VI lek

REHABILITCJA

Seminarium 14.06.2012

Wpływ aktywności fizycznej na
poszczególne układy organizmu ludzkiego.

Jedną z podstawowych właściwości żywej materii jest zdolność przystosowywania się do
zmiennych warunków środowiska (warunki klimatyczne, styl życia, postęp w rozwoju
cywilizacyjnym itp.). Do bodźców kształtujących organizm zaliczamy także aktywność fizyczną,
która była przez wiele pokoleń istotnym bodźcem kształtującym organizm ludzki

Ruch jest elementarną podstawą zdrowia psychicznego i fizycznego. W organizmach go
pozbawionych zachodzą procesy patologiczne, organizmy te chorują i szybciej starzeją się.

Wpływ aktywności fizycznej na poszczególne układy organizmu ludzkiego. Wpływ ruchu na układ
krążenia:

 Zwiększa się objętość wyrzutowa serca spowodowana głównie zwiększeniem ciśnienia żylnego

krwi i dochodzi do 180ml, podczas gdy w spoczynku wynosi 70-80ml,

 Wzrasta pojemność minutowa, może dochodzić do 20l, a u osoby niewytrenowanej nawet do 45l,

a w spoczynku jest to 5l/min,

 Wzrost przepływu krwi przez mięśnie szkieletowe, mięsień sercowy i skórę, a maleje przez

narządy wewnętrzne (np. przez wątrobę),

 Zwiększenie ciśnienia tętniczego krwi,
 Wzrost dopływu krwi do serca,
 Profilaktycznie stosowany ruch może mieć znaczenie w zapobieganiu niewydolności krążenia,

chorobie wieńcowej, zmianach zatorowo – zakrzepowych naczyń mózgowych na tle miażdżycy,
nadciśnieniu i wielu innych

 Pod wpływem systematycznego treningu wytrzymałościowego dochodzi do:
 spowolnienia tętna spoczynkowego,
 obniżenia ciśnienia krwi,
 przerostu komór serca,
 szybkiego powrót do poziomu wyjściowego po zakończeniu pracy
 wzrostu stężenia cholesterolu zawartego we frakcji HDL osocza, z jednoczesnym obniżeniem

cholesterolu zawartego we frakcji LDL osocza, które ma działanie miażdżycorodne;

Wpływ aktywności fizycznej na poszczególne układy organizmu ludzkiego. Wpływ ruchu na układ
oddechowy:
Adaptacja do treningu polega na:

 zwolnieniu rytmu oddechowego
 zwiększeniu pojemności płuc
 zwiększeniu pojemności życiowej płuc,
 wzroście wykorzystania tlenu w powietrzu wdychanym,
 rozroście klatki piersiowej i poprawie postawy ciała (silne mięśnie oddechowe kształtują klatkę

piersiową)

Wpływ aktywności fizycznej na poszczególne układy organizmu ludzkiego. Wpływ ruchu na układ
nerwowy:

 Rozwój dodatkowych gałązek nerwowych prowadzących do włókien mięśniowych

2

 Ćwiczenia pobudzają pracę ośrodkowego układu nerwowego
 Rozwija się pamięć ruchowa oraz szybkość i łatwość oddziaływania na bodźce zewnętrzne
 Specjalne ćwiczenia mogą usunąć lub zmniejszyć zaburzenia równowagi i koordynacji ruchów;

Wpływ aktywności fizycznej na poszczególne układy organizmu ludzkiego. Wpływ ruchu na układ
kostny:

 Zwiększenie obciążeń aparatu ruchu powoduje zmiany także w układzie kostnym:
 hipertrofia kości – zmiana ich kształtu, szerokości i długości,
 kości są bardziej masywne, zwiększa się szerokość powierzchni stawowych,
 hipertrofia układu kostnego u osób dorosłych pod wpływem treningu rozwija się stopniowo przez

okres 3 – 5 lat (odpowiedź organizmu przystosowującego się do zwiększonego wysiłku).

 Zmiany te utrzymują się przez pewien czas także po przerwaniu treningu (szczególnie, jeśli

kontynuowana jest aktywność ruchowa),

 U dzieci i młodzieży trening przeciwdziała tworzeniu się odkształceń, czyli zapobiega i koryguje

wady postawy oraz przeciwdziała osteoporozie w wieku późniejszym;

 Ruch wpływa na prawidłowe kształtowanie się układu szkieletowego w sposób bezpośredni,

ponieważ układ ten jest niejako zaprojektowany do ruchu. Tworzenie struktur kostnych,
takich jak beleczki kostne wynika wprost z ruchu, ponieważ ich ułożenie zależy od
kierunku sił działających na kość. Jest to wyjątkowo istotne dla osób w wieku rozwojowym,
ponieważ jest to okres kształtowania i przebudowy kośćca.

 Wiele wad czy niedoskonałości w jego budowie można skorygować poprzez odpowiednio

dobrany wysiłek fizyczny.

 Aktywność fizyczna ma również wpływ na aparat kostno – stawowy:
 zwiększenie zakresu ruchomości w stawie
 kształtowanie powierzchni stawowych
 zwiększenie elastyczności i sprężystości torebek i wiązadeł w stawach
 ćwiczenia warunkują w dużej mierze uwapnienie kości

Wpływ aktywności fizycznej na poszczególne układy organizmu ludzkiego. Wpływ ruchu na układ
mięśniowy:

 Wzrost masy mięśniowej pod wpływem wysiłku
 Kształtujący wpływ na układ kostny (np. u osób z dolegliwościami kręgosłupa systematyczne

ćwiczenia mięśni grzbietu i kręgosłupa powodują wzrost i wzmocnienie tych mięśni,
doprowadzając do wzmocnienia tzw. gorsetu mięśniowego, co łagodzi, a nawet likwiduje
dolegliwości odkręgosłupowe),

 wzrost liczby otwartych czynnych naczyń włosowatych, lepsze odżywianie pracującego mięśnia,

usprawnienie wydalania produktów przemiany materii,

 wzrost ilości substancji energetycznych w mięśniach;

zmiany biochemiczne prowadzące do zwiększenia się odporności na zmęczenie oraz do szybszej
odnowy sił

 Umiejętnie prowadzony trening siłowy istotnie poprawia zdolności do wykonywania wysiłków

siłowych, ze względu na:

 rozwój mięśni
 przyrost ich masy i siły
 utrzymanie ich elastyczności i prawidłowej długości

Trening siłowy:

 Wpływa na wzrost aktywności enzymów metabolizmu beztlenowego, co powoduje zwiększenie

potencjału beztlenowego,

 Zwiększenie średnicy włókien mięśniowych i siły ich skurczu,

3

Trening wytrzymałościowy:

 Zwiększa liczbę czynnych naczyń włosowatych,
 Zwiększa liczbę mitochondriów,
 Wzrasta próg przemian anaerobowych (gdzie mięśnie produkują energię w procesach

beztlenowych);

Wpływ aktywności fizycznej na poszczególne układy organizmu ludzkiego. Wpływ ruchu na układ
trawienny i moczowy:

 Stymulacja czynności żołądka, jelit,
 Zapobieganie zaparciom,
 Zmniejszenie zalegania moczu w drogach moczowych, a więc zapobieganie tworzeniu się ich

infekcji;

 Dzieci mało ruchliwe, prowadzące siedzący tryb życia mają nierzadko problemy z nadwagą, przy

czym okres pokwitania jest momentem bardzo istotnym ze względu na pogarszającą się
sprawność fizyczną, wynikającą z zaburzeń hormonalnych i przebudowy jaka następuje w
organizmie.

 Odpowiednio dobrany ruch może uchronić przed nadwagą, a także pomaga w kształtowaniu

sylwetki

Wpływ aktywności fizycznej na poszczególne układy organizmu ludzkiego. Wpływ ruchu na
gospodarkę hormonalną:

 Zmniejszenie wysiłkowej aktywacji układu współczulno-nadnerczowego, czyli wydzielanie

adrenaliny i noradrenaliny w czasie wysiłku. Powoduje to słabszą reakcję układu krążenia na
wysiłek fizyczny, chociaż zdolność do wykonywania wysiłku nie ulega upośledzeniu, a i ilość
pochłanianego tlenu jest podobna,

 Obniżenie wydzielania insuliny przez trzustkę, podczas gdy tolerancja glukozy przez organizm –

mimo zmniejszonego wydzielania insuliny – poprawia się (wzrost wrażliwości tkanek osoby
trenującej na działanie insuliny jak również zwiększone jej wiązanie przez receptory);

 Ruch oddziaływuje również na układ dokrewny pobudzając zwłaszcza nadnercza oraz przysadkę

do produkcji hormonów

Wpływ aktywności fizycznej na poszczególne układy organizmu ludzkiego. Wpływ ruchu na układ
odpornościowy:

 Dotychczasowe wyniki badań potwierdzają hipotezę, że:
 umiarkowany trening wytrzymałościowy poprawia odporność,
 natomiast trening prowadzący do przeciążenia organizmu – osłabia mechanizmy

odpornościowe.

Wpływ aktywności fizycznej na poszczególne układy organizmu ludzkiego. Wpływ ruchu na
zdrowie psychiczne:

 Rozładowanie nadmiernych przeciążeń psychoemocjonalnych,
 Zmniejszenie poziomu lęku,
 U osób w stanie depresyjnym stwierdzono obniżenie jej głębokości,
 Poprawa snu i łatwiejsze zasypianie,
 Wyższa samoocena;

Zachowanie odpowiedniej proporcji między aktywnością ruchową i spoczynkiem oraz
pozostawaniem w pozycji pionowej i poziomej (leżącej) jest warunkiem zdrowia

4

 Utrzymywanie pionowej pozycji ciała przez człowieka jest możliwe dzięki funkcjonowaniu

mechanizmów fizjologicznych, przeciwstawiających się działaniu siły ciężkości

 Zachowanie odpowiedniego ciśnienia perfuzyjnego krwi w krążeniu mózgowym i innych

narządach umożliwiają skoordynowane reakcje układu nerwowo-mięśniowego i sercowo-
naczyniowego

Następstwa unieruchomienia

 Unieruchomieniem (bezczynność ruchowa) nazywamy fizyczne ograniczenie aktywności

całego ciała lub poszczególnych jego części w zakresie poruszania się, siadania, chodzenia.

 Hipokinezja jest stanem klinicznym, w którym dochodzi do ograniczenia aktywności ruchowej

spowodowanego różnymi przyczynami

 Hipograwia - eliminacja działania siły ciężkości na układ mięśniowo-szkieletowy i zmniejszenie

gradientu ciśnienia hydrostatycznego płynów ustrojowych między kończynami dolnymi a górną
połową ciała

Unieruchomienie może być następstwem:

 nałożenia opatrunków ortopedycznych, gorsetów lub szyn,
 długotrwałego pozostawania w pozycji zmniejszającej siłę ciążenia, jak siedzenie lub

pozycja leżąca

 utraty siły ciężkości w przestrzeni kosmicznej, gdzie ruch nie są ograniczone, lecz występują

bez przeciwdziałających sił ciążenia

Unieruchomienie może być następstwem:

 Chorób lub uszkodzeń układu nerwowego (porażenia, urazy czaszkowo - mózgowe),
 Chorób lub uszkodzeń układu mięśniowego (miopatie, dystrofie),
 Chorób lub uszkodzeń układu kostno -stawowego (złamania, urazy),
 Ciężkich chorób wymagających pozostania w łóżku.

Długotrwałe unieruchomienie, brak aktywności ruchowej powodują zmniejszenie się
ogólnego metabolizmu ustroju, co prowadzi do pogorszenia pracy czynnościowej układów
całego organizmu oraz do powstania grupy objawów określanych mianem ZESPOŁU
UNIERUCHOMIENIA.

Wpływ unieruchomienia na organizm człowieka Układ sercowo – naczyniowy:

 TACHYKARDIA WYSIŁKOWA I SPOCZYNKOWA ( UKŁAD WSPÓŁCZULNY),
 ZMNIEJSZENIE WYDOLNOŚCI PRACY SERCA,
 HIPOTENSJA ORTOSTATYCZNA (ZAWROTY GŁOWY, OMDLENIA),
 OBNIŻENIE CIŚNIENIA KRWI KRĄŻĄCEJ, HIPOWOLEMIA, (Zmniejszenie objętości

osocza, płynu śródmiąższowego i całego płynu zewnątrzkomórkowego )

ZAGĘSZCZENIE I WZROST LEPKOŚCI KRWI (ZAKRZEPOWE ZAPALENIE ŻYŁ).
(zwiększenie fibrynogenu we krwi, zwiększenie aktywności fibrynolitycznej osocza i skrócenie
czasu krzepnięcia krwi)

Wpływ unieruchomienia na organizm człowieka Układ sercowo – naczyniowy:
TOLERANCJA ORTOSTATYCZNA

 pogorszenie tolerancji ortostatycznej (niemożność zapewnienia przez organizm człowieka

dopływu odpowiedniej ilości krwi do jego mózgu)

 zmniejszenie wzrostów ciśnienia krwi
 obniżenie przeciętnej wartości ciśnienia krwi w ciągu dnia
 szybka zmiana pozycji ciała z leżącej na stojącą - obniżenie skurczowego ciśnienia tętniczego
 zmniejszenie powrotu żylnego krwi
 zmniejszenie objętości wyrzutowej

5

 zwiększenie częstości skurczów serca
 skurcz małych tętniczek opóźnia gromadzenie się krwi w kończynach dolnych, ale nie może

zwiększyć powrotu żylnego

 powrót żylny zależy od spoczynkowego napięcia i skurczu mięśni kończyn dolnych
 stopień nietolerancji ortostatycznej zwiększa się z przedłużeniem okresu bezczynności ruchowej

 miarą tolerancji ortostatycznej jest czas zachowania świadomości w warunkach biernego

zawieszenia ciała na stole pionizacyjnym

 zmiany podstawowych parametrów czynności układu krążenia są wtórne w stosunku do zmian

zachodzących w funkcjonowaniu neurohormonalnych mechanizmów kontroli jego czynności

Wpływ unieruchomienia na organizm człowieka Układ sercowo – naczyniowy:
NIETOLERANCJA ORTOSTATYCZNA

 reakcję ortostatyczną nasila odwodnienie organizmu

 zabiegi powodujące odnowę objętości osocza (nawodnienie dożylne roztworem NaCl lub

podanie doustne) redukują stopień nietolerancji ortostatycznej

 W żywieniu pacjentów należy stosować zwiększoną podaż płynów hiperosmotycznych (np. z

owoców cytrusowych) w celu zmniejszenia hipowolemii

Wpływ unieruchomienia na organizm człowieka Układ sercowo – naczyniowy: Aspekty
praktyczne - sposoby przeciwdziałania nieprawidłowej reakcji ortostatycznej:

 W czasie przygotowywania pacjentów przez długi czas pozostających w łóżku przed

„uruchomieniem” wskazane jest częste podnoszenie górnej połowy ciała, pozycja fotelowa w
łóżku, siadanie w łóżku z opuszczonymi nogami, pionizacja i pozostawanie w pozycji
stojącej przez krótki czas

 pionizacja na stole pionizacyjnym, ewentualnie z „marszem w miejscu”

Wpływ unieruchomienia na organizm człowieka Układ sercowo – naczyniowy: Aspekty
praktyczne - sposoby przeciwdziałania POWIKŁANIOM ZAKRZEPOWO - ZATOROWYM

ZASTÓJ ŻYLNY PROWADZACY DO ZAKRZEPÓW W ŻYŁACH GŁĘBOKICH I ZAKRZEPÓW
W ŻYŁACH POWIERZCHOWNYCH

 HEPARYNY DROBNOCZĄSTECZKOWE
 ZAPOBIEGAĆ ODWODNIENIU, ZACHĘCAĆ DO PICIA,
 PORUSZAĆ KOŃCZYNAMI KILKA RAZY DZIENNIE – AKTYWNIE LUB BIERNIE,

PIONIZAJA

 STOSOWAĆ OPASKI UCISKOWE LUB POŃCZOCHY ELASTYCZNE

Wpływ unieruchomienia na organizm człowieka Układ oddechowy:

 UPOŚLEDZENIE WENTYLACJI PŁUC,
 ZMNIEJSZENIE POJEMNOŚCI ŻYCIOWEJ PŁUC,
 ZMNIEJSZENIE RUCHOMOŚCI KLATKI PIERSIOWEJ,
 ZABURZENIA WYMIANY GAZOWEJ (GORSZE UTLENOWANIE KRWI I TKANEK),
 REGIONALNE ZABURZENIA STOSUNKU WENTYLACJI DO PERFUZJI
 ZALEGANIE ŚLUZU W DROGACH OSKRZELOWYCH, ZABURZENIE

MECHANIZMU ŚLUZOWO RZĘSKOWEGO

 POGORSZENIE ODRUCHU KASZLOWEGO,

Wpływ unieruchomienia na organizm człowieka Układ oddechowy: - aspekty praktyczne

ZAKAŻENIA DRÓG ODDECHOWYCH - OGRANICZENIE RUCHOMOŚCI KLATKI
PIERSIOWEJ, TRUDNOŚCI W ODKSZTUSZANIU WYDZIELINY

6

 ODPOWIEDNIA POMOC UMOŻLIWIAJĄCA PEŁNE RUCHY KLATKI

PIERSIOWEJ.

 GIMNASTYKA USPRAWNIAJĄCA ODDYCHANIE ORAZ ODKSZTUSZANIE

Wpływ unieruchomienia na organizm człowieka Układ narządu ruchu:

 ZMNIEJSZENIE SIŁY MIĘŚNIOWEJ,
 ZANIKI MIĘŚNIOWE,
 ZABURZENIA KOORDYNACJI RUCHÓW,
 ZWŁÓKNIENIA I ZESZTYWNIENIA STAWÓW,
 PRZYKURCZE W STAWACH, OSTEOPOROZA (ZMNIEJSZENIE MASY KOŚCI,

ODWAPNIENIE KOŚCI).

Oraz

 ograniczenia ucisku na kości wzdłuż ich długiej osi (hipograwia)
 ograniczenie aktywności ruchowej (hipodynamia)
 Kreatynuria
 Hydroksyprolinuria
 Fosfaturia
 Ujemny bilans azotowy

Wpływ unieruchomienia na organizm człowieka Układ narządu ruchu: - Utrata wapnia

 wydalanie wapnia w moczu w większych ilościach niż 250 mg/dobę traktowane jest jako

patologiczne

 już po 2 dniach unieruchomienia zwiększa się wydalanie wapnia w moczu
 szczyt kalciurii osiągnięty jest po 15 dniach i utrzymuje się przez cały okres unieruchomienia

Wpływ unieruchomienia na organizm człowieka Układ narządu ruchu: - Utrata wapnia - aspekty
praktyczne

 izotoniczne wysiłki fizyczne wykonywane w pozycji leżącej, wykonywane podczas

unieruchomienia w łóżku nie wywierają wpływu na utratę wapnia

 krótkotrwała podłużna kompresja układu kostnego lub wysiłki fizyczne przy użyciu nóg są

nieskuteczne

ale

 Aby postępowanie zapobiegawcze w stosunku do utraty wapnia z ustroju było skuteczne

(pionizacja bierna lub połączona ze skurczami mięśni kończyn dolnych), czas jego stosowania
musi być zbliżony do czasu obciążania układu kostnego w normalnych warunkach życia (do 8
h/dobę)

Wpływ unieruchomienia na organizm człowieka Układ narządu ruchu: - PRZYKURCZE -
aspekty praktyczne
W NASTĘPSTWIE POZYCJI LEŻĄCEJ - BEZRUCH, SKRÓCENIE MIĘŚNI WSKUTEK
ZWŁÓKNIENIA I USZTYWNIENIA STAWÓW

 WSZYSTKIE STAWY POWINNY BYĆ URUCHAMIANE W PEŁNYM ZAKRESIE

RUCHÓW KILKA RAZY DZIENNIE

 JEŚLI CHORY NIE MOŻE SAM, URUCHAMIANIE ODBYWA SIĘ BIERNIE, JEŚLI

MOŻE – AKTYWNIE.

 UŻYCIE SZYN MUSI BYĆ DOKONANE INDYWIDUALNIE.
 NAGRZEWANIE LUB STOSOWANIE LEKÓW PRZECIW- BÓLOWYCH PRZY

ZWIĘKSZENIU RUCHOMOŚCI STAWÓW OGRANICZANEJ ICH BOLESNOŚCIĄ.

7

Wpływ unieruchomienia na organizm człowieka Układ nerwowy:

 w 1-2 dniach występuje euforia, pozytywny nastrój,
 po 3-6 dniach samopoczucie pogarsza się, występują zaburzenia snu, bóle głowy, niepokój,

depresje, zmniejszenie poczucia komfortu cieplnego, zaburzenia koncentracji i pogorszenie
sprawności psychomotorycznej, zwiększenie podatności na stres,

występują

 ZABURZENIA CZUCIA,
 OSŁABIENIE AKTYWNOŚCI,
 ZABURZENIA RÓWNOWAGI,
 ZABURZENIA KOORDYNACJI RUCHOWEJ,
 LABILNOŚĆ WEGETATYWNA,
 ZABURZENIA EMOCJONALNE (NIEPOKÓJ, AGRESJA, DEPRESJA).

Wpływ unieruchomienia na organizm człowieka Układ nerwowy: APATIA I DEPRESJA
Aspekty praktyczne

 PODEJMOWANIE PRÓB WYWOŁANIA DOBREGO NASTROJU U CHOREGO,
 ŁAGODZENIE BÓLU, ROZMOWA,
 ZAPEWNIENIE KONTAKTU Z BLISKIMI,

PSYCHOTERAPIA ELEMENTARNA I PODTRZYMUJĄCA

Wpływ unieruchomienia na organizm człowieka Układ pokarmowy:

 UTRATA ŁAKNIENIA, zmniejszenie wydzielania soku żołądkowego
 ZWOLNIENIE PASAŻU JELIT,
 ZAPARCIA

Wpływ unieruchomienia na organizm człowieka Układ pokarmowy:Aspekty praktyczne

 ZACHĘCAĆ DO NAWODNIENIA I DIETY BOGATO –RESZTKOWEJ
 ZAPEWNIENIE KOMFORTU I INTYMNOŚCI PRZY ODDAWANIU STOLCA

Wpływ unieruchomienia na organizm człowieka Układ moczowy:

 ZWIĘKSZONA DIUREZA,
 WYSTĄPIENIE KAMICY NERKOWEJ (nadmierne wydalanie wapnia z moczem),
 ZMNIEJSZONA DIUREZA, ZASTÓJ W PĘCHERZU MOCZOWYM (infekcje w drogach

moczowych).

 ZAKAŻENIA DRÓG MOCZOWYCH ZASTÓJ MOCZU ( NIECAŁKOWICIE

OPRÓŻNIONY PĘCHERZ MOCZOWY), ZAKAŻENIA WTÓRNE W NASTĘPSTWIE
NIETRZYMANIA MOCZU

Wpływ unieruchomienia na organizm człowieka Układ moczowy: - Aspekty praktyczne

 ZACHĘCAĆ DO PICIA DUŻYCH ILOŚCI PŁYNÓW
 REGULARNA TOALETA NARZĄDÓW PŁCIOWYCH

Wpływ unieruchomienia na organizm człowieka Zaburzenia metaboliczne:

 UJEMNY BILANS AZOTOWO – BIAŁKOWY (ZMNIEJSZENIE MASY

MIĘŚNIOWEJ),

 UJEMNY BILANS WAPNIOWO – FOSFORANOWY (WZROST WYDALANIA

WAPNIA I FOSFORU Z MOCZEM; WZROST STĘŻENIA WAPNIA WE KRWI –

- OSTEOPOROZA, ZŁAMANIA PATOLOGICZNE,
- ZABURZENIA PRACY SERCA,
- OSŁABIENIE SIŁY MIĘŚNIOWEJ,
-



PH – KWASICA METABOLICZNA

8

Wpływ unieruchomienia na organizm człowieka - TOLERANCJA GLUKOZY

 upośledzenie tolerancji glukozy (już od 1-3 dni unieruchomienia)
 powrót prawidłowej tolerancji węglowodanów następuje w 7-14 dni po powrocie do warunków

zwykłej aktywności ruchowej

 intensywny treningu fizyczny przyspiesza powrót tolerancji glukozy do poziomu normalnego

(lub ją nawet zwiększa)

Wpływ unieruchomienia na organizm człowieka - TERMOREGULACJA

 Zwiększenie potliwości
 Zmiana wrażliwości na bodźce termiczne
 Zwiększenie hipertermii wysiłkowej
 Zmniejszenie tkankowego przewodnictwa cieplnego

Wpływ unieruchomienia na organizm człowieka - NARZĄD SŁUCHU I WZROKU

 Podwyższenie progu wrażliwości słuchowej
 pogorszenie słuchu po 5 dniach unieruchomienia
 Zmniejszenie ostrości wzroku
 Przekrwienie spojówek, rozszerzenie tętniczek i żył siatkówki
 po 45 dniach zmniejszenie ostrości widzenia o 22% i ograniczenie pola widzenia

Wpływ unieruchomienia na organizm człowieka - UKŁAD ODPORNOŚCIOWY

 Dłuższe przebywanie powyżej 10 dni powoduje:
 zmniejszenie bakteriobójczych właściwości skóry
 zmniejszenie lizosomów w ślinie
 upośledzenie zdolności fagocytarnej granulocytów obojętnochłonnych

Wpływ unieruchomienia na organizm człowieka - Skóra:

 ODPARZENIA,
 ODLEŻYNY,
 MACERACJA,
 ZANIKI SKÓRY

Wpływ unieruchomienia na organizm człowieka - Skóra:Aspekty praktyczne - ODLEŻYNY

 IDENTYFIKOWANIE CHORYCH ZAGROŻONYCH ODLEŻYNAMI.
 CZĘSTE I REGULARNE ZMIENIANIE POZYCJI CIAŁA. UTRZYMYWANIE SKÓRY

W CZYSTOŚCI I SUCHOŚCI.

 STARANNE SŁANIE ŁÓZKA, STOSOWANIE UDOGODNIEŃ,

STOSOWANIE ODPOWIEDNIEJ DIETY

Wpływ unieruchomienia na organizm człowieka - Zmniejszenie wydolności fizycznej

• V

02 max

jest, z dużym uproszczeniem, traktowane jako miara zmniejszenia sprawności układu

sercowo-naczyniowego

• Zmniejszenie wydolności fizycznej spowodowane jest upośledzeniem transportu tlenu z płuc i

zmniejszenie jego wychwytywania przez tkanki

• zmiana V

02 max

jest mniejsza w pozycji siedzącej (średnio -1,3%) niż podczas unieruchomienia w

łóżku (średnio –7,5%)

• ćwiczenia izometryczne bardziej niż ćwiczenia izotoniczne wpływają na V

02 max

intensywność ćwiczeń jest ważniejsza niż czas ich wykonywania

Wpływ unieruchomienia na organizm człowieka - Zmniejszenie wydolności fizycznej - Aspekty
praktyczne

9

 Wykonywanie ćwiczeń fizycznych w okresie pozostawania w łóżku (nawet za pomocą rąk) może

zmniejszyć skutki unieruchomienia

 U sportowców (wytrzymałościowe dyscypliny sportu) niektóre reakcje na pozostawanie w łóżku,

są często zwiększone (np. omdlenia po wstaniu z łóżka w okresie pooperacyjnym) niż u ludzi nie
wytrenowanych. Historia choroby powinna zawierać informacje o aktywności ruchowej i stopniu
wytrenowania


Wpływ unieruchomienia na organizm człowieka - WNIOSKI

Długotrwałe pozostawanie w pozycji leżącej w łóżku wywiera niekorzystny wpływ na organizm i
powinno być stosowane tylko w przypadkach niezbędnie tego wymagających
CHOCIAŻ...zmniejszenie tempa przemian energetycznych a tym samym zmniejszenie
wydatku energetycznego zwiększa szanse przeżycia



Hipokinezja

 Hipokinezja, czyli niedostatek ruchu to: negatywne dla zdrowia osobniczego i społecznego

zjawisko, nasilające się w 2. poł. XX w., polegające na dysproporcji pomiędzy zwiększającym się
obciążeniem układu nerwowego, a zmniejszającym się obciążeniem układu ruchowego. Prowadzi
do zaburzeń w zakresie układów: sercowo-naczyniowego, trawiennego, autonomicznego,
psychonerwowego..

 Uznana za zjawisko cywilizacyjne, wg Światowej Organizacji Zdrowia hipokinezja jest

obecnie, bezpośrednio i pośrednio, główną przyczyną zgonów (z powodu zapaści, choroby
wieńcowej serca), zwłaszcza w krajach rozwiniętych.

Co jest skutkiem hipokinezji? –

 Choroby cywilizacyjne, takich jak:
 miażdżyca,
 nadciśnienie tętnicze,
 choroba wieńcowa,
 otyłość.

Sedenteryjny tryb życia

 osłabienie całego organizmu
 zaniki mięśniowe, zaburzenia postawy
 zmniejszona czynność oddechowa klatki piersiowej i krążenia,
 niedotlenienie tkanek
 „urzędnicze serce” dychawica sercowa, niewydolność wieńcowa, zawały
 nadciśnienie, miażdżyca, niewydolność wieńcowa, otyłość, wady postawy
 męczliwość, osłabienie, brak tchu, zawroty głowy,

„Nic tak nie niszczy organizmu, jak długotrwała fizyczna bezczynność.” - Arystoteles

Przykładowe przyczyny braku aktywności ruchowej:

 brak zainteresowania i chęci do ruchu
 lenistwo
 brak czasu wolnego lub bierne formy jego spędzania (oglądanie telewizji, siedzenie przed

komputerem, czytanie książek)

 nadmiar obowiązków domowych/szkolnych/w pracy
 zły stan zdrowia

10

 „SPIRALA ŚMIERCI” - Sytuację tę przedstawił Starosta, tworząc w 1994r. „spiralę śmierci”,

która pokazuje nam jak powoli zmienia się nasze życie na skutek ograniczenia aktywności
ruchowej:

Siedzący tryb życia
Progresja zmian zwyrodnieniowych
Profilaktyka zmian zwyrodnieniowych

 RUCH!!!
 Właściwa dieta
 Niewygodne łóżko

Sedenteryjny tryb życia…- Homo computerus


Promocja zdrowia, profilaktyka pierwotna i wtórna
Piramida aktywności fizycznej

11

Promocja zdrowia, profilaktyka pierwotna i wtórna
Aktywność fizyczna podejmowana:

 3 x tyg.
 30 min
 Tętno 75-80% max wartości tętna (minimum 120 u/min)

 (max wartości tętna = 220 – wiek)

Promocja zdrowia, profilaktyka pierwotna i wtórna
Aktywność od urodzenia do późnej starości