacja informacji- klienta nie interesuje sytuacja przeciwnej osoby. Działalność banku komercyjnego opiera się na zasadach: *zasada samodzielności- w granicach dozwolonych przez prawo banki same podejmują decyzje w sprawie struktury organizacyjnej, zakresu działalności. Kryterium stosunku:* bank- klient- musi być zabezpieczona równoprawność w zakresie umów zawieranych , bank sam wybiera swoich kontrahentów, klient sam wybiera bank. *bank komercyjny a bank centralny- bank sam decyduje o zmniejszeniu, zawyżeniu oprocentowania. *bank komercyjny a organy administracji państwowej- adm. Państw. Może ingerować w działalność banku tylko w sprawach określonych prawem *Zasada samofinansowania- banki same finansują swoją działalność. Przychody pokrywają koszty, regulują zob. budżetowe i zob. z umów. *zasada uniwersalizmu działania banku * zasada poddania działalności banków kontroli wewnętrznej oraz nadzorowi bankowemu. Tajemnica bankowa- banki oraz osoby w nim zatrudnione są zobowiązane zachować tajemnice dotyczące wszystkiego co jest związane z klientami oraz negocjacją warunków, projekty uchwał, protokoły kontroli, bilans (do momentu opublikowania), obroty, salda, rachunek zysków i strat. Tajemnicę bankową możemy ujawnić, gdy: *wierzytelności klienta innemu bankowi, gdy ten bank stara się o kredyt w innym banku *pracownik banku może zapytać, czy dany klient posiada u nich rachunek. Banki nie chcą przekazywać informacji o kliencie, aby inne banki go nie kusiły. *inspektor KNF przeprowadza kontrolę banku, mają dostęp do tajemnicy bankowej i danych klientów, którym udzielono kredyt (wiarygodność) * na żądanie sądu lub prokuratury, gdy tyczy się postępowanie karne w sprawie tej osoby *na wniosek sądu, gdy toczy się postępowanie spadkowe lub o podział majątku * prezes głównego urzędu ceł może zwrócić się z zapytaniem do banku o stanie rachunku klienta *na wniosek przewodniczącego komisji papierów wartościowych *KNF może zwrócić się z zapytaniem dotyczącym funduszy emerytalnych, środków przetrzymywanych na rachunkach bankowych. Zakres czynności gdy bank musi przekazać informacje do Urzędu Skarbowego: *bank otrzymuje żądanie US z zapytaniem o tym, czy dana osoba ma rachunki bankowe. US podaje konkretne numery rachunku *pisemne potwierdzenie naczelnika skarbowego, że zwracał się do klienta osobiście o dane i nie otrzymał odp., oraz że zwracał się o pełnomocnictwo ale bez odzewu. Bilans banku: AKTYWA:* gotówka (w kasie i NBP) *rzeczowe aktywa trwałe *kredyty *lokaty międzybankowe czynne *papiery wartościowe *inne aktywa PASYWA:* kapitał akcyjny (zakładowy) *kapitały zapasowe i rezerwowe *niepodzielny zysk z lat ubiegłych *zysk za rok bieżący *rezerwy celowe *depozyty klientów *zob. wobec NBP, sektora budżetowego i Unii Europ. *lokaty międzybankowe bierne *papiery wartościowe dłużne banku. Niepewność- stan, gdzie przyszłe alternatywne rozwiązania nie są znane. Ryzyko- rezultat nie jest znany, ale istnieje możliwość jego sklasyfikowania. Ryzyko pozafinansowe: -techniczno-operacyjne -nieodpowiednie kwalifikacje pracowników -nieodpowiednie wyposażenie - nieodpowiednie struktura i organizacja - zakłócenia w elektronicznych systemach obcych. Sterowanie ryzykiem: a) fizyczne: *rezygnacja z działalności finansowej *redukcja ryzyka poprzez wykorzystanie różnego rodzaju analiz b) finansowe: *zatrzymanie ryzyka *poniesienie ryzyka na inny podkład. Możemy sprzedać część aktywów, utworzyć specjalne fundusze, przenieść ryzyko na inną instytucje, z którą mamy podpisaną umowę lub założyć nową działalność, która pozwoli wypracować taki dochód, aby był w stanie pokryć powstałe straty.
Złota reguła bilansowa- zgodność terminów zapadalności kredytów i wymagalności depozytów. Reguła osadu na wpłatach- ile środków z depozytów nam zostanie (gdy klient zapomniał o terminie), dotyczy to także rachunków bieżących (środki, z których klient nie korzysta a są do dyspozycji banku). Reguła przesunięcia w aktywach- świadome przemieszczenie środków na aktywach np. zamiana akcji na gotówkę, świadomość posiadanych środków. Reguła maksymalnego obciążenia- jaką maksymalną stratę może ponieść bank by nie zakłócać płynności finansowej banku w większym stopniu. Bank musi posiadać zdolność do wypłaty gotówki klientowi w dniu zakończenia depozytu . Posiadanie aktywów, które w każdym momencie można upłynnić.