FIZJOLOGIA SERCA I UKŁADU KRĄŻENIA.
ELEKTROFIZJOLOGIA MIĘŚNIA SERCOWEGO
Mięsień sercowy należy do tkanek pobudliwych. Oznacza to ,że na pozostającą w stanie spoczynku komórkę może zadziałać bodziec wzbudzający w niej i rozprzestrzeniający się potencjał czynnościowy
Potencjał czynnościowy zapoczątkowany jest szybkim (1-3 m/s) odwróceniem się potencjału błony komórkowej-nosi nazwę depolaryzacji, trwa od 200 do 400 m/s. Szybki okres depolaryzacji powstaje dzięki podwyższeniu przepuszczalności błony komórkowej dla jonów sodu Na+, które wnikają do komórki i potasu K+, który komórkę opuszcza Po zakończeniu depolaryzacji m. sercowy powoli powraca do równowagi elektrycznej, czyli ulega repolaryzacji. W okresie repolaryzacji i pewien czas po jej zakończeniu komórka mięśniowa jest niewrażliwa na nowe bodźce tzw. okres refrakcji Długość refrakcji ma ważne znaczenie czynnościowe, przede wszystkim dlatego, że chroni m. sercowy przed zbyt wczesnym pobudzeniem, co mogłoby zaburzyć funkcję serca
STRUKTURA I ELEKTROFIZJOLOGIA UKŁADU PRZEWODZĄCEGO SERCA.
Rytmiczne skurcze serca mają miejsce pod wpływem bodźców powstałych w nim samym tzw : automatyzm serca. Węzeł przedsionkowo - zatokowy i przedsionkowo - komorowy i pęczek Hisa tworzą tzw układ przewodzący serc. Impulsy do skurczu serca powstają w węźle przedsionkowo-zatokowym. Węzeł ten stanowi rozrusznik serca I rzędu. i wysyła bodźce z częstotliwością 70 razy na minutę. Rozrusznik II rzędu to węzeł przedsionkowo komorowy ,częstotliwość od 40 do 60 razy na minutę. rozrusznik III rzędu to komórki pęczka Hisa, częstotliwość 30-40 razy.
MECHANIZM SKURCZU MIĘŚNIA SERCOWEGO
Kurczy się cały mięsień - zgodnie z Prawem wszystko albo nic. Kurczy się skurczem pojedynczym.
Na rytmiczną czynność serca składają się 3 następujące po sobie fazy: skurcz, rozkurcz i pauza występująca po rozkurczu przed skurczem. W fazie skurczu pierwsze kurczą się przedsionki, krew spływająca z żył unosi płatki zastawek przedsionkowo-komorowych, a skurcz przedsionków powoduje wypchnięcie dalszej porcji krwi i szczelne ich domknięcie. Jednocześnie kurczą się mięśnie okrężne ujść żylnych, co utrudnia wsteczny ruch krwi. Bezpośrednio po skurczu przedsionków rozpoczyna się skurcz komór, składa się on z dwóch faz; napinania się mięśnia sercowego i wyrzucania krwi do tętnic. Napinanie mięśnia sercowego trwa do chwili takiego wzrostu ciśnienia w komórkach aż przewyższy ono ciśnienie krwi w tętnicach, otwierają się wtedy zastawki półksiężycowate aorty i pnia płucnego, umożliwiając przetłoczenie krwi do tętnic.
DYSTRYBUCJA KRWI W OBRĘBIE UKŁADU KRĄŻENIA
Krew jest najpierw magazynowana, następnie przesuwana co związane jest ze zmianę rozmieszczenia krwi w zależności od potrzeb. Krew może być rozprowadzana do naczyń powierzchownych, wątroby, układu pokarmowego, mięśni (przy wysiłku), nerki.
SCHEMAT BUDOWY UKADU KRĄŻĘNIA ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIE ROLI SERCA,NACZYŃ TĘTNICZYCH I ŻYŁ
Serce składa się z dwóch pracujących synchronicznie pomp , odpowiadających prawej i lewej połowie serca. Pod względem czynnościowym serce prawe pompuje krew żylną i serce lewe tłoczy krew tętniczą. Ruch krwi tłoczonej przez prawą komorę serca do płuc i powracającej do lewej połowy nazywamy krążeniem małym lub płucnym. W krążeniu płucnym krew z komory prawej zdąża do płuc i po przejściu przez system naczyń włosowatych pęcherzyków płucnych powraca do przedsionka lewego. Lewa połowa serca tłoczy krew do wszystkich pozostałych organów ciała, z których poprzez układ żylny spływa do prawego przedsionka. Ten obieg krwi nazywa się krążeniem wielkim Krążenie wielkie zaczyna się w komorze lewej poprzez tętnice, naczynia włosowate, żyły kończy się w przedsionku prawym. Krew płynąca w naczyniach krążenia wielkiego zaopatruje w tlen i substancje odżywcze tkanki ustroju a pobiera od nich produkty przemiany materii głównie dwutlenek węgla. W obrębie krążenia małego następuje wydalanie dwutlenku węgla do pęcherzyków płucnych i pobranie tlenu. Tętnice nie mają zastawek, panuje w nich duże ciśnienie, ściany ich są mocne, elastyczne zbudowane z 3 warstw. Żyły- mają zastawki, są wiotkie i cienkie
METABOLIZM MIĘŚNIA SERCOWEGO
Komórki mięśnia sercowego można podzielić na dwa rodzaje;
1.Włókna czynnościowe wykonujące właściwą pracę serca, jaką jest pompowanie krwi.
2. Włókna przewodzące (komórki Purkiniego) tworzą drogi po których rozchodzi się pobudzenie.
W mięśniu sercowym znajdują się dwie funkcjonalne jednostki, mięśnie przedsionków i m. komór.
Potencjał czynnościowy zapoczątkowany jest szybkim (1-3 m/s) odwróceniem się potencjału błony komórkowej-nosi nazwę depolaryzacji, trwa od 200 do 400 m/s. Po zakończeniu depolaryzacji m. sercowy powoli powraca do równowagi elektrycznej, czyli ulega repolaryzacji. W okresie repolaryzacji i pewien czas po jej zakończeniu komórka mięśniowa jest niewrażliwa na nowe bodźce tzw. okres refrakcji. Mięsień sercowy uzyskuje energię z resyntezy tlenowej ATP. Substraty to glukoza, kwas mlekowy, wolne kwasy tłuszczowe
SIŁY WSPOMAGAJĄCE POWRÓT KRWI ŻYLNEJ DO SERCA
-Działanie siły ssącej przedsionków serca.
-Działanie siły ssącej spowodowanej rozszerzaniem się klatki piersiowej przy wdechu.
-W dużych i średnich żyłach tworzą się tzw. kieszonkowate zastawki żylne, które uniemożliwiają cofanie się krwi.
- Ciśnienie resztkowe.
- Pompa mięśniowa - mięśnie szkieletowe (w czasie chodzenia powodują, że krew sprawnie krąży).
CIŚNIENIE TĘTNICZE KRWI
Zależy od dopływu i odpływu krwi ze zbiornika tętniczego, konieczne jest dla utrzymania przepływu krwi przez narządy i tkanki. Największe ciśnienie krwi panuje w dużych tętnicach w momencie skurczu komór- ciśnienie skurczowe. Najniższe ciśnienie tętnicze przypada na fazę rozkurczu serca- ciśnienie rozkurczowe.
REGULACJA CYNNOŚCI SERCA
Do serca dochodzą włókna współczulne oraz odgałęzienia nerwu błędnego- włókna przywspółczulne. Ich wpływ przystosowuje pracę serca do aktualnych potrzeb organizmu. Układ współczulny- przyśpiesza pracę serca, układ przywspółczulny opóźnia, zwalnia pracę serca. Przeciwstawne oddziaływanie obu rodzajów nerwów autonomicznych warunkuje stan równowagi fizjologicznej serca, stałą regulację ciśnienia oraz prawidłowy dopływ krwi do tkanek.
ANALIZA ZAPISU ELEKTROKARDIOLOGICZNEGO-EKG
Skurczom m. sercowego towarzyszą zmiany elektryczne w sercu. Kurczący się mięsień osiąga w stosunku do pozostałych ujemny potencjał elektryczny. Zmiany te dają się rejestrować za pomocą elektrokardiografów. Metoda badania serca oparta na zapisie tych prądów pozwala rejestrować wszelkie odchylenia, ich zapis to elektrokardiogram. U osób o zdrowym sercu ma ona zawsze 5 załamań oznaczonych literami P, Q, R, S, T:
P - załamek odpowiadający skurczą przedsionków (depolaryzacja)
Q R S - załamki odpowiadające poszczególnym fazom skurczów komór (depolaryzacja komór)
T - uchyłek - koniec skurczu komór (repolaryzacja komór)
Analiza krzywej EKG - załamki, odcinki odstępy.
PRAWA RZĄDZĄCE KRĄŻENIEM KRWI W NACZYNIACH KRWIONOŚNYCH
- Prawo Płaseja- decyduje o szybkości
- Rodzaj przepływu krwi: (laminarny) ciągły niesłyszalny - burzliwy (słyszalny)
- Rodzaj lepkości krwi