KONSTRUKTYWIZM- awangardowy kierunek rosyjski, kładzie nacisk na ekspresje w konstrukcji dzieła. Inicjator- W.
Tatlin, Kazimierz Malewicz, Aleksander Rodczenek. K.MALEWICZ- ponieważ konstruktywizm staje się kierunkiem
literackim i sztuką użyteczną. Malewicz się od nich odcina. W 1913r. Pierwszy manifest – to czarny kwadrat na białym
tle ( teoria tzw. suprematyzmu- zwierzchnictwo, wyższość, przewaga. Miał być to suprematyzm uczucia w sztukach
plastycznych- ma mówić o uniwersalności formalnego--- wyższość formy nad znaczeniem).

SURREALIŚCI- MAX ERNST- Niemiec, urodził się w Kolonii, był filozofem ale poświęcił się malarstwu, jest autorem
nowych technik, które zaczęto wykonywać w sztuce: kolaż, frotaż- użyty był w 1925r. ( działanie przypadku-
podkładamy pod papier fakturę i ją odrysowujemy). Był założycielem grupy dadaistów w Kolonii. Od 1922r. Będzie
wiodącym przedstawicielem grupy surrealistycznej w Paryżu. Oprócz tego, że malował to był jeszcze rzeźbiarzem i
scenografem. W 1954r. Dostał nagrodę gran prix na biennale sztuki w Wenecji. To co jest najważniejsze:
podświadomość, halucynacja, ulubiony wątek to ptak ( podczas kiedy w dzieciństwie urodziła mu się siostra zdechła
jego ukochana papuga- i to kojarzy mu się z konkretnym przeżyciem). RENE MAGRITTE- Belgijczyk, stworzył
najbardziej realistyczne malarstwo ( motywy z jego prac pojawiają się w reklamówkach) zaprzeczenie czemuś co jest
nieprawdziwe, estetyka snu ( plączą się zdarzenia, nielogiczne). Tytuły obrazów były postawione dla wzmożenia
efektu. Ponieważ ma bardzo dobre przygotowanie akademickie tworzy wszystko dokładnie na naturze ale też
surrealistycznie. Dzieła: Mężczyzna w meloniku, stopnie lata, drzwi do lasu. JOAN MIRO- Hiszpan, malarz, ceramik,
rzeźbiarz, jego malarstwo bardzo przypomina ideogramy dziecięce, przypomina to początki pisma, u samego malarza
wpływ kubizmu, fowizmu i ekspresjonizmu, tworzy pejzaże wyobrażeniowe i portrety z wyobraźni. Stosuje takie
techniki jak gwasz i akwarela. Dzieła: kobieta, ważka z czerwonymi skrzydłami, turniej byków, kobieta ptak i gwiazdy,
koń cyrkowy. GEORGIONE CHIRICO- przedstawiciel malarstwa metafizycznego , studiował w Grecji i często te
motywy wykorzystuje w swoich dziełach. Dzieła: niepokojące muzy, wielki metafizyk, niepewność poety, spacer
filozofa, czystość marzenia. POUL DELWAUS- dzieła: nocny pociąg( zawsze pojawia się akcja w otoczeniu
architektury), wiek żelaza.

DADAIZM I SURREALIZM-dadaizm z fr. Dada- zabawka, konik na biegunach. Jeden z pierwszych przedstawicieli
dadaizmu: Kurt Schwitters który przykleja obok siebie kawałki wyrzuconych śmieci, biletów, szmat, wycinków i
tworzy z tego kompozycje. Wykazuje niechęć do farby do malowania( odcina się) i łączy swoja postawę- będzie
połączony z ruchem, który rozpoczął swoja działalność w Zurychu w pierwszej wojnie światowej. Ona wywiera duży
wpływ na artystów- stare plakaty. Należący do niego artyści chcą powrócić do dzieciństwa, ośmieszyć
pompatyczność i powagę wielkiej sztuki. Chodzi o ruch, który nazwie się potem dadaistami. Schwitters tworzy z
różnych skrawków śmieci styl podobny do kolażu, wszystkie swoje działania nazywa mertz, ma wizję żeby jego mertz
się rozrastał i żeby w jego pracowni powstały rzeczy przestrzenne- prosta kompozycja, stwierdził że akt kreakcji
twórczej nie posiada żadnego użytku funkcjonalnego i uważał że sztuka jest bezużyteczna i jest celem samym w
sobie- zaprzeczenie wcześniejszych dzieł sztuki- akt kreacji, wolność artysty. GRUPA W ZURYCHU- najbardziej znany
artysta Marcel Duchamp- francuski artysta, tworzył w wielu stylach. Futurystów inspirował jego obraz „ Akt
schodzący po schodach”- pokazanie po sobie kolejnych faz ruchu. By zdobyć sławę wykorzystuje zwykłe przedmioty-
to synonim dadaizmu. On nazywa te przedmioty ready made, to gotowe przedmioty wykorzystuje jako eksponaty na
wystawach i podpisuje je swoim nazwiskiem, czasami nadaje temu tytuł- najsłynniejszy eksponat to „ Pisuar” który
nazwany został „ Fontanna” – miało to na celu ośmieszenie pompatyczności sztuki. Inne dzieła sztuki to „ Koło
rowerowe” –które się obracało(„ rzeźba” która się rusza), „ Wieszak na kapelusz”, „Suszarka dla butelek” , „Monalisa
z wąsami” -Lhoog- po francusku „ma ogień między nogami”. Znany też z roto reliefów „Tarcza optyczna”. Znany był
też z hodowli kurzu na wielkiej szybie w Nowym Jorku. Man Ray- tworzył i w sztukach plastycznych i w fotografii- tu
tworzy kierunek tworzenia obrazu bez użycia kamery lub aparatu fotograficznego- heliografia- luksografia. W
dadaizmie tworzy znane dzieło „ Podarunek”- żelazko w którym od strony płyty są gwoździe, Metronom”. Dadaiści
opierali się na swobodnej grze wyobraźni, byli autorami nowych technik, które się rozwijają np. kolaż, montaż,
fotomontaż- wycinane i naklejane zdjęcia np. Twórca fotomontażu Craul Hausman. Technika asamblaż- odmiana
montażu, która wykorzystuje przedmioty albo ich fragmenty wyrywane z kontekstu naturalnego i tworzona z tego
dzieło sztuki- bardziej technika przestrzenna niż kolaż. Wykonywali prace kinetyczne np. „Koło od roweru”- to
nowość bo rzeźba może się ruszać. Zmiana kontekstu oderwanie od funkcji. Dadaizm był nie tylko ruchem
artystycznym, ale postawą wobec życia- ideologia, która wyrosła z absurdu I wojny światowej. Dadaizm
przygotowuje grunt przed surrealizmem- nadrealizmem, a potem pop-artowi, konceptualizmowi i happeningom.
RAMY CZASOWE: 1915-1922 dadaizm w Zurichu- przywódca był Tristan Tzara- rumuński poeta, który tworzył
podstawy ideologiczne tego ruchu i w 1916 założono klub literacki „ Kabaret Vocte” wraz z nim otwarto galerię i salę
teatralną, organizowano tam wystawy artystów awangardowych np. Picassa, Kandyńskiego. Założono pismo o
nazwie Dada –które łączyło kubistów, futurystów i dadaistów. Z dadaizmu powstaje Nadrealizm- uważany za
pierwszy z kierunków XX wiecznych. Obecny jest do dzisiaj w poezji, plastyce, teatrze. Powstał pod wpływem Andre

Bretona , podkreślał znaczenie podświadomości. Breton zawdzięczaj swoje poglądy na sztukę i świat Freudowi i jego
pracy poświęconej tłumaczeniu słów i twórcy psychoanalizy. SURREALIZM- dążył do połączenia snu i rzeczywistości
w nowy nadrealny wymiar. Zaczął swoje eksperymenty od języka , w poezji głosił docieranie do źródła sensu słów.
Charakterystyczne- automatyczne pisanie, to co przychodziło w chwili do głowy nieurzeczywistnione rzeczy z
podświadomości. Pomagali sobie surrealiści narkotykami, żeby wprawić się w stan halucynacji, żeby umysł był
bardziej otwarty. Wprowadzali się w delirium – za dużo alkoholu np. na wystawie puszczano histeryczny śmiech z
domu wariatów. Pomieszanie snów i rzeczywistości . Charakterystyczne- swoboda pragnień. Rozbujany seksualizm-
motyw szalona miłość, zabawa (rysowana postać na kawałkach papieru). Najbardziej ważni artyści: Salvador Dali,
Giorgio Chirico, Max Ernst, Rene Magritte, Joan Miro.

FUTURYZM- (w języku łacińskim futurus - przyszły), kierunek artystyczny obejmujący literaturę i plastykę,
zainicjowany w 1909 manifestem F.T. Marinettiego głoszącym klęskę sztuki przeszłości i narodziny futuryzmu - sztuki
przyszłościowej. Zwolennicy futuryzmu zrywali z tradycją kulturową gloryfikując osiągnięcia techniczne cywilizacji XX
w.Cechami formalnymi malarstwa futurystów były: silny rytm i dynamizm, ruch przedstawiany symultanicznie
w różnych fazach. W rzeźbie zerwano z formą zamkniętą, łącząc bryłę z przenikającym ją powietrzem. Głównymi
twórcami byli Włosi: U. Boccioni, L. Russolo, G. Balla, C. Carra, G. Severini, byli wydawcami obu manifestów:
futurystów i technicznego z 1910. I wojna światowa przerwała działalność grupy. W Polsce echem futurystów była
działalność formistów (Formiści Polscy).

FOWIZM I FOWIŚCI – fowiści zaznaczyli swoja obecność w 1905 roku organizując manifest na paryskim salonie
jesiennym. Artystami, którzy najsilniej oddziaływali na fowistów byli: Georges Seurat- i jego nauka o barwie, Poul
Cezanne- i jego intelektualna konstrukcja dzieła, P. Gaugin i jego pierwotna źródła sztuki, Vincent van Gogh i jego
intensywny kolor. Ich retrospektywna wystawa odbyła się w 1901 roku i wywarła ona ogromny wpływ na fowistów.
FOWIŚCI- ( les faures) jest to przypadkowy epitet nadany przez krytyka sztuki. Fowiści nie stworzyli formalnej grupy
ani nie sformułowali żadnego programu. Nazwa ta odnosiła się tylko do stylu malowania, miało to być malarstwo
żywiołowe o wielkiej ekspresji . Głównym nośnikiem tego malarstwa miał być czysty, silny, kładziony dużymi plamami
kolor. Intensywność tego malarstwa miała podkreślać brutalnie uproszczona forma . Fowiści wyeliminowali
tradycyjny sposób przedstawiania przestrzeni oraz zainteresowali się sztuka murzyńską ( oparta na uproszczeniu i
syntezie). Największą indywidualnością fowistów był Henri Matisse- ukończył studia w paryskiej szkole sztuk
pięknych, kiedy przystępuje do fowistów ma 35 lat i od razu zaznacza się żywiołowością barw, swobodą w deformacji
figury ludzkiej, dekoracyjnym charakterem kompozycji. Mówi się o nim, że był piewcą urody życia. W latach 20
osiedlił się na Pł. Francji gdzie zajmuje się malowaniem wnętrz przesyconych barwami. Był przyjacielem Picassa.
Oprócz malarstwa sztalugowego zajmuje się malarstwem ściennym, rzeźbą, ceramiką, grafika, ilustracjami,
wycinankami, projektuje kostiumy, dekoracje teatralne i tapiserią. Uważał, że obraz musi wywoływać w nas
zmysłowa przyjemność. Dzieła: Żółta firanka, Ikar, Radość życia, Taniec, Martwa natura z bakłażanami, Złote rybki,
Akt różowy, Kobieta w błękicie, Smutek króla, Akt błękitny. Maurice Vlaminck- typowy anarchista, nie miał studiów
plastycznych, chwalił się tym, że nigdy nie był w Luwrze ( pogarda dla tradycji), mówił, że spali szkołę sztuk pięknych,
a van Gogha kochał bardziej niż swojego ojca. Agresywna barwa, płaskie kształtowanie obrazu. Dzieła: most w
Chaton, barki na Sekwanie. Andrea Derain- najodważniej zrywa z kolorem lokalnym (kolor rzeczywisty), kładł
dowolne farby prosto z tuby i twierdził, że tak kładł ta farbę żeby stał się nabojami dynamitu. Dzieła: londyńskie
pejzaże( bruk zielony, ziemia różowa, z drzewa ceglasto- czerwone) Most Westminsterski, Hyde park, suszenie żagli,
tancerka, port, 3 postacie siedzące na trawie.
Fowizm był pierwszym XX- wiecznym kierunkiem , typowo rewolucyjnym, wykorzystywał to co wymyślili
postimpresjoniści( kolor).

EKSPRESJONIZM I EKSPRESJONIZM NIEMIECKI- ekspresjonizm- to każda sztuka o wzmożonej ekspresji, poruszająca
uczuciowo i niepokojąca. Termin ten pojawił się ok. 1882 roku. Ekspresjonizm to cecha wszystkich dzieł plastycznych,
cechuje go: upodobanie do spontaniczności ( wyraźne w sztuce ludów prymitywnych oraz w rysunkach dzieci),
aprobuje się tu postawę intuicyjną oparta na instynkcie. Natura jest dla ekspresjonistów pretekstem dla
indywidualnego przeżycia, a sztuka jest środkiem do wyrażenia indywidualnych emocji ( van Gogh- prekursor
ekspresjonizmu XXw., T. Lautrec, Ensor, E. Munch- był to norweski malarz uważany za prekursora ekspresjonizmu
razem ze Stringbergiem, St. Przybyszewskim i Dogny- ogromny wpływ na ekspresjonizm niemiecki. Ekspresjonizm
jako kierunek artystyczny w XXw.- ukształtował się na tle narodowym, związany z historią, z sytuacją młodych
artystów i pisarzy niemieckich- szczególnie gdy panował nacjonalizm w Niemczech. Kiedy ten konflikt stał się
............., sztuka ekspresjonizmu stała się maniacko- ekspresyjna. Innym przejawem była I wojna światowa i nowa
sytuacja w samej Europie. Ekspresjonizm jako ruch artystyczny w Niemczech miał ośrodek w Dreźnie, Berlinie,
Monachium.

W 1905 roku w Dreźnie powstaje grupa Brucke (most)

należą do niej Ernst Ludwik Kirchner, Erich

Heckel, Emil Nolde. Do 1913 roku są stowarzyszeniem, które ma jedną wspólną pracownie, uprawiają malarstwo,
grafikę ( ulubioną techniką e. jest drzeworyt, ale tez uprawiają akwafortę i litografię), rzeźba w drewnie- odkrywają
rzeźbę murzyńską!!! Źródło sztuki-filozofia Nietzschego, literatura Strindberga i Dostojewskiego, niemiecki gotyk,
wpływy Muncha i Fowistów- łączy ich podobne podejście do kompozycji, zagadnień kształtowania obrazu- będzie to
głównie płaski obraz, kadry płócien będą bliskie, pełne, dające wrażenie rozsadzania ram. E. Nolde- „ W tropikalnym
słońcu”, znany drzeworyt to „Prorok”, „Ukrzyżowania”, „Zmartwychwstanie”. Największa indywidualność całej
grupy, obrazy bardzo dramatyczne, tematy religijne i erotyczne, często zwulgaryzowane. Po I wojnie światowej jego
obrazy znalazły się na wystawie sztuki zdegradowanej, zorganizowanej przez nazistów e 1933-1937. usunięto z
muzeum jego wszystkie prace ,a w 1942 do jego pracowni wpadła bomba i zniszczyła cały jego dorobek artystyczny.
Kirchner- „ Marcella”, „Dziewczynka z japońską parasolka”, „Scena uliczna”, „Dwie kobiety na ulicy”. Portretował
bohemę artystyczną.

II grupa ekspresjonistów niemieckich

powstała w 1910 roku w Berlinie.. nazwa- De Sturm,

wydają swoje czasopismo- burza i przy wydawnictwie otworzyli swoja galerie o tej samej nazwie, działająca do 1924r.
W środowisku Berlińskim najbardziej reprezentuje się postać Oscara Kokoschki, który tworzy psychologiczne portrety
w estetyce ekspresjonizmu ( deformacja), wzbudza on skandal swoją sztuką, Morderca, Nadzieja kobiet- do tego jest
jeszcze skandaliczny plakat. Pracował głównie w wydawnictwie i tam redagował swoje prace.

Środowisko

monachijskie( Der Blaue Reiter- błękitny jeździec)

1911r. Grupa międzynarodowa. Najsłynniejszy z tej grupy to

Wasyl Kandyński, Franz Marc, Paul Klee. Grupa popierała rozwój wszystkich kierunków sztuki, na wystawach
pokazywali prace ekspresjonistów, kubistów , abstrakcjonistów- łączyło ich zerwanie z odtwarzaniem natury,
subiektywizm, czerpanie ze sztuki ludowej, dziecięcej, prymitywnej, szukali powiązania z muzyką i literaturą. W ich
dziełach jest dużo romantyzmu. Grupa ta kończy działalność wraz z I wojna światową. Franz Marc- małe żółte konie,
dziewczyna w czerwieni, niebieski koń. Kandyński- liryka.

KUBIZM-Genezy powstania kubizmu upatruje się w kilku zjawiskach. Od połowy XIX wieku artyści bardzo
intensywnie i nieskrępowanie poszukiwali nowych środków wyrazu, które pełniej niż dotąd mogłyby oddać ich
emocje i ująć otaczający świat. Każda następna generacja twórców, opierając się na doświadczeniach poprzedników,
chciała wnieść do sztuki coś nowego, odkrywczego. W wystąpieniach artystów było również wiele spontanicznego
buntu przeciw ustalonym zasadom, nieco przekory i chęci prowokacji opinii publicznej. Konflikt wyzwolonego, nie
skrępowanego żadnymi regułami artysty z mieszczańskim społeczeństwach osiągnął wówczas punkt szczytowy.
Inspiracją dla kubizmu stało się późne malarstwo Paula Cezanne'a, którego wielka pośmiertna wystawa odbyła się w
Paryżu w 1907 roku. Cezanne stawiał sobie za cel analizę budowy obrazu i konstrukcji przedstawianych motywów.
Wydobywał z przedmiotów ich istotę barwę i bryłę. Doszedł do wniosku, że wszystkie kształty w naturze sprowadzić
można do trzech podstawowych brył geometrycznych walca, kuli, stożka. Duży wpływ na formy używane w kubizmie
wywarło także zainteresowanie sztuką prymitywną, wczesnośredniowieczną sztuką Półwyspu Iberyjskiego, a
zwłaszcza rzeźbą afrykańską.
Kubizm jest to kierunek powstały we Francji ok. 1907 roku. Zainicjowany został przez P. Picassa i G. Braque’a. Kubizm
położył podwaliny pod całą nowoczesną sztukę, zrywając z tradycyjnym naśladowaniem rzeczywistości i tworząc
sztukę koncepcyjną. Wyszedł od doświadczeń Cezanne’a, jest ich rozwinięciem, a także wysunięciem ostatecznych
wniosków z poszukiwań, jakie Cezanne zapoczątkował (jak przedstawić bryłę i przestrzeń na dwuwymiarowej
powierzchni płótna; jak określić kolorem ową przestrzeń i bryłę bez uciekania się do tradycyjnie pojętego
światłocienie i perspektywy; jak ukazać w obrazie proces patrzenia na rzeczywistość zamiast nieruchomego
stanowiska i oka artysty wobec oglądającego przedmiotu). Dla ułatwienia rozważań nad kubizmem, zwykło się dzielić
jego dzieje na trzy fazy: cezannowska, zwaną także geometryczną, lub prekubistyczną, analityczną oraz syntetyczną.

I FAZA- PREKUBISTYCZNA- 1906- 1910- wyszła od doświadczeń Cezanna, sprowadza wszystko do kształtów
geometrycznych. Obraz będący manifestem to „Panny z Avinionu”- P.Picassa- uproszczone kształty, inspiracje sztuką
prymitywną, murzyńską, kolor bardzo ekspresyjny. W tym okresie powstają martwe natury i pejzaże. Działa także
George Braquw- płaszczyzny zetknięte krawędziami, rezygnacja z ilustracji, płasko kładziony kolor, obiektywizacja
kształtu.

II FAZA- ANALITYCZNA- 1909-1912- Charakterystyczną dla niej stanie się decyzja rozbicia przedstawianego
przedmiotu na mnóstwo małych geometryzowanych płaszczyzn. Zabieg ten pozwala przedstawić jednocześnie różne
strony i aspekty tego samego obiektu. Gama barwna staje się w tym czasie niezwykle wąska, opierając się w głównej
mierze na brązach i szarościach. Picasso i Braque zaczynają proponować nowe techniki twórcze. Braque pierwszy
wprowadza motywy z użyciem trompe-l’oeil, drukowane litery, gwoździe. Jako pierwszy zaczyna się też posługiwać
szablonem do rysowania, a także grzebieniem do uzyskiwania falistych faktur. Pierwszy też stosuje w swych dziełach
imitacje tapet, boazerii i marmuru a do farb dodaje piasku, opiłków żelaza lub drewnianych wiórków. Decydującą
rolę odegrały też papierowe rzeźby, które co prawda nie przetrwały do czasów dzisiejszych, ale zainspirowały

Picassa. Picasso włączył do swych obrazów kawałków ceraty imitujący plecionkę, tworząc w ten sposób pierwszy
kolaż. Forma zdąża do abstrakcji, kolor monochromatyczny, przedmioty abstrakcyjne np. „Portugalczyk”.
Wynaleziono nowe techniki: colage ( kolaż)- realny przedmiot nabiera nowych znaczeń.

III FAZA- SYNTETYCZNA- 1912-1915-Kubizm syntetyczny był reakcją na prawie abstrakcyjne formy kubizmu
analitycznego. Jednak dopiero teraz naśladowanie przedmiotu zastąpiono jego syntetycznym znakiem. Zamiast
rozbijać przedmioty na drobne elementy, ukazywano je w sposób jak najbardziej zredukowany, bez szczegółów,
oddając nie ich wygląd, lecz istotę. Sugerowano przedmioty uproszczonym znakiem, który miał tylko zasadnicze
cechy przedmiotu rzeczywistego. Przedmioty i postacie zbudowane były z dużych, jednolitych, wyraźnie
odznaczających się płaszczyzn, wypełnionych żywymi barwami. Charakterystyczne dla tej fazy są także kolaże.
Powstawały one przez naklejanie na płótno fragmentów gazet, tapet, drewna i szkła. Następuje w nich zderzenie
dwóch różnych przestrzeni i rzeczywistości: malarskiej umownej, i przedmiotowej - zaczerpniętej z rzeczywistego
świata. Picasso montował również na płótnie trójwymiarowe konstrukcje z kartonu i drewna, tworząc w ten sposób
pierwsze wypukłe obrazy-rzeźby. W tym momencie kubizm osiągnął etap odznaczający się upraszczającym,
syntetyzującym myśleniem, charakterystycznym dla sztuki XX wieku. Przedmiot staje się symbolem, ulega scaleniu,
obraz mówi o tym co jest najważniejsze w przedmiocie.
Chociaż nowatorskie prace Picassa i Braque'a, nie spotkały się z aprobatą społeczną, to jednak szybko znalazły
naśladowców w gronie młodych artystów, żądnych twórczego działania i burzenia starych schematów. W okresie
analitycznym, czyli po 1909 roku, nad tymi samymi zagadnieniami zaczęło pracować już szersze grono artystów.
Należeli do nich Juan Gris. Robert Delaunay, następnie artyści z grupy "Section d'Or" (Złoty Podział) powstałej w 191
1 roku, w której działali m.in.:
Jean Metzinger, Albert Gleizes, Femand Leger, Francis Picabia oraz trzej bracia, Raymond Duchamp-Villon, Jacques
Villon i Marcel Duchamp. Wśród artystów ściśle związanych z kubizmem w Paryżu w latach 1910 1914 znalazł się
również Polak Louis Marcoussis, który w rzeczywistości nazywał się Ludwik Markus. Pochodził z Warszawy, a studia
skończył w krakowskiej ASP. Twórcy ci, występując grupowo jako kubiści na oficjalnych Salonach Niezależnych,
przyczynili się do rozpowszechnieni kierunku. Wśród kubistów z grupy "Sectio d'Or" zarysowały się odrębne
tendencje, które z czasem zrodziły nowe kierunki artystyczne. Część z nich (na przykład Marcel Duchamp),
zafascynowana współczesności i doświadczeniami filmu, równolegle do włoskich futurystów zaczęła się interesować
problemem przedstawiania ruchu na obrazie.
Wybuch I wojny światowej zakończył rozwój kubizmu. Dopiero wtedy jednakże zaczęły się ujawniać jego mniejsze lub
większe wpływy. Szczególnie silnie zainspirował on dwie przeciwstaw stawne koncepcje sztuki . Z jednej strony
uproszczenia i rozkład przedmiotu w kubizmie doprowadziły stopniowo do powstania abstrakcji geometrycznej. Z
drugiej zastosowanie w obrazach realnych przedmiotów zainspirowało sztukę dadaistów. Zgeometryzowanych form
kubistycznych używali włoscy futuryści dla przedstawienia ruchu i jego dynamiki. Kubizm wpłynął także na
ekspresjonizm niemiecki, a w Rosji na tamtejszą prężną awangardę. Jeszcze większa liczba artystów wzięła z kubizmu
jedynie jego najbardziej zewnętrzną formę, dopatrując się istoty kierunku tylko w stylizacji geometrycznej. Zjawisko
to stało się szczególnie widoczne w okresie dwudziestolecia międzywojennego. Kubizm zaznaczył się wyraźnie także
w twórczości artystów polskich, takich jak Tadeusz Makowski, Leon Chwistek, Andrzej Pronaszko, Tytus Czyżewski,
Witkacy. W latach dwudziestych była bardzo popularna zarówno w Europie, jak i w Polsce sztuka dekoracyjna zwana
art deco, powstała z połączenia motywów klasycznych i 1udowych z formami kubistycznymi, uznawanymi za
nowoczesne.

Kubizm był jednym z najważniejszych kierunków artystycznych I połowy XX wieku. Rewolucjonizując ma-

larstwo będące początkiem jego nowej ery, stworzył podwaliny całej sztuki nowoczesnej.


KONCEPTUALIZM (sztuka pojęciowa)- kierunek w sztuce zapoczątkowany w 2 poł. lat sześćdziesiątych XX w. w
Stanach Zjednoczonych, rozwinięty na przełomie lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych; istotną cechą
konceptualizmu jest rezygnacja z wykonywania przedmiotów sztuki w tradycyjnym znaczeniu ( obrazów, rzeźb,
rysunków) i ograniczenie twórczości jedynie do pomysłu (stąd konceptualizm często jest zaskakującym połączeniem
jakichś wyobrażeń, stworzeniem sytuacji wywołującej niespodziewane wrażenia i przeżycia u odbiorcy. Tworzywem
sztuki konceptualizmu jest czysta koncepcja, przekazywana przez artystę w formie komunikatu słownego, wykresu,
notatki , fotografii. Dzieło sztuki jako środek przekazu myślowego twórcy ulega wyeliminowaniu, gdyż zaciemnia ono
sens tego przekazu, stanowiąc przedmiot estetycznej kontemplacji odbiorcy.( Roman Opałka, Józef Kasuth- „krzesło”
pokazanie wszelkich zniszczeń krzesła składa się z przedziwnego krzesła-obiekt- drugim obiektem był tekst co to jest
krzesło trzecim obiektem było zdjęcie tego krzesła ; Christo- pokazuje ważne budynki ; Smitshon- spirala ; Walter de
Maria – ustawił na polu metalowe drągi i przyciągnął tym błyskawice podczas burzy )

NEOPLASTYCYZM- kierunek abstrakcyjno-geometryczny w malarstwie, wywodzący się z kubizmu. Założenia
opracował w 1914-1917 P. Mondrian na łamach czasopisma De Stijl, stwierdzając odejście współczesnego człowieka
od myślenia przedmiotowego ku abstrakcji. Sztuka miała obrazować prawa rządzące Wszechświatem, czego
wyrazem jest zestawienie dwóch kierunków linearnych: pionu i poziomu tworzących kąt prosty. Grę barwną wyrażają
trzy kolory zasadnicze - żółty, czerwony i błękitny, symbolizujące materię, barwy neutralne natomiast - czerń, biel
i szarość - wyrażają przestrzeń. Neoplastycyzm znalazł odbicie w architekturze funkcjonalizmu (m.in. G.T. Rietveld,
Bauhaus). Teorię Mondriana rozwinął Th. van Doesburg.