Beta-laktamy.
Hamują wbudowywanie kwasu N-acetylomuraminowego w mukopeptydwą ścianę komórkową w wyniku unieczynnienia transpeptydazy.
Penicyliny naturalne.
benzylopenicylina
Penicillinum crystallisatum - fl. 100, 200 i 300 tys j.m. oraz 1 i 3 mln j.m.
0,6-1,2 mln j./24h i.m. w 6 dawkach
Gram(+), a zw.:
ziarenkowce (poza gronkowcami)
pałeczki (Bacillus, Corynebacterium, Listeria
Gram(-) ziarenkowce
niektóre beztlenowce: Actinomyces, Bacteroides fragilis, Clostridium
niektóre krętki: Treponema pallidum
penicylina prokainowa
Penicillinum procainicum - fl. 0,6; 1,2 i 2,4 mln j.m.
0,6-2,4 M.j. raz dziennie i.m.
benzylopenicylina benzatynowa
Debecylina - fl. 0.6 i 1,2 M.j.
co 7-10 dni 0,6-1,2 M.j. i.m.
fenoksymetylopenicylina
V-cylina - t. 200 i 400 tys. j.
1-2 tab. co 4-6 h
Penicyliny izoksazolilowe.
jak benzylopenicylina + gronkowce wytwarzające penicylinazę
metycylina
Methicillin - fl. 1,0 g
1-1,5 g co 4-6h i.m.
nafcylina
oksacylina
Oxacillin - kap. 0,25 (4x 1-2); fl. 0,5 i.m. (4x 0,25-0,5)
kloksacylina
Syntarpen - kaps. 0,25 i 0,5; f. 0,25 i 0,5 i.m. / co 6 h
dikloksacylina
flukloksacylina
Aminopenicyliny.
ziarenkowce Gram(+) i Gram(-)
pałeczki tlenowe (Haemophilus influenzae, E. coli, Salmonella, Shigella)
nie działają na: Klebsiella, Enterobacter, Proteus, Serratia, Pseudomonas aeruginosa
ampicylina
Ampicillin - kap. 0,25 i 0,5; fl. 0,25; 0,5 i 1,0
p.o.; i.m. 250-500 mg 4x dziennie
amoksycylina
Amoxycillinum
piwampicylina
bakampicylina
talampicylina
Karboksypenicyliny.
Gram(-)
ponadto: Pseudomonas, Proteus indolo dodatni, Enterobacter, Acinetobacter
słabiej na Gram(+)
karbenicylina
Carbenicillin - fl. 1,0 - 1-2 g co 6h
Carfecillin - tab. 0,25 i 0,5 g
tikarcylina
karyndacylina
Ureidopenicyliny.
Gram(+) i Gram(-), tlenowce i beztlenowce
azlocylina
Pseudomonas aeruginosa
Securopen - fl. 0,5; 1; 2 i 5 g
dorośli 2-5 g co 8 h i.m lub i.v.; dzieci 0,5-1 g co 8 h
mezlocylina
Baypen - jak Azlocillin
piperacylina
Pseudomonas aeruginosa, Proteus indolo dodatni, Bacteroides
Pipril - fl. 1 i 2 g; i.v. 2-4x dziennie po 4 g; i.m. 3x 2g
Amidynopenicyliny.
Gram(-): szczególnie: E. coli, Salmonella, Shigella., Klebsiella, Enterobacter
mecylinam
piwmecylinam
Selexid - t. 0,2 - 3x1-2 tab.
bakmecylinam
Acetamidopenicyliny.
Gram(-)
temocylina
Temocillin -
Inhibitory beta-laktamaz.
kwas klawulanowy
Augmentin - amoksycylina + kw. klawulanowy (2:1) - t. 275 mg; zawiesina 156 mg/5 ml i 275 mg/5 ml; 1 tab. co 8 h
Timentin - tikarcylina + kw. klawulanowy
sulbaktam
Unasyn - ampicylina + sulbactam - tab. 275 mg co 12 h; zawiesina 250 mg/5 ml (12,5 mg/kg 2x dziennie)
Sulfaperazon - cefoperazon + sulbactam
tazobaktam
Tazobac - piperacylin + tazobactam
Cefalosporyny I generacji.
Gram(+)
słabo na Gram(-)
wrażliwe na beta-laktamazy
cefazolina
cefalotyna
Keflin - fl. 1,0; i.v. lub i.m. 1-3 g co 8 h
cefradyna - p.o.
Sefril - kap. 0,5 lub flakon 60 ml (50 mg/ml) - 250-500 mg co 6 h
cefalorydyna
cefaglicyna
cefaleksyna - p.o.
Keflex - kaps. 0.25 i 0,5; p.o. 0,25-1,0 co 6 h
cefapiryna
Cefatrexyl - fl. 1,0; i.v. lub i.m. 0,5-1 g co 4-6 h
cefacetryl
cefadroksyl - p.o.
Duracef - kap. 0,25 i 0,5; tab. 1,0; granulat do zawiesiny 0,125/5 ml; 0,25/5 ml
p.o. 1-2 g w 1-2 dawkach
Cefalosporyny II generacji.
słabiej niż I generacja na Gram(+)
Gram(-) np. Proteus
nie działa na Pseudomonas i beztlenowce Gram(-) za wyjątkiem cefoksytyny
cefaklor - p.o.
Ceclor - kap. 0,25 i 0,5; subs. do zawiesiny 0,125/5 ml; 0,25/5 ml
p.o. 0,5-1,0 co 6-8 h; zwłaszcza w zakażeniach ukł. oddechowego przez Haemophilus influenzae
cefoksytyna
Mefoxin - fl. 1 i 2 g; i.m. lub i.v. 1-2 g co 6-8 h
cefuroksym
Biocefal - ampullis 0,25; 0,75 i 1,5 - 0,75-1,5 co 6-8 h
Zinnat - cefuroksym aksetyl - tab. 0,125; 0,25 i 0,5; granulat 0,125 g/5 ml - p.o. 0,25-0,5 2x dziennie
cefamandol - po
Tarcefandol -i.m i i.v. fl. 0,5; 1 i 2 h - 0,5-2,0 co 6-8h
cefatryzyna
cefonicid
ceforemid
cefotiam
Cefalosporyny III generacji.
Gram(+)
Gram(-) z Proteus, Pseudmonoas, i beztlenowce
nie działa na Acinetobacter
cefoperazon
Cefobid - fl. 0,5; 1 i 2 g; - 1-2g x 2
moksalaktam
Moxalactam disodium - fl. 1 i 2 g - do 2 g co 8 h
latamoksef
cefotaksym
Claforan - fl. 0,5; 1,0 i 2,0 - i.v. 1g 3-4x dziennie
ceftriakson
Rocephin - fl. 0,25; 0,5; 1,0 - i.v. 1-2 g 1-2x dziennie
ceftyzoksym
cefsulodyna
Monaspor - fl. 0,5 i 1 g; 1-2 g co 8 h
cefmenoksym
cefpiramid
cefiksym
Suprax - t. 0,2 i 0,4 mg; u dzieci 400 mg/24h
ceftazydym
Fortum fl. 0,25; 0,5; 1,0 i 2,0 - i.m. lub i.v. 1-2 g 2-3x dziennie
Zastosowanie cefalosporyn:
profilaktyka zakażeń pooperacyjnych
zakażenie przez E. coli i Enterobacteriaceae (bez Salmonella i Shigella)
posocznice Gram(-)
zakażenie „brzuszne” chirurgiczne - cefoksytyna oraz III generacja
Monobaktamy.
tlenowe Gram(-) z Proteus, Pseudomonas i Serratia
nie działa na Gram(+)
aztreonam
Azactam - ampullis 0,5 i 1,0 - i.m. lub i.v. 0,5-1 g 2-3x dziennie
tigemonam
cerumonam
Karbapenemy.
Gram(+) i Gram(-); tlenowce i beztlenowce
Proteus, Pseudomonas (z wyjątkiem Pseudmonas malthophila, Bacteroides fragilis)
imipenem
Imipenem DPI - preparat z cilastatyną - fl. 0.25 i 0.5 mg - wlewy i.v. 2-4g dziennie
meropenem
Meropenem - 1g 3x dziennie i.v,
Aminoglikozydy.
blokują podjednostkę 30S rybosomu bakteryjnego
wydalają się przez nerki w postaci nie zmienionej (70%) i z żółcią (30%)
Gram(-): E. coli, pałeczki tularemii, duru i paradurów, czerwonki, krztuśca, nosacizny, Klebsiella pneumoniae, Brucella abortus, Vibrio cholerae
tobramycyna, gentamycyna, amikacyna, sisomycyna - działa na Pseudomonas aeruginosa
streptomycyna, kanamycyna, gentamycyna, tobramycyna - Gram(+), gronkowce oraz prątki kwasochłonne
Zastosowanie:
gruźlica - streptomycyna
zapalenie opon i płuc - Haemophilus influenzae i inne Gram(-)
zapalenie wsierdzia
zakażenia dróg moczowych - gentamycyna, tobramycyna, amikacyna
zakażenia dróg żółciowych
zakażenia przewodu pokarmowego
wyjaławianie przewodu pokarmowego przed zabiegami chirurgicznymi
tularemia, dżuma
zakażenia wywołane przez Pseudmonoas
streptomycyna
Streptomycinum - fl. 1 g
gruźlica - 1 g/24h przez 5-7 miesięcy w połączeniu z innym tuberkulostatykiem
inne zakażenia - do 2g/24g i.m. w dawkach podzielonych przez 5-7 dni
kanamycyna
gentamycyna
Gentamycin - amp 40 i 80 mg; i.m. 80-120 mg/24h jednorazowo od 2 tyg. do 3 miesięcy
paromomycyna
neomycyna
Neomycinum - t. 0,25; aerozol i maść do oczu 0,5%; p.o. 1-4 g/24h
framycetyna
tobramycyna
Obracin - amp 10,20,40 i 80 mg; i.m. 3-5 mg/kg/24h w 2-3 dawkach przez 7-10 dni
sisomycyna
Siseptin - amp 50 mg/ml i.v. lub i.m. 3 mg/kg/24h w dawkach podzielonych co 8h;
amikacyna
Amikin - fl. 0,05 i 0,25 i.m. 15 mg/kg/24h w 2-3 dawkach (3x dziennie 150-500 mg)
dibekacyna
netromycyna
pentizomycyna
propikacyna
Tetracykliny.
hamują biosyntezę białka i procesy fosforylacji w komórkach bakteryjnych
Gram(+) i Gram(-), tlenowce i beztlenowce
krętki blade, Mycoplasma, riketsje i neoriketsje, Chlamydia, Legionella, niektóre pierwotniaki i robaki
Zastosowanie:
riketsjozy (dur plamisty, choroba Brilla, gorączka Q, gorączka Gór Skalistych)
ziarniniak weneryczny, wirusowe zapalenie płuc, choroba papuzia, ornitoza, jaglica, półpasiec, opryszczki, mononukleoza
krztusiec, zapalenie płuc atypowe, czerwonka, zapalenie jelit i dróg żółciowych oraz dróg moczowych wywołane przez E. coli
błonica, wąglik, dżuma, cholera, tularemia, buceloza
pneumokokowe zapalenie płuc, rzeżączka, posocznica paciorkowcowa
promienica
czerwonka pierwotniakowa
toksoplazmoza
Dawkowanie:
doustnie lub dożylnie ponad 7 dni
krrótko działające - 2g dziennie; co 6 h 0,5
średnio długo działające - 0,6/24h; co 12h 0,3
długo działające - 0,2 raz dziennie
tetracyklina
Tetracyclinum hydrochloricum - draż. 0,25; fl. 0,25 i.v.; maść 1% i 3%
chlorotetracyklina
Chlorocyclinum - maść 1 i 3% krople do oczu
oksytetracyklina
Oxyterracyna - drraż. 0,25 i 0,5; fl. 100 mg
Oxycort - maść lub aerozol
demeklocyklina
rolitetracyklina
Tetraverinum - i.v. 250 mg jednorazowo i 0,5 do 1 g dziennie
metacyklina
doksycyklina - wibramycyna
Vibramycin - raz dziennie 100-200 mg
minocyklina
Minocycline hydrochloride - kap. 100 mg; syrop 50 mg/5ml
Makrolidy.
hamują biosyntezę białek na poziomie rybosomalnym (blokuje podjednostkę 50s rybosomu)
zakażenia gronkowcami, paciorkowcami i dwoinkami zapalenia płuc
Mycoplasma pneumoniae
zakażenia dróg żółciowych
erytromycyna - właściwości przeciwpełzakowe
Erythrocin - draż. 0,1; 0,2 i 0,25; zawiesina 0,125/5ml - p.o. 0,2-0,5 co 6h; i.v. fiolki 0,3 g (0,5-1,0 g co 6h); maść i płyn 2%
Davercin - cykliczny węglan erytromycyny - t. 0,125 i 0,25; granulat do zawiesiny 0,15/5ml (p.o. 0,75 g I dawka i potem 0,5 g co 12h); miejscowo 1% maść i 2,5% płyn
oleandomycyna
karbamycyna
spiramycyna - zakażenie dróg żółciowych
Rovamycine - t. 0,5 ; 2-4 g/24h
leukomycyna
roksytromycyna
Rulid - t. 0,15; p.o. 2x 1 tab.
klarytromycyna
Klacid - t. 0,25 oraz zawiesina 0,125 g/5ml; 0,25-0,5 co 12h
wermektyna - działanie przeciwtasiemcowe
azitromycyna
Sumamed - t. 0,125 i 0,5; kaps. 0,25; syrop 0,1/5ml; p.o. 3-5 dni raz dziennie 0,25-0,5 I dnia, a potem 0,125-0,25
Linkosamidy.
hamują podjednostkę 50S rybosomu
jak makrolidy: Gram(+) i Gram(-) beztlenowce (bacteroides, Clostridia) Actinomyces, Mycoplasma
gronkowce, paciorkowce, maczugowce błonicy
Zastosowanie:
zakażenia „brzuszne” i ginekologiczne wywołane beztlenowcami
profilaktyka zakażeń pooperacyjnych - powyższe często z aminoglikozydami
zakażenia układu oddechowego i tkanek miękkich beztlenowcami
zakażenia drobnoustrojami Gram(+) przy oporności i uczuelniu na penicyliny i makrolidy
linkomycyna
Lincocin - kaps. 0,25 3-4x dziennie 2 kaps;
klindamycyna
Dalacin C - p.o. kaps. 150 mg co 6h 1-2 kaps (przez 7-10 dni); i.m. (i.v.) fl. 0,3 i 0,6 (krótkotrwałe wlewy dożylne)
Inne antybiotyki.
Chloramfenikol.
hamuje biosyntezę białek blokująć podjednostkę 70S
Gram(+) (bez pratków i niektórych laseczek), Gram(-) (głownie pałeczki durów i paradurów)
beztlenowce, krętki, riketsje,
Zastosowanie (ze względu na toksyczność ograniczone):
dur brzuszny i paradury
zakażenia Klebsiella pneumoniae
zakażenia Haemophulus influenae
inne zakażenia przy braku skuteczności innych mniej toksycznych antybiotyków
chloramfenikol
Detreomycyna - draz. 125 i 250 mg
Chlorocid - amp 1 g
Detreopal - syrop 150 mg/5 ml - 2 g dziennie (4x po 250 mg p.o. lub 2x 1g i.m.)
Glikopeptydy.
wankomycyna
hamuje syntezę ściany komórkowej
Gram(+) (paciorkowce i gronkowce)
stosuje się w zapaleniach opon mózgowo-rdzeniowych
lek z wyboru w rzekomobłoniastym zapaleniu jelit
Vancocin CP - fl. 0,5 i 1,0 - wlew dożylny - 0,5 g co 6h
teikoplanina
Gram(+) tlenowe i beztlenowe
zakażenia skóry i tkanek miękkich, zakażenie dróg oddechowych, płuc, stawów, wsierdzia, zapaleniu otrzewnej
Targocid - fl. 0,1; 0,2; 0,4 - i.v. 0.4 g/24h (dawka uderzeniowa) i 0,2g/24h (dawka podtrzymująca) 1x na dobę
Lipopeptydy.
ramoplanina
daptomycyna
Inne.
kolistyna - polimyksyna
uszkadza błonę cytoplazmatyczną drobnoustrojów
Gram(-) pałeczki okrężnicy, Pseudomonas, Klebsiella
Wskazania:
zakażenie przewodu pokarmowego pałeczką okrężnicy (lub dróg moczowych)
zapalenie meningokokowe opon mózgowych (dordzeniowo)
zakażenia ucha zewnętrznego, oka, skóry
Colistin - kaps. 0,5 M.j i tab. 1,5 M.j. p.o. 100-150 tys. j./kg/24h; amp 0,5 i 1 M.j. - i.m. 50-100 tys j/kg/24h
bacytracyna
hamuje syntezę ściany komórkowej
miejscowo w zakażeniach Gram(+) (ropnie, czyraki)
Baciguent
Bivacin - aerozol, krople, maść do oczu i puder
kwas fusydowy
zakażenia gronkowcowe oporne na działanie innych antybiotyków
Fucidine - t. 0,25; fl. 0,5 g/50 ml; maść, żel i krem 2%
fuzafungina
zakażenia dolnych i górnych dróg oddechowych
Bioparox - aerozol 20 ml