Historia Administracji wyklad

Organy administracji centralnej:
-Tajny gabinet zwany rada tajną, w której król podejmował decyzje dotyczące polityki zagranicznej, wojny jak również o reformach w państwie
-Generalne dyrektorium kamer, domen i wojny
Administracja lokalna:
Prusy dzieliły się na kamery, wojny i domeny. Te okręgi istniały do 1815 roku kiedy zostały zastąpione przez rejencje.
Kamery dzieliły się na powiaty zwane okręgami. Na ich czele stał radca ziemski czyli landrat. Landrata powoływał król spośród 4 kandydatów przedstawionych mu przez lokalny sejmik. Landrat był zatem urzędnikiem państwowym jak i samorządowym. Istniał konflikt podwójnej lojalności z jednej strony landrat wykonywał polecenia monarchy, z drugiej zdarzało się tak, że źle służył wyborcą.
W 1815 roku przeprowadzono reformę dzielącą kraj na prowincje, na których czele stali nad prezydenci. Prowincje dzieliły się na rejencje. Na ich czele stali prezydenci. Zaś te nadal dzieliły się na okręgi. Ten podział istniał do 1945 roku.
Austria (monarchia Habsburgów)
Trzy podstawowe cele administracji Austrii:
-Unifikacja to ujednolicenie, scalenie obszarów monarchii
-Centralizacja zniesienie odrębnych, charakterystycznych dla poszczególnych ziem habsburskich organów i instytucji
-Biurokratyzacja struktur likwidacja przejawów samorządu i powierzenie spraw państwa urzędnikom powołanym przez cesarza
Ten proces przebiegał najintensywniej przebiegał w latach 1740 - 1790 r. Czyli za panowania Marii Teresy i jej syna Józefa II.
Okres pomiędzy rokiem 1740 - 1790 dzieli się na 2 etapy: terezjanizm i józefinizm.
Organy centralne o charakterze kolegialnym:
Pierwsze miejsce zajmowała Tajna Rada zniesiona w 1716 roku a na jej miejsce cesarz Karol VI powołał kancelarie nadworną austryjacką.
Od roku 1761 kancelaria ta nosi nazwę zjednoczonej kancelarii nadwornej
Czesko - Austriackiej. W związku z rozrostem kancelarii pierwsze skrzypce w państwie zaczął grać kanclerz. W okresie terezjanizmu kanclerz stał się właściwym szefem rządu. Kanclerz stał na czele tajnej kancelarii stanu, którą utworzono po to, by mógł prowadzić politykę zagraniczną
Administracja lokalna:
Monarchia Habsburska za panowania Marii Teresy została podzielona na gubernie. Zaś gubernie na starostwa zwane cyrkułami.
Gubernia rządził gubernator powoływany przez cesarza natomiast cyrkułem starosta, który również powoływany był przez cesarza.
Gubernatorzy i starości musieli być Niemcami lub zgermanizowanymi Czechami albo Węgrami. Specyficzna kompetencją starosty był nadzór nad miastami bowiem w roku 1783 Józef II zlikwidował samorząd miejski.
Administracja państwa o ustroju mieszanym:
-Anglia (od 1706 roku Wielka Brytania)
-Rzeczypospolita Polska ( Polska)
Państwa o ustroju mieszanym to państwa, w których trudno wskazać granicę między monarchią a systemem republikańskim. Są to bowiem państwa, w których istnieje monarchia jest koronowana głowa państwa jednak pochodzi ona albo z wyborów ( Polska - wolna elekcja) bądź też jest w stopniu daleko idącym, uzależniona od woli parlamentu ( Anglia).
Anglia była królestwem do roku 1706. Od roku 1706 w wyniku Unii ze Szkocją powstaje zjednoczone królestwo Wielkiej Brytanii. W roku 1801 powstała podobna unia z Irlandią.
Przełom XVII/XVIII wieku to okres kształtowania się rządów parlamentarno - gabinetowych. Do połowy XVII wieku (do 1642 r.) Anglia stanowiła monarchie absolutną. Władzę sprawowali królowie z dynastii Stewartów pochodzących ze Szkocji. Dynastia ta próbowała wprowadzić w Anglii absolutyzm (Karol I) jednak spotkała się z oporem parlamentu.
W roku 1642 wybuchła rewolucja (wojna domowa) władzę objął Oliver Cromwell. On ostatecznie doprowadził do ścięcia Karola I w 1649 roku i w 1653 roku wymusił na parlamencie uchwalenie pierwszej i jedynej w Anglii konstytucji pisanej „ instrument rządzenia”. W 1653 - 1660 r. Anglia była republika. Po śmierci Cromwella pojawił się George Monk.
We Francji żyło dwóch synów świętego Karola I (Karol i Jakub). Starszy był Karol, powołany jako Karol II (23 lata) rządził w latach 1660 - 1683. Później Jakub II 1683 - 1688. Okres ten nazywany jest restauracją Stewartów.
W 1688 roku wybuchła kolejna rewolucja (zwana chwilowa rewolucją). Parlament angielski po okresie rewolucji przestał być parlamentem a stal się parlamentem króla a często jego przeciwnikiem.
Karola II w wyniku nacisku parlamentu zmuszono do przyjęcia w roku 1679 HABEAS CORPUS ACT (pozwalamy zachować wasze ciała w całości).
Habeas corpus act stanowi ustawę, która z jednej strony potwierdza przywileje królewskie dotyczące nietykalności osobistej i majątkowej poddanych sięgających średniowiecza, a jednocześnie po raz pierwszy w formie pisanej, a także gwarantujący immunitet poselski.
„ Nikogo nie pozwolimy zatrzymać i skazać bez właściwej przyczyny potwierdzonej orzeczeniem sądu... „
Poza tym gwarantował swobodę wypowiedzi parlamentarnej, a także pozwalał na prowadzenie walki politycznej poza siedziba parlamentu.
Po rewolucji w Anglii obowiązywał rząd dwu partyjny:
-Ugrupowanie Wigów
-Ugrupowanie Torysów
Wigowie byli zwolennikami siły parlamentu zaś torysi silnej władzy królewskiej. Torysów nazywano konserwatystami a Wigów liberałami.
Jakub II popadł w konflikt z całym parlamentem, który zaostrzył się gdy na jaw wyszło, że we Francji Jakub II przeszedł na katolicyzm.
W 1688 roku parlament wypowiedział posłuszeństwo królowi. Musial on opuścic Anglie. Władzę objął jego zięć Wilhelm III Orański (nazwa pochodzi od nazwy małego księstwa Orange).
Wilhelm III nie był królem tylko stadhouden (namiestnikiem). Wybitny wódz i polityk. Zginął na polowaniu. Pierwszy cudzoziemiec na tronie angielskim. Parlament dostrzegł przez to możliwość umocnienia swojej pozycji. W 1688 roku parlament wymusił BILL OF RIGHTS (projekt o prawach).BILL OF RIGHTS przewidywał, że:
-Król musi przestrzegać prawa
-Król nie może wprowadzać podatków bez zgody parlamentu
-Król nie może powoływać katolików na urzędy państwowe
-Królowi nie wolno suspendować ustaw
Suspensa oznacza, iż do tej pory miał prawo zawieszania mocy obowiązującej, prawidłowo uchwalonej ustawy w stosunku do całego kraju, względnie jego części.
-Królowi zakazano dyspensowania ustaw
Dyspensa oznaczała to samo co suspensa tylko w stosunku do konkretnej osoby. Miała ona charakter indywidualny.
Kolejnym ciosem w funkcje króla była ustawa sukcesyjna z 1701 roku. W 1701 r. Parlament angielski ustalił, że władze Anglii po śmierci Wilhelma obejmie jego siostrzenica Anna (1702 - 1714r.), a po niej jeśli umrze bezpotomnie miał objąć jego siostrzeniec Jerzy z Hanoweru.
Od roku 1714 do 1836 roku mamy w Anglii do czynienia z epoką gregoriańską, a od 1836 r. Z epoka wiktoriańską.
Ustawa sukcesyjna rozstrzygnęła, że król podlega prawu a w związku z tym król jest związany prawem. Królowi nie wolno było ingerować we władzę sądowniczą bowiem nie miał już prawa odwołania jakiegokolwiek sędziego na terenie królestwa, a także ułaskawienia ministra skazanego na drodze odpowiedzialności prawnej.
W 1706 roku królowa Anna po raz ostatni zastosowała prawo sankcji. Sankcja oznaczała, iż król mógł odmówić podpisu ustawy i ona nie wchodziła w życie.
Od roku 1706 uchylono prawo sankcji królewskiej. Tym sposobem ukształtowały się 3 podstawowe zasady panowania monarchy:
-Król panuje a nie rządzi
-Jest nieodpowiedzialny i nietykalny
-Król nie może czynić źle
Rząd i gabinet w Anglii:
Początki gabinetu angielskiego sięgają czasów Henryka VIII i powołania przez niego tajnej rady. Z tajnej rady wyłoniło się kolegium, zespół ministrów których królowie zapraszali na spotkanie do swojego gabinetu. W ten sposób utworzył się rodzaj zespołu ministrów za radą których król podejmował określone decyzje. Sytuacja radykalnie zmieniła się za restauracji, gdyż to parlament chciał mieć wpływ na obsadę gabinetu. Tym sposobem wymuszono na Karolu II mianowanie do gabinetów zarówno Wigów jak i Torysów.
W roku 1695 Wilhelm Orański wprowadził zasadę. Iż stanowiskami w gabinecie obstawiać będzie członkami tylko jednej partii. Od tego momentu gabinet stal się odbiciem układu sił w parlamencie i miał charakter jednopartyjny. Od 1716 roku przyjęto zasadę, iż król powierza tworzenie gabinetu partii, która wygrała wybory. Formalnie gabinetowi przewodniczył król, ale sytuacja skomplikowała się po 1714 r. Wynikało to z faktu, że po pierwsze Hanower był monarchią absolutną i przynajmniej początkowo nowa dynastia nie rozumiała systemu angielskiego. Po drugie nie znali angielskiego wiec nic nie rozumieli. Za czasów Hanowerskich król nie zasiadał w gabinecie, a porządek i terminy obrad gabinet ustalał sobie sam. Pracami gabinetu rządził lord skarbu rzadziej lord kanclerz, którego zaczęto nazywać pierwszym ministrem, czyli premierem.
W Anglii panuje wąskie i szerokie pojęcie rządu nie znane na kontynencie europejskim oraz odrębne znaczenie gabinetu.
Odpowiedzialność ministrów:
Ustala się zasada, iż każdy akt królewski wymaga podpisu odpowiedniego ministra. Oznaczało to, że minister swoją osobą gwarantuje legalność takiego aktu, a zatem przejmuje odpowiedzialność za jego skutki. Zasada kontrasygnaty.
Za czasów Stewartów królowie osłaniali swoich ministrów często stosując prawo łaski. Dopiero ustawa sukcesyjna zakazała monarsze ułaskawiania ministrów skazanych w drodze odpowiedzialności prawnej. W związku z tym skoro ministrowie nie mogli liczyć na łaskę króla zaczęli odmawiać podpisów. Tym sposobem król stanowił realny wpływ na egzekutywe.
Odpowiedzialność ministrów w Anglii wywodzi się z dwóch instytucji:
Impeachment to procedura o charakterze sądowym przeprowadzana przez parlament, w którym izba niższa oskarża ministra o naruszenie prawa. Izba wyższa osądza takiego ministra. Impeachment obejmuje odpowiedzialność konstytucyjna i prawną. Odpowiedzialność konstytucyjna to odpowiedzialność za obowiązujące ustawy i naruszenie konstytucji. Zaś odpowiedzialność prawna postępowanie pospolite.]
· Act of attainder był procedurą parlamentarna, w wyniku której parlament przegłosowywał usunięcie ministra co jeszcze w XVI wieku oznaczało karę śmierci dla ministra. Od przełomu XVII/XVIII wieku oznaczał dymisje ministra.